Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- TV100'de yayınlanan bu röportaj programında, sunucu Ceren Hanım ile eski Yargıtay Cumhuriyet Savcısı ve avukat Dr. Ruşen Gültekin arasında Türkiye'deki yargı reformu konusu ele alınmaktadır.
- Program, Türkiye'deki yargı reformu sürecinin tarihsel gelişimini, 2002'den beri devam eden reform taslağının içeriğini ve 2016 darbe girişimi sonrası yaşanan yargı travmasını incelemektedir. Ayrıca, reformun dokuz amaç, altmışüç hedef ve ikiyüzellialtı faaliyetten oluştuğu, ifade özgürlüğü, yargı bağımsızlığı ve hukukun üstünlüğü açısından yeterli olmadığı vurgulanmaktadır.
- Röportajın diğer bölümlerinde Kıbrıs meselesi, Yunanistan ilişkileri, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun Irak ziyareti ve terör örgütleriyle mücadele gibi dış politika konuları da tartışılmaktadır. Son bölümde ise yargıç ve savcıların korunması, hukuk mesleğine giriş sınavı, avukat zorunluluğu, hukuki koruma sigortası gibi reform önerileri detaylı olarak açıklanmaktadır.
- Yargı Reformu Süreci
- Yargı reform strateji belgesi dokuz amaç, altmışüç hedef ve ikiyüzellialtı faaliyetten bahsediyor.
- Türkiye 2006 yılında dokuzuncu kalkınma planında ifade özgürlüğünde iyileşme ve terörist suçlarında tanımların değişeceği gibi cümlelerle karşı karşıya kalmıştı.
- 2007 yılında avukatlık sınavı taslağı son dakikada geri çekildi ve hukuk fakültesi mezunlarının avukat olduğu bir sisteme girdik.
- 01:36Geçmişteki Yargı Reform Deneyimleri
- Dokuzuncu kalkınma planında yargı reform taslağı ve strateji geliştirme daire başkanlığı kurulmuştu.
- 2001 ve 2015 yıllarında da benzer reform taslağı ve misyon-vizyon başlatılmıştı.
- Bu reformlar hiçbir zaman yerine getirilememiş, siyasi iktidarın geçmişte yapamadıklarının itirafını gösteriyor.
- 02:27Yargı Reformu Taslağının Durumu
- Yargı reform taslağı meclise gelmesini bekleniyor ve en son Ekim'de gözükmesi planlanıyordu.
- Cumhurbaşkanı seçimlerden hemen sonra yürürlüğe gireceğini açıklamıştı, ancak Türkiye Barolar Birliği Başkanı hayal kırıklığıyla ilgili açıklamalar yaptı.
- Taslak yargı bağımsızlığı ve hukukun üstünlüğü anlamında değişiklikler getirmiyor, sadece bazı konularla ilgili değişiklikler var.
- 03:46Türkiye'nin Yargı Tarihi
- 2006 yılında Fethullah Gülen cemaatinin iktidarda olduğu dönemde "belirsiz cebir" kavramı koyuldu ve Ergenekon ve Balyoz soruşturmaları yapıldı.
- 2010 yılında yargı reform taslağı, Anayasa Mahkemesi'ne ve Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nu bir cemaate teslim etmek anlamına geliyordu.
- 15 Temmuz 2016'da yaklaşık 5 bin yargıç ve cumhuriyet savcısı terör suçlusu olarak tutuklandı, yargı büyük bir travma geçirdi.
- 06:25Yargı Reformu Taslağının İçeriği
- Taslakta kolay yapılması gereken şeyleri bile koymadıkları için bu bir yargı reformu olarak nitelendirilemiyor.
- Türkiye'de yargılamalar bitmiyor, bireysel başvuru yoluyla Anayasa Mahkemesi'ne ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne gidilebiliyor.
- Hukuk zaman ve mekana göre değişmez, adalettir ve hakkının alınmasıdır, siyasi mekanizmalara göre hukukla oynamamamız gerekiyor.
- 08:00Mevcut Yargı Reformu Tartışmaları
- Yargı reformu strateji belgesi AB üyelik müzakereleri kapsamında hayata geçirilmesi olarak tanımlanıyor.
- AK Parti ve MHP'de sesler yükseliyor, terör suçlarının tahliyesi konusunda tartışma var.
- Yargı reformu satıcı belgesinin ilk paketi bu ay çıkacak, ancak infaz kanunu ile ilgili değişiklik olmadığı için cezaevinde olanların tahliyesi ile ilgili bir süreç getirmiyor.
- 09:42Ceza İnfaz Kanunu Değişiklikleri
- Temmuz ayında gelecek düzenleme cezaevinde tahliyelere yol açacak bir düzenleme olmayacak, infaz kanununda bir iyileştirme taslağı Adalet Bakanlığı'nda olacak.
- Türkiye'de şu anda yaklaşık 200 bin kişiden fazla cezaevinde varken, aynı zamanda 500 bin kişi denetimli serbestlikle dışarıda bulunuyor.
- Ceza infaz kanununda değişiklikler yapmak gerekiyor, örneğin denetimli serbestlik sürelerini artırmak veya hükmün açıklanmasının geri bırakılması gibi düzenlemeler tahliyelere yol açacaktır.
- 12:16Yargı Reformu Taslağı
- Yargı reformu taslağında ifade özgürlüğü meselesi genişleme ve rahatlamadan bahsediliyor, ceza miktarı beş yılın altında olsa dahi yargıtay yolunu açıyor.
- İstinaf mahkemeleri yürürlüğe konulduğunda, beş yıl altındaki cezalarda istinaf yeterli olmasına rağmen toplu suçlarda farklı cezalar verildiğinde adalet sorunları yaşanabiliyor.
- Taslağın ekime kalması, Cumhuriyet gazetesi yazarları gibi benzer durumda olanların adalet sürecini etkileyecek.
- 15:18Tutuklama ve Yargı Sistemi
- Türkiye'de tutuklama hala bir tedbir olarak değil, bir ceza olarak uygulanıyor, ancak tutuklama bir tedbirdir ve bir kişi tutuklanmadığında ceza almıyor.
- Tutuklama durumunda kişi masumiyet karinesinden yararlanamaz, bu nedenle tutuklama tedbir olarak değerlendirilmeli.
- Türkiye'de ceza infaz sisteminde denetimli serbestlik, şartla tahliye ve hükmün açıklanmasının geri bırakılması gibi düzenlemeler sayesinde cezaevinde daha az kişi bulunuyor.
- 16:41Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu'nun Açıklamaları
- PKK'nın sadece Kandil bölgesinde değil, Sincar bölgesinde de konuşlanmış olduğu ve Irak'tan temizlenmesi gerektiği belirtiliyor.
- Türkiye ve Irak arasında ortak bir komite kurma kararı alındı, bu komite yardımcılar düzeyinde çalışacak ve daha sonra Bağdat'ta görüşme yapılacak.
- Türkiye Cumhurbaşkanı'nın bu yılın son çeyreğinde Irak'a ziyaret yapacağı ve yüksek düzeyli stratejik işbirliği konseyi toplantısı gerçekleştirileceği belirtiliyor.
- 18:34Doğu Akdeniz Konusundaki Tutum
- Türkiye'nin kıta sahanlığında sürdürdüğü sondaj faaliyetleri konusunda herhangi bir ülkenin veya uluslararası kuruluşun yorum yapma hakkı yoktur.
- Türkiye'nin kıta sahanlığında ne yapabileceğine, ne yapmak istediğini ancak Türkiye karar verir ve herkes buna saygı duymalıdır.
- Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin ruhsat verdiği alanlara faaliyetler yoğunlaştırılmaya başlandı, Barbaros Hayrettin Paşa ile sismik araştırmalar yapıldıktan sonra Yavuz gemisi bölgeye gitti ve sondaj çalışmalarını başlatacak.
- 20:37Kıbrıs Meselesi ve Uluslararası İlişkiler
- 2011 yılında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Cumhurbaşkanı Eroğlu, Birleşmiş Milletler çatısı altında ortak komisyon kurarak paylaşımın nasıl olacağına karar verme teklifini sunmuştu.
- KKTC'nin bu teklifi bugüne kadar masada olup geri çekilmemiş, ancak sondaj çalışmalarına başlanana kadar Avrupa Birliği, Birleşmiş Milletler ve garantör ülkelerin dışındaki ülkeler bu konuda adım atmamıştır.
- Garantör ülkelerin dışındaki ülkelerin açıklamaları yersiz bulunuyor ve bu ülkelerin burada söz hakkı yoktur.
- 21:53Avrupa Birliği'nin Tutumu
- Kıbrıs meselesinin çözümünde Avrupa Birliği bir gözlemci olarak bazen yan odada, bazen aynı odaya dahil edilmiş ve yapıcı katkılarda bulunmuştur.
- Avrupa Birliği'nin Rum yanlısı tutumu doğru bulunmuyor ve dayanışma adına yanlış adımlarda uluslararası hukuk ve Avrupa'yı birleştiren değerler esas alınmalıdır.
- Avrupa Birliği özellikle üyeleri bakımından çifte standardın içine sıkça düşmektedir.
- 23:35Türkiye'nin Kararı ve Yunanistan İlişkileri
- Türkiye Cumhuriyeti, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin ve Kıbrıs Türk halkının hakkını garanti altına alacak bir formül için her türlü esnekliği gösteriyor.
- Türkiye, Kıbrıs Türk halkının hakkını sonuna kadar koruma konusunda kararlıdır ve buna benzer adımlarını atmaya devam edecektir.
- Yunanistan'da yeni hükümet başlamış olup, Türkiye Cumhurbaşkanı yeni başbakanı tebrik etmiş ve dışişleri bakanı Nikos Dendias ile ilişkileri sağlıklı bir şekilde götürmek istiyorlar.
- 26:21Yargı Reformu
- Yargı reformu kapsamında ifade hürriyeti ve tutuklama ile ilgili belli iyileştirmeler getiriliyor.
- Toplum tutuklamayı ön ceza olarak görüyor, bu nedenle yargılamaların kısa sürmesi hedefleniyor.
- Adalet Bakanlığı'nın 100 günde soruşturmanın iddianameye çevrilmesi ve karar verilmesi hedefi önemli bir katkı sağlayacaktır.
- 27:24Yargı ve Savcılık Reformu
- Yargıç ve savcılar gazetecilerden çekiniyor çünkü tutuklama kararı vermediğinde veya savcıya sevk etmediğinde dedikodulara maruz kalıyorlar.
- Yargı reformunda yargıç ve savcıların korunması önemlidir, böylece tutuklamada ölçülük ilkesini ve gerekçe yazmayı daha kolay yapabilirler.
- Hukuk mesleğine giriş sınavı getirilecek, avukat, yargıç, savcı ve noter adaylığı için önceden bir sınav olacak.
- 29:19Avukatlık Mesleğine Giriş ve Avukat Zorunluluğu
- Hukuk fakültesi'nde okuyacak kişilerin üniversite sıralaması 190 bin yerine 100 bin üzerindeki kişilere çekilecek.
- Belli miktarların üzerindeki sözleşmelerde, gayrimenkulde ve belirli davalarda avukat zorunluluğu getirilecek.
- Hukuki koruma sigortası ile vatandaşlar avukat ücretlerini sigortaya mal edebilme imkanı bulacaklar.
- 30:23Avukatlık Mesleğine Giriş Koşulları
- Avukatların arabuluculukla taraf vekilinin zorunda olması getirilecek.
- Yargıç ve cumhuriyet savcısı uzmanlık meslekleri olacak, bir yargıç asliye ceza yargıç ise ağır ceza mahkemesi başkanı veya üyesi olabilir ama sulh hukuku hakimi olmaz.
- Tutanakların elektronik ortamda tutulması ve simultane duruşmalarda tutanağa yansımayan konuların tutanağa yansıtılmasını kabul ediyorlar.
- 31:42Yargıç ve Savcı Yardımcılığı
- Yargıç ve cumhuriyet savcısı yardımcılığı getirilecek, bu kişiler yardımcı olarak görev yaptıktan sonra sınava girerek başarılı olurlarsa yargıç olarak atanacaklar.
- Becerikli yargıç ve savcı alımlarında mülakatta mutlaka kamera koyulmalı ve mülakat kurulu genişleyerek daha tarafsız bir kurul oluşturulmalı.
- Yargıç ve cumhuriyet savcılarımıza coğrafi ve yetki teminatı sağlanmalı, bu reformların işe yaraması için bu teminatların getirilmesi gerekiyor.
- 33:39Yargı Reformu Süreci
- Meclis seçim sürecinde bidetvekilleri seçim sattım halindeydi ve Türkiye Büyük Millet Meclisi yeterli bir şekilde çalışamadı.
- Yargı reformu strateji belgesi Ekim ayına bırakıldığı söylendi, ancak Türkiye Barolar Birliği'nin etkisiyle hemen çıkması umuluyor.
- Yargı reformu strateji belgesinin ikinci bacağı da Ekim ayında çıkması planlanıyor, bu reformlar step step (ara ara) çıkacaklar.
- 36:50Domates ve Salatalık Fiyatları
- İstanbul pazarlarında domatesin fiyatı en ucuz 3, en yüksek 9 liradan satılıyor.
- Ankara'da domates en düşük 2, en yüksek 6 liradan satılıyor.
- İzmir'de domates 1,50 kuruş ile 5,50 kuruş arasında değişiyor, salatalık İstanbul pazarlarında 2,50 kuruş ile 4 lira arasında, Ankara'da ise 50 kuruş ile 1 lira arasında satılıyor.