Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- TV Kayser ekranlarından yayınlanan bu sağlık programında, sunucu Ay Dinoğlu Öztürk, Erzurum Üniversitesi İç Hastalıkları Nefroloji Bilim Dalı Doçent Doktor Murat Sipahioğlu ile böbrek sağlığı, organ nakli ve böbrek hastalıkları hakkında kapsamlı bir röportaj gerçekleştiriyor.
- Program, böbreklerin işlevi, böbrek hastalıklarının nedenleri, belirtileri ve tedavi yöntemleri üzerine odaklanıyor. Kronik böbrek hastalığı, diyaliz yöntemleri (hemodiyaliz ve periton diyalizi), böbrek nakli süreci, organ bağışı kriterleri ve Türkiye'deki böbrek nakil durumu detaylı olarak ele alınıyor. Ayrıca, izleyicilerden gelen sorular yanıtlanarak program ilerliyor.
- Programda böbrek hastalıklarının sinsi seyirde olduğu, Türkiye'de yaklaşık 80 bin kronik böbrek hastalığı hastası olduğu ve 70 bin böbrek nakil adayı olduğu belirtiliyor. Kronik böbrek hastalığına karşı alınabilecek önlemler, periyodik böbrek sağlığı kontrollerinin önemi ve hastaların hastaneye randevu olmadan da kontrol yaptırabilecekleri bilgisi de paylaşılıyor.
- 00:01Programın Tanıtımı
- TV Kayser ekranlarından organ bağışı, böbrek hastalıkları ve organ nakli konuları ele alınacak.
- Programda Erciyes Üniversitesi Semiha Asım Kibar Organ Nakli ve Diyaliz Hastanesi İç Hastalıkları Nefroloji Bilim Dalı Doçent Doktor Murat Sipahioğlu konuk olarak yer alıyor.
- İzleyiciler sosyal ağlardan ve WhatsApp hattından programla iletişime geçebilirler.
- 02:33Böbreklerin Fonksiyonu
- Böbrekler göğüs kafesinin arka duvarına yaslanmış vaziyette bulunur ve temel görevleri vücutta ortaya çıkan toksik maddelerin ve atık suyun uzaklaştırılmasını temin etmektir.
- Böbrekler hormonal fonksiyonlar görür, kan yapımıyla ve kemiklerin güçlendirilmesiyle alakalı maddeler salar.
- Böbreklerin fonksiyonlarını kaybettiği zaman yerine koyacak başka bir organ söz konusu değildir.
- 03:08Böbrek Sağlığı ve Önemi
- Böbreklerin fonksiyonlarını kaybettiği hastalar daha önce kaybedilirken, tedavi yöntemlerinin gelişmesiyle uzun süre ve daha iyi şartlarda yaşatılabilmektedir.
- Hiçbir şey orijinalin yerini tutmadığı için, hastalanmadan böbrek sağlığını korumak önemlidir.
- Türk toplumu olarak vücudumuzu tanımıyoruz ve sağlığımıza yeterince dikkat etmiyoruz.
- 04:33Böbrek Sağlığı İçin Öneriler
- Böbrek hastalıklarından koruma adına tansiyon, diyabet ve obezite gibi sağlık problemlerinin kontrol edilmesi en başta gelen şeydir.
- Bol su içmek böbrek sağlığı için önemlidir ancak tek başına hastalık gelişecekse bunu önleyemez.
- Günlük sıvı alımı kişinin vücut yüzey alanı büyüklüğüyle alakalı olup, genellikle 2-2,5 litre arasında tutulmalıdır.
- 06:24Böbrek Hastalıklarının Belirtileri
- Böbrek hastalıkları sinsi seyirde olup, ileri evrelere varmadıkça kolay kolay semptom vermez.
- Semptomlar genellikle halsizlik, iştahsızlık, bulantı, kusma, çabuk yorulma ve gece idrara çıkma şeklinde ortaya çıkar.
- Yüksek tansiyon önemli bir işaretçisi olabilir ve risk grubunda olan kimselerin periyodik olarak takiplerini yaptırmaları gerekir.
- 08:08Böbrek Hastalıklarının Yaygınlığı
- Böbrek hastalıkları her yaş grubunda görülebilen bir hastalıktır, belli bir yaş grubuna spesifik değildir.
- Türkiye'de son dönem böbrek hastalarının sayısı yaklaşık 80 bin civarındadır.
- Bu hastaların yaklaşık 65 bin'i hemodiyaliz hastası, 1-5 bin'i perton diyalizi hastası ve 10 bin'i böbrek nakli hastasıdır.
- 10:32Böbrek Yetmezliğinin Tedavisi
- Böbrek yetmezliğinin son sürecinde tedavi edemediğimiz hastalarda hayatı devam ettirebilmek için böbrek nakli veya diyaliz yöntemleri uygulanır.
- Hemodiyaliz, hastanın kanının bir makine aracılığıyla vücut dışına alınıp temizlenip tekrar hastaya verilmesidir ve haftada üç kez uygulanır.
- Periton diyalizi ise hastanın karnına kateter yerleştirilerek sürekli olarak solüsyonlar verilip alınarak kanın temizlenmesi sağlanır.
- 12:05Böbrek Nakli ve Diyaliz Yöntemleri
- Hastanın kendi başına yapabildiği diyaliz yöntemi, hastanın yedi gün yirmidört saat sürekli yapması gereken bir tedavidir.
- Böbrek nakli adayları yaklaşık yetmiş binlere yakın hastaya ulaşmaktadır.
- Şeker hastaları böbrek nakli olabilir, ancak pankreas nakli ile birlikte gerçekleştirilmesi daha iyi yaşam kalitesi ve süresi sağlar.
- 13:38Organ Nakli Türleri ve Şartları
- Organ nakli iki şekilde yapılmaktadır: canlı vericiler tarafından (genellikle anne-baba ve dördüncü dereceye kadar yakınlar) ve kadavra nakli (beyin ölümü gerçekleşmiş kimselerden alınan böbreklerle).
- Türkiye'de beyin ölümü gerçekleşmiş hastalarda organ bağışı oranları düşük seviyededir; geçen yıl itibariyle yediyüz yoğun bakımlarda beyin ölümü gerçekleşmiş, bunların ancak üçyüz civarında bağışlanmıştır.
- Organ bağışı için kişinin imza vermesi yeterli değildir, ailenin de organların hastalara devredilebileceğine dair onayı gerekmektedir.
- 18:14Beyin Ölümü ve Bitkisel Hayat Arasındaki Fark
- Beyin ölümü, hastaların yaşamlarını devam ettirebilmesi için yaşam desteklerine ihtiyacı olan, solunum cihazına bağlı ve sürekli doktor kontrolü altında olması gereken durumdur.
- Bitkisel hayatta yaşamsal desteğe gerek duyulmaz, hastanın beyin ölümü bir dereceye kadar mevcut olsa da hayati fonksiyonları devam ettirecek merkezler hala sağlamdır.
- Beyin ölümü kararı, nörolog, beyin cerrahı, kardiyolog ve anesteziden oluşan bir ekip tarafından verilir ve hasta yakınları ikna edilirse organlar alınır.
- 21:19Organ Nakli Merkezleri ve Böbrek Sağlığı
- Organ nakli yapılacak merkezlerde yoğun bakım üniteleri, nefrolog ve deneyimli cerrahların bulunması gerekmektedir.
- Organ nakli merkezleri sadece devlet kurumları, üniversiteler veya eğitim araştırma hastaneleri değil, özel hastanelerde de gerekli şartları yerine getirmiş olanlar organ nakli yapabilir.
- Obezite, böbrek fonksiyonlarını etkileyebilecek hipertansiyon ve diyabet gibi indirekt etkileri olan önemli bir sorundur.
- 23:32Kronik Böbrek Yetmezliğinin Nedenleri
- Kronik böbrek yetmezliği gelişmiş hastaların yaklaşık %40'ı diyabet hastaları oluşturuyor.
- Hipertansiyon, kronik böbrek yetmezliğinin %25'lik dilimini oluşturuyor.
- Obezite, bu iki hastalığı tetikleyerek böbrek sağlığını olumsuz etkiliyor.
- 24:32Tuz ve Böbrek Sağlığı
- Tuz, böbrekleri yorarak ve hipertansiyon oluşturarak böbrek sağlığını olumsuz etkiliyor.
- Günlük tuz alımımızın yaklaşık %15-18'i sofra tuzu, %70-75'i ise yemeklerle ve ekmekle alınan tuz oluşturuyor.
- Ev salçası, tuzlu ekmek ve hazır gıdalar yüksek oranda tuz içerdiği için sofra tuzu atmasak da tuzlu yemiş oluyoruz.
- 25:56Tuz Alımını Azaltma Yöntemleri
- Sofra tuzunu kaldırmak, tuzsuz ekmek kullanmak ve hazır salçanın yerine ev salçası kullanmak gerekiyor.
- Konserve gibi hazır gıdalardan mümkün olduğunca kaçınılmalı.
- Bu kurallar sadece böbrek hastaları için değil, genel sağlık açısından da uygulanmalı.
- 27:18Kronik Böbrek Hastalıkları Önleme Programı
- Sağlık Bakanlığı 2014 yılında "Kronik Böbrek Hastalıkları Önleme Programı" başlattı.
- Bu program, risk faktörlerini azaltma ve risk faktörü bulunduran gruplara daha yakın tıbbi ilgi sağlama amacıyla oluşturuldu.
- Böbrek yetmezliklerine sahip hastalar, tüm sağlık bütçesinin yaklaşık %5'ini oluşturan diyalist hizmetlerinde harcama yapmak zorunda kalıyor.
- 28:30Böbrek Nakli ve Çocuk Sahibi Olma
- Böbrek nakli yapılan hastalar çocuk sahibi olabiliyor.
- Böbrek nakli hastaları yarım insan olmuyor, sağlıklı bir insan gibi sosyal ve gündelik hayatlarını devam ettirebiliyorlar.
- Diyaliz hastaları ise diyaliz merkezine bağımlı olmaları nedeniyle biraz daha dezavantajlı durumda.
- 29:45Böbrek Naklinin Sonrası
- Böbrek nakli sonrası, vücuda yabancı doku olduğu için vücudun savunma sistemi böbreği tahrip etmeye çalışıyor.
- Böbrek nakli sonrası savunma sistemini kontrol altına alacak ilaçlar kullanılmak zorunda ve hastalar periyodik olarak kontrol ettirmek için böbrek nakli ünitesine gelmek gerekiyor.
- Bu ilaçların yan etkileri enfeksiyonlara karşı duyarlılık ve ileriki dönemlerde kanser geliştirebilme riski oluşturuyor.
- 31:24Kronik Böbrek Hastalıklarının Tedavisi
- Kronik böbrek hastalık hastalarının öncelikle isteği nakil olabilmek.
- Kadavra bağışında düşük oranlar ve uygun canlı vericinin bulunmayışı nedeniyle hastalar diyalize devam etmek zorunda kalıyorlar.
- İdeal tedavi böbrek nakli olmasına rağmen, diyaliz tedavileriyle de uygun yaşam kalitesi sağlanarak uzun süreler hayatlarını devam ettirebiliyorlar.
- 32:27Böbrek Nakli Sonrası Sıvı Tüketimi ve Tek Böbrekle Yaşam
- Böbrek nakli sonrası çok daha fazla sıvı tüketmek gerekmez, günlük 2-2,5 litre su tüketimi yeterlidir.
- Bir böbreğin alınması vücudumuz için problem çıkarmaz, diğer böbrek sağlıklı devam edebilir.
- Canlı vericilerin büyük çoğunluğunda yakında takip edilir ve herhangi bir böbrek hastalığı şüphesi varsa böbrekleri alınmaz.
- 33:50Canlı Organ Vericiliği Kuralları
- Türkiye'de canlı organ vericisi olabilmek için dört dereceye kadar akrabalık derecesi bulunması veya yakın arkadaş olmak gerekir.
- Nakil için maddi beklenti olmaması tespit edilirse etik kurullar tarafından onaylanır.
- Tek böbrekte yaşamak mümkündür ve bu durum rol model olması açısından önemlidir.
- 35:05Böbrek Vericisi Olma Koşulları
- Böbrek vericisi olmak için kişinin rızası, genel sağlık durumunun iyi olması ve yüksek tansiyon, diyabet gibi hastalıklardan olmaması gerekir.
- Verici ile alıcı arasında kan grubu ve doku grubu uyumu aranır.
- Böbrek vericisi ameliyat sonrası 2-5 gün içerisinde ayağa kaldırılabilir ve taburcu edilebilir.
- 37:10Organ Bağışı İptal Süreci
- Organ bağışı yaptıktan sonra vazgeçmek isteyenler, organ nakli koordinatörünün kanalıyla resmi olarak iptal ettirebilir.
- Yakınlarına "böbreklerimi vermek istedim ama şimdi vazgeçiyorum" diyerek de vazgeçme işlemi yapılabilir.
- Son karar beyin ölümü olan kişide değil, ailede olup, aile vermediği zaman organ nakli gerçekleşmez.
- 38:12Kadav Listesine Kayıt ve Böbrek Nakli İstatistikleri
- Kadav listesine kayıt olmak, diyaliz hastalarının doku gruplarını ve hastalık özelliklerini kaydetmek için yapılan bir sistemdir.
- Türkiye'de yıllık böbrek nakli sayısı 2000 ile 2500 arasında değişirken, bekleyen hasta sayısı 70 bin civarındadır.
- Şehir dışında yaşayanlar, verici ile birlikte geldiklerinde üniversite hastanesinde 1 hafta-10 gün içerisinde işlemlerini tamamlayabilir.
- 41:04Kronik Böbrek Yetmezliği Önleme Önerileri
- Kronik böbrek yetmezliği hasta, hasta yakınları, toplum ve maliyet açısından problemli bir durumdur.
- Hastalığa muzdarip olmadan önce periyodik olarak basit idrar ve kan tahlili yaptırılmalıdır.
- Hastanede böbrek hastalarına randevu olmadan her gün gelip check-up yaptırılabilir.