Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Boston College'da iktisat öğretimi yapan Prof. Dr. Tayfun Sönmez ve Malatya İnönü Üniversitesi'nde karaciğer nakli programı yöneten Prof. Dr. Sezai Yılmaz ile yapılan bir röportajdır. İki bilim insanı, iktisat prensiplerinden faydalanarak organ nakli bekleyen hastalar için önemli bir sistem geliştirmişlerdir.
- Videoda, kıt kaynakları en etkin biçimde dağıtmayı hedefleyen iktisat prensiplerinin sağlık alanında nasıl uygulandığı anlatılmaktadır. Prof. Dr. Tayfun Sönmez, dünyanın ilk karaciğer çapraz nakil sisteminin nasıl geliştirildiğini ve Malatya'daki İnönü Üniversitesi'nde nasıl uygulandığını açıklamaktadır. Sistem, normalde sisteme sokulmayan vericileri takas sistemiyle vererek, kan grubu uyumu gibi engelleri aşarak daha fazla hastaya organ nakli imkanı sağlamaktadır. Malatya'da bu sistem sayesinde 29 hasta faydalandığı ve gelecekte beşli, altılı hatta yedili çapraz karaciğer nakillerinin yapılabileceği belirtilmektedir.
- 00:01Boston-Malatya Hattında Bilim Hikayesi
- Boston College'da iktisat öğretimi yapan Prof. Dr. Tayfun Sönmez ve Malatya'dan Prof. Dr. Sezai Yılmaz, sağlık alanında önemli bir çalışmaya imza attılar.
- İktisat prensiplerinden faydalanarak organ nakli bekleyen hastalar için bir sistem geliştirdiler.
- Dünyanın ilk karaciğer çapraz nakil sisteminde onların imzası var.
- 01:41Sistemin Amacı ve Çalışma Prensibi
- Sistemin amacı, karaciğer ve böbrek nakillerinde bağışların genellikle hastaların yakınlarından yapılması ve bazı sebeplerden dolayı vericilerin kendi alıcılarına verememesi sorununu aşmak.
- Sistem, normalde sisteme sokulmayan vericileri takas sistemiyle verebilecekleri hastaya vererek iki hastayı kurtarmayı amaçlıyor.
- Karaciğerde organın bir kısmı verildiği için volüm yetersizliği gibi sorunlar takas sistemiyle çözülebiliyor.
- 04:19Sistemin Gelişim Süreci
- Dünyanın ilk dörtlü takasını Malatya ekibiyle birlikte yaptılar ve geçen hafta ikincisini de gerçekleştirdiler.
- Sistem 2003 yılında Utku Ünver ile Koç Üniversitesi'nde kuruldu ve Alvin Roth'un da katıldığı bir ekip oluşturuldu.
- 2015 yılında karaciğer üzerine çalışmaya başladılar ve 2019'da Malatya'nın karaciğer nakillerinde dünyada lider bir noktada olduğunu öğrendiler.
- 06:50Malatya'daki Uygulama
- İnönü Üniversitesi Karaciğer Nakil Programı 2002 yılında başladı ve 2008 yılından itibaren Türkiye ve Avrupa'da karaciğer naklinin merkezi oldu.
- Yılda 250-300 karaciğer nakli yapıyorlar, bunun %90'ı canlı vericili karaciğer nakli.
- 2018 yılında üçlü, 2019 yılında beşli canlı vericili karaciğer naklini planlanmış olarak simültan olarak aynı gün yaptılar.
- 08:36Sistemin Faydaları
- Bugüne kadar 29 hasta bu programdan yararlandı ve çapraz karaciğer nakli olmasaydı karaciğer nakline ulaşamayacaktı.
- Üniversitede beşli, altılı hatta yedili çapraz karaciğer nakillerine aynı gün yapabilecek güce ve ekibe sahip.
- Beşli canlı vericili karaciğer naklini yaptıklarında yaklaşık 100 kişilik bir kitle bunu gerçekleştirdi.