Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Akla Kapı" programında sunucu, Prof. Dr. Nevzat Tarhan ile depresyon konusunu ele alıyor. Prof. Dr. Tarhan, Dünya Psikiyatri Birliği'nde Din, Spiritüalite ve Psikiyatri Bilimsel Kurulu'nun kurucusu ve yürütücüsü olarak görev yapmaktadır.
- Program, depresyonun ne olduğu, klinik depresyonun belirtileri, beyindeki serotonin maddesiyle ilişkisi ve tedavi yöntemleri hakkında kapsamlı bilgiler sunuyor. Video, depresyonun biyolojik temellerini, beyin dalgalarını (beta, alfa, teta, delta) ve farklı depresyon türlerini (majör depresyon, minör depresyon, distimi) açıklıyor.
- Programda ayrıca depresyonun toplumda yaygınlığı, intihar riski, manyetik uyarı tedavisi ve ilaç genetiği gibi konular ele alınıyor. Depresyonun sadece nasihatle değil, biyolojik tedavi ve terapilerle de tedavi edilebileceği vurgulanıyor.
- 00:01Depresyon Konusunun Tanıtımı
- Programda Prof. Dr. Nevzat Tarhan ile depresyon konusu ele alınacak.
- Depresyon, günlük hayatta yanlış terimlere konu olabilen bir durumdur.
- İnsanlar genellikle can sıkıntısı, kırgınlık veya sinirlilik gibi durumları depresyon olarak tarif ederler.
- 01:14Klinik Depresyonun Belirtileri
- Klinik depresyonun sekiz ana belirtisi vardır: elem hüzün duyguları, ilgi ve enerji azalması, anhedonia (tat zevk alamama), çökkünlük, uyku ve iştah bozukluğu, cinsel ilgi azalması, unutkanlık ve konsantrasyon sorunları.
- Depresyonda mide-bağırsak bozuklukları, ağrılar, terlemeler ve titremeler gibi somatik belirtiler de görülebilir.
- Depresyonda günlük yaşam aktivitesine ilgi azalır, yaşam sevinci kaybolur ve gelecek, geçmiş ve bugünle ilgili karamsarlık hissi yaşanır.
- 04:16Depresyonun Biyolojik Temelleri
- Depresyonun beyindeki serotonin maddesiyle ilgisi 1980'li yıllarda Van Prag tarafından keşfedilmiştir.
- Beyindeki monoaminler (dopamin, serotonin, radrenalin) depresyonda azalır veya çoğalır; biri azalırken diğeri çoğalırsa kişi öfkeli olabilir.
- Erkekler depresyonu öfkeli yaşarken, kadınlar doğrudan ağlayarak ifade ederler.
- 06:36Depresyonun Tanısı ve İstatistikleri
- Klinik depresyon, en az iki ana belirti (ilgi/enerji azalması ve elem keder hissi) ve diğer belirtilerden bir-iki tanesinin olması durumunda tanısı konulur.
- Depresif belirti, birkaç saat veya üç gün kadar sürerse depresyon sayılmaz, ancak üç gün kadar sürerse depresif belirti olarak kabul edilir.
- Normal bir toplumun üçte birinde son bir sene içinde depresif belirti yaşamış, majör depresyon yaşamak oranı ise tüm toplumlarda hayatında bir defa majör depresyon yüzde onyedi olarak belirtilmiştir.
- 08:47Depresyonun Tedavisi ve Anlaşılması
- Majör depresyonda kişi gülse bile içinden gelerek gülmez, duygularını paradoks ifade eder.
- Depresyonda intihar fikri normal insanlara göre onbeş misli daha fazla gelir ve depresyondaki intiharlar yüzde onbeş oranında ölümler oluşturur.
- Depresyon anlaşılmadığı için kişi anlaşılmamanın acısını çeker ve hastalığı artar; depresyondaki kişinin beyninin nasıl çalıştığını tıp ilerledi.
- 11:25Depresyon ve Beyin Haritalaması
- Yeni başlayan depresyonda belirtiler çok belirgin olmaz, ancak üç ay geçtikten sonra beyinde sinyal, enerji ve kimyasal akış bozulur.
- Beyin haritalaması, beyin elektrosu (EEG) ile yapılan bir ölçümdür ve beyin parmak izi gibi kişisel bir özellik olarak kabul edilir.
- Beyin haritasında beyindeki dört dalga (beta, alfa, teta, delta) ölçülür ve sağ-sol beyin arasındaki ritim, disritme ve koherans değerlendirilir.
- 12:56Beyin Haritalamasının Tarihi ve Önemi
- İlk beyin haritası 1988'de alınmış, konuşmacı 1982'de uzmanlık tezini verirken beyin haritalaması konusunda çalışmıştır.
- Türkiye'de beyin haritalaması yeni girmiş, polaroid olarak çekilen haritalar sadece Kadıköy'de renkli fotokopi veren bir makinede basılabiliyordu.
- Konuşmacı, 1990 yılında Hacettepe'de doçentlik sınavında beyin haritalaması konusunu sunmuş ve psikanaliz konusunda "kanıtlanırsa kullanacağız, kanıtlanmazsa kullanmayacağız" diyerek nöropsikanaliz yaklaşımını savunmuştur.
- 14:47Depresyonda Beyin Görüntüleme ve Tedavi
- Depresyonda beyin görüntüleme ile sol ön bölge (acı, elem, kederden kaçma) ve sağ ön bölge (haza, lezzete yönelme) arasındaki uyumsuzluk tespit edilebilir.
- Manyetik uyarı tedavisi, beyindeki voltaja bağımlı iyon kanallarının eşiğinin yüksek olması ve serotonin seviyesinin düşmesi gibi bozuklukları düzeltir.
- Manyetik uyarı tedavisi, bozulmuş beyin network'ünü yeniden düzenleyerek iyileştirir ve EKT tedavisi daha ileri depresyonlarda kullanılır.
- 17:17Depresyonun Türleri ve Tehlikeleri
- Depresyon iki ana gruba ayrılır: majör (büyük) depresyon ve minör (kısa anlık) depresyon.
- Minör depresyon, nasihatle düzelebilen ve ilaç gerektirmeyen bir durumdur, majör depresyon ise biyolojik bir hastalık olarak görülür.
- Depresyonun en büyük tehlikesi "yeti yitimi" (dizebility) olarak adlandırılan iş veriminin düşmesi, isteksizlik ve hayattan kopma durumudur.
- 19:32Depresyon Tedavisi ve İlaç Genetiği
- Depresyon tedavisi üç parçadan oluşur: biyolojik tedavi (beyin kimyasını düzeltme), terapiler (düşünce hatalarını düzeltme) ve koruma (depresyona tekrar girmemesi için).
- Klinik depresyonun yüzde yetmiş'i ilaç ve terapilerle düzelirken, yüzde otuz'u tedaviye dirençlidir.
- Tedaviye dirençli depresyonlarda kişiye özel tedaviler uygulanır; ilaç genetiği analizi yapılarak kişiye uygun ilaç seçimi yapılır veya manyetik uyarı, elektriksel tedaviler uygulanır.