Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, vergi hukuku uzmanları ve mükellef hakları konusunda bilgi veren kişilerin katılımcıların sorularını yanıtladığı bir soru-cevap oturumudur. Konuşmacılar arasında İstanbul Büyük Ölçekli Mükellefler Grup Başkanı Eren Yeşe, Gelir Kontrolörleri Dernek Başkanı Burhan Düz, Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Bomin Doğrusöz ve İstanbul Mali Müşavirler Odası Yönetim Kurulu Üyesi Gülgün Öztürk bulunmaktadır.
- Videoda vergi hukuku alanındaki çeşitli konular ele alınmaktadır. İbraz etmeme suçu, vergi inceleme süreçleri, mükellef hakları, zamanaşımı kavramı, tutanak alma hakkı, KDV iadesi incelemeleri ve ihbar süreçleri gibi konular detaylı şekilde açıklanmaktadır. Oturum, katılımcıların sunduğu soruların cevaplanmasıyla ilerlemekte ve katılımcılara sertifika verilmesiyle sona ermektedir.
- Konuşmacılar, vergi mükelleflerinin haklarını savunma yöntemleri, vergi inceleme elemanlarının yetkileri, vergi affı süreçleri ve vergi kaçakçılığının mali yapıyla ilişkisi gibi konularda yasal çerçevede ve pratik örneklerle bilgiler sunmaktadır. Ayrıca, vergi mükelleflerinin haklarının sadece bildirilmesinin yeterli olmadığı, bu hakların yargı önünde savunulabilmesi gerektiği vurgulanmaktadır.
- 02:07Vergi Yargılama Süreci ve Aftan Yararlanma
- İbraz etmeme suçu açısından, belge üzerinde inceleme yapıldığında suç kabul edilmiyor.
- 6736 sayılı yasa kapsamında ihtilaflı borçlarda aftan yararlanıldığında, o tarihten sonra verilecek yargı kararları hüküm ifade etmeyecektir.
- 6136 sayılı müracaatından lehine karar geldiğinde vazgeçilemez, çünkü bu konuda genel tebliğde düzenleme yapılmıştır.
- 03:43Hazine Kontrolleri ve Vergi Müfettişleri
- Maliye vergi müfettişlerinin tabi olduğu yasaya hazine kontrolleri tabi değildir, hazine kontrollerinin tabi oldukları mevzuat farklıdır.
- Vergi denetim kurulu ve vergi müfettiş ile ilgili mevzuat hazine kontrollerini uygulanmamaktadır.
- 04:04Anonim Şirketlerde Tasfiye ve Kar Dağıtımı
- Anonim şirketlerin geçmiş yıl karlarını sermaye eklemesi sonucunda tasfiye giren şirketin bu sermayeye eklenen karından dolayı tasfiye sonucunda kar dağıtımı kabul edilebilir mi sorusuna kesin bir cevap vermek mümkün değildir.
- Kar sermaye eklenmesi stopajdan kaçmak için yapılmışsa ve tasfiye sonucunda kar dağıtımı yapılmışsa, bu durum muvazzaa olarak nitelendirilebilir.
- Şirketin konusunu gerçekleştirme imkanı kalmadığı veya ticari durumun kötüye gittiği gibi haklı mazeretler varsa, bu durum kar dağıtımı sayılmaz.
- 05:31Hisse Senetleri ve Vergi
- Anonim şirket hisse senetleri iki yıl içerisinde devredilirse vergiye tabidir.
- İvazsız olarak elde edilenler hariç olmak üzere hibe de ivazsız intikale girer ve iki yıl içerisinde devredilirse devir kazancı vergiye tabi olmaz.
- Hibenin hülle olmaması ve muvazaalı olmaması gerekir, aksi takdirde vergi doğabilir.
- 06:44Vergi Yargılama Sistemi ve Başkanlık Sistemi
- Vergi yargılama sistemi ile ilgili sorunlar başkanlık sistemine geçmek veya geçmemekle bir ilgisi yoktur.
- Yargı ile ilgili sorunlar başkanlık sisteminde de yaşayabilirsiniz, parlamenter sistemde de yaşayabilirsiniz.
- Bu sorunlar tamamen yasal düzenlemeler, adalete bakış, adalete saygı ve adil yargılanma ilkelerinin kanunlara monte edilmesi ile ilgilidir.
- 07:40Uzlaşma ve İtiraz Süreci
- İnceleme esnasında tahriyat öncesi uzlaşma talep edilebilir.
- İnceleme bitip tahiyat yapıldıktan sonra da uzlaşma talep edilebilir.
- Her türlü vergi tarfiyatına karşı dava açılabilir, anayasada "bütün idari işlem ve eylemlere karşı yargı yolu açıktır" denilmektedir.
- 08:10Danıştay ve Tekerrür Uygulaması
- Danıştay 100 bin liranın üzerindeki vergi davalarına sadece usul olarak inceliyor.
- Danıştay geri gönderdiği dosyayı istinaf mahkemesi aynen kabul ederse, eski düzenlemelerdeki gibi Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu'na temyiz edilebilecek.
- Tekerrür konusunda idare dikkatsizce uyguluyor, vergi inceleme elemanlarının tekerrür konusuna girmemesi gerekir.
- Tekerrür dolayısıyla ceza artırımı yapılabilmesi için önceki cezanın kesinleşmiş olması ve tekerrür dolayısıyla artırımlı kesilecek cezanın kesinleşmeyi izleyen yılbaşından itibaren kesilmiş olması gerekiyor.
- 10:04Tekerrür Artırımı ve Vergi Kanunu
- Kesinleşmeden sonra yılbaşına kadar geçecek süre için tekerrür artırımının şu anki kanuna göre uygulanması mümkün değil.
- Maliye Bakanlığı, bu madde yazıldığı yıllarda vergi idaresi otomasyona geçmemiş ve vergi dairesi kesinleşme tarihinden sonraki beş yıl izlemekte zorluk çektiği için izleyen yılbaşından itibaren kesilen cezalara tekerrür uyguladıklarını belirtiyor.
- Şu anda vergi daireleri otomasyona geçmiş vaziyette ve bilgisayarlar her şeyi takip edebilir düzeyde olduğundan, kesinleşmeden itibaren beş yıl içerisinde ceza kesilirse tekerrür arttırımı uygulanabilecek.
- 11:06Tekerrür Artırımındaki Adaletsizlik
- Tekerrür artırımında başka bir adaletsizlik var; örneğin bin liralık damga vergisi cezası sonrası kesinleşmiş beş yıl içerisinde milyonluk bir ceza kesildiğinde, tekerrür arttırımı sonucu ceza bir buçuk milyona yükseliyor.
- Bu konuda yargının yapabileceği bir şey yok çünkü yasal düzenleme bu şekilde, ancak yeni vergi kanun tasarısı bu düzeltiliyor.
- 12:07İflas Halindeki Şirketlerin Şüpheli Ticari Alacak Karşılığı
- İflas halindeki bir şirket, başka bir şirketten ticari alacakları varsa ve alamıyorsa, normal bir mükellef gibi beyannamesinde şüpheli alacak karşılığı ayırabilir.
- 12:33Özelge Cevaplarının Gecikmesi
- Özelge cevapları çok geç cevaplanıyor, üç-dört yıl sonra gelen özelge cevapları var ve şirket kapanmış oluyor.
- Bu durumun hukuksal olarak çözümü yok, idare kötü örgütlenmiş demektir ve mekanizma çalışmıyor.
- Özelge gecikmesi nedeniyle zarar ortaya çıktığında, idarenin sorumluluğu yoluna gidilebilir ve idareye rücu edilebilir.
- 13:47Sorumluluk Hukuku Örnekleri
- İdare hukuku hocası, sorumluluk hukukunu çok fazla çalıştırmadığımızı ancak sorumluluk hukukuna gitsek güzel kararlar çıkacağını belirtmiş.
- Danıştay kararı olarak, kar yağışı nedeniyle yol kapanmasından dolayı zarar gören bir kişinin davasında, karayollarının vazifesinin kapanan yolu açmak değil, yolun kapanmasını önlemek olduğu ve hizmet kusuru olduğu kararlaştırılmış.
- 15:40Vergi Affı Sürecinde Tehdit
- Vergi affı süresinin dolmasına iki gün kala müfettiş arayıp yararlanmazsanız denetime alınacaksınız dediğinde, bu tehdit olarak algılanmamalı.
- Denetim elemanı mükellefe hakkını hatırlatmış ve mükellef defter belgesine güveniyorsa matra faydalanmayabilir, denetime tabi olur.
- Matra faydalanırsa denetim hiç başlamadan sonuçlanmış olacak.
- 17:366736 sayılı Kanun ile Aftan Yararlanan Mükellefler
- 6736 sayılı kanun ile aftan yararlanan mükellef vergi incelemesine alınmaz.
- Tek istinası, kanun çıkmadan önce sahte belge düzenleme yönünde hakkında bir tespit varsa.
- KDV'den faydalanırsa kurumdan faydası diğerleri ama KDV ile kurumla ilgili sınırlı veya tam inceleme kapsamında herhangi bir şekilde vergi incelemesine tabi tutulamaz.
- 19:22Vergi Ödemeleri ve Eğitim Seviyesi
- Mali yapının vergi ile mücadele etmesinin sebebi, 78 milyon insanın aldığı her nefesin vergiye tabi olmasıdır.
- Eğitim seviyesi yükseldikçe ve eğitime yatırım yapıldıkça vergi ile mücadele kaynakları daha az olacağını düşünüyorum.
- Vergi cezaları sadece mükellefe değil, mükellefin müşavirine de kesilebilir çünkü müşavir de mükellef ödemediğinde sorumluluk yazabilir.
- 20:27Vergi İnceleme Süreci
- Tam inceleme için vergi fetişi bir yıllık hakkı vardır, maksimum 18 aylık süre içinde incelemeyi bitirmek zorundadır.
- İnceleme sürecinde mükellefin gerekçeli talebi üzerine inceleme 2 ay uzatılabilir.
- İnceleme 18 ay geçtikten sonra kurtulmak mümkün değildir, zaman aşımı beş yıl içerisinde mutlaka inceleme devam eder.
- 23:39İnceleme Elemanlarının İstekleri
- İnceleme elemanı defter belgeleri aldıktan sonra CD ortamını veya ekstra bir şey isteme hakkı yoktur.
- İnceleme süreci uzun vadede uzama aşamasında mükellefin vermesi iyi olur.
- İnceleme süreci ile alakalı olarak mükellefin yardımcı olmak zorundadır.
- 25:54Mükellef Hakları ve Tutanak
- Mükellef hakları bildirgesi hiçbir hukuki geçerliliği yoktur, bir haktan söz edildiğinde önce ihlalinin yaptırımı olmalıdır.
- Mükelleflerin dinlenme hakkı vardır, dinlemeyen bir mükellefin hakkı hiçbir anlamı taşımaz.
- Tutanak sadece vakayı tespit eden bir şeydir, olayın açıklamasını veya değer yargısını içermez.
- 29:03Vergi İncelemelerinde Haklar ve Sorunlar
- Vergi mükelleflerinin susma hakkı gibi bazı hakları yasalara göre düzenlenmemiş durumda ve bu konuda tartışma gerekiyor.
- Türkiye'de hukuk devleti olduğu anayasada belirtilmiş olsa da, meslek mensupları idare ve hukuk arasında kalarak haklarını savunamıyor.
- Mükellefler genellikle uzlaşmaya yönelirken, meslek mensupları hukuk yolunu denemekten çekinmemeli ve hukuksuz işlemleri su yolu yaptırmamalı.
- 33:20Vergi İncelemelerinin Süreci
- KDV iadesi incelemeleri sınırlı inceleme olarak kabul edilmiş olup, altı ay içerisinde bitirilmesi gerekiyor.
- İnceleme süresi dolduğunda artı altı ay daha veriliyor, bu süre de dolduğunda hukuki süreç başlatılıyor.
- Vergi müfettişlerinin performansı değerlendiriliyor ve bu konuda disiplin işlemleri yapılabilir.
- 34:52Vergi İncelemelerinde Özel Durumlar
- İkinci el araç satışları ile ilgili fatura düşük kesilmesi durumunda ihbar yapılabilir, ancak ihbarın şartları (isim ve adres belirtilmesi) karşılanmalı.
- KDV iade incelemelerinde matra artırımı görüldüğünde inceleme devam ediyor ve idare defter ve belgeleri inceleyebiliyor.
- Vergi zamanaşımı süresi üç yıla indirilmesi konusunda maliye bakanlığı çalışma yapıyor.
- 36:32Vergi İncelemelerinde Diğer Konular
- Orman bakanlığı genel müdürlüğünce tahsil edilen arazi izin bedeli bir hak olarak düşünülmemeli, gidere atılabilir.
- Türkiye genelinde yapılan vergi incelemeleri neticesinde kayıt dışılık oranı yüzde elli'lerde olduğu söyleniyor.
- Stopaj iadesi için 10.000 TL'ye kadar nakden iade talep edilebilir, 100.000 TL ile 100.000 TL arasında yememe tasdik raporu ve teminat raporu gerekiyor, 100.000 TL'nin üzerindeyse idare inceleme yoluyla iade yapıyor.
- 37:59Yurtdışı Gayri Maddi Hak Ödemeleri ve Vergi İncelemesi
- Yurtdışı gayri maddi hak ödemesi yüksek miktarda olduğunda vergi incelemesine tabi tutulma kriterlerinden biridir.
- Geçmişteki tecrübelerden dolayı, yurt dışına yapılan gayri maddi hak ödemelerinde KDV stopajının yapılmadığı tespit edildiği için bu kriter olarak alınmıştır.
- Sadece gayri maddi hak ödemesi olması inceleme için yeterli değildir, muhtasar beyannamedeki rakamlarla kıyaslandığında yüksek rakamlar inceleme kriteridir.
- 39:03Arsa Alım Satım İşinin Vergi Mükellefiyeti
- Vergilemede devamlılık esası vardır; bir faaliyetin vergi konusuna girmesi için ticari tahammül kapsamında devamlılık olması gerekir.
- Yılda bir tane arsa alım satımı genellikle verginin konusuna girmez.
- Her yıl bir tane arsa alım satımı devamlılık esası kazanmışsa, ticari kazanç olarak verginin konusuna girer.
- 40:00Vergi Denetim Kurulu'nda Performans Değerlendirmesi
- 2009'da gelen düzenlemelerle vergi denetim kurulundaki müfettişler girdiği tarihten itibaren emekli tarihlerine kadar her yıl pervas puanı alıyorlar.
- Müfettişlerin raporları DDK'lar tarafından puanlanıyor ve rapor okuma komisyonları tarafından değerlendiriliyor.
- Grup başkanı ve kurulu başkanı da müfettişlerin çalışmasına yönelik puan veriyor, ancak şu anda rapor sonuçlarını mahkemede idare aleyhine sonuçlandığında geri bildirim sistemi yok.
- 42:18Vergi İnceleme Elemanlarının Taklit Etkisi
- Vergi inceleme elemanları, kullanıcı kapsamında tespit ettikleri mükellefler için raporlarını bilmeyerek ifadesi yazarak vergi müfettişi kendisini vergi yerine koymuyor.
- Mükelleflerin çok fazla işlemi olduğu için, hasılatının binde bir oranında sahte belge kullanması istisnai bir durum olabilir.
- Yüksek miktarda hasılatla ilgili sahte fatura kullanımı durumunda mükellefin cümle savaşına sevk edilmesi hakkaniyetli olmayabilir.
- 44:47Suç Duyurusu Raporları ve Takdir Komisyonu
- Vergi inceleme elemanı suç duyurusunu tespit ettiğinde, rapor değerlendirme komisyonu mütalaa yazıyor ve denetim elemanının görüşüne katılıyor veya katılmıyor.
- Takdir komisyonu vergi inceleme yetkisi yoktur, sadece kendisine gelen doneyi değerlerinde takdir eder.
- Vergi inceleme yetkisi, vergi fetişleri bilinen büyük mal memuruyla geride merkezi taş teşkilat müdürlerle takılması önüne gelen bir dosyada kendisine gelen bir doneyi değerlerinde takdir eder.