Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Her Şeyin Başı Sağlık" programında göz hastalıkları uzmanı Doçent Doktor Ali Rıza Cenk Çelebi konuk olarak yer almaktadır. Program, göz sağlığı ve hastalıkları hakkında kapsamlı bilgiler sunmaktadır.
- Video, günlük poliklinikte en sık karşılaşılan göz rahatsızlıklarından başlayarak, özellikle glokom (göz tansiyonu) hastalığına odaklanmaktadır. Glokomun nedenleri, belirtileri, risk faktörleri ve tedavi yöntemleri detaylı olarak anlatılmaktadır. Ayrıca gözyaşı tıkanıklığı ve tedavisi de programın son bölümünde ele alınmaktadır.
- Programda miyop, hipermetrop, astigmat gibi kırma kusurları, diyabetik retropati, retina hastalıkları, sarı nokta hastalığı gibi diğer göz rahatsızlıkları hakkında bilgiler verilmekte, göz seğirmesinin ciddi nörolojik rahatsızlıkların belirtisi olabileceği vurgulanmaktadır. Glokom tedavisinde göz damlaları, lazer tedavisi ve cerrahi yöntemler (travekkül ektomi, minimal invazif cerrahi) açıklanırken, gözyaşı tıkanıklığı için masaj kesesine yapılan masajın önemi ve ameliyat seçenekleri de gösterilmektedir.
- 00:35Göz Sağlığı ve Sıklıkla Görülen Hastalıklar
- Programda göz hastalıkları uzmanı Doçent Doktor Ali Rıza Cenk Çelebi, göz sağlığı konusunda bilgi verecek.
- Gündelik pratiğimizde en sıklıkla değerlendirilen hasta grupları kırma kusurları (miyop, hipermetrop, astigmat) olup, bu tür gözlük ihtiyacı oluşturacak kırma kusurları en sık başvuru şikayetlerinden biridir.
- Toplumda giderek yaygınlığı artan şeker hastalığının göze vurması nedeniyle diyabetik retropatiler ve diğer diyabete bağlı göz rahatsızlıkları da görülebiliyor.
- 02:44Göz Ağrısı ve Seğirmesi
- Göz ağrıları ve göz seğirmesi de sıklıkla görülen şikayetlerden biridir, ancak göz ağrıları daha acil vakalar olabilir.
- Göz ağrısı ciddi göz rahatsızlıklarının belirtisi olabilir; örneğin kornea tabakasında yabancı cisim veya yara, uçuk, göz kapağında şekil bozuklukları veya ani göz içi basıncı yükselmesi (glokom) gibi durumlar.
- Seğirme genellikle kapak ve gözün saydam tabakasındaki yabancı cismin sürekli gözü irite etmesinden dolayı görülen istemsiz bir hareketlenmedir.
- 05:32Göz Sağlığı İçin Önemli Uyarılar
- Göz seğirmesi durumunda önce organik nedenler (göz yüzeyindeki yabancı cisimler) araştırılmalı, sonra stres, kafein veya uyuşturucu kullanımı gibi nedenler düşünülmelidir.
- Gözün saydam tabakasında yara veya yabancı cisim varsa, bu durum giderek yerleşerek görme merkezini etkileyebilecek kalıcı yaralar oluşturabilir ve görme kaybına yol açabilir.
- Göz seğirmesi, yüz felci gibi ciddi nörolojik hastalıkların belirtisi olabilir, bu nedenle her sabah yüz asimetrisi ve mimik hareketleri değerlendirilmelidir.
- 10:38Glokom Hastalığı Nedir?
- Glokom, göz tansiyonu hastalığı olarak da bilinir ve Orta Anadolu'da "karasu hastalığı" olarak da adlandırılır.
- Gözümüzün içerisindeki aköz sıvısının deviniminde bir sorun olduğunda göz içi basıncı artar ve glokom hastalığı ortaya çıkar.
- Göz içerisindeki sıvının devirlimi azaldığında, drenaj yollarında yapısal hasar oluştuğunda (25-50 mikrometrelik kanalların tıkanması) sıvı içeride daha fazla çoğalır.
- 12:20Glokomun Gelişimi ve Belirtileri
- Göz kapalı bir sistem olduğu için, sıvıların dışarıya akmaması nedeniyle basınç artışına bağlı değişiklikler göz sinirine iletilir ve göz sinirinde harabiyet başlar.
- Glokomun tanı vermemesinin en önemli nedeni, göz sinirindeki harabiyetin tedrici ve yavaş olmasıdır.
- Glokom hastalığının göz ağrısı dışında hiçbir belirti veya bulgu vermez, bu nedenle hastalar genellikle fark etmezler.
- 13:17Glokomun Tanısı
- Rutin göz muayenesinde göz tansiyonlarının mutlaka ölçülmesi önemlidir.
- Göz tansiyonu ölçümü, jet akımla üretilen hava akımıyla gözün saydam kısmının dikte edilmesi ve geri tepkime ile ölçülen tansiyon değeridir.
- Göz tansiyonu sadece ölçülen göz içi basıncının normal sınırlarının bir miktar artışı değil, bu basıncın göz sınırında yaptığı harabiyetle birlikte olması gerekir.
- 14:59Göz İçi Basıncı Değerleri
- Normal göz içi basıncı sınırı 11 milimetre civayla 21 milimetre civa arasındadır.
- 21'in üstünü aşan hastalar göz tansiyonu var diye gelirler, ancak tedrici olarak 21 ile 25 arasındaki mesafede tansiyonu olan hastalarda herhangi bir bulgu olmaz.
- Dikkatli bir göz hekiminin tansiyon değerlerini gördüğü zaman mutlaka göz sinirinde harabiyet var mı diye yapısal ve fonksiyonel testlerle kontrol etmesi gerekir.
- 16:53Glokomun Etkileri
- Glokom görme keskinliğini direkt etkilemez ve kabul edilen körlük (merkezi görmenin kaybı) glokom hastalarında görülmez.
- Glokom hastalığında en büyük rahatsızlık, periferik (kenar) görme kaybıdır.
- Hastalar dikkatli değilse bu görme kaybını fark etmezler, ancak ileri evreye geldiğinde daralma artar ve sanki bir dürbünün içerisinden bakıyormuş gibi bir görüntü oluşur.
- 18:43İleri Evre Glokomun Belirtileri
- İleri evre glokomda merkezi görme alanı kaybı oluşur ve hastalar yürürken sağa sola çarpmaya başlar, dar yerlerden geçerken sıkıntı yaşar.
- Bu durum yarı kör gibi bir görme yetersizliği oluşturur ve hastaların görsel yaşantısını bozar.
- İleri evre glokom hastaları trafiğe çıkamazlar çünkü kaza yapabilirler, örneğin yolda yaya fark etmeden vurabilirler.
- 19:47Glokomun Tedavisi ve Risk Faktörleri
- Glokom hastalığının oluşturduğu hasar geri dönüşümsüzdür ve tedavisi yoktur, amacımız bu hale gelmemesini sağlamaktır.
- Göz tansiyonu hastalığı genellikle iki gözle birlikte görülür, ancak bazı özel durumlarda bir gözle başlayıp sonra diğer göze geçebilir.
- İtik glokomlarda göz içi iltihabı çeşitli komplikasyonlar oluşturur, dokuları yapıştırır ve sıvı devirini bozar.
- 21:22Glokomun Yaş ve Risk Faktörleri
- Glokom hastalığının en önemli risk faktörlerinden biri göz içi basıncının yüksek olmasıdır.
- Kırk yaşın üstündeki bireylerde görülme sıklığı artar, kırk yaş üstü bireylerde yüzde bir olan oran seksen yaşın üzerindeki bireylerde yüzde yirmi'ye kadar varabilir.
- Diyabet, migren, miyopisi (uzağı net görememe kusuru) ve ailede glokom hastalığının olması da riski artırır.
- 23:28Çocuklarda Glokom
- Çocuklarda da göz tansiyonu görülebilir ancak erişkinlerde görüldüğü kadar sık değildir.
- Çocuk anne karnındayken yüksek göz içi basıncına maruz kalırsa, doğduğu zaman iri gözlü bebekler karşımıza çıkabilir.
- Çocuklarda göz tansiyonu anlamak için en büyük belirti gözlerde irileşme (buftalmus) olup, bu durum birkaç ay içerisinde belirginleşir.
- 25:33Çocuklarda Glokomun Belirtileri ve Tedavisi
- Doğumsal glokomlarda bebeklerin gözlerini ışık geldiği zaman kamaşması ve kapatması (defor, spazm) önemli bir belirtidir.
- Gözde sulanma da doğumsal glokomun bir belirtisi olabilir ve bu durumda mutlaka el biyosu ile göz mikroskopla incelenmelidir.
- Hem çocuklarda hem yetişkinlerde glokom hastalığında mevcut hasarı geri döndüren herhangi bir tedavi yoktur, önemli olan mevcut hasarın erkenden tespit edilmesidir.
- 28:40Göz Tansiyonu Tedavisi Yöntemleri
- Göz tansiyonunun ilerlemesini önlemek en önemli konudur ve tedavi için çeşitli yöntemler bulunmaktadır.
- En sıklıkla tercih edilen tedavi yöntemi damla tedavisi (göz damlaları ile tedavi) olup, ilaçlarla göz içi basıncında %15-25 oranında düşüşler olabilmektedir.
- Tedavide önemli olan, göz sinirinde harabiyet oluşturmayacak minimum basıncı bulmak ve maksimum basıncı minimuma çekmektir.
- 29:30Tedavi Süreci ve Değerlendirme
- Hastanın tansiyon değerleri ilaçla 25-30 mm civarından 24-25 mm'e çekilebilir veya iki etken maddeli damlalar ile %30-35'e kadar indirilebilir.
- Tedavi sırasında görme alanı ve göz siniri takip edilir, harabiyet ilerlerse ilaç tedavisi yetersizdir ve başka tedavi yöntemlerine geçilir.
- Lazer tedavisi, dar kanalların ağızlarını genişletmek ve sıvı akımını artırmak için uygulanabilir.
- 30:56Cerrahi Tedavi ve Yeni Nesil Yöntemler
- Cerrahi tedavi, göz içerisini direkt olarak gözün jölemsi tabakası altına bir yol oluşturarak sıvının drenajını sağlamak için uygulanabilir.
- Cerrahi tedavi göz tansiyonu kontrol altına almak adına kesin çözümdür ancak her hastada tepki farklı olabilir.
- Yeni nesil cerrahi yöntemler, daha kısa sürelerde bitirilebilen ve minimum invazif cerrahi olarak adlandırılan, büyük açılımlar yapmadan küçük kesilerle drenaj kanalına tüpler koyarak uygulanır.
- 33:10Tedavinin Amacı
- Göz tansiyonu müdahalesinde primer amacımız hasarı geri döndürmek değil, hasarın ilerlemesini engellemektir.
- Hasar sürekli olmaya devam ederse, nihaisinde dürbün görme ve kenarlarda görme alanının kaybı oluşabilir.
- 33:47Gözyaşı Tıkanıklığı ve Göz Tansiyonu İlişkisi
- Gözyaşı tıkanıklığı ile göz tansiyonu arasında direkt bir bağlantı yoktur, ancak gözyaşı tıkanıklığı yarattığı sıkıntı sebebiyle göz tansiyonu ile birlikte düşünülmelidir.
- Gözyaşı kanal tıkanıklığı daha sıklıkla görülür ve yeni doğan bebeklerde görülme oranı yüzde 18-25 civarındadır.
- Bebekler ağladığında gözünden su gelmemesi, aşırı sulanma olmasın diye doğanın oluşturduğu bir adaptasyondur.
- 34:47Gözyaşı Kanal Tıkanıklığının Gelişimi
- Bir buçuk ay-iki aylıktan sonra çocuğun gözyaşı bezleri gelişmeye başlar ve aynı zamanda kanalı tıkalı olanların da açılmaya başlar.
- Bir yaşına kadar yüzde 96'sı tıkanıklık olan yüzde 20-25'lik kısmı geçer, kalan yüzde 3-5'lik kısmı bir yaşında sebat eder.
- Gözyaşı kanal sistemi bir bütündür ve tıkanıklığında en sıklıkta olduğu yer gözyaşı kanallarının burun boşluğuna açıldığı yerdir.
- 35:36Gözyaşı Kanal Tıkanıklığının Nedenleri ve Tedavisi
- Gözyaşı kanallarının burun boşluğuna açıldığı bölgede tek taraflı çalışan bir valf vardır, bu valf sistemi oluşmadığı için gözyaşı geriye yukarıdan akar.
- Bu tıkanıklığı bir yaşına kadar geçmesini bekleriz çünkü çocuğun yüzü gözü büyür, kanal genişlemeye başlar ve valf halini almaya başlar.
- Gözyaşı kesesine masaj yapmak, tıkanıklığı hızlandırmak için önerilen bir yöntemdir.
- 36:47Gözyaşı Kesesine Masaj Yapma Yöntemi
- Gözyaşı kesesi bebeklerde belirli bir bölgede bulunur ve bu bölgede emme basma tulumba gibi bir kesidir.
- Masaj yaparken kesenin üzerine basıp çekmek ve aşağı doğru gitmek gerekir, kemiğe basmak etkisizdir.
- Her gün, her gün masaj yapmak gerekir ve ailelerin korktuğu gibi sıvı göze gelmez çünkü kanallarda geri dönmesini engelleyen valfler vardır.
- 38:45Masaj Sıklığı ve Ameliyat Gerekliliği
- Masaj günde dört seans, her seans on defa yapılmalıdır, toplamda günde 40-50 defa masaj yapılmalıdır.
- Yenidoğanların yüzde 20'si yüksek bir rakamdır ve bir yaşına kadar geçmesi çok güzel bir şanstır.
- Ameliyat anestezi altında yapılır, sondalar ve metal çubuklar kullanılır, bu işlem on dakika sürmüyor ve sondalama işlemi uygulananların başarı oranları yüzde 98'dir.
- 41:04Ameliyat Alternatifleri
- İlk işlemde fayda görmezse, o bölgeye silikon basınçlı tüp verilerek bölge açılabilir veya genişletilebilir.
- Üç-dört yaşından itibaren gözyaşı kesesi direkt burun boşluğuna ağızlaştırma cerrahisi yapılabilir.