• Buradasın

    Türkiye'de Üniversite Rektör Atamaları ve Hukuk Devleti Üzerine Hukuki Değerlendirme

    youtube.com/watch?v=bk9Yr3DjYDM

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, hukuk uzmanları arasında geçen bir sohbet formatında gerçekleşen tartışmayı içermektedir. Konuşmacılar arasında Can Bey ve Ozan Bey bulunmaktadır.
    • Video, Türkiye'deki üniversite rektör atamaları konusundaki hukuki değerlendirmeleri ele almaktadır. Özellikle Boğaziçi Üniversitesi'nin rektör ataması örneği üzerinden, 2547 sayılı kanunun rektör atanmasına ilişkin düzenlemeleri, 740 sayılı kararnameyle yapılan değişiklikler ve 703 sayılı kanun hükmünde kararname ile Cumhurbaşkanı'na rektör atama yetkisinin verilmesinin anayasaya uygunluğu incelenmektedir.
    • Konuşmacılar, anayasanın 104. ve 133. maddelerine dayanarak, cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin kanunla düzenlenmiş konularda (özellikle yükseköğretim kurumları) çıkarılamayacağını vurgulamakta ve Türkiye'de hukuk devleti, kanun devleti ve polis devleti kavramları karşılaştırılarak, Türkiye'nin hukuk devleti açısından yaşadığı sorunlar ele alınmaktadır.
    00:02Üniversite Rektör Atama Düzenlemesi
    • Olağanüstü hal ilanına son vermeden yaklaşık on gün evvel çıkarılan 740 sayılı uzun bir tahammülküde kararname ile 2547 sayılı kanunun rektör başlıklı 13. maddesinin rektörün atanmasına ilişkin bir düzenleme getirildi.
    • Bu düzenleme, Boğaziçi Üniversitesi'nin rektörü ve bu değişiklik tarihinden itibaren seçilip atanan tüm rektörlerin cumhurbaşkanı tarafından atanmasını sağlıyor.
    • Konuşmacı, bu değişikliğin üniversiteye rektör seçmek ile başka bir yere veya bakan veya kamu kurumuna yüksek yönetici seçmek arasında bir fark olduğunu vurguluyor.
    01:20Yeni Yönetim Sistemi ve Eleştiriler
    • Gelen iktidarların Türkiye Cumhuriyeti'nde iki temel vaadini hatırlatıyor: yükseköğretim kaldırmayı hedeflemek ve Türkiye Cumhuriyeti'nde yüzde on ülke genel seçim barajını değiştirmek.
    • 2018 yılında çıkarılan 3 sayılı cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile rektör ataması için en az üç yıl profesör olma şartı kaldırıldı.
    • Konuşmacı, yeni yönetim sisteminin kuvvetler ayrılığı değil, ayrılmış kuvvetlerin paylaşılması esası üzerine tipik bir Amerika Birleşik Devletleri sistemi örneği modellendiğini ancak son anda yasama ve yürütme organlarının bir elde toplanması ve yargı da hakimlik ve saldırıda kurulu üyelerinin cumhurbaşkanı tarafından atanmasıyla kuvvetler birliğine doğru bir gidiş olduğunu belirtiyor.
    03:19Anayasa ve Kanun Uygulaması
    • Konuşmacı, henüz gündemde tekrar bir anayasa değişikliği olmadığını ve anayasa değişikliklerinin peşinden insanlar kanun değişikliklerinin çok koştuğunu, ancak önemli olan bunların sahada uygulanması olduğunu vurguluyor.
    • Anayasanın 104. maddesinin 7. fıkrası ile 130. maddesinin 6. fıkrası, cumhurbaşkanlığı kararnamesinin sınırlarını belirliyor.
    • Anayasanın 104. maddesinin fıkrasında, cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarmasının sınırı var ve o sınırda anayasa düzenleyeceği gösterilen konular bulunuyor.
    06:23Yükseköğretim Kurumları ve Anayasa
    • Anayasanın 133. maddesi, yükseköğretim kurumları konusunu ele alıyor ve anayasa yönetmelikten değil, normlar hiyesinin efesi de anayasa'nın 11. maddesinde yer alıyor.
    • Anayasanın 11. maddesinin 2. fıkrası, Türkiye Cumhuriyeti'nde herkesi bağlayan kanunları, cumhurbaşkanlığı kararnameleri ve uluslararası sözleşmelerle birlikte bütün yönetmelikleri bağlayan anayasanın münhasıran düzenleme demektir.
    • Anayasanın 133. maddesine göre, rektör cumhurbaşkanınca, dekanlar yükseköğretim kurulunca seçilir ve bu kanunun belirlediği usul ve esaslara göre atamalar yapılır.
    07:41Boğaziçi Üniversitesi ve Devlet Üniversiteleri
    • Boğaziçi Üniversitesi zannedilenin aksine özel vakıf üniversitesi değil, tipik bir devlet üniversitesidir.
    • Türkiye Cumhuriyeti'nin açtığı sınavlara girebilme hakkına sahip olan herkesin müracaat edip lise sonrası yüksek öğrenim yapabilmek üzere başarı puanı elde ettiğinde tercih ettiği bölüme girebileceği bir üniversitedir.
    • Türkiye Cumhuriyeti, Hatay'dan Sinop'a, Kars'tan Edirne'ye ve Nevşehir, Kayseri illerinde yaşayan, üniversite sınavına girebilme hakkına sahip olan herkese açık sosyal devlet olma ilkesi çerçevesinde eğitim imkanı sunmaktadır.
    09:37Olağanüstü Hal Döneminde Çıkarılan Kararnameler
    • Olağanüstü hal döneminde çıkan kararnameler, Anayasa Mahkemesi'nin denetiminde olup, 15 Temmuz'dan sonra Anayasa Mahkemesi'nin bu denetimden vazgeçmesi nedeniyle Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin denetiminden geçmediğinde, bazı görüşlere göre bu kararnameler yanlıştır.
    • Olağanüstü halin ilanına yol açan sebeple geçici tedbirleri öngörür, kalıcı düzenleme ortaya koyamaz ve kanun hükmünde kararnameleri mecliste tasdik etmek ya da kanunlaştıramaz.
    • 2547 sayılı kanunun 13. maddesi ve Cumhurbaşkanlığı kararnameleri, Cumhurbaşkanı'nın herhangi bir üniversiteye (vakıf üniversitesi ise mütevelli'nin önerisiyle) profesyonel olmayan bir kişiyi atayabilme imkanı tanımaktadır.
    12:39Anayasa Mahkemesi ve İptal Davası
    • Karşı karşıya kaldığımız açılmış bir dava varsa, Danıştay'da Cumhurbaşkanının bu tür kararına karşı iptal davası açılabilir.
    • 703 sayılı kanun kararname Anayasa Mahkemesine götüremediği için somut norm denetimi yaptırmak suretiyle Danıştay kabul ederse, Anayasanın 152. maddesinden hareketle iptal suretiyle bir dava açılabilmesi mümkün olabilir.
    • Anayasanın 130. maddesinin 6. fıkrası ile 104. madde 17. fıkrası ve diğer maddeler, olağanüstü hal kararnamelerinin tedbiren tehlikeyi önleme amacıyla hızlı hareket etmek için kullanılabileceğini belirtmektedir.
    14:19Anayasanın 133. Maddesinin 6. Fıkrası
    • Anayasanın 133. maddesinin 6. fıkrası, kanunun belirlediği usul ve esaslara göre Cumhurbaşkanı'nın rektör atayacağını belirtmektedir.
    • 2018 tarihinde çıkarılan 703 sayılı kanun hükmünde kararname ile Cumhurbaşkanına kanunun belirlediği usul ve esas olmaksızın doğrudan rektör atayabilme imkanı tanındı, bu anayasaya aykırıdır.
    • Bu durumu soyut norm denetimine götürebilmek mümkün değildir, ancak açılmışsa Danıştay'da ikna olursa, Anayasa'nın 152. maddesi uyarınca Anayasa Mahkemesi'nin iptal edebilme imkanına sahip olabileceğini düşünmek zordur.
    16:38Yargı Sistemi ve Hukuk Devleti
    • Türkiye Cumhuriyeti'nde yargıçların hepsi bağımsızdır ve tarafsızdır, ancak yargı sisteminde bazı sorunlar bulunmaktadır.
    • Türkiye'de hakimler ve savcılar kurulu'nun yapısını gözden geçirmek, yargı mensuplarına yer ve yetki güvencesi getirmek, 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanunu'nun 77. maddesini tedbiren işten el çektirme yer değişikliğine hakim savcılar da kaldırmak gerekmektedir.
    • Türkiye Cumhuriyeti'nin ana sorunu hukuk devleti olduğunu anayasasına yazıp, akşam hukuk devletiyle yatıp sabah polis devleti ile uyanabilmektir.
    18:23Devlet Türleri ve Meşruiyet
    • Dünyada bilinen üç devlet türü vardır: hukuk devleti, kanun devleti ve polis devleti.
    • Meşruiyet ve hukukilik farklıdır; meşruiyet temelde tabanınıza ve topluma haklı olduğunuzu anlatır, ona inandırırsınız, ancak yaptıklarını hukuki değildir.
    • Türkiye Cumhuriyeti'nde meşruiyeti var olan tehlikeli salgın hastalıktan kurtulmak üzere kanuni ve anayasal temeli bulunmayan sınırlamalarla karşı karşıyayız, sokağa çıkma yasakları ve maske takma zorunlulukları bunlara itiraz etmedi.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor