Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, "Ne Oluyor" adlı televizyon programında gerçekleşen bir tartışma formatındadır. Programda Fuat Keyman, Ufuk Uras, Rıza Saka, Ersan Şen, İdris Şahin ve diğer hukukçular, siyasi analistler ve milletvekilleri yer almaktadır.
- Programın ana konusu, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde milletvekillerinin dokunulmazlıklarının kaldırılması sürecidir. Tartışmada, özellikle HDP milletvekillerinin dokunulmazlıklarının kaldırılması, Anayasanın 83. maddesinin geçici düzenlemesi, bu sürecin hukuki ve siyasi boyutları ele alınmaktadır. Konuklar, bu sürecin anayasaya uygunluğu, geriye dönük uygulama sorunu, terör suçlarıyla bağlantılı milletvekillerin durumu ve Türkiye'nin siyasi yapısı üzerindeki etkileri hakkında görüşlerini paylaşmaktadır.
- Programda ayrıca, AK Parti'nin bu süreci nasıl yönetmesi gerektiği, erken seçim senaryoları, Cumhurbaşkanı ve Başbakan arasındaki ilişkiler, parlamenter sistemin sorunları ve başkanlık sistemi tercihi gibi siyasi konular da tartışılmaktadır. Konuşmacılar, Türkiye'nin Kürt sorunu, sınır güvenliği ve stratejik konularına da değinmektedir.
- 00:23Programın Tanıtımı
- Program, meclis anayasa komisyonu tarafından onaylanan ve hakkında fezleke bulunan milletvekillerinin dokunulmazlıklarının kaldırılmasını sağlayan değişiklik maddesini ele alacak.
- Hukuki süreç anlaşılmakta olsa da, 16 Mayıs'ta genel kurulda oylanacak olan değişikliğin siyasi sonucu büyük bir tartışma konusu.
- Programda hem muhalefet hem iktidar liderlerinin sert açıklamaları, AK Parti'nin iç huzursuzluğu ve Başbakan Davutoğlu'nun "makamdan vazgeçerim ama kutsal davaya zarar gelmesine asla izin vermem" sözü ele alınacak.
- 01:44Konuk Tanıtımı
- İstanbul stüdyosunda Hukukçular Derneği üyesi Rıza Saka, Yeni Yüzyıl Gazetesi yazarı Ufuk Uras, Yeşil ve Sol Parti lideri Fuat Keyman ve hukukçu Dersan Şen yer alıyor.
- Ankara stüdyosunda ise 24. dönem AK Parti Ankara milletvekili ve eski anayasa komisyonu üyesi İdris Şahin bulunuyor.
- 02:57Dokunulmazlık Değişikliği Hakkında Bilgiler
- AK Parti, CHP ve MHP tarafından desteklenen teklif, hakkında fezleke bulunan milletvekillerinin dokunulmazlıklarının kaldırılması için gerekli düzenleme komisyondan geçti.
- 16 Mayıs'ta genel kurulda görüşülecek değişiklikte, 136 milletvekili hakkında 609 fezleke bulunmakta ve ilk turda 367 oy aranacak.
- Eğer yeterli oy sağlanamazsa, o zaman ne olacağı tartışmalı bir konu.
- 04:04Genel Kurul Aşamasındaki Beklentiler
- Ankara'daki kulislerde bilgi edinildiğine göre, genel kurul'a oylama gelecek ancak birçok milletvekili oy kullanmaktan çekiniyor.
- Sadece HDP milletvekillerinin değil, herkesin fezlekelerinin açılacağı belirtiliyor.
- İdris Şahin, oylamanın gizli yapılacağını ve milletvekillerinin kendi hür iradesiyle oy kullanacaklarını vurguluyor.
- 07:14Dokunulmazlık Tartışmasının Siyasi Boyutu
- Dokunulmazlık konusu her zaman konjonktürel ve zor dönemlerde gündeme getirilmiş, sağlıklı bir ortamda ele alınmamış.
- Muhalefet partisi liderinin dokunulmazlıkla ilgili açıklamaları ülkeyi zor duruma düşürecek bir noktaya getirdiği belirtiliyor.
- Parlamenter rejimde yasama dokunulmazlığına en fazla ihtiyaç duyanların muhalefet partisi milletvekillerinin olduğu vurgulanıyor.
- 08:06Yasama Dokunulmazlığı Tartışması
- Konuşmacı, ana muhalefet partisinin kürsü dokunulmazlığı dışında tüm dokunulmazlıkları kaldırmak istemesini anlayamadığını belirtiyor.
- Yasama dokunulmazlığı, muhalefet partisi milletvekillerinin özgür iradeleriyle yetkilerini kullanabilmesini amaçlar.
- Konuşmacı, ana muhalefet partisi liderinin dokunulmazlıkları kaldırma taleplerini endişeyle takip ettiğini ve yadırgadığını ifade ediyor.
- 09:34Meclis Komisyonu Olayları
- HDP milletvekillerinin dokunulmazlıkların kaldırılmasını istemesi ve parlamentoyu tahrik etmesi belirtiliyor.
- Meclis komisyonlarında hakaretler, tehditler, yumruklar, tekmeler ve tokatlar gibi şiddet olayları yaşandığı, sosyal medyada görüntülerin paylaşıldığı söyleniyor.
- Konuşmacı, bu olayların bir linç girişimi olduğunu ve dokunulmazlık konusunun zaten ona dokunur hale geldiğini belirtiyor.
- 11:08Demokratik Siyaset ve Sorumluluk
- Demokratik siyaset içerisinde HDP'nin siyaset yürüttüğünü, ancak ana akım medyada HDP'liler hakkında gıyabında hükümde bulunma kampanyalarının yanlış olduğunu vurguluyor.
- Mecliste hükümde bulunma ve linç kampanyalarının yargı sürecini etkileme potansiyeline sahip olduğunu belirtiyor.
- Kürt sorunuyla ilgili olarak 1994'te benzer bir deneyim olduğu, ancak o dönemde milletvekillerine yönelik saldırgan tutum olmadığı ifade ediliyor.
- 12:27Meclis ve Toplum Gerginliği
- Toplumun zaten gergin olduğu, meclisteki olayların toplumdaki gerginliği daha da artırdığı belirtiliyor.
- Özellikle kadın milletvekillerine ve Garo Paylan'a yönelik tutumların kabul edilebilir olmadığını vurguluyor.
- Siyasi partilerin kendi tabanlarını konsolide etmeye çalıştığı ve iktidar partisinin gerginlik politikasını sürdürdüğü iddia ediliyor.
- 13:38Yasama Organı ve Cumhurbaşkanı İlişkisi
- Konuşmacılar, yasama organı ve cumhurbaşkanı arasındaki ilişkide, yasayı çıkaranların cumhurbaşkanı etkisinde kalmadan yasa faaliyeti yürüttüğüne dair sorular soruyor.
- Cumhurbaşkanının ısrarıyla dokunulmazlık meselesi öncelikli bir konu haline gelmiş ve bu durumun siyasi iradeyi etkilediği belirtiliyor.
- Siyasi sorunların mahkemede çözülmediği vurgulanıyor.
- 14:21Meclis Komisyonu Olayları
- Meclis komisyonunda yaşanan olaylar sadece internette gezen görüntülerden öğrenildiği için toplumda farklı yorumlar oluşmuş.
- Fuat Bey, bu durumun Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olarak utanç verici olduğunu ve milletvekillerinin birbirleriyle kavga etmesinin, aşırı ırkçı davranışlarının ve kadın milletvekillerine saldırıların Türkiye'de yaşanan kutuplaşma ortamını yansıttığını belirtiyor.
- 1990'larda meclis güveni çok sonda çıkarken, 2011-2012 yılları arasında parlamentoya olan güvenin arttığı, ancak günümüzde bu durumun 1990'lara dönmüş gibi olduğu ifade ediliyor.
- 16:23Siyasi Partilerin Sorumluluğu
- AK Parti, HDP ve CHP'nin birbirini eleştirerek bu durumdan kurtaramayacağı, dört parti de temel anlamda sorumlu olduğu belirtiliyor.
- Parlamentonun bir saygınlığı ve yönetim alanı olduğu kabul edilmeli, partisiz düşünülmesi gerektiği vurgulanıyor.
- Dokunulmazlık sürecini tartışırken şiddet kullanmanın yanlış olduğu, bu durumun şiddeti kendisine örnek almış gibi olduğu ifade ediliyor.
- 18:27Toplumsal Beklentiler ve Dokunulmazlık Tartışması
- Toplumsal bir talep olduğu belirtilen dokunulmazlıkların kaldırılması konusunda halkın önemli bir kesimin bu yönde olduğu vurgulanıyor.
- AK Parti'nin toplumun tüm kesimlerinden oy alması ve iktidar olmanın getirdiği sorumlulukla bu basıncı hafifletmek için dokunulmazlıkların kaldırılması gerektiğini belirttiği ifade ediliyor.
- MHP, CHP ve AK Parti'nin bu konuda görüş birliği olduğu, ancak muhalefet partilerinin kavga sırasında araya girmek yerine sıralarında bekledikleri endişesi dile getiriliyor.
- 20:51HDP'nin Duruşu ve Olayların Değerlendirilmesi
- HDP'nin ortaya koymaya çalıştığı mağduriyet oluşturma duruşunun, dokunulmazlıkların kaldırılmasının sadece Kürt sorunu değil, suç işleyen milletvekillerinin yargılanması meselesi olduğu belirtiliyor.
- İki tarafta birbirini suçlama durumu var: HDP, AK Parti'yi gerginlik yaratmakla suçlarken, AK Parti, HDP'yi şiddet üzerinden mağduriyet oynayarak suçluyor.
- Görüntülerin açık ve aleni olduğu, bu konunun uzatılacak bir konu olmadığı vurgulanıyor.
- 23:51Yasama Dokunulmazlığı Hakkında Hukuki Değerlendirme
- Temsili demokraside yasama dokunulmazlığının kürsü dokunulmazlığının kısıtlanması ve geçici dokunulmazlığın tümüyle kaldırılması gerektiği belirtiliyor.
- İnsanların yasama dokunulmazlığını suç işleme özgürlüğü olarak gördükleri, ancak aslında temsili demokrasinin olmazsa olmazı olduğu vurgulanıyor.
- Geçici 20. madde ile ilgili hukukçu gözüyle konuşma imkanı olmadığı, çünkü bu madde anayasaya aykırı bir düzenlemedir deniliyor.
- 26:14Anayasanın 83. Maddesinin Değişikliği Hakkında Değerlendirme
- Konuşmacı, Anayasanın 83. maddesinin ikinci fıkrasını bir dönem için askıya alma değişikliğinin bir anayasa değişikliği olmadığını, bunun bir kanun olduğunu belirtiyor.
- Geriye dönük hukuk uygulamasının evrensel hukuk ilke ve esaslarına aykırı olduğu, mesleki dokunulmazlığın geçmişte işlenen suçlarla ilgili yok sayılması mümkün olmadığı vurgulanıyor.
- Anayasaya aykırı bir durumla ilgili "evet" demek, yapılan eylemlerden şikayetçi olmak ve bu durumun Türkiye'yi daha kötü hale getirebileceği endişesi dile getiriliyor.
- 29:37Geçici Madde ve Anayasaya Uygunluk Tartışması
- AK Parti'nin getirdiği madde, yürürlüğe girdiği gün değil, mecliste kabul edildiği gün ve saat itibariyle geçerli olacağı belirtiliyor.
- Bu düzenleme, yürürlüğe girmesi bir süre alacağı için o arada yeni fezlekelerin milletvekilliği dokunulmazlığı ile ilgili meclise gönderilmesini önlemek amacıyla hazırlanmış.
- Anayasanın 83. maddesini değiştirmek isteyenlerin, geçici madde şeklinde düzenleme yapmak yerine maddenin tamamen kaldırılması veya birinci fıkrasında kürsü dokunulmazlığı ile sınırlanması gerektiğini savunuyor.
- 32:11Terörle İlgili Dokunulmazlık Değişikliği
- Konuşmacı, Anayasanın 83. maddesinin ikinci fıkrasında teröre yardım ve yataklık yapanların, terör suçu işleyenlerin milletvekillerinin sahip olduğu dokunulmazlık hakkından istifade edememesi için bir düzenleme yapılması gerektiğini vurguluyor.
- Mevcut düzenleme sadece fezlekeleri komisyona, başbakanlığa ve adalet bakanlığı ile Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne intikal etmiş olan kişiler hakkında olup, bu da meselenin çözümünü sağlamayacaktır.
- Kalıcı bir yöntem olarak 83. maddenin ikinci fıkrasına terör suçu işleyenlerin yasama dokunulmazlığından yararlanamayacağına dair bir hüküm tesis edilmesi gerektiği belirtiliyor.
- 36:13Siyasi Boyut ve Gelecek Tehditleri
- Konuşmacı, siyasi kimlikler üzerinden meclis komisyonlarında gerçekleşen olayların tartışmayı sağlıklı bir neticeyle bağlamamaya neden olabileceğini ifade ediyor.
- HDP'nin AK Parti'yi ve hükümet partisini, dokunulmazlıkların kaldırılması noktasında tahrik ettiği, Cumhuriyet Halk Partisi'nin de kürsü dokunulmazlığı haricinde bütün dokunulmazlıkların kaldırılması çağrısında olduğu belirtiliyor.
- Bu düzenlemeyle birlikte önünü alamayacağımız usulü hatalar ve siyasetten çok farklı gelişmelere gebe olabileceğine dikkat çekiliyor.
- 38:04Anayasa Madde Hiyerarşisi ve Bölücülük İddiası
- Anayasa maddeleri arasında hiyerarş olamayacağı için, 83. maddenin geçici 20. maddeden ayrı tutulması anayasal bölücülük olarak eleştiriliyor.
- Anayasa Mahkemesi ancak yasaların anayasaya aykırılığı üzerine konuya bakacağı için bu durum siyasi kurnazlık olarak nitelendiriliyor.
- CHP ve HDP'nin ısrarı iddiası kabul edilmemekte, anayasa mahkemesi kararları üzerinden tartışma yürütülmeye çalışılıyor.
- 39:07Anayasa Mahkemesi Kararı ve Yasama Dokunulmazlığı
- 1994 yılında Anayasa Mahkemesi'nin Ahmet Türkerin dokunulmazlığının kaldırılması ile ilgili kararında, yasama dokunulmazlığının kaldırılması ceza kovuşturulmasının açılması veya ceza verilmesi niteliğinde olmadığı belirtiliyor.
- Anayasa'nın özünde yasama dokunulmazlığının kaldırılamayacağı bir yasak olmadığı için, bu düzenlemenin anayasaya aykırılığı iddiası doğru değil.
- Anayasada izin sistemine uygun bir düzenleme olduğu, meclisin dokunulmazlığın kaldırılmasına izin vereceği düzenlemesi var.
- 41:25Hukuki Güvenlik ve Anayasal Esaslar
- Konuşmacı, hukuki öngörülebilirlik ve bilinirlik haklarının, müktesep ve eşitlik ilkesinin korunması gerektiğini vurguluyor.
- 83. maddenin geçici 20. maddeden ayrı tutulması, askıya alma hükmüyle hiçbir ilgisi olmadığı belirtiliyor.
- Milletvekili seçilirken alınan dokunulmazlık ayrıcalığı, milletvekilinin davranışlarını etkileyen bir faktör olarak görülüyor.
- 43:19Anayasaya Aykırılık İddiası ve Hukuk Devleti İlkesi
- Konuşmacı, anayasa değişikliği ile kanun değişikliğini karıştırmadığını, sadece şekliyle inceleme yoluna gidilebileceğini belirtiyor.
- Hukuk devleti ilkesi anayasanın 2. maddesinde yer alıyor ve hukuki öngörülebilirlik birlik olarak önemli.
- Yasama dokunulmazlığının kovuşturma, soruşturma ve takip şartı olarak anlatıldığı belirtiliyor.
- 46:09Milletvekili Dokunulmazlığının Kaldırılması Tartışması
- HDP ve CHP'nin terörle bağlantısı olanların dokunulmazlığının kaldırılmasını zorlaması eleştiriliyor.
- Terörle bağlantısı olduğu zaman üzerine bir soruşturma başladıysa, milletvekili olamadığı için milletvekilliği bittiği zaman o süreç başlayacaktır.
- AK Parti dahil olmak üzere CHP ana muhalefet partisi milletvekilleri, esasında hukuk anlamında sorunlu olan bir süreci götürüyorlar.
- 47:39Hukuk ve Anayasanın Uygunluğu
- Hukukun ilke ve esaslarından taviz vermemek önemli, taviz verildiğinde bunun arkası çorap söküğü gibi gelir.
- Dokunulmazlığın kaldırılması kararında önemli olan yetkili merci meclis olup, anayasanın sistematiğine uygun bir şekilde bu anayasa değişikliği yapılması gerekiyor.
- Meclis tarafından dokunulmazlığı kaldırılan bir milletvekili ile ilgili yargılama süreci ayrıca yürüyecektir.
- 51:10AK Parti'nin Yaklaşımı
- AK Parti'nin dokunulmazlıkların kaldırılmasını gündeme getirdiği, öncelikle terör suçlarıyla alakalı HDP'li milletvekillerinin eylemleri nedeniyle olduğu belirtiliyor.
- Ankara patlaması ve Tuğba Hezel'in Van'daki taziye çadırına gitmesi toplumda büyük tepki yaratmış.
- Referanduma götürülmüş olsa, dokunulmazlıkların kaldırılmasına olan destek yüzde yetmişyedi'lik bir anayasa oylaması düzeyinde olabilirdi.
- 52:30Muhalefet Partilerinin Tepkisi
- Ana muhalefet partisi, AK Parti milletvekillerinin farklı konularda dosyaları olduğunu ima ederek onların dokunulmazlıklarının kaldırılmasını istemiyor.
- Başbakan, eşitlik ilkesi gereğince hepsinin dokunulmazlıklarını kaldırmayı önermiş.
- Bakanların dokunulmazlıklarının kaldırılması, soruşturma komisyonlarınınca yapılan bir süreç olup, bu durumun milletvekili dokunulmazlıklarının kaldırılmasından farklı olduğu vurgulanıyor.
- 56:49Dokunulmazlık Sorunu ve Siyasi Çatışma
- Konuşmacılar, dokunulmazlık sorununun siyasi ve adli olaylar arasında otomatik ilişki kurmanın yanlış olduğunu vurguluyorlar.
- Ankara katliamında bombayı patlatıp insanları öldüren kişinin cenazesine gitmenin tasvir edilemez olduğu belirtiliyor.
- Türkiye'de 7 Haziran'dan sonra başlayan terör olayları ve çatışma ortamları sonucunda oluşan bir sürecin tartışıldığı vurgulanıyor.
- 1:01:09Siyasi Partilerin Rolü
- Siyasi partilerin kendi çıkarlarını mı yoksa Türkiye'nin yararına olanı mı ön plana alacakları konusunda karar vermeleri gerektiği belirtiliyor.
- MHP'nin terör temelinde hükümete destek vereceğini açıkladığı, diğer partilerin ise rahatsızlık duyduğu ifade ediliyor.
- Dokunulmazlık sorunuyla ilgili karar alındığında hukukun üstünlüğüne önem verilmesi gerektiği vurgulanıyor.
- 1:04:14Dokunulmazlığın Kaldırılması ve Yargı Süreci
- Dokunulmazlığın kaldırılması durumunda, milletvekillerinin partisine bakılmaksızın soruşturması devam edecek ve yeterli delil varsa dava açılacağı belirtiliyor.
- 17 Aralık-25 Aralık sürecinde dört bakan ile ilgili yolsuzluk iddiası konusunda soruşturma komisyonu tarafından kovuşturma açılmaması yönünde karar verildiği ve meclis genel kurulu tarafından kabul edildiği ifade ediliyor.
- Dokunulmazlığın kaldırılması durumunda, muhalefet partilerinin liderleri (Kemal Kılıçdaroğlu, Devlet Bahçeli, Selahattin Demirtaş) hakkında fezleke olduğu ve bunların yargılanacağı simülasyonu yapılarak soruşturuluyor.
- 1:07:33Türkiye'nin Güvenlik Sorunu ve Demokratikleşme Süreci
- Türkiye'nin cumhuriyet tarihinin ulusal güvenlik açısından en önemli sorunu terör sorunu olarak belirtiliyor.
- 22 Temmuz'dan sonra terör hadiselerinin artması, milletin tepkisini tetiklemiş ve demokratikleşme çerçevesinde terör örgütlerinin propagandası konusunda yeni bir süreç başlatılmış.
- Çözüm sürecine girildiği iddia edilerek, terör örgütlerinin propagandası konusundaki hürriyetlerin artırılması tartışmalı bir konu olarak görülmektedir.
- 1:08:30Meclis Soruşturması ve Bakanların Dokunulmazlığı
- Meclis soruşturması hükmü Anayasanın 100. maddesinde yer alır ve Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin bilgi edinme ve denetim yolları başlığı altında ele alınır.
- Bakanların dokunulmazlığı yoktur, ancak milletvekili sıfatına sahip olmayan bakanlar da milletvekili gibi değerlendirilip dokunulmazlığa sahip olurlar.
- Siyasi denetim mekanizması savcılığın ve adliyenin soruşturma, kovuşturma yöntemlerini kendiliğinden ortadan kaldırmaz.
- 1:09:16Bakanlar Hakkındaki Soruşturma Süreci
- Türkiye Büyük Millet Meclisi, bakanların görevlerinden kaynaklandığı iddia edilen suçlardan dolayı soruşturma komisyonları kurabilir.
- Bakan hakkında olumsuz rapor gelirse bile, TBMM onu Anayasa Mahkemesi'ne (Yüce Divan) gönderir ve adli süreci bekler.
- Bakanlarla ilgili soruşturma süreci, savcılık ve mahkemeler tarafından devam eder ve sonuçlanır.
- 1:10:27Milletvekillerinin Yargılama Süreci
- Türkiye Büyük Millet Meclisi, milletvekillerinin milletvekili sıfatını devam edenlerin gelen fezlekeleri ile ilgili yargılama sürecinin başlamasını kabul etti.
- Bu karar verildikten sonra, savcılık veya devam eden davalarda mahkemelerin durdurulamayacağı belirtildi.
- Milletvekillerinin ceza alması durumunda, milletvekili hayatları bitecektir.
- 1:11:15Kemal Kılıçdaroğlu'nun Yargılanması ve Dokunulmazlık Tartışması
- Kemal Kılıçdaroğlu'nun yargılandığı ve 83. maddenin ikinci fıkrasından kısmen feragat ettiği belirtiliyor.
- 84. maddeneye göre siyasi hayatının bittiği, ancak bu durumun herkes için aynı neticeye varacağı vurgulanıyor.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin siyaset yerine hukuka göre karma komisyonu usulüne uygun çalışması gerektiği, konjonktüre göre hareket etmemesi gerektiği ifade ediliyor.
- 1:12:24Meclisin Sorumluluğu ve Dokunulmazlık Tartışması
- Türkiye'de sorumsuz olan siyasetçiler olduğu, meclisin iç tüzüğü ve anayasanın 83., 84. ve 85. maddelerini işletmedikleri belirtiliyor.
- HDP ve terör ile ilgili durumun hukuki bir duruştur olduğu vurgulanıyor.
- CHP ve HDP'nin dokunulmazlıkların kaldırılması konusunda kendi tekliflerini sunduğu, ancak yargıya güvenmediği bir ortamda bu konunun sadece hukuka havale edilemeyeceği belirtiliyor.
- 1:14:09Dokunulmazlık Tartışmasının Siyasi Boyutu
- Tartışmanın sadece HDP ve HDP milletvekillerine yönelik olduğu, diğer siyasetçilerin dokunulmazlıklarının kaldırılmaması nedeniyle korkuların ve kavgaların çıktığı belirtiliyor.
- 1994'teki deneyimin Türkiye açısından acı sonuçlar vermiş olduğu, bu yüzden bu tartışma siyasi, terör temelli ve HDP'lilere bir şey olacağını içerdiği vurgulanıyor.
- Kürt vatandaşlarının gelecekte Türkiye'den tamamen ayrılabileceği korkusu dile getiriliyor.
- 1:16:15Kürt Sorunu ve Mevcut Durum
- Deniz Baykal'ın CNN'de sunduğu üç olumlu gelişme: Kürt vatandaşların PKK'ya hayır demesi, terör sonrası Türkiye halkının Türk-Kürt kavgasına gitmeyi tercih etmemesi ve güvenlik güçlerinin sivil halka zarar vermemeye çalışması.
- Dokunulmazlıkların bu şekilde kaldırılması durumunda riske atılacağı belirtiliyor.
- Sorunun başlangıcı ve kendisinin HDP ve HDP milletvekillerinin olduğu vurgulanıyor.
- 1:18:56Dokunulmazlıkların Kalkması ve Sonuçları
- Dokunulmazlıkların kalkması durumunda Fuat Keyman'ın ve Ufuk Uras'ın söylediği gibi bir tablo çıkması, kürtlerin kopması ve toplumsal ayrışmanın derinleşmesi korkusu dile getiriliyor.
- Bu durumun Türkiye'nin farklı bir sürece girmesine neden olabileceği belirtiliyor.
- Dokunulmazlıkların kalkması durumunda mecliste olacağını ve bu sürecin nasıl yönetileceği soruluyor.
- 1:26:46İç Huzur ve Terörle Mücadele
- Türkiye'nin 100 yıllık cumhuriyet tarihinde etrafındaki düşmanları eksiltmek yerine dostlarını çoğaltmak için gayret sarf ettiği belirtiliyor.
- İç huzurun sağlanması için Doğu ve Güneydoğu Anadolu'daki vatandaşlara karşı şefkat gösterilmesi ve PKK terör örgütüne karşı devletin kudretli yüzünün gösterilmesi gerektiği vurgulanıyor.
- Terörle mücadelede özgürlük-güvenlik denklemi değerlendirilmesi gerektiği, hükümetin bu konuda iyi bir şekilde uyguladığı kanaatinde olduğu belirtiliyor.
- Meseleyi sadece HDP'ye hasretmek, o bölgede yaşayan Kürt halkına karşı büyük bir saygısızlık olduğu ifade ediliyor.
- 1:28:50HDP ve PKK'nın Siyasi Yaklaşımı
- HDP ve uzantısı PKK, demokratik yollardan bölgenin sorunlarını dile getirmeyi tercih etmek yerine hendek siyasetiyle çözüm arayışı içerisine girmişlerdir.
- PKK'nın siyasetine bugün itibariyle karşılık bulamamıştır.
- 1:29:42Dokunulmazlıkların Kaldırılması ve Yargı
- Dokunulmazlıkların kaldırılması, yargı önünde herkesin eşit olarak yargılanabilme yolunu açmaktadır.
- Anayasanın 84. maddesi çerçevesinde, eğer kesinleşecek mahkumiyet hükümleri olursa, suçlu milletvekillerinin önümüzdeki seçimlerde partilerinin başında seçimlere giremeyeceği belirtilmektedir.
- Dokunulmazlıkların kaldırılması sonrasında, yargı mensuplarının milletvekillerinin soruşturmalarında gerekli nezaket kurallarının gösterilmesi gerektiği vurgulanmaktadır.
- 1:31:41Çözüm Süreci ve Anayasa Değişikliği
- Çözüm komisyonu sözcüsü olan konuşmacı, HDP'nin birlik ve bütünlük adına ortak bir paydada hareket etmeyeceklerini düşünmektedir.
- Kalıcı bir çözüm için anayasanın 83. maddesinin ikinci fıkrasının değiştirilmesi gerektiği savunulmaktadır.
- Bu düzenleme henüz genel kurula gelmemiş olsa bile, verilecek önergelerle 20. madde hukuka ve vicdana uygun bir hale getirilebilir.
- 1:34:32Dokunulmazlıkların Kaldırılması Süreci
- Dokunulmazlıkların kaldırılması, meclisten atılmak anlamına gelmemektedir; sadece yargılamaların yapılabilmesini sağlar.
- 16-18 Mayıs'ta yapılan oylamada 367'ye kadar çıkan sonuçla meclis dokunulmazlıkların kaldırılmasına karar vermiştir.
- Dokunulmazlıklar kaldırıldıktan sonra, soruşturmalar yapılacak, iddianameler kabul edilirse kovuşturmalar başlayacak, mahkeme kararları Yargıtay denetiminden geçecek ve kesinleşen mahkumiyetler meclis genel kurulunda okunursa milletvekilliği düşecektir.
- 1:36:43Milletvekillerinin Dokunulmazlıklarının Kaldırılması
- Dokunulmazlıkların kaldırılması, derhal tutuklama anlamına gelmiyor, ancak soruşturma sürecinin daha etkili yöntemlerle yapılabilmesi için yapılan görüşmelerde önergeler araştırılabilir.
- AK Parti bu süreci dengeli bir şekilde götürdü, dokunulmazlıklar kaldırılırsa bundan sonraki süreci yargı götürecek.
- AK Parti'nin önerisi, sadece HDP milletvekillerinin dokunulmazlıklarının kaldırılmasının önüne geçmek için yapıldı, böylece ayrımcılık algısı oluşturulmamış oldu.
- 1:38:17Tutuklama ve Anayasa Mahkemesi
- Dokunulmazlıklar kaldırılırsa tutuklamayı meclis izne bağlı kılma şeklinde bir değişiklik getirilebilir, ancak bunun gerekli olmadığı belirtiliyor.
- 2013 yılında Anayasa Mahkemesi'nin verdiği kararlara göre, milletvekillerinin tutuklanması milletvekilliğinden doğan görev ve sorumluluklarını, milleti temsil etme sorumluluklarının önüne geçmemeli.
- Dengesiz bir tutuklama söz konusu olursa, Anayasa Mahkemesi'nden döner.
- 1:39:13Siyasi Senaryolar ve Komplo Teorileri
- Konuşulan senaryolarda Cumhurbaşkanı ile Başbakan arasında bir kopukluk olduğu ve Başbakan Davutoğlu'nun "makamlardan vazgeçerim ama kutsal davamı zarar görmesine izin vermem" dediği belirtiliyor.
- Bazı komplo teorilerine göre, HDP milletvekillerinin dokunulmazlıklarının kaldırılması suretiyle AK Parti'nin erken seçim yapmak istiyor ve MHP ve HDP'nin baraj altında kalacağını düşünüyor.
- Bu senaryo bir komplo teorisi olarak değerlendiriliyor, Türkiye'de AK Parti'nin meclis çoğunluğu var ve Cumhurbaşkanı ile Başbakan arasında dengeli bir ilişki var.
- 1:40:55Erken Seçim Olasılığı
- 48 milletvekili sayısının düşmesi halinde erken seçim söz konusu olur, ancak bu şu anki süreçte elverişli değil.
- Dokunulmazlıklar kaldırılacak, sonra soruşturmalar başlayacak, davalar açılacak ve bu süreçler bir günde bitmeyecek.
- Muhalefetin önemli bir argümanı haline gelen Cumhurbaşkanı ile Başbakan arasındaki çekişme, muhalefetin çaresizliğinin bir göstergesi olarak görülüyor.
- 1:42:20AK Parti'ye Yönelik Çatlak Üretme Çabaları
- Herkesin AK Parti'ye bir çatlak üretilmesi beklentisi var, bu sadece Türkiye içindeki muhalefetin değil, Tayyip Erdoğan'ı siyaset sahnesinden silmek isteyen dünya genelindeki çeşitli güçlerin de hesaplarında olan bir olgu.
- Geçtiğimiz 14 yıl içinde AK Parti'ye çatlak üretilmeye çalışıldı, ancak Başbakan Davutoğlu'nun mesajı Türkiye'deki genel akım değil, AK Parti'nin içindeki nifak çıkartmalara karşıdır.
- 1:43:13AK Parti İç Çatışması ve Başkanlık Sistemi
- AK Parti'nin içinde marjinal bir grup, kendi siyasi menfaatleri için Cumhurbaşkanı ve Başbakan arasındaki çatışmayı istifade etmeye çalışıyor.
- Türkiye'de başkanlık sistemine doğru Adalet ve Kalkınma Partisi'nin kendisi de dahil olmak üzere bir toplumsal mühendislik çalışması var.
- Konuşmacı, toplumun vicdanını temsil eden kesimlerin sağduyu çağrısıyla bu durumu ifade edeceğini umuyor.
- 1:45:17Erken Seçim ve Anayasa Hakkında Değerlendirmeler
- Erken seçim meclisin kararıyla her zaman mümkün, ancak ara seçim 28 milletvekili boşaldığında oluyor ve şu anda anayasa madde 78'e göre mümkün gözükmüyor.
- Konuşmacı, hukukçu olarak Cumhurbaşkanı'nın çift başlılığı istemediğini ve başbakanlık kalkması gerektiğini belirtiyor.
- Cumhurbaşkanı, parlamenter sistemi benimsemediği için başkanlık sisteminin benimsenecek bir şekle dönüştürülmesini arzu ediyor.
- 1:46:37AK Parti ve MHP İlişkileri
- Meral Akşener'in MHP'de bir değişiklik olmazsa sonbaharda kesinlikle seçime gidileceğini söylediğini belirtiyor.
- AK Parti'nin mevcut MHP yönetimiyle kalmak istemediği ve HDP'nin dokunulmazlıkların kaldırılması üzerinden barajın altına düşeceği hesabını yaptığını ifade ediyor.
- 15-20 Aralık'tan bugüne kadar AK Parti içi ve etrafındaki süreçlerde başbakanlık konusunda ciddi sürtüşmeler olduğu belirtiliyor.
- 1:48:35Türkiye'nin Bölünme Tehlikesi
- Konuşmacı, Suriye'de yaşananlar, Irak'taki olaylar, Amerika'nın verdiği demeçler, Kilis'e gelen roketler ve PYD'nin kantonlaşması sürecini göz önünde bulundurarak Türkiye'de bir bölünme tehlikesi olduğunu düşünüyor.
- Dokunulmazlıklar tartışması, erken seçim ve HDP'nin yüzde 10'un altına düşmesi gibi konuların Türkiye'nin bekası ve ölen insanlarla ilişkilendirilmesi konusunda endişe duyuyor.
- Türkiye'nin dokunulmazlıkları bu şekilde tartışma ve kavgaları yapma lüksü olmadığını vurguluyor.
- 1:50:03Dokunulmazlıklar ve Siyasi Gerilim
- Konuşmacı, bir örnekle siyasi gerilimi anlatıyor: Davutoğlu'nun Avrupa Konseyi'nde önemli bir konuşma yaparken televizyonlarda muhtarlarla yapılan toplantı gösteriliyor.
- Türkiye'nin dokunulmazlığı, anayasası ve laikliği gibi esas noktalara konsantre olunması gerektiği vurgulanıyor.
- Türkiye'nin 1095 km sınırı suzgece dönmüş durumda ve sınırda içine çekilmek istenen bir savaş hali var.
- 1:51:43Anayasa Değişikliği Tartışması
- Konuşmacı, dokunulmazlıkların kaldırılmasını ve çözüm bulunmasını konuşup konuşmadıklarını sorguluyor.
- Muhalefet partilerinin iddia ettiği gibi erken seçim hazırlığı ve başkanlık sistemini getirecek anayasa değişikliği için mi çalışılıyor?
- AK Parti'nin erken seçim için dokunulmazlıkların kaldırılmasına ihtiyacı olmadığı, mevcut siyasal iklime göre bu mümkün olmadığı belirtiliyor.
- 1:52:51Cumhurbaşkanının Ajandası
- Cumhurbaşkanının ikinci bir ajandası olmadığı, 16 yıllık siyasetinde hep açık bir şekilde kendini tarif ettiği vurgulanıyor.
- Cumhurbaşkanının anayasanın 104. maddesinin verdiği yetkileri kullanacağını belirttiği ifade ediliyor.
- Parlamenter sistemindeki çift başlılığı ortadan kaldırmak için sivil bir anayasaya gidilmesi gerektiği savunuluyor.
- 1:54:54Anayasa Değişikliği Tartışması
- Konuşmacı, anayasa değişikliğinin erken seçim altyapısı olmadığını tekrar vurguluyor.
- Davutoğlu'nun hem 7 Haziran hem de Kasım seçimlerine başkanlık sistemini savunarak gittiği belirtiliyor.
- Çift başlılığı kaldırmak için yeni anayasanın herkesin bulunduğu bir mecliste olmalı, siyasi tali olmamalı.
- 1:56:08Hukukçuların Önerileri
- Ersan Hoca, anayasa değişikliğinin olamayacağını, geriye dönerek verilmiş hakların alınamayacağını belirtiyor.
- İdris Bey, milletvekillerinin soruşturulmasında gerekli hassasiyet gösterilmesi gerektiğini vurguluyor.
- Program sonunda Fuat Keyman ve Ufuk Ura'dan teşekkür ediliyor ve önümüzdeki günlerde tartışmaya devam edileceği belirtiliyor.