Buradasın
COVID-19 ve Maymun Çiçeği Hakkında Bilgilendirici Sağlık Programı
youtube.com/watch?v=95fu24J4zF4Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Doktor Geldi" adlı sağlık programında Dr. Halit Yerebakan, Doçent Dr. Afş Nemle Kayıpmaz, Prof. Dr. Meral Sönmezoğlu ve diğer uzmanlar yer almaktadır. Program, COVID-19 pandemisi ve maymun çiçeği hastalığı hakkında kapsamlı bilgiler sunmaktadır.
- Video, COVID-19 pandemisinin güncel durumu, yeni varyantlar (özellikle Omicron), uzun COVID etkileri, aşılar ve tedavi yöntemleri gibi konuları ele almaktadır. Ayrıca, maymun çiçeği hastalığı hakkında detaylı bilgiler verilmekte, hastalığın özellikleri, bulaşma yolları ve tedavi süreçleri açıklanmaktadır. Program, izleyicilerin sorularını iletişim kanallarından gönderebilecekleri bilgisiyle sonlanmaktadır.
- Programda ayrıca COVID-19'a karşı korunma yöntemleri (maske kullanımı, el hijyeni, doğal havalandırma), genetik faktörlerin hastalığa karşı koruma sağladığı, süper bağışıklık kavramı ve aşılama uygulamaları gibi konular da ele alınmaktadır. İzleyicilerden COVID-19 deneyimleri paylaşılırken, astım ve alerji olan çocukların bulunduğu evlerde COVID-19 enfeksiyonu riski üzerine yapılan bir araştırma da paylaşılmaktadır.
- 00:35Doktor Geldi Programı ve Virüsler
- Program, koronavirüs vakalarının çoğaldığı ve maymun çiçeği hastalığının ortaya çıktığı güncel durumu ele alıyor.
- Türkiye'de ve dünyada virüsler hastaneye yatışlarının ikiye katladığını gösterdi.
- COVID-19'un kalıtsal hisleri koku duyusu gittikten sonra geri gelmeyenlerin oranı yüzde beş.
- 01:49COVID-19 Güncel Durumu
- Eylül ayı itibariyle COVID-19 aşılarının dağıtımının başlayacağı ifade ediliyor.
- Günlük vaka sayılarının elli binin üzerine çıktığı ve yeni varyantlar hakkında son bilgilerin yeni bir dalgayla karşı karşıya olduğumuzu gözler önüne serdiği belirtiliyor.
- Omicron varyantı için dünyada alarm endişe verici, virüs olarak yayılmaya başladı ve vücudun oluşturduğu antikorlardan kaçabiliyor.
- 03:15COVID-19'dan Sonraki Durumlar
- COVID-19'dan sonra milyonlarca insan hala koku ve tat alma duyusuna sahip olmadığı raporlandı, bu oranın yüzde beş civarında olduğu ifade ediliyor.
- Yeni çalışmalar corona virüsünün doğal yollarla ortaya çıktığı teorisini destekliyor.
- COVID'li çocukların yüzde onundan daha azının uzun süreli semptomlara sahip olmaya devam edeceğini gösteren araştırmalar yayınlandı.
- 05:19Aşı ve Varyantlar
- Araştırmacılar burun aşıları üzerine çeşitli araştırmalar yaptılar ve enfeksiyonu engellemenin etkili bir yol olabileceğini dökümente ettiler.
- Omicron varyantının yeni nesil versiyonları olan BA.4 ve BA.5'i hedef alan güncellenmiş aşıların sonbaharda elimizde olması bekleniyor.
- BA.5 varyantı kaynaklı COVID hastaneye yatışları Mayıs ayından bu yana ikiye katlandı.
- 07:36Pandemi ve Sağlık Hizmetleri
- COVID-19 salgını tüm dünyada sağlık hizmetlerini etkiledi ve bilginin paylaştıkça kıymetli olduğunu öğrendik.
- Herkes karşılaştığı hastanın bilgilerini literatür olarak yayınladı ve paylaştıkları tecrübelerle diğer sağlık kuruluşları bu tedavileri uygulamaya çalıştı.
- Sağlık çalışanları dünyanın her yerinde yerlerini aldı ve bilgiler paylaşıldı, böylece tanı ve test imkanları, tedavi olasılıkları, protokoller oluşturuldu.
- 09:44Pandemi Sonrası Durum
- Herhangi bir virüs dünyanın herhangi bir yerinde karşımıza çıktığında, yayılan bilgiler sayesinde yeri, o bölgenin sınırları ve ulaşım ağlarını bilip ilgili otoritelere uyarıda bulunabiliyoruz.
- Sınırlama sonrası ilgili virüs savaşçıları ve enfeksiyon savaşçıları geliyor, sağlık tesisleri ve gerekirse sahra hastaneleri oluşturuluyor.
- Dünyada artık virüsleri sınırlayabilme, onlarla mücadele edebilme yeteneğine ve onları tanımlayabilecek sağlık testleri ile laboratuvar imkanına ulaşıldı.
- 11:40COVID-19'dan Öğrenilenler
- Laboratuvar ortamında virüsleri engelleyebilecek yapılar keşfedildi ve bunlara sentetik antikor tedavileri adı verildi.
- Dünyada ciddi bir aşı kapasitesi geliştirildi, daha hızlı, yenilikçi ve teknolojik imkanlara erişildi.
- Pandemi döneminde sağlık sistemi etkilendi; kanser taramaları %26 ila %90 arasında, anne sağlığı takipleri %5 ila %33 oranında, kronik hastalıklar takipleri %5 ila %12 arasında etkilendi.
- 13:51İzleyicilerin COVID-19 Deneyimleri
- İzleyiciler arasında COVID-19'a yakalanmış, aşı almış ve tekrar yakalanmış kişiler bulunuyor.
- Bazı izleyiciler COVID-19'dan korktuğunu, özellikle okulların açılmasıyla birlikte endişe duyduğunu belirtiyor.
- Bazıları ise kapalı ortamlarda kendilerini koruyarak yayımın engellenebileceğini düşünüyor.
- 15:12Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Meral Sönmezoğlu'nun Görüşleri
- COVID-19'a yakalanan kişilerin büyük oranda daha önce hiç koronaya yakalanmayan kişiler olduğu belirtiliyor.
- Hastalığı geçirenlerin antikor düzeyleri yükseldi, ancak aşı nedeniyle oluşanlar azaldığı için hedef haline geldiler.
- Uzun COVID (uzun COVID) olarak adlandırılan durumda, enfeksiyon sonrası halsizlik, yorgunluk, konsantrasyon zorluğu gibi şikayetler aylarca sürebiliyor.
- 18:10Bilim Kurulu'ndan Doç. Dr. Afşin Emre Kayıpmaz'ın Açıklamaları
- Omicron varyantının alt varyantları olan BA.4 ve BA.5'in baskın varyant haline gelmesiyle günlük vaka sayıları 50 bin'in üzerine çıktı.
- Bu dalganın zirve noktasına ulaştığı düşünülüyor ve sonrasında düşüşe geçeceği öngörülüyor.
- Sonbahar aylarında soğuk havalarda kapalı mekanlarda vakit geçirme ve kötü havalandırma nedeniyle vaka sayılarında artış gözlenebilir.
- 20:17Aşılar ve Gelecek Öngörüler
- Güncel aşılar Omicron'a karşı hastaneye yatışını ve ağır hastalığı önemli ölçüde engelliyor, ancak hatırlatma doz aşılarının zamanında yapılması önemlidir.
- Türkiye'de hatırlatma doz aşıları için üç seçenek bulunuyor ve Türkovac aşısı da mevcut.
- COVID-19 virüsünün ne kadar süreceğini öngörebilmek güç, ancak yaygın aşılamanın yapılması sayesinde hastalar daha hafif belirtilerle hastalığı ayaktan geçiriyor.
- 22:44COVID-19 Korunma Yöntemleri
- Bilim kurulu, COVID-19'un hangi varyantı olursa olsun koruyabilecek temel korunma araçları hazırlamıştır.
- Maske, sağlık kuruluşlarında zorunlu olup, toplu taşıma araçlarında, asansörlerde, kalabalık toplantılarda ve kalabalık ortamlarda kullanılması tavsiye edilmektedir.
- Ellerin sık sık yıkanması, temel hijyen kurallarına dikkat edilmesi ve kapalı ortamların doğal havalandırma ile havalandırılması da koruma sağlar.
- 23:29Okullarda Korunma Tedbirleri
- Okullarda açılacak ve bilim kurulunun hazırladığı rehberlerin uygulanması fayda sağlayacaktır.
- Sınıflarda doğal havalandırmanın sağlanması ve el hijyenine dikkat edilmesi en önemli korunma yöntemlerindendir.
- 24:07COVID-19'un Hastalık Özellikleri
- Genç ve sağlıklı insanlar COVID-19'u hafif belirtilerle evde atlatırken, kronik hastalıklar olan kişiler, 65 yaşın üstündeki bireyler, bağışıklık sistemi sorunu olan kişiler ve kanser tedavisi gören hastalarda hastalığın ağır seyretme riski hala vardır.
- Sonbahar öncesinde hatırlatma doz aşılarının alınması önemle tavsiye edilmektedir.
- Aşıların temel faydaları; ağır hastalığı önlemesi, acil servislere ve yoğun bakımlara ihtiyacı azaltması ve hastalığın daha hafif belirtilerle atlatılmasını sağlamasıdır.
- 25:35COVID-19 ve Kalp Sağlığı
- COVID-19 sadece kendisi değil, tuttuğu organlar dolayısıyla uzun dönemli hasara da yol açabilen bir hastalıktır.
- COVID-19'un virüsünün hücrelere girişinde kullandığı almaç sadece solunum sistemi değil, aynı zamanda kalp, sinir sistemi veya damarların cidarında yer aldığından dolayı buraları da etkileyerek uzun dönemli etkilere sebep olabilmektedir.
- COVID-19'a yakalanan bireylerde kalp krizi, kalp kasının tutulumu ve buna bağlı kalp yetmezliği gibi sorunlar ortaya çıkabilirken, aşıları tamamlanmış bireylerde bu uzun dönemli COVID etkileri istatistiksel olarak anlamlı biçimde daha düşüktür.
- 27:08Omicron Varyantı
- Omicron varyantı, COVID-19 virüsünün önemli özelliklerinden biri olan mutasyona açık olması sonucu ortaya çıkmıştır.
- Omicron, geçen Kasım ayından beri endişe verici virüs olarak yayılmaya başlamış ve şu anda dünyada hakim olan virüsdür.
- Omicron daha hızlı yayılıp akciğerlere inme ihtimali vardır.
- 29:26Alerji ve COVID-19 İlişkisi
- Journal of Allergy and Clinical Immunology dergisinde yayınlanan bir araştırma, gıda alerjisine sahip olmanın COVID-19 enfeksiyonu riskini yarıya indirdiğini bulmuştur.
- Astım, enfeksiyon riskini düşürmedi, ancak arttırmadı.
- Gıda alerjisi olan kişilerde virüsün bağlandığı ACE-2 reseptörleri kör hale geliyor ve dolayısıyla bağlanamıyor, bu da koruyucu bir etki yaratıyor.
- 31:03Soğuk Algınlığı ve COVID-19 İlişkisi
- COVID-19 pandemisi öncesi üç yıllık bir süre boyunca soğuk algınlığı coronavirüslerine ilişkin immünolojik hafıza değerlendirilmiştir.
- Konuşmacı 2020 Şubat ayında ağır bir üst solunum yolu enfeksiyonu geçirmiş ve PCR testinde insan corona virüsü (soğuk algınlığına sebep olan coronavirüslerden biri) tespit edilmiştir.
- Çalışma, soğuk algınlığı corona virüslerine tekrar tekrar maruz kalmanın veya ara sıra enfeksiyonların SARS-CoV-2'de bir miktar koruma sağlayabileceğini ileri sürmüştür.
- 33:14Genetik Faktörler ve COVID-19
- OAS-1 adında bir gen, Avrupa ve Afrika kökenli hastalarda COVID-19 hastane yatışı ile ilişkinin temelini oluşturur.
- ACE2 reseptörü az olan kişilerde virüs bulaşmaması, pandeminin ilk başında sosyal medyada yayılmış bir yorum olmuştur.
- Türkiye'de COVID-19 ile çok fazla karşılaşıldığı, Türk milletinin korunacağı gibi bir durumun olmadığı belirtilmiştir.
- 35:39Süper Bağışıklık ve Aşılar
- Hastalığı geçirmiş ve aşı olan kişilerde süper bağışıklık oluşur, hastalıkta ciddi antikor cevabı varken aşı ile beş kat daha üstün antikor geliştirilir.
- Avrupa İlaç Ajansı (EMA), hastalığı daha ağır geçirme riski yüksek olanlar, bağışıklık sistemi defekti olanlar ve 75 yaşın üstü kişilerin aşı olmaları gerektiğini önermektedir.
- İmmün plazma tedavisi, yeni tanı almış ve ağır geçireceği tahmin edilen hastalarda, hem geçirmiş hem aşı olmuş süper bağışık kişilerden alınan plazma ile uygulanmaktadır.
- 38:00Maymun Çiçeği Hastalığı
- Maymun çiçeği, bir kişiden diğerine lezyonlar, vücut sıvıları, solunum damlacıkları veya kontamine materyallerle yakın temas yoluyla bulaşan bir hastalıktır.
- Maymun çiçeği bir zoonoz olup, kemirgenler arasında yaygın olan sincaplar, fareler ve maymunlar arasında yayılır.
- Dünya Sağlık Örgütü, 89 ülkede tespit edilen 375 vakadan sonra, 31.800 vakaya ulaşan hastalığın uluslararası toplum sağlığını tehdit eden hastalık olarak tanımlamıştır.
- 40:19Maymun Çiçeği Hastalığı Hakkında Genel Bilgiler
- Maymun çiçeği, orta ve batı Afrika'nın tropikal yağmur ormanlarında ortaya çıkan ve zaman zaman diğer bölgelere ihraç edilen bir zoonotik hastalıktır.
- Maymun çiçeğinin klinik görünümü, 1980 yılında dünya çapında eradike edildiği ilan edilen çiçek hastalığına benzer.
- Çiçek hastalığına 1978'de hiç vaka bildirim olmayınca 1980 yılında aşı uygulaması durduruldu ve dünyada hiç çiçek aşısı uygulaması yapılmamaktadır.
- 41:02Maymun Çiçeği Hastalığının Özellikleri
- Antikor düzeyleri düşmeye başlayınca maymun çiçeği yayılmaya başladı çünkü duyarlılık azalmıştır.
- Vakaların %99'u erkek, çoğunluğu eşcinsel ve HIV pozitiflik oranı çok yüksektir.
- Maymun çiçeği daha az bulaşıcı, daha az ciddi hastalığa neden olur ve ölüm oranı çok düşüktür.
- 41:36Maymun Çiçeği Hastalığının Klinik Görünümü
- Hastalık ateş, kızarıklık ve şişmiş lenf nodları ile kendini gösterir ve bir dizi tıbbi komplikasyondan sonra ortadan kaybolur.
- Lezyonlar sivilce gibi görünür ve su çiçeğinin lezyonlarına benzer, içi su dolu küçük lezyonlardır.
- Lezyonlar çok yaygın da olabilir, çok lokal de olabilir ve virüsün vücuda ilk girdiği yerde başlayıp yayılmaya başlar.
- 42:26Maymun Çiçeği Hastalığının Tanı ve Tedavisi
- Virüsün ilk temasıyla lezyonların çıkması arasında geçen süre ortalama 7 gün, en fazla 21 gündür.
- Tamamen iyileşme süresi dört haftadır ve hastalar bu süre boyunca izole olmalıdır.
- Maymun çiçeği tanısı zor konulabilir, özellikle Amerika'da yaşanan bir vakada sekiz farklı doktorla görüntülü görüşme yapıldıktan sonra tanısı konulamamıştır.