Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir röportaj formatında olup, sunucu Zeynep Doğan ile psikiyatrist veya çocuk gelişimi uzmanı arasında geçen bir sohbeti içermektedir.
- Video, özellikle Haziran aylarında çocukların yaşadığı sınav stresi ve kaygı bozuklukları üzerine odaklanmaktadır. İçerik, stresin çocuklarda nasıl etkilediği, kaygı bozukluklarının belirtileri, nedenleri ve nasıl yönetilebileceği konularını ele almaktadır. Ayrıca dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) konusu da detaylı olarak incelenmektedir.
- Videoda stresle baş etme yöntemleri (yeterince uyku, sağlıklı beslenme, yeterli hareket, proaktif davranış ve zaman yönetimi), DEHB'nin üç alt grubu ve erken tespit önemi, çocuklarda depresyon belirtileri ve aile içi ilişkilerin önemi gibi konular da ele alınmaktadır. Program, ailelere yönelik genel bir mesajla sonlanmaktadır.
- 00:22Sınav Öncesi Anksiyete ve Stres
- Haziran aylarında çocukların sınav telaşı nedeniyle anksiyete ve stres artmaktadır.
- Sınav öncesi anksiyete oranı yükselir ve kaygı, kan şekeri gibi azı karar, çoğu zarar prensibine göre çalışır.
- Az miktarda kaygı motivasyonu artırır, enerji salgılamasını sağlar ve daha dikkatli hale getirir, ancak amaç haline döndüğünde stresi yükseltir.
- 01:32Stresin Olumlu ve Olumsuz Etkileri
- Stres yükseldiğinde dikkat ve konsantrasyon bozulur, kişi bildiğini bile yapamayabilir ve başarısız olabilir.
- Velilerin ve öğretmenlerin stresi önceden görmesi ve çocukların yardım isteyebilmesi önemlidir.
- Stres doğru kullanıldığında başarıyı tetikleyen bir faktör olabilir, ancak patolojik durumda yardım edilmesi gerekir.
- 02:58Çocukların Öğrenme Süreci ve Sorunlar
- Her çocuk yaşamaya, yaşamını sürdürmeye ve başarılı olmaya kodlanmıştır.
- Ders çalışmaya isteksizlik veya öğrenme zorluğu durumunda etiket takmadan önce problemin ne olduğunu anlamak ve akademik yardım almak gerekir.
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) çocuklarda yüzde sekiz oranında görülür ve sınav öncesi kaygı durumunda dikkat darmadağın olur.
- 04:09Ruh Sağlığı ve Psikiyatrik Yardım
- Değişen sosyo-kültürel ortam ve sosyal değerler ruh sağlığının kötü gidişini artırır.
- Psikiyatrik yardım almanın kötü bir şey olduğu düşünülürken, aslında büyük bir şeyi feda etmek demektir.
- Kaygı bozukluğu varsa, dişi sızlayan bir çocuğun sınava sokulması gibi değerlendirilmelidir.
- 05:06Kaygı ve Beynin İşleyişi
- Bedenimiz şefi beynimizdir ve psikiyatristler ilaç vermek zorunda değildir.
- Kaygı çok büyük bir yalancıdır ve beynimiz otomatik olarak korku ve heyecan yaratır.
- Kaygı, korkunun nesnesi belirli iken, kaygı belirsizdir ve yaşanmamızı sürdürebilmek için gereken motivasyon için yaratılmıştır.
- 06:14Çocuklarda Kaygı ve Eğitim
- Otomatik sistem bizi yaşamda var etmeye kodlandığı için üst beynimiz zekamızdan bağımsız bir şeydir.
- Performans kaygısı, mükemmeliyetçi, rekabetçi ve kaygılı çocuklarda görülür ve başarısızlıkların altı çizilmesi, koşullu sevgi ve ödüllendirme bu durumu artırır.
- Çocuklara güven, huzur ve düzen sağlanması gerekir, özellikle dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda sade bir ortamda ders çalışmaları daha iyi ve huzurludur.
- 07:25Eğitimde Pozitif Yaklaşım
- Çocukları puanlarına göre değil, emeğine göre sevmek ve teşekkür etmek gerekir.
- Eğitimde pozitif pekiştireç daha iyidir, olumlu tarafların altını çizmek ve olumlu etiketler yapıştırmak önemlidir.
- Eleştiri yaparken şair-şiir ilişkisi kurulmalı, öğrencinin kimliğine dokunulmamalı ve ödevlerde yapılan hatalar düzeltilebilir şekilde eleştirilmelidir.
- 08:42Kaygı Bozuklukları ve Fiziksel Etkileri
- Kaygı bozukluklarında karın ağrısı, kalp çarpıntısı, terleme, titreme, göz bebeklerinin büyümesi gibi fiziksel belirtiler görülür.
- Lüzumsuz anksiyete enerji kaybıdır, terleme gibi fizyolojik tepkiler vücutta sigorta sistemi olarak çalışır ancak fazlası enerji kaybına neden olur.
- Kaygı denilen şey yerçekimli gibi çalışır, istemesek de aşağıya düşer ve doğal bir reaksiyon olarak kabul edilmelidir.
- 11:51Kaygıyla Baş Etme Yöntemleri
- Kaygıyla baş etmek için yeterince egzersiz ve hobi niteliğindeki faaliyetler önemlidir, televizyon gibi aktivitelerle ara verilmelidir.
- Tüm kaygı bozuklukları ile baş etmek için zaman yönetimi çok önemlidir, doğru zaman yönetimi stresle baş etmek için gereklidir.
- Başarılı olmak isteyen çocuklar için gerçekçi bir hedef belirlenmeli ve bu hedefe yönelik önceden planlı, düzenli çalışma yapılmalıdır.
- 13:27Psikiyatrik Yardım ve Sınav Kaygısı
- Psikiyatrik yardım almak şarttır, rehber öğretmenden başka eğitim koçu olamaz, diploması olacak.
- Sınav kaygısı olan çocuklar sınavla ilgili şeyleri konuşmak istemeyebilir, içe kapanık, kaygılı, endişeli ve gergin olurlar.
- Sınav kaygısı olan çocuklar denemelere girmek istemez, çabuk ağlar, kaçmaya çalışır veya sürekli erteler.
- 15:16Planlama ve Beslenme
- Çocuğa birden bire yüksek puan çıkmasını söylemek yerine problemleri parçalara bölüp tek tek yükseltmesini istemek gerekir.
- Günlük, aylık, yıllık ve beş yıllık planlar olmalı, ancak plan esneyebilir olmalı.
- Sınav sürecinde beslenme önemlidir, çocuklarda obezite sendromu gelişebilir ve bu da sınav stresi ve kaygısıyla kaçmak adına beslenme yanlış yöntemlerine eğilim oluşturabilir.
- 17:13Stresle Baş Etme Yöntemleri
- Stresle baş etmek için yeterli uyku önemlidir çünkü uyku öğrenilen bilginin tasnif edilmesini ve yerleştirilmesini sağlar.
- Gençler günde uyanır uyanmaz başlayarak dört saat arayla dört öğün sağlıklı gıdalar yemelidir, şekerli ve tuzlu paket gıdalar yerine evde hazırlanmış yiyecekler tercih edilmelidir.
- Beynin çalışmasına şekerin etkisi varmış gibi tatlıyla enerji eksikliği ve konsantrasyon bozukluğu giderilmeye çalışılır, ancak vücudumuzdaki kan şekerinin %60'ını beynimiz kullanır ve bu şeker tam buğday unundan yapılmış gıdalardan alınmalıdır.
- 19:15Stresle Baş Etme Stratejileri
- Yeterince hareket stresle baş etmede çok önemlidir ve proaktif davranmak gerekir, yani olay oluşmadan önce problemi görmek ve önceden çözümlemek önemlidir.
- Stresle baş etmede zaman yönetimi önemlidir, ailelere sonuç skordan ziyade çocuğun gayretini ödüllendirmeleri tavsiye edilir.
- Düşük performans gösteren çocuklar için, gayret etmeye ve sabırla çalışmayı bilen çocuklar bu puanı düzeltir, çünkü her an her şey olabilir ve yaşamın içinde düşmenin de kalkmanın da var olduğunu çocuklara öğretmek gerekir.
- 21:31Çocukların Sosyal Hayatı ve Aile Dinamikleri
- Sosyal aktivitelerin devamlılığı olmadığı için spor, sinema, tiyatro gibi aktivitelerle kombine gidemiyorlar ve bu durum psikolojik rahatsızlıklara eğilimlerini artırıyor.
- Çocuklara şanslı demek yanlış, bir evde anne baba kitap okuyorsa ve televizyonun kumandasını bırakıyorsa o evden üniversite mezunu çocuk çıkabilir.
- Akşam yemeğinde evde bir kitabın konusu tartışılıyorsa, zekasında veya başka bir alanda sorun yoksa, çocuk başarılı olabilir.
- 23:17Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu %8 oranında görülüyor ve her sınıfta bir tane var, genetik geçişte %70 küsurlarda yüksek bir rakam.
- Bu hastalığın üç alt grubu vardır: dikkat eksikliği ön planda olanlar (daha çok kız çocuklarında, sakin ve gözden kaçan), hiperaktivitesi ön planda olanlar (daha çok erkek çocuklarında, hareket halinde) ve kombine olanlar.
- Dikkat eksikliği minimal bir beyin hastalığıdır, ciddi bir patolojik durumu yoktur, ancak dikkat eksikliği uzun vadede zeka ve yeteneklerinin hak ettiği kapasitede olmadığı için mutsuzluk, düşük özgüven, akademik ve mesleki performans, düşük evlilik oranı ve alkol madde bağımlılığı gibi komplikasyonlara yol açabilir.
- 25:59Çocukların Enerjisinin Doğru Kullanımı
- İnsanın enerjisi suyun enerjisi gibi doğru kullanılırsa faydalı olur, kullanılmazsa zararlı olabilir.
- Çocukların enerjisini doğru kullanmak için iyi bir mesleki eğitim ve düzenli, planlı bir eğitim gereklidir.
- Çocukları çocukluklarını yaşatarak, koşulsuz sevgi göstererek düzenli ve planlı bir şekilde eğitime yönlendirmek önemlidir.
- 27:08Anne-Babaların Rolü
- Anne-babalar çocuklara doğru çalışmayı, planlı olmayı, hayata değer katmayı, doğru beslenmeyi, düzenli uykuyu ve sorumluluk almayı öğretirler.
- Çocuklar mutlak surette her şeyi ailesinden öğrenirler, bu nedenle anne-babaların rol model olması çok önemlidir.
- Çocukları suçlamak yerine önce kendimizi yönlendirip nerede hata yaptığımızı ve nasıl tamir edebileceğimizi düşünmeliyiz.
- 28:13Çocuklarda Depresyon
- Çocuklarda depresyon zaman zaman erken yaşlarda sınav stresiyle ve yaşam şekliyle ortaya çıkabilir.
- Depresyonun belirtileri: içe kapanma, durgunlaşma, sessizleşme, hareketlerin azalması, konuşmanın asılması, yemenin azalması, uykunun bozulması, suçluluk duygusu ve özgüvenin düşmesidir.
- Depresyonda kaygı, dikkat bozukluğu, yalnız kalma ve yeme bozukluğu da ortaya çıkabilir.
- 30:02Beklentiler ve Stres
- Anne-babanın yanı sıra geniş aile, öğretmenler ve dershanelerin beklentileri de stresi artırabilir.
- Beklentiler daima gerçekçi olması gerekir ve yaşamda her türlü yol kazası olabilir.
- Çalışkan, gayretli ve akıllı bir çocuğu bir tek sınavdaki başarısı asla durdurmaz, küçük krizler baş etme yöntemlerini öğretir.
- 31:02Sorunlarla Baş Etme
- Krizler ve acılar öğreticidir, sorunlarla baş ederek daha büyük problemlerle baş etme yöntemlerini öğrenmiş olurlar.
- Sorunlarla baş etme yöntemlerini öğrendikçe vücut ve psikoloji kendini güçlendirir.
- Sorunları olumlu yönünden bakmak ve analitik bir şekilde çözümlemek önemlidir.
- 32:00Motivasyon ve Ödüllendirme
- Sorunları parçalara ayırıp sene içinde çalışılması gereken program yapmak ve takvim koymak gerekir.
- Çocuklar kendilerini ödüllendirmeli, başarılarını küçük küçük ödüllendirmeler motivasyonu artırıcı faktörlerdir.
- Çocuklarda olumlu etiket ve olumlu pekiştireç iş görür, önce başarı sonra ödüllendirme daha uygun bir yöntemdir.
- 33:08Ailelerin Yaklaşımı
- Çocukların üzerinde tüm sorumlulukları beklemek yerine, çocuğun geleceğini ailelerin bir bütün olarak üstlenmeli ve şekillendirmeli.
- Olumsuzlukların çocuğa mal edilmesi ciddi yanlışlıklar doğurur, çocuk başarılı olabilecek veya başarısız bir noktaya gelebilir.
- Çözümleyemedikleri sorunları psikolog veya psikiyatrist eşliğinde devam ettirmeleri daha uygun olabilir.
- 34:07Aile İçi İlişkiler
- ÖSS ve OKS hazırlık döneminde pek çok aile içten kan ağlıyor, evde kavgalar ve dövüşler yaşanıyor.
- Başarılı aileler çocuklarından aynı başarıyı, konsantrasyonu ve ivmeyi beklerler.
- Aile içi sıcaklığını ve huzurunu sınava heba etmemek gerekir, birbirimizin duygularını aynalarız.
- 35:28Rol Model ve Çocukların Özgünlüğü
- Anne-babayla sıcak ilişkiler kurması, çocuğun anne-babasını rol model tayin etmesini sağlar.
- Ailelerin ciddi anlamda iş yoğunluğu nedeniyle çocuklarla zaman geçiremeyişi, çocuklarda farklılaşmasına neden olabilir.
- Çocuklar bizim sorumluluğumuzdadır ama bize ait değildirler, her birinin ayrı yetenekleri ve özellikleri vardır.