Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir röportaj formatında olup, sunucu Prof. Dr. Necdet Ünüvar ile Down sendromlu ve otizmli bireyler hakkında sohbet ediyor. Prof. Dr. Ünüvar, Cumhurbaşkanlığı Sağlık ve Gıda Politikaları Kurulu üyesi ve eski sağlık müsteşarı olarak tanıtılıyor.
- Röportajda Down sendromlu ve otizmli bireylerin Türkiye'deki sayıları, vakaların son yıllarda artması ve bunun nedenleri tartışılmaktadır. Prof. Dr. Ünüvar, otizm vakalarının dünyada giderek arttığını, Türkiye'de ise 70 bin civarında Down sendromu ve 435 bin civarında otizmli birey olduğu tahmin edildiğini belirtiyor. Ayrıca, çocukların obezite riskini azaltmak için "dört A" (araç, asansör, abur cubur, akıllı cihazlar) kavramından bahsediyor ve toplumun bu bireylere yönelik farkındalığının artması gerektiğini vurguluyor.
- 00:01Down Sendromlu ve Otizmli Bireylerin Sayısı
- Down sendromlu ve otizmli bireyler toplumda herkesin farkında olduğu veya farkında olmadığı bir konudur.
- Otizm vakaları dünyada giderek artmakta olup, 30-40 yıl önce 2500 doğumda bir otizm vakası bulunurken, bugün Amerika'da 59 doğumda bir'e kadar düştüğü, Güney Kore'de ise %2,64 oranında otizmli birey olduğu belirtilmektedir.
- Türkiye'de yaklaşık 70 bin Down sendromlu ve 435 bin otizmli birey olduğu tahmin edilmektedir.
- 02:35Teknoloji ve Otizm İlişkisi
- Otizm vakalarının artmasının ileri yaşta annelik, teknolojinin kullanımı, alkol ve sigara kullanımının artışı ile ilgili yorumlar yapılmaktadır.
- Güney Kore'de %2,64 oranında otizm olduğu ve bu ülkenin teknolojik oyunların en çok üretildiği ülke olduğu, ayrıca internet bağımlılığının en yüksek olduğu ülkelerden biri olduğu belirtilmektedir.
- Teknoloji kullanımı, insanların gözüyle odaklanması, uzun süre kalınca obeziteye yol açması ve cihazların oluşturduğu radyoaktivite alanı ile otizm arasında ilişki olup olmadığı araştırılmaya layık bir konudur.
- 04:30Çocukluk Obezitesi ve Dört A
- Çocukluk obezitesi ile ilgili "dört A" kavramı ortaya atılmıştır: Araç, Asansör, Abur Cubur ve Akıllı Cihazlar.
- Çocuklar çok fazla araca biniyor ve hareketsiz kalıyor, bu konforizmle obezite arasında yakın bir ilişki vardır.
- Çocuklar merdiven yerine asansöre yöneliyor, abur cubur (fazla yağ, şeker, tuz içeren gıdalar) tüketiyor ve akıllı cihazlarla uzun süre vakit geçiriyor.
- 05:50Obezite Verileri ve Çözüm Önerileri
- Türkiye'de erişkinlerde %33 civarında obezite, çocukluk çağında ise %12 civarında fazla kilolu ve %9'u aşan oranda obezite bulunmaktadır.
- Obez ailelerin %72'si çocuklarının cılız olacağını düşünüyor ve sağlıklı zannediyor, ancak bu sağlıklı değildir.
- Çocukları daha çok araca bindirmek yerine yürütmek, asansöre bindirmek yerine merdivene yönlendirmek, abur cubur yerine sağlıklı gıdalara yönlendirmek ve akıllı cihazlardan mümkün olduğunca uzak tutmak önerilmektedir.
- 07:24Toplumsal Farkındalık ve Çalışmalar
- Türkiye sosyal bir hukuk devleti olup, engelli vatandaşlara sosyal devletin imkanları daha fazla sunulmaktadır.
- Otizm ve Down sendromu için eğitim, sağlık ve rehabilitasyon alanında inanılmaz hizmetler bulunmaktadır, ancak zaman zaman kopukluklar yaşanmaktadır.
- Toplumda farkındalık artmakta olsa da daha çok şey yapılması gerekmektedir; aile hekimlerinin, hemşirelerin, ailelerin ve medyanın bu konuda daha fazla duyarlı olması ve bu çocukların toplumla bütünleşmeye ihtiyacı vardır.