Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Merve Akbaş'ın moderatörlüğünde Hüseyin Akın, Yağız Gönüller, Nurettin Durman, Baki Ayhan ve diğer edebi çevrelerle ilişkili kişilerin yer aldığı bir sohbet programıdır. Program, İsmet Özel'in 80. doğum gününü kutlamak amacıyla Taksim Camii'nin külliyesinde gerçekleşmiştir.
- Sohbetin ana konusu İsmet Özel'in kimliği, kişiliği, şiir anlayışı ve edebi etkisidir. Konuşmacılar, Özel'in "zor zamanda susarak konuşan adam" olarak tanımlanmasını, şiirlerinin "gizli bir kalite" taşıdığını, şehir ahalisini ve günlük yaşamı anlattığını, ideolojik bağlamı gizleyerek şiirini koruduğunu ve modern şiiri bize öğrettiğini tartışmaktadır.
- Programda ayrıca İsmet Özel'in "Amentü" ve "Münacat" gibi önemli şiirleri, şiir yazma konusundaki tavsiyeleri, ontolojik güvenlik arayışı ve sürekli yer değiştirmesi gibi konular ele alınmaktadır. Konuşmacılar, Özel'in şiirlerinin zamanla daha iyi anlaşıldığı ve yaşlandıkça yeni anlamlar keşfedildiği görüşünü paylaşırken, şiir okuma kılavuzu, "Üç Mesele" ve "Henry ve Valdo" gibi kitaplardan başlanması gerektiğini belirtmektedir.
- Programın Tanıtımı
- Merve Akbaş, İsmet Özel üzerine bir program yapacağını ve Hüseyin Akın ile Yağız Gönüller'in konuk olduğunu belirtiyor.
- İki konuk, mikro sanatın İsmet Özel sayısında yazılarla katkıda bulunmuş ve İsmet Özel'i farklı yönleriyle tanımlamışlar.
- Programda İsmet Özel'in şair yazarlığını ve fikirlerini masaya yatırmak yerine, konukların portreleri ve anıları üzerinden İsmet Özel'i tanımaya çalışacaklar.
- 01:49İsmet Özel'in Tanımı
- Hüseyin Akın, İsmet Özel'i düşünce ve şiir dünyasının hafızalara kazıyabilecek kudrete sahip bir isim olarak tanımlıyor.
- İsmet Özel'i "surat asma hakkını kendinde bulabilen ve surat astığı kişiler genelde yakın cenahında bulunan ve karşı cenahta bulunanlara karşı da celladına gülümseyecek derecede tavır sergileyebilen" biri olarak nitelendiriyor.
- İsmet Özel'i "Türklüğüme müşteri bulamadım" diyerek basit anlamda milliyetçilik veya ırkçılık olmadığını, bu anlayışı en fasih şekilde ifade eden biri olarak tanımlıyor.
- 05:10İsmet Özel'in Özellikleri
- İsmet Özel'i "zor zamanda susarak konuşan adam" olarak tanımlıyor ve "Zor Zamanda Susarak Konuşmak" adlı kitabına işaret ediyor.
- İsmet Özel'i batılılaşmayı, teknolojiyi ve şehirleşmeyi başka bir dilden anlatabilme üslubu getirebilen biri olarak nitelendiriyor.
- İsmet Özel'i kendisini anlatırken çok zorluk çeken, şiirle iletişim kuran ve her zaman gündemde olan biri olarak tanımlıyor.
- 07:07İsmet Özel'in Halkla İlişkisi
- İsmet Özel'i "belediye otobüsünde bir şairin olması" olarak tanımlıyor ve halka bağlılığını vurguluyor.
- İsmet Özel'i "halka bakınca gümüş tırnaklı kısraklar, sırça kirpikli gelinler huylanırım ben halka bakınca terlenirim, yaslanırım tarlaların, toprağın tozuna gözlerim" sözleriyle tanımlıyor.
- İsmet Özel'i "halk şairi" olarak değil, "sorumluluk şairi" olarak bilmek gerektiğini vurguluyor.
- 09:07İsmet Özel'in Çelişkileri
- İsmet Özel'in Birlik Vakfı'nın Çemberlitaş şubesinde bir söyleşisinde, bir üniversite öğrencisinin "geçen seneki konuşmanızla bu seneki konuşmanız arasında dağlar kadar fark var" sorusuna "çelişki düşünen insan çelişir" cevabını verdiği anlatılıyor.
- İsmet Özel'i "kibir haline gelmemiş gururdur" olarak tanımlıyor.
- İsmet Özel'i "konuşmuyor ama konuşuyor" olarak nitelendiriyor ve "konuştuğu halde hiçbir şey söylemeyen insanlar vardır toplumumuzda" diyerek duruşuna sahip çıktığını vurguluyor.
- 13:35İsmet Özel'in Yaşadığı Dönem
- İsmet Özel'in "Ben tanık oldum, kırk yaşındayken her şey ben yaşarken oldu" sözleriyle tanımlanıyor.
- İsmet Özel'i "kırk yaşında görmüş bunu bilmiyorum" diyerek yaşadığı dönemin önemini vurguluyor.
- Programın sonunda "İsmet Özel bugün konuşmasa da hala konuşuyor" başlığıyla özetleniyor.
- 14:24İsmet Özel ile İlk Karşılaşma
- Konuşmacı, İsmet Özel ile lise yıllarında Cağaloğlu'da bir kitapçıda fiziksel bir karşılaşma yaşadığını anlatıyor.
- Hocalarının "Üç Meseleyi" okumalarını tavsiye etmesi üzerine arkadaşları bu eseri okumuş, ancak anlamamışlar.
- Zamanla İsmet Özel'in kitaplarını okuyarak onun fikir dünyasına yaslanarak, konuşmacının da gerginliği, tansiyonu ve bakış açısı İsmet Özel'e benzer hale gelmiş.
- 16:21İsmet Özel'in Anlaşılmazlığı
- İsmet Özel'in en rahatsız olduğu şey, kitaplarını veya şiirlerini okuduktan sonra "İsmet Özel anlaşılabilen biri değil" gibi ifadelerin tekrarlanması.
- İsmet Özel, "Herkes benim dediklerimi anlamaya çalıştı ama hiç kimse içimde ne fırtınalar kopup gittiğini anlayamadı" sözünü kullanarak duruşunu ifade etmiş.
- İsmet Özel'in en büyük isteği, kendisini anlamaya çalışanların fan club oluşturmamasıydı.
- 18:36İsmet Özel'in Kişiliği
- İsmet Özel'in yakın tanışıklığında, derneğin içinde ve dışında hiçbir zaman gösteriş olmadığı, sadece sözüyle, tavrıyla ve duruşuyla zerafetin merkezinde olduğu görülüyor.
- İsmet Özel, Türkiye'nin mayın tarlası olduğunu, her girdiğiniz kapıda farklı düşüncelerin ve kavramların yeni hatlarıyla tanışacağınızı, ancak geriye sadece patlamanız kalacağını belirtmiş.
- 20:10Şiir Okuma Kılavuzu Kitabı ile Tanışma
- Konuşmacı, şiir yazmak isteyen bir İmam Hatip Lisesi öğrencisiyken "Şiir Okuma Kılavuzu" kitabı ile İsmet Özel'i tanımış.
- İmam Hatip Lisesi'nde öğretmenlerin hiçbirisi İsmet Özel'den bahsetmediği için, şiir yazma kılavuzu ararken Beyaz Saray Kitapçılar Çarşısı'nda İsmet Özel'in kitaplarını imzaladığını görmüş.
- İsmet Özel'i ilk kez gördüğünde, "İlk defa bir şair görüyorum" demiş, ancak şair olmanın üç altın kuralı gibi bir soru soramamış.
- 24:04Şiir ve İsmet Özel'in Etkisi
- Konuşmacı, İsmet Özel'in kitabını okurken kendini bir imza denemesi yapmış ve kitabın üzerinde işaretler yapmış.
- Şiir insanlığın ilk dilidir ve Adem ile Havva cennetteyken şiir konuşuyorlardı.
- Adem'in çocukları şiir dilini terk edip verili dile doğru döktükleri için dünya bu halde.
- 25:44İsmet Özel'in Nişan Töreni
- Konuşmacının lise arkadaşı İsmet Özel'in nişan törenine davet edilmiş ve orada İsmet Özel'in yedi saatlik konuşmasını dinlemişler.
- İsmet Özel'in "Taşları Yemek Yasak" adlı kitabını okuduğunda şiir okuma kılavuzunu anlamanın tedirginliği kalkmış.
- İsmet Özel'in şiirlerinde gizli bir kalite var, duygular paketlenmiş tecime elverişli gövdede.
- 28:48İsmet Özel'in Şiir Anlayışı
- İsmet Özel, şiiri hiçbir zaman ideolojiye ya da dini inançlara meze yapmaz, şiiri gizli olması gerekir.
- O zamanlar şiir deyince Arif Nihat Asya ve Necip Fazıl Kısakürek hamasi damarları şişirmişken, İsmet Özel şehir ahalisini anlatmış.
- İsmet Özel, Nurettin Durman'ı "berberi olan ikinci şair" olarak tanımlamış.
- 31:23İsmet Özel'in Edebi Dünyası
- İsmet Özel'in kapalı bir dünyası var ve bu dünyayı bize açmazdı, yağmalanmasından korkardı.
- Konuşmacı, Türk şiirinde özellikle İslam cenahında Sezai Karakoç, Cahit Zarifoğlu ve İsmet Özel'in modern şiiri bize öğreten üç şair olduğunu düşünüyor.
- İsmet Özel, siya sayılar ve piyasayla hiçbir zaman barışmamıştır.
- 33:36İsmet Özel ile Karşılaşma
- Konuşmacı, Şule Yayınları'ndan çıkmış ve tramvayda İsmet Özel ile karşılaşmış.
- Karşılaşma sırasında İsmet Özel sadece "iyi" demiş ve konuşmacı gerilime dayanamamış.
- İsmet Özel'in hayatıyla "Münacat" şiiri arasında bir bağ olduğu belirtiliyor.
- 36:15İsmet Özel'in Şiirleri ve Anlamı
- İsmet Özel'in "Amentü" şiiri, Diriliş dergisine gönderilmiş ve Sezai Bey tarafından "İsmet Bey'in artık kendini konumlandırdığı cephenin şiiridir" olarak tanımlanmıştır.
- Konuşmacı, "Amentü" şiirini gazeteye yazarken altından kalkamayacağını düşünmüş ve bunun yerine "Münacata" şiirinden "Hata yapma fırsatını Adem'e veren sendin" dizesini seçmiştir.
- Konuşmacı, hata yapmanın insanın düşe kalka yürüyüşünün bir parçası olduğunu ve her hatanın bizi bir sonraki hataya hazırladığını düşünmektedir.
- 41:20İsmet Özel ile Söyleşi
- Konuşmacı, 35 yıl önce Nişantaşı'nda din öğretmeni olarak çalışırken, bir öğrencisinin İsmet Özel ile söyleşi yapmak istediğini ve kendisinin de İsmet Özel'i tavsiye ettiğini anlatmaktadır.
- İsmet Özel, şiir yazanlara "Şiir yazmak suretiyle ellerine piyasa değeri olan bir şey geçmeyeceğini çok iyi bilmeliler" tavsiyesini vermiştir.
- İsmet Özel, şair olmanın bir maliyet meselesi olduğunu ve maddi durumunun piyano eğitimi için uygun olsaydı şiir yazmayacağını belirtmiştir.
- 44:27İsmet Özel'in Etkisi ve Anlaşılması
- Konuşmacı, İsmet Özel'in Anadolu'da bile konuşulduğu ve bu durumun bir "eşref saati" olabileceğini düşünmektedir.
- İsmet Özel'in anlaşılamayan biri olmadığını, ancak çok sık değiştirmiş bir kişi olduğunu ve bunun sebebinin ontolojik güvenlik arayışı olduğunu belirtmektedir.
- İsmet Özel'in yer değiştirmelerinin sadece coğrafi değil, anlamsal cephe değiştirmeleri olduğunu ve bu kadar çok anlamsal cephe değiştirmiş birinden bahsetmenin kolay olmadığını vurgulamaktadır.
- 47:41İsmet Özel'in Siyasi Gelişimi
- İsmet Özel, Kayseri Sökeli bir polis memurunun oğlu olarak Kastamonu, Çankırı ve Kayseri'den Ankara'ya gittiğinde siyasal bilgilerde komünist ve sosyalist marksist fikirleri tebelli etmiştir.
- Kastamonu, Çankırı ve Kayseri boğazda karlı ifade eder ve Ankara'da yeni bir oluşum söz konusudur.
- İsmet Özel'in fikir serüveni arayışlarla geçmiştir ve düşünen insan çelişir çünkü sürekli bir düşünce içerisindedir.
- 48:47İsmet Özel'in Siyasi Görüşleri
- Türkiye'deki siyasi hususlar konusunda çok konuşan şairler azdır, ancak İsmet Özel Sivas olaylarından Fetö hadisesine kadar her konuda konuşmuştur.
- Fethullah Gülen'e "kardinal" diyebilecek bir uzak görüşüne sahipti ve "adamı gözlerinden tanırım, izinden tanırım" ifadesi ona aittir.
- İsmet Özel'in "ne olur ne olmaz" anlayışı yoktur, hastaneye yattığı zaman bile temkinli davranmaz.
- 50:22İsmet Özel'in Şiir Anlayışı
- İsmet Özel'in şiirleri ontolojik ve varlıksal olup, insan dünyaya gelir gelmez sürekli saldırıya maruz kalır.
- İnsan içinde bulamadığı şeyi dışarıda bulamadığı kendi varlığını bütünleyen şeyleri içinde tamamlamak ister.
- Şiir yazabilen kişi dünyaya alışan şiir yazamaz çünkü hayret makamını yitirmiştir, her şeyin bir izahı olduğu bir şeyden ne felsefe olur ne şiir olur.
- 51:39İsmet Özel'in Baba İmajı
- İsmet Özel'in şiirinde bir baba imgesi vardır ve babasıyla kontak kuramaz.
- "Biz babamla öldükten sonra tanıştık" diyerek babasıyla ilişkisini ifade etmiştir.
- Baba hadisesi belki de şiirin bahanesi olmuştur, o açığı kapamak noktasında baba şiirler yazmıştır.
- 52:34Şiir Okuma Kılavuzu Kitabı
- İsmet Özel'in "Şiir Okuma Kılavuzu" kitabı okullarda ders kitabı olarak okutulması gereken bir kitaptır.
- Kitap şiire bir edebi uğraş olarak, bir ontolojik bir uğraş olarak yapmıştır.
- Kitap Puşkin'in "Ey Şair Şaire" şiiriyle başlar ve şiir anlayışını ona paralel düşürdüğünü gösterir.
- 54:43İsmet Özel'in Şiir Anlayışının Özellikleri
- İsmet Özel'in şiirinde insan ömrünün bir imkana dönüşmesi üzerinde durmaktadır.
- İnsan ömrünü ya sarf eder ya israf eder; sarf etmek demek insanın varoluşunu taçlandırması, anlamlandırması ve süslemesidir.
- İsmet Özel'in şiirlerinde, düzyazılarında ve kitap isimlerinde hep bir patlama anıyla ortaya çıkan isimler ve fikirler vardır.
- 58:18İsmet Özel'in Şiir Tekniği
- İsmet Özel'in şiirlerinde en önemli şey taklit edilemezliktir, acemi bile şiirini taklit edemez.
- Şiirlerinde tedavülde olmayan ama bir zamanlar kullanılmış olan kelimelere yeniden hayatiyet vermek üzere olan vertigo, nostalji gibi kelimeler kullanır.
- Son yazdığı şiirlerde de farklı bir tarz sergilemiş, bazen "bu muydu?" diyebilecekleri şeyler olabilir.
- 1:01:02İsmet Özel'in Şiir Anlayışı
- Konuşmacı, İsmet Özel'den şiir yazabilmenin üç altın kuralı hakkında soru sormak istediğini ancak soramadığını belirtiyor.
- Şiir kural kurallarla yazılan bir şey olduğu, İsmet Özel'in bu konuda önemli bir etkisi olduğu vurgulanıyor.
- Konuşmacı, İsmet Özel'in "Tanrı uludur, polistir, babam cumhuriyetin bir kuludur" sözünü anlatıyor ve bu sözün bir Eylül günü bilek damarlarını kestiğinde asıl anlamını kavradığını belirtiyor.
- 1:03:07İsmet Özel'in Şiir Stili ve Etkisi
- İsmet Özel'in sosyal gerçekçi bir şair olduğu, ancak Nazım Hikmet gibi algılanmaması gerektiği belirtiliyor.
- Konuşmacı, İsmet Özel'i moderniteye karşı insanların modernitenin enstrümanlarını kullanarak onunla nasıl savaşabileceğini gösteren bir örneği olarak görüyor.
- Şiirin bir formülü olmadığı, şiir ve şairin birbirleriyle kaynaştığı, anlamak yerine anlar gibi olmak gerektiği vurgulanıyor.
- 1:05:24İsmet Özel'in Kişisel Özellikleri
- İsmet Özel'in Kur'an'ı anlamak konusunda çok vurgu yaptığı, özellikle nesir ve deneme yazılarında bunu gösterdiği belirtiliyor.
- Konuşmacı, İsmet Özel'in 80 yaşında olmasına rağmen düşüncelerinin genç olduğunu, Türkiye'nin biyolojik gençlikten ziyade düşünceli gençliğinin olmadığını söylüyor.
- İsmet Özel'in söylediklerinin içerisini düşünmediğimiz şeylerle doldurduğu, bir gün onları düşündüğümüzde onu anlayacağımız belirtiliyor.
- 1:06:38İsmet Özel'in Etkisi Üzerine
- Genç yazarların ve şairlerin İsmet Özel okumaya çekindiği, onu etkisi altına girmekten ve ona benzemeye çalışmaktan kaçındıkları belirtiliyor.
- Konuşmacı, İsmet Özel'i şahsen tanıdığını ve İstiklal Marşı Derneği'nde birlikte çalıştıklarını anlatıyor.
- Konuşmacı, İsmet Özel'in şiirlerinde ve yazılarında gördüğü kişiyi, tanıştığı İsmet Özel'de de gördüğünü, şiirlerini, düz yazılarını ve kişiliğini birbirinden farklı görmediğini belirtiyor.
- 1:08:36İsmet Özel'in Taklit Edilemezliği
- İsmet Özel'in taklit edilemeyecek bir tavrı olduğu, bu da onun önemli bir özelliği olduğu belirtiliyor.
- Bir şiirini alıp çalışmanın keyif almasına sebep olabileceği, ancak bunu neşretmek veya yayınlamak büyük hüsrana uğratabileceği vurgulanıyor.
- Konuşmacı, İsmet Özel'i "Allah'ın bir çılgın projesi olabilir" şeklinde tanımlıyor ve bu çılgınlığın ne olduğunu sorgulayan bir soru soruluyor.
- 1:10:13İsmet Özel'in Şiir Sanatı
- İsmet Özel, üniversitede okurken "öncesi ve sonrası olmayan bir şair" olarak tanımlanmıştır.
- Baki Ayhan, İsmet Özel'i "Allah'ın çılgın projeleri saymakla bitmez" diyerek tanımlamıştır.
- İsmet Özel'in şiirlerinde "ben" kelimesinin yerine "Türkiye" koyulduğunda birçok şiirin anlamı değişebilmektedir.
- 1:11:54Şiirin Anlaşılması
- İsmet Özel'in şiirlerini anlamak için parmağın gösterdiği yere değil, parmağa bakmak gerekir.
- Şiir, sözün bütün imkanlarından yararlanarak en iyi şekilde söylemek gayretidir.
- İsmet Özel'in şiirleri "anlatılamayanın anlatılmazlığını anlatmak" için yazılmıştır.
- 1:13:07İsmet Özel'in Kendini Gösterme Tarzı
- İsmet Özel kendini çoktan ispat etmiş bir şairdir ve bir sunum vasıtası değildir.
- İsmet Özel, kendisine verilen ödülleri kabul etmeyebilir, bu da onu sevmediği anlamına gelmez.
- İsmet Özel'in şiirinde ontolojik güvenlik arayışı vardır.
- 1:15:02İsmet Özel'in Zaafları ve Zıtlıkları
- İsmet Özel'in en büyük zaafı ve zıtlığı Türkiye'dir.
- İsmet Özel'in şiirini derinlemesine anlamak için "Amentü" şiirine tekrar bakmak ve çalışmak önemlidir.
- İsmet Özel'in şiirinde sadece şiir değil, felsefesini şiirle yaptığı otolojik durumlar da vardır.
- 1:19:01Şiir Okuma Deneyimi
- Konuşmacı, İsmet Özel'in şiirlerini lise yıllarında tam anlamıyla anlamadığını ve bunun kendisine ait bir durum olduğunu sanarak utanç duyduğunu belirtiyor.
- Yaşının ilerledikçe ve okudukça İsmet Özel'in şiirlerinde farklı anlamlar keşfettiğini, Freud'un "çalışmaların neticesinde en son nereye vardıysam oraya benden önce bir şairin uğradığını gördüm" sözünü hatırlatıyor.
- Şiirlerin bilinçaltını ve insanı en iyi anlayan kişilerin şairler olduğunu, İsmet Özel'in bunların en başında geldiğini ifade ediyor.
- 1:21:16Şiir Okuma Önerileri
- Şiir okuma konusunda üç meseleden başlamak gerektiğini, şiir okuma kılavuzuyla başlamak gerektiğini belirtiyor.
- Müfredata uygun yaşamak yerine, kendi serüvenimizle alakalı olan bir şey olduğunu, sıralı düşüncelerin çok iyi bir şey olmadığını vurguluyor.
- Öncelikle "Üç Mesele" kitabını, sonra şiir okuma kılavuzunu okumayı öneriyor ve her kitabın bir başka kitap işaret ettiğini belirtiyor.
- 1:23:16Şiir Okuma Stratejileri
- İsmet Özel'in heyecanlandırması önemli bir şey olduğunu, Sezai Karakoç, Merm ve Edip Cansever gibi şairlerin de heyecanlandırdığını belirtiyor.
- Şiirin yazanı yoktur, şair de bir okurdur ve şiiri yazdıktan sonra artık şair olmaktan çıkar ve herkes onun okuyucusudur.
- İsmet Özel'in "Baldo ve Henry" ile başlamak, şairin hayatını görmek için daha yumuşak bir geçiş olabileceğini öneriyor.
- 1:24:42Etkinlik Değerlendirmesi
- Etkinliğin dinamik bir şey olduğunu, keyfiyetle kemiyetin birleştiği bir ortam olduğunu ve manzaranın memnun edici olduğunu belirtiyor.
- Taksim Camii'nin külliyesinin içerisinde sanat ve edebiyata ayrılmış bir odanın olması fevkalade güzel bir hadise olduğunu söylüyor.
- Nitros Sanat Gazetesi'nin İsmet Özel'e özel bir yer ayırmış olması ve Esenler Belediyesi'nin çılgın projeler yapması için alkışlanıyor.
- 1:26:35Etkinliğin Amacı
- Etkinliğin amacı İsmet Özel'in seksen yaşına girmesiyle bir araya gelmek olduğunu belirtiyor.
- Türkiye'deki pek çok kültür sanat yayını şairin yaş gününü kutladığını, ancak şairin bundan memnun olup olmadığını bilmediğini söylüyor.
- Konuşmacı, bu konuyu konuşmanın keyifli olduğunu ve herkesin ayağına sağlık dilediğini ifade ediyor.