Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir doktor ve sunucu arasında geçen bilgilendirici bir sohbet formatındadır. Konuşmacı, farmakoloji (ilaç bilimi) hakkında detaylı bilgiler vermektedir.
- Video, ilaçların yarar ve zarar yönlerini ele alarak başlıyor ve 2010'lu yıllarda piyasaya sürülen valsartan ve ranitidin gibi ilaçların akciğer kanseri riskini artırdığı keşfi anlatılıyor. Ardından zayıflama ilaçlarının (özellikle GLP-1 benzeri ilaçlar) çalışma prensipleri, tarihsel gelişimi ve piyasadaki isimleri (Egzanati, Lira Glitt, Sema Glitt/Ozpk) açıklanıyor. Son olarak, bu ilaçların aşırı kullanımı sonucu ortaya çıkan "Othenick face" olarak bilinen yeni bir yüz görünümü ve pankreas ve tiroid kanseri riski gibi olası yan etkileri ele alınıyor.
- Videoda ayrıca kanser hastalarının "Hipokrat yüzü" olarak bilinen yüz görünümünün nedenleri, nitrozo gruplarının yanık gıdalar, sigara ve mide bakterileriyle ilişkisi ve ilaç üretimindeki yan ürünlerin bu sorunlara neden olduğu bilgileri de paylaşılıyor.
- 00:09Farmakoloji ve İlaçların Çalışma Prensibi
- Farmakoloji, ilaç bilimi ve ilaç araştırma ile uğraşan bir bilim dalıdır.
- İlaçlar vücudumuz için yabancıdır ve zenobiyotik olarak adlandırılır.
- İlaçlar yutulduktan sonra bağırsağa gider, emilir, vücuda dağılır, karaciğerden geçerken zehirsizleştirilir ve böbrekle atılır.
- 01:55İlaçların Yan Etkileri
- 2010 yılında piyasaya çıkan hipertansiyon ilacı valsartan (ARB) ve mide koruyucu ranitidin, akciğer kanseri riskini iki kat artırdığı keşfedildi.
- Bu ilaçların neden akciğer kanseri riskini artırdığı 2023'te anlaşıldı, ancak o zaman bilinmiyordu.
- Akciğer kanseri evre 1 ve 2'de kapalı cerrahi veya açık cerrahi ile, evre 3'te ışın ve kemoterapi ile, evre 4'te sadece kemoterapi ile tedavi edilir.
- 05:05NDM Maddesinin Keşfi
- Valsartan ve ranitidin'in içinde NDM (en nitrozo-dimetil amin) adlı yan ürün bulundu.
- İlaç üretimi sırasında saf ürün değil, birçok yan ürün ortaya çıkar ve bu yan ürünler ilaçlara karışır.
- Aynı içerikte metformin de NDM maddesi içerdiği tespit edildi.
- 06:55Nitrozo Gruplarının Kanser Yapıcı Özellikleri
- Nitrozo grupları (nitrozamin) kanser yapıcıdır ve yanmış gıdalarda, özellikle patates kızartmasında bulunur.
- Aşırı miktarda patates kızartması ve sigara tüketimi mide, pankreas ve bağırsak kanserini yapabilir.
- Mide asidini kaybeden kişilerde (çok fazla antiasit kullanımı) mideye E. coli bakterisi yerleşebilir ve bu bakteri gıdaları nitrozamin bileşiklere çevirebilir.
- 08:38İlaç Üretimindeki Sorunlar
- İlaçlara karışan yan bileşikler nedeniyle büyük skandallar yaşanabilir.
- İlaç üretimi kimyasal, sentez ve yan ürün içeren zor bir iştir.
- Bu konularda yetişmiş uzmanlara ihtiyaç vardır.
- 09:52Kanser Yüz Görünümü
- Kanser son dönem hastalarında göz çevresindeki yağ dokusu erimiş, yanaklar sarkmış bir yüz görünümü oluşur.
- Bu duruma Hipokrat yüzü (Hipokrotika) denir ve ölüm yüzü olarak tanımlanır.
- Hipokrat yüzü, kulakların yağı erip aşağı inmesi, gözlerin yağı erip içe çökmesi ve yanakların aşağı sarkmasıyla karakterize olur.
- 10:49Evre Dört Kanser ve Metastaz
- Evre dört kanser, metastatik yayılmış veya dişi tip kanser olarak da bilinir.
- Metastaz, bir tümörün birçok organa gitmesidir; örneğin pankreas kanserinin karaciğere, akciğere veya böbreğe gitmesi.
- Kanser vücudu sardığında, bağışıklık hücreleri iltihap oluşturarak tümörün yayılmasını engellemeye çalışır.
- 11:59Kanser Hastalarında Zayıflama Mekanizması
- Tümör nekroz faktörü (TNF) çıkarak kanseri aç bırakarak öldürmek için yağları eritir.
- Vücut, kanserin besinsiz kalmasını sağlamak için yağları eritir ve bu durum "signs birer" olarak adlandırılır.
- Vücutta iltihap olduğunda yememe davranışı oluşur ve vücut yağları eritir, bu duruma lipoliz (yağların erimesi) adı verilir.
- 13:36Zayıflama İlaçları ve GLP-1
- Zayıflama ilacı kullanan insanlar da benzer bir yüz görünümü gösterir.
- 1975 yılında zayıflama için GLP-1 (glukagon like peptit) adlı bir hormon keşfedilmiştir.
- GLP-1, tok tutan ve iştahı kesen hormondur ve ince bağırsağın son kısımlarından salınır.
- 14:04Modern Beslenme ve GLP-1
- Modern beslenme tipiyle fermante (yarı sindirilmiş) gıdalar tüketildiği için bağırsağın sadece bir metresi bile yeterlidir.
- Fermante gıdalar hızlı sindirildiği için GLP-1 salınmaz ve tokluk gelişmez.
- Lifli gıdalar sindirilmesi zaman alır ve bağırsağın distal (uzak) kısımlarına ulaşır, bu da tokluk hissi verir.
- 15:42Zayıflama İlaçlarının Tarihi
- 1975 yılında kertenkelenin tükürüğünden elde edilen Exxen-4, deney hayvanlarında iştahı kestiği gösterilmiştir.
- İlaç sektörü Exxen-4'ün sentetik analogunu piyasaya sürmüş, bu ilacın adı Egzanati'dir.
- Daha sonra Lira Glitt (Saksen ve Victo Uzaylı) ve Sema Glitt (Pik) gibi daha uzun etkili zayıflama ilaçları geliştirilmiştir.
- 17:55Zayıflama İlaçlarının Etkileri
- Zayıflama ilaçları kullananların yüz görünümü "Pik face" olarak bilinir ve bu görünümde gözler çökmüş, yüz yaşlanmış gibi görünür.
- GLP tip ilaçlar iyi ilaçlardır ancak gereksizce kullanılmamalıdır çünkü ılımlı da olsa pankreası büyütücü etkileri vardır.
- Son zamanlarda bu tip ilaçların tiroid kanseri yaptığı da bilinmektedir.