Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir televizyon programı formatında olup, sunucu ve İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Yenidoğan Bölümü'nden Prof. Dr. Asuman Çoban arasında geçen bir röportajı içermektedir. Programda ayrıca çocuk nöroloğu ve çocuk hekimi de yer almaktadır.
- Programın ana konusu erken doğan bebekler (prematüre bebekler) ve özellikle 34-37 haftalık "geç preterm" bebeklerin özellikleri, yaşadığı sağlık sorunları ve bakımıdır. Röportajda erken doğan bebeklerin tanımı, sınıflandırılması, solunum güçlükleri, hipotermiye eğilimli olma, hipoglisemi, emme sorunları, beyin boşluklarının genişlemesi (hidrosefali) gibi ciddi sağlık problemleri ele alınmaktadır.
- Programda ayrıca erken doğan bebeklerin günlük bakımının önemi, yıkama sıklığı, solunum cihazlarının kullanımı ve beslenme konuları da detaylı olarak anlatılmaktadır. İzleyicilerden gelen sorular yanıtlanmakta ve gelecek programlarda çocuklarda beslenme problemleri ve normal doğum-sezeryan doğumun önemi konularının işleneceği duyurulmaktadır.
- Program Tanıtımı ve Konuk Tanıtımı
- Hafta içi her sabah sekiz haberlerinden sonra yayınlanan programda, İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Neonatoloji Bölümü'nden Profesör Dr. Asuman Çoban konuk olarak yer alıyor.
- Programda prematüreler (erken doğan bebekler) ve problemleri hakkında bilgi verilecek, izleyiciler telefon hattından sorular sorabilir.
- Programda ayrıca "çocuğum.com" web sitesinden eski program videoları, hocaların köşe yazıları ve derlenmiş bilgilere ulaşılabilir.
- 01:02Profesör Dr. Asuman Çoban'ın Anlatım Tarzı
- Profesör Dr. Asuman Çoban'ın kongrelerdeki anlatış tarzı standarttan farklı, olayları dramatize ederek tiyatroya çeviriyor.
- Bu anlatım tarzı dinleyicilerin dikkatini en üst düzeyde tutuyor ve konuşmacı bunu sevdiğini belirtiyor.
- Kongrelerde konular arka arkaya dört ayrı salonda farklı konular konuşulduğu için yorulma ihtimali var, ancak canlı performanslar dikkat çekiyor.
- 02:42Erken Doğan Bebeklerin Tanımı
- Erken doğan bebekler (prematüre) zamanından önce doğan bebeklerdir.
- Normal gebelik süresi son adet tarihinin ilk gününden itibaren doğuma kadar geçen kırk haftadır.
- Otuz yedi haftayı tamamlamadan doğan bebekler (otuz altı, altı, yedi ve öncesinde doğan bebekler) prematüre bebekler olarak adlandırılır.
- 04:47Erken Doğan Bebeklerin Sınıflandırılması
- Eskiden otuz iki eksi otuz altı arasına hafif orta prater, otuz iki'nin altına ağır prater, yirmisekiz'in altına çok ağır preterm denirdi.
- Son yıllarda otuz dört hafta ile otuz yedi arasına "geç preterm" denmekte, otuz dört'ün altı da hepsi preterm olarak kabul edilmektedir.
- Geç preterm bebekler hala erken doğan bebeklerdir ve dikkat çekilmelidir.
- 06:20Erken Doğan Bebeklerin Fizyolojik Gelişimi
- Maturasyon kiloyla değil, haftayla ilişkilidir.
- Beyin gelişmesi otuz dört haftada yüzde altmışını, otuz altı haftada ancak yüzde seksenini tamamlar.
- Otuz dört haftalık bir bebek iki kilo ikivirgülelli kiloya yaklaşabilirken, otuz altı haftalık bebek üç kilonun üzerinde doğar.
- 07:20SGA Bebekler ve Özel Durumlar
- SGA (yaşına uygun olmayan kiloda doğan) bebekler, yaşı var fakat kilosu küçük olan bebeklerdir.
- Bazı bebekler zamanında doğuyor (kırk haftalık) ama küçük bebek olarak doğuyor (iki kilo).
- Bazı prematüre bebekler erken doğduğu halde kilo olarak da geri olabiliyor ve toparlanması daha zor olabiliyor.
- 08:41Erken Doğan Bebeklerin Yaşam Durumu
- Yirmi üç haftalık bebeklerin nörolojik olarak iyi olan ve sağlıklı taburcu edilen örnekleri bulunmaktadır.
- Tartı olarak beşyüz gramın üstünde çok sayıda bebek varken, üçyüz doksan gramlık bebekler de bulunmaktadır.
- Yirmi altı haftalık doğan bir bebeğin düzeltilmiş yaşı otuz yedi haftalık olup, sağlıklı taburcu edileceği umut edilmektedir.
- 09:44Prematüre Bebeklerin Özellikleri
- Prematüre bebekler, 37 hafta öncesinde doğan bebeklerdir ve gebelik haftası ne kadar düşükse o kadar fazla sorun yaşarlar.
- Erken doğan bebeklerde solunum güçlükleri, respiratuvardis, sürfaktan eksikliği, intra kraniyal kanamalar, görme ve işitme sorunları, serebral felçler gibi çeşitli problemler görülür.
- 34-37 haftalık bebeklerde ölüm riski 34 haftada binde 31 iken, 36 haftada binde 1,5'e düşer ve bu grup bebeklerde ölüm oranı miyadında doğanlara göre dört kat daha fazladır.
- 12:47Halk Arasındaki Yanlış Algılar
- Halk arasında "yedi aylık bebekler yaşar, sekiz aylık bebekler yaşamaz" gibi bir bilinç vardır, ancak bu algı geç prematürelerin farkına varılmadığından kaynaklanmaktadır.
- Yedi aylık doğan bebekler (28-30 hafta) çok küçük ve özel bakım gerektiren bebeklerdir, yaşarsa hatırlanırken, daha büyük bebekler iyi görünen ve beklenmedik sorunlar çıkaran bebeklerdir.
- Bu algının açıklaması pragmatiktir; erken doğan yedi aylıkların yaşamaları hatırlanırken, geç doğan sekiz aylıkların ölümleri hatırlanmaktadır.
- 14:24Prematüre Bebeklerin Nedenleri
- Prematüre doğumun nedenleri anneye ait (sık doğumlar, iki seneden erken doğum aralığı, çoklu gebelikler, tüp bebekler) ve bebeğe ait (erken membran rüktürü, enfekte olması) olabilir.
- Son 2004-2000 yıllarında 34-37 hafta arasında doğan bebeklerin oranı daha da fazla artmıştır, bu da çoğul yardımcı üreme tekniklerinin artması ve gelişen teknolojinin fetal riskleri daha iyi tanıması nedeniyledir.
- Erken doğan bebeklerin %50'si kendiliğinden doğum başlar, %30-35'i doğrultulur ve bu doğrultulan bebeklerin %60'ı kanıta dayalı herhangi bir neden olmadan, %40'ı ise anneye veya fetusa ait nedenlerle doğar.
- 18:32Geç Prematüre Bebeklerin Sorunları
- Geç prematüre bebeklerde (34-37 hafta) hafif görünen geçici taşnesi (solunum güçlüğü) çok sık görülür ve ölüme götüren nedenlerden biridir.
- Bu bebeklerde solunum güçlükleri, ventilatör solunum cihazına bağlanma, oksijen hasarları, akciğer zarlarının patlaması ve kaçaklar gibi komplikasyonlar görülebilir.
- Geç prematüre bebekler hipotermiye eğilimli, hipoglisemi (kan şekeri düşüklüğü) riski yüksektir ve emme sorunları yaşayabilirler.
- 20:58Erken Doğan Bebek Sorunu
- Bir izleyici, iki ay önce sekiz aylık olarak doğan ikizlerinden birinin beyninde su biriktiği için ameliyat yapıldığını ve şant takıldığını belirtiyor.
- Bebek 50 gün Barış'la Kapak Hastanesi'nde, 15 gün önce Yenidoğan Esad tarafından hastaneye yatırılmış.
- Bebek 8 aylık olarak 1500-1550 gram ağırlığında doğmuş.
- 24:22Erken Doğan Bebeklerin Riskleri
- Prof. Dr. Asuman Çoban, İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Yenidoğan Bölümü'nden erken doğan bebeklerin problemlerini ele alıyor.
- Özellikle 34-37. hafta arası doğan bebekler normal bebekler kadar nelse kiloya ulaşabiliyor ve aylar boyunca normal bebek gibi kabul edilebiliyorlar.
- Bu bebeklerde de diğer prematürelerde olduğu gibi ciddi problemler çıkabiliyor.
- 24:52İzleyici Sorusu
- Meral Çelik, İstanbul Zeytinburnu'ndan arayarak sezeryanla doğan ikinci çocuğunda deri gelişmemesi, algılama problemi ve sürekli öksürük aksırık sorunları yaşadığını belirtiyor.
- Çocuk 12 gün önce (kendisi 18 gün olarak hesaplıyor) doğmuş ve 10-11 yaşında halen algılamada problem yaşıyor.
- Çocuk en ufak bir deterjan sürüldüğünde elleri ve vücudu kabarmaya başlıyor.
- 26:42Erken Doğan Bebeklerin Uzun Vadeli Sorunları
- 37. haftada bir gün önce bile olsa doğan bebeklerde ileriye dönük ciddi sorunlar olabiliyor.
- Türk Pediatri Kongresi'nde dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, öğrenme problemleri ve erken doğumlar üzerinde durulmuş.
- Erken doğan bebekler nörolojik açıdan risk oluşturuyor ve hastanede erken doğmuş olmaları bile risk oluşturuyor.
- 28:43Prematüre Bebeklerin İzlenmesi ve Bakımı
- Prematüre bebekler riskli bebek polikliniklerinde çocuk nöroloğu ve çocuk hekimi tarafından yakından izlenmeli, işitme, görme ve diğer nörolojik testler yapılmalı, gerekirse fizik tedavi ile destek verilmelidir.
- Bebekler temiz yaratıklardır, ancak vücudundaki kakayla veya idrarla bulaşanlar için her gün yıkanmaları gerekir.
- Yenidoğan bebekler göbek düşmesini beklemeden her gün ban yettirilmeli, yazın günde iki-üç defa, kışın günaşırıya düşebilir.
- 30:33Sezeryan Doğumları ve Zamanlaması
- Sezeryan doğumları için zaman planlı sezeryen yapılacaksa 38+4 haftayı geçmemek gerekir, çünkü bu tarihten sonra planlı sezeryanlar solunum sistemi hastalıkları açısından daha güvenlidir.
- Geç pratenler (34-37 hafta civarında doğan bebekler) yenidoğan dönemindeki hastalıkları sık ve ölüm oranları daha yüksektir.
- Bu bebeklerde gelişimde gecikme %36, disiplin cezası alma %20, 3-4 yaşında yuvada öğrenme güçlükleri %13 oranında daha fazladır.
- 32:38Prematüre Bebeklerin Gelişimi ve Destekleri
- Prematüre bebeklerde sadece büyüme ve gelişmeye değil, nörolojik ve davranışsal sorunlara da dikkat edilmelidir.
- Uygun psikiyatrist, psikolog veya fizik tedavi destekleri yapılmalıdır.
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda yeterli destekler yapılmazsa ileride antisosyal kişilik bozukluğu gelişebilme riski yüksektir.
- 34:18İzleyici Sorusu ve Cevabı
- 30 hafta 6 günlük doğan, solunum cihazlarıyla taburcu edilen ve beyin kanaması geçiren bir bebeğin durumu ele alındı.
- Bebek 60 gün hastanede, 25 gün solunum masasında kaldı ve eve solunum cihazlarıyla taburcu edildi.
- Bebek 1,5 aylık olmasına rağmen 3 aydan fazla, yaklaşık 4 aya yakın gerçek yaşı vardır.
- 36:54Prematüre Bebeklerin Bakımı ve Beslenme
- Erken doğan bebeklerde kronik akciğer hastalığı gelişebilir, bu nedenle solunum cihazının ne kadar kapatılacağı hekimine danışarak yapılmalıdır.
- Gaz sancısı erken doğan bebeklerde görülebilir, anne sütü bebeğin en büyük ilacıdır.
- Tartı alımı için gerekli testler yapılmalı, enfeksiyon gibi nedenler araştırılmalı ve gerekirse kaşıkla ek mama verilmelidir.