Buradasın

Türk Deniz Ticaret Hukuku Semineri

youtube.com/watch?v=YNcAC8_0rMY

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, İzmir Barosu tarafından düzenlenen ve Avukat Fatih Karacı tarafından yönetilen bir deniz ticaret hukuku seminerinin kaydıdır. Konuşmacı Prof. Dr. Nikula Değirmenci, Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi öğretim üyesi ve Deniz Hukuku Uluslararası Araştırma Merkezi yönetim kurulu üyesidir.
Seminer, Türk Ticaret Kanunu'nun beşinci kitabındaki deniz ticaretine ilişkin hükümleri kapsamlı şekilde ele almaktadır. İçerikte gemi tanımı, bağlama limanı, sicil, Türk bayrağı çekme hakkı, kabotaj, deniz ticaret sözleşmeleri, yeni satış ve ipotek gibi konular detaylı olarak incelenmektedir. Ders, deniz ticareti hukukunun temel unsurlarını, gemi alacaklısı haklarını, sorumluluk sınırlamalarını ve gemi kira sözleşmelerinin hukuki yönlerini kapsamaktadır.
Seminerde ayrıca Türkiye'nin Lahey, Hamburg ve Atina gibi deniz ticaretine ilişkin milletler sözleşmelerine taraf olmadığı halde bu sözleşmelerde yer alan hükümlerin Türk Ticaret Kanunu'nda yer aldığı, gemi tanımı ve ticaret gemisi kavramının genişletilmesi, gemi alacaklısı hakları, bağlama limanı, Türk bayrağı çekme hakkı ve kabotaj kanunu gibi konular örneklerle açıklanmaktadır.

00:10Giriş ve Konuşmacının Tanıtımı: Avukat Fatih Karacı, ticaret hukuku ve fikirsin ayakta konusunu ele alıyor.
Geçtiğimiz haftalarda taşıma hukuku seminerleri yapılmış, bugün ise Prof. Dr. Nikula Değirmenci ile Türk deniz ticaret hukuku seminerlerine başlanacak.
Prof. Dr. Nikula Değirmenci, Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi öğretim üyesi, Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü müdürü ve Deniz Hukuku Uluslararası Araştırma Merkezi yönetim kurulu üyeliği görevlerinde bulunuyor.
01:14Konuşmacının Kişisel Geçmişi: Prof. Dr. Nikula Değirmenci, İstanbul Bilgi Üniversitesi'nden 2005 yılında mezun olmuş ve stajını İzmir'de Avukat Celal Saçaklıoğlu'nun yanında yapmış.
2010 yılında Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi'nde araştırma görüntüsü olarak girmiş, 2012 yılında doktora tezini bitirmiş.
2013 yılında TÜBİTAK bursu ile Amerika'ya doçentlik tezini yazmak için gitmiş, 2016 yılında doçentliğini almış ve 2019 yılında Fullbright bursu ile Amerika'ya profesörlük tezini yazmak için gitmiş.
03:13Deniz Ticaret Hukuku Kaynakları: Deniz ticaret hukukunun kaynağı 1956 yılında yürürlüğe giren 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nda bulunuyor.
Türk Ticaret Kanunu'nun 931 ve devamlı maddeleri deniz ticaret hukukunu düzenlemekte.
Deniz ticaret hukukuna ilişkin Türkiye'nin taraf olduğu milletlerarası sözleşmeler de önemli kaynaklar olarak değerlendiriliyor.
04:15Milletlerarası Sözleşmelerin Türk Hukukundaki Yeri: Yargıtay son on yılda milletlerarası sözleşmelerin normlar hiyerarşisinin en tepesinde olduğunu kabul ediyor.
Milletlerarası sözleşmeler uygulama alanı buldukları takdirde öncelikli olarak uygulanacaklardır.
Anayasa'nın 90. maddesinin 5. fıkrası, milletlerarası sözleşmelerin usulüne uygun olarak yürürlüğe girdikleri taktirde anayasaya aykırılık denetimine tabi olmayacaklarını belirtiyor.
06:14Deniz Taşımacılığı ve Milletlerarası Sözleşmeler: Karayolu taşımacılığında CMR sözleşmesi, havayolu taşımacılığında Montreal Sözleşmesi ve demiryolu taşımacılığında SIMCOTIF Sözleşmesi Türkiye'nin taraf olması durumunda öncelikli olarak uygulanıyor.
Türkiye'nin taraf olduğu LAHEN kuralları denizyolu taşıyanın sorumluluğunu düzenlemekte, ancak bu kurallar uygulanmıyor.
LAHEN kuralları 1920'lerin ihtiyacını karşılayan bir kaos çıkaracağı için uygulanmıyor, yerine Türk Ticaret Kanunu hükümleri uygulanıyor.
08:45Türk Ticaret Kanunu ve Uluslararası Sözleşmeler: Türkiye, Varey Kurallarına taraf olmaktan çıkmalı ve Türk Ticaret Kanunu'nun beşinci kitap hükümlerini doğrudan uygulamalıdır.
Türk Ticaret Kanunu'nun beşinci kitap hükümleri, Türkiye'nin taraf olduğu olmayan birçok uluslararası sözleşmeden karma hükümlerle doludur.
Türkiye, Lahevisby Protokolüne taraf olmasa da taşıyanın sınırlı sorumluluğunun hesabında Levisby'deki ölçütler esas alınıyor.
09:41Uluslararası Sözleşmelerin Türk Ticaret Kanunu'na Etkisi: Türkiye, Hamburg Kurallarına taraf olmasa da fiili taşıyanın sorumluluğunu düzenleyen 1191. maddesi bu kurallara dayanmaktadır.
Türkiye, Atina Sözleşmesine taraf olmasa da deniz yoluyla yolcu taşımacılığına ilişkin olarak bu sözleşmeyi doğrudan kopyalamıştır.
Türkiye, Kurtarma Sözleşmesine taraf olmasa da 2000'li yılların başında Türk Ticaret Kanunu taslaklarında 1989 Kurtarma Sözleşmesi hükümlerini dikkate almıştır.
10:46Türk Ticaret Kanunu'nun Geleceği: Türk Ticaret Kanunu kendi çapında başarılı olsa da yoğun modifikasyonlar ileride deniz ticaret hukukçularını endişe haline getirmektedir.
On yıl sonra sularımızda insansız gemiler görmeye başlayacağımız için Türk Ticaret Kanunu'nun beşinci kitabının birçok hükmü çöp niteliğine sahip olabilir.
Bu yoğun modifikasyon altında güncel gelişmelere ayak uydurarak ama bazen de tökezleyerek bir deniz ticareti hukuku profilimiz bulunmaktadır.
11:37Deniz Ticareti Kanunu ve Gemi Tanımı: Deniz ticareti konusunda öncelikli olarak milletler arası sözleşmeler ve Lahey Sözleşmesi, ardından Türk Ticaret Kanunu'nun beşinci kitap hükümleri uygulanır.
Türk Ticaret Kanunu'nun 931. maddesi geminin tanımını içerir ve bu tanım, ticaret gemisinin tanımını anlamak için gerekli bir temel oluşturur.
Ticaret gemilerine Türk Ticaret Kanunu'nun beşinci kitap hükümleri uygulanır, ancak kanun koyucu bazı belirli başlı hükümlerin başkaca gemilere de uygulanabileceğini belirtmiştir.
13:04Gemi Tanımı ve Yeni Kanun: Gemi tanımı: tahsis edildiği amaç, suda hareket etmesini gerektiren, yüzme özelliği bulunan ve pek küçük olmayan her araçtır.
6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu 14 Şubat 2011'de resmi gazete'de yayınlanmış ve 1 Temmuz 2012'de yürürlüğe girmiştir.
Yeni kanun, 23 yıl öncesinin ihtiyaçlarını karşılamaya çalışmakta olup, uygulamada ortaya çıkan eksiklikler ve tereddütler nedeniyle değişiklikler yapılmıştır.
14:34Yeni Kanunun Eleştirileri: Eski kanunda "tahsis edildiği amaç denizde hareket etmesini gerektiren" ifadesi kullanılırken, yeni kanunda "tahsis edildiği amaç suda hareket etmesini gerektiren" ifadesi kullanılmıştır.
Yeni kanunda "yüzme özelliği bulunan" ifadesi eklenmiştir, ancak bu özellik eski kanunda bulunmamaktadır.
"Pek küçük olmayan" unsuru, subjektif bir kriter olduğu için eleştirilmiştir, ancak bu kriterin geminin tanımında yer alması tartışmalı bir konudur.
18:30Gemi Tanımındaki Önemli Değişiklikler: Eski kanunda "tekne" olarak tanımlanan araç, yeni kanunda "araç" olarak değiştirilmiştir.
Bu değişiklik, kanunun uygulanmasını genişletmek amacıyla yapılmıştır.
Hovercraft'lar ve diğer farklı şekilli araçlar da artık gemi statüsünde olup, Türk Ticaret Kanunu'nun beşinci kitabında yer alan hükümlere tabi olacaklardır.
19:22Türk Ticaret Kanunu'nda Gemi Tanımı: Hukuk düzeni sağlamak amacıyla vardır ve hukukun olmadığı boşlukta kafa karışıklığı yaratabilir.
Yeni Türk Ticaret Kanunu'nda "kendiliğinden hareket etmese bile diğer unsurları karşılıyorsa" gemi olarak kabul edilmektedir.
Kanun koyucu herkese kucak açan ve bütün araçları kendi içerisine almaya çalışan bir tutum sergilemektedir.
20:28Ticaret Gemi Tanımı: Ticaret gemisi, suda ekonomik menfaat sağlama amacına tahsis edilen veya fiilen böyle bir amaç için kullanılan her gemidir.
Eski Türk Ticaret Kanunu'nda "denizdeydi" ifadesi "suda" olarak değiştirilmiştir.
Eski kanunda "kar amacı güdülmesi" yerine "ekonomik menfaat sağlamak" ifadesi kullanılmıştır.
22:04Ekonomik Menfaat Kavramı: Eski kanunda kar amacı gütmek, mal varlığını artırmak anlamına geliyordu.
Yeni kanunda ekonomik menfaat, sadece para kazanmak değil, borçları da arttırmamak anlamına gelmektedir.
Bu değişikliğin tek nedeni, kendi yükünü taşımak amacıyla kendi gemisini kullanan gemi donatanlarıdır.
25:49Ticaret Gemi ve Diğer Gemiler: Türk Ticaret Kanunu'nun deniz ticareti ile ilgili hükümleri ticaret gemileri hakkında uygulanabilir.
Hukukçular için gemiler ticaret gemisi mi değil mi olarak ikiye ayrılır.
Ticaret gemisi değilse, belirli başlı gemiler (yatlar, denizci yetiştirme gemileri, bilimsel amaçla kullanılan gemiler) belirli TTK hükümlerine tabi olurlar.
28:34Gemi Alacaklısı Hakları: Gemi alacaklısı, geminin işletilmesinden kaynaklanan üstün alacaklardır ve geminin mülkiyeti el değiştirmiş olsa bile sahibine üstünlük hakkı verir.
Gemi alacaklısı hakları tehlikeli haklardır ve belirli numerus clausus sınırlı sayıdaki alacaklılara tanınmışlardır.
Gemi adamı alacakları, liman, kılavuz, fener alacakları ve kurtarma hücresi alacakları gibi alacakların sahipleri, zaman aşımı süresi içerisinde geminin menine yol açabilirler.
29:52Gemi Alacaklısı Haklarının Tehlikeleri: Yeni malik, gemi alacaklısı hakkını ileri sürdüğünde şok olabilir ve geminin sefere devam edememesi durumunda borcu ödemek zorunda kalabilir.
Gemi alacaklısı hakkı, geminin işletilmesinden kaynaklanan alacaklar olduğu için yeni malik'in eski malik'e rücu etme hakkı da olacaktır.
2012'de yürürlüğe giren Yeni Türk Ticaret Kanunu, temlik alınan alacakların da alacak saklı kapsamında ileri sürülebileceğini belirtmiştir.
32:39Gemi Alacaklısı Haklarının Uygulanması: Gemi alacakları sadece ticaret gemilerine değil, diğer gemi gruplarına da uygulanabilmektedir.
Cebrica'ya ilişkin özel hükümler konusunda kafa karışıklığı olduğu için yakın zamanda çalışmalara başlanılmıştır.
Türkiye'nin taraf olacağı bir CMİ tarafından hazırlanan sözleşme yürürlüğe girdikten sonra, Türkiye'de taraf olursa öncelikli olarak uygulama alanı kazanacaktır.
34:07Donattanın Sorumluluğunun Sınırlanması: İki geminin çarpışması durumunda, kusuru olan geminin donattanı hem kendi gemisindeki zarara katlanmakla hem de karşı geminin zararlarını gidermekle yükümlüdür.
Donattanın sorumluluğunun sınırlandırılması, geminin gross tonajı esas alınarak ve sözleşmede belirtilen limitlerle hesaplanır.
Donattanın sorumluluğu, özel çekme hakkı birimi (special drawing right) ile hesaplanır ve bu miktar dava değerinin altında kalıyorsa donatanın sorumluluğunu sınırlandırabilmesi kabul edilir.
38:17Türk Ticaret Kanunu'nun Gemi Hükümleri: Türk Ticaret Kanunu'nun beşinci kitabında düzenlenen dört konu başlığı, savaş gemilerine, yardımcı gemilere ve kamu hizmetine tahsis edilmiş devlete ait gemilere de uygulanabilmektedir.
Bu dört hüküm, çatma kurtarma donatanın sınırlı sorumluluğu ve donatanın gemi adamlarının kusurundan kaynaklanan sorumluluğu konularını kapsamaktadır.
1913 Çatma Sözleşmesi'nin 10. maddesinde "sözleşme hükümleri savaş gemilerine uygulanamaz" denilmesine rağmen, Türk Ticaret Kanunu 935. maddesinin düzenlenmesiyle TTK hükümleri savaş gemilerine de uygulanabilme hakkına sahiptir.
40:10Denize, Yola ve Yüke Elverişli Gemiler: Denize, yola ve yüke elverişli gemiler, belirli aralıklarla denize elverişlilik belgesi almaları gereken, sefere hazırlıklı gemilerdir.
Taşıyanın sorumluluğu, taşıyan rahibela hevizb kuralları paralelinde, elverişsizliği başlangıçta seferin başlangıcına kadar tespite imkan bulamadıysa sorumluluğuna gidilemez.
Türk Ticaret Kanunu 1141. maddesi anlamında taşıyanın sorumluluğu, taşıyan rahibela hevizb kuralları paralelinde, elverişsizliği başlangıçta seferin başlangıcına kadar tespite imkan bulamadıysa sorumluluğuna gidilemez.
41:24Tamir Kabul Etmez ve Tamire Değmez Gemiler: Tamir kabul etmez gemi, bulunduğu yerde tamir edilemeyen veya başka bir yerde tamir edilebilecekse bile o yere gönderilemeyen gemilerdir.
Tamir kabul etmez gemi durumunda, gemi maliki sicilden telkin talebinde bulunabilir, ancak üzerinde ipotek kaydı olan gemilerde bu işlem için sicil memurunun ilan bulunma şartı getirilmelidir.
Tamire değmez gemi, eski ve yeni farkı gözetilmeksizin, tamir giderleri kendi değerinin üç çeyreğini aşıyorsa tamire değmez hale gelir.
44:51Gemilerin Parçaları: Mütemmim cüz, asıl parçadan ayırdığımızda asıl parçanın da ona eklentinin, eklenti demeyelim de asıl parçanın ve ayırdığımız parçanın da anlamlarını yitireceği durumlarda söz konusu olur.
Teferruat ve eklentiye geldiğimizde durum biraz daha farklıdır; asıl parçadan ayırdığınız zaman her ikisinin de hukuken ayrı ayrı anlamlar içerdiğini görebiliriz.
Türk Ticaret Kanunu 1/2 maddesinde, taraflarca aksi kararlaştırılmış olmadıkça iktisap eden geminin mülkiyeti ile birlikte, iktisap anında var olan ve devreden ait eklentinin mülkiyetini de kazanır.
48:39Geminin Ayırt Edici Unsurları: Geminin adını belirlemek için Türk Ticaret Kanunu'nun 938. maddesine göre geminin ilk Türk maliki dilediği adı vermekte serbesttir ve karıştırmaya mahal olmayacak şekilde vermesi gerekmektedir.
Gemi tasdiknamesi, bir geminin Türk bayrağı çekme hakkını kanıtlayan belgedir ve bu tasdiknamesi almış olan geminin adı Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'na geçebilir.
Geminin adı, bağlama limanı ve IMMO numarası (Uluslararası Denizcilik Örgütü tarafından verilen numara) geminin ayırt edici unsurlarıdır.
50:04Geminin Tonajı: Türkiye 1969 Tonaj Sözleşmesi'ne taraftır ve her geminin bordo evraklarının en önemlisi geminin tonaj sertifikasıdır.
Geminin tonajı, donatanın sınırlı sorumluluğunu tespit etmek, taşıyanın sorumluluğunu hesaplamak ve geminin taşıyacağı yük kapasitesini belirlemek açısından önemlidir.
Geminin tonajı (brüt tonaj ve net tonaj) değişmez, ancak üzerine eklenen ekipmanlar veya eklentilerle brüt tonaj değişebilir.
53:11Geminin Tonajının Önemi: Asgari emniyet tedbirleri (SOLOS Sözleşmesi uyarınca) geminin tonajına göre gemide bulunması gereken gemi adamlarının sayısı ve cansalların sayısı tespit edilir.
Tahsil edilecek harçlar ve vergiler geminin tonajına göre belirlenir.
Montrö Sözleşmesi'ne göre boğazlardan geçiş parasız olması gerekiyor, ancak Türkiye boğazlarda güvenliği sağlayabilmek amacıyla yetkilendirilmiş bir ülkeydi ve bu sistemlerin işletilmesine ilişkin ücret alıyordu.
54:33Geminin Bağlama Limanı: Geminin bağlama limanı (homeboard), o gemiye ait olan seferlerin yönetildiği yerdir.
Geminin donatanı, geminin suda ekonomik menfaat sağlamak amacıyla kullanan kişidir ve geminin seferlerinin yürütülmesini donatın merkezinin bulunduğu yerden bekler.
Eğer bir gemi kara kentinden, geminin içerisinden veya yurt dışından yönetiliyorsa, donatın gemisini dilediği yer siciline tescil ettirebilir ve dilediği yeri bağlama limanı olarak seçebilir.
56:28Geminin Bağlama Limanı ve Yetkileri: Bağlama limanı mahkemeleri, donatana karşı açılan davalarda alternatif yetkili mahkeme olarak kabul edilmektedir.
Donatanlık sıfatından kaynaklanan uyuşmazlıklarla ilgili olarak donatana dava açıldığında bağlama limanı mahkemeleri de yetkili olacaktır.
18 gros tonaj ve üzerindeki ticaret gemileri sicile tescil zorunluluğu vardır, ancak ticari olmayan gemiler de tescil edilebilir.
57:40Kaptanın Yetkileri: Gemi bağlama limanında ise kaptanın donatanı kanunen temsil yetkisi özel bir yetki verilmedikçe yoktur.
Kaptan, bağlama limanında sadece gemi adamı tutmaya yetkilidir, kumanya almak, yakıt almak veya gemiye ilişkin işlem yapmak için özel yetki alması gerekir.
Gemi bağlama limanından uzaklaştığında kaptan, geminin güvenli ve emniyetli seyrini sağlamak amacıyla donatana sormak zorunda olmadan bütün işlemleri yapabilir.
1:00:02Türk Bayrağı Çekme Hakkı: Devletlerin kendi egemen üstünlükleri dolayısıyla sadece kendi bayrağının nasıl çekileceğini düzenleyebilirler.
Türk Ticaret Kanunu'nda "her Türk gemisi Türk bayrağı çeker" denilse de, Türk bayrağı çekme hakkı için farklı mevzuatlarda farklı şartlar vardır.
Türk Uluslararası Gemi Sicili Hakkında Kanun uyarınca Türk bayrağı çekebilmek için geminin Türk Uluslararası Gemi Sicili'ne tescil olması gerekir.
1:02:37Türk Uluslararası Gemi Sicili Şartları: Bir geminin Türk Uluslararası Gemi Sicili'ne tescil edilebilmesi için donatanı ile ilgili ve gemi ile ilgili iki grup şartı karşılaması gerekir.
Donatanın en az altı aydan fazla Türkiye'de ikametgahı bulunması koşulu vardır.
Gemi Türkiye'de inşa edilmişse veya balıkçı/ticaret gemileri için 3000 grostonun üzerinde, diğer gemiler için 300 groston ve üzerinde olması gerekir.
1:05:17Diğer Mevzuatlar ve Kabotaj: Türk Uluslararası Gemi Sicili Hakkında Kanun'a göre sadece sicile tescil edildiği için Türk bayrağı çekme hakkını kazanan gemiler kabotajdan yararlanamaz.
Turizmi Teşvik Kanunu'na göre Turizm Bakanlığı bir geminin Türk bayrağını çekmesinin turizmi teşvik edeceğine karar verirse gemi Türk bayrağı çekebilir.
Turizmi Teşvik Kanunu'na göre Türk bayrağı çeken gemiler kabotajdan yararlanamaz.
1:06:05Bağlama Kütüğü ve Türk Bayrağı Çekme Hakkı: Türkiye'de beş tane gemi sicili bulunmakta: Türk Ulusal Gemi Sicili, Türk Uluslararası Gemi Sicili, Bağlama Kütüğü, İnşa Halindeki Gemilere Özgü Sicil ve Kiracı Sicili.
Bağlama Kütüğü, Türk Ulusal Gemi Sicili veya Türk Uluslararası Gemi Sicili'ne tescil edilmeyen ve boyu 2,50 metreyi geçen gemilerin liman başkanlığı nezdinde tutulmasını gerektirir.
Bağlama Kütüğüne tescil edilen gemiler tüp bayrağı çekme hakkını kazanır ancak tüp kabotajından yararlanamazlar.
1:06:44Türk Bayrağı Çekme Hakkı Düzenlemeleri: Türk Kanunu, bir geminin Türk bayrağı çekip çekemeyeceğini geminin maliki türüne göre belirler.
Maliki gerçek kişi, paylı ortaklık, elbirliğiyle mülkiyet, ticari tüzel kişilik, ticari olmayan vakıf veya dernek, donatma iştiraki olabilir.
Gemi sicilleri herkese açıktır ve herhangi bir geminin sicil kaydını inceleyebilirsiniz.
1:07:32Gerçek Kişi ve Paylı Ortaklık Durumları: Gerçek kişi olarak geminin maliki olan kişi, geminin borçları ile ilgili olarak şahsi sorumludur.
Gerçek kişinin maliki olduğu gemi, malikin Türk vatandaşı olması durumunda Türk bayrağı çekebilir.
Paylı ortaklık durumunda, payların çoğunluğunun Türk vatandaşlarında olması durumunda gemi Türk bayrağı çekebilir.
1:10:03Paylı Ortaklık ve Diğer Durumlar: Paylı ortaklık durumunda paydaş sayısına bakılmaz, payların çoğunluğunun Türklerde olmasına bakılır.
Payların eşit olması (örneğin %50-50) geminin tüp bayrağı çekme hakkını vermez, diğer taraf yabancıysa mutlaka %50,1 olması gerekir.
Türk sicillerinde gemisi tescil edilmiş olan donatanların %95'i Türk Uluslararası Gemi Sicilinde kayıtlıdır.
1:12:27Elbirliğiyle Mülkiyet ve Tüzel Kişilikler: Elbirliğiyle mülkiyet durumunda, maliklerin çoğunluğuna bakılır ve bu çoğunluk Türk vatandaşı olmalıdır.
Ticari amaç gütmeyen kurum, kuruluş, dernek gibi tüzel kişiliklere ait gemilerin Türk bayrağı çekmesi için yönetim organını oluşturan kişilerin çoğunluğunun Türk vatandaşı olması gerekir.
Ticari niteliği olan tüzel kişiliklerden (anonim şirket, limited şirket) birinin Türk bayrağı çekebilmesi için yönetim organı oluşturan kişilerin çoğunluğunun ve payların çoğunluğunun Türk olması gerekir.
1:15:15Donatma İştiraki: Donatma iştiraki, paylı ortaklık şeklinde birden çok kişinin gemiyi kendi al ve hesaplarına işletmesi ve yazılı sözleşme yaparak hem ticaret hem gemi sicillerine tescil ettirmesi durumunda oluşur.
Donatma iştiraki, tacirlere ilişkin hükümlere tabidir, ticaret ünvanı olması gerekir ve bu ünvanın ortaklardan en az birinin adı soyadı veya geminin adını içermesi ve donatma iştirakli olduğunu belirtmesi gerekir.
Donatma iştirakinde gemi kiraya verilemez, tacirlere ilişkin hükümlere tabidir, iflasa tabidir ve gemiye bir şey olduğunda veya alacakları doğduğunda şahsi mallıklarla sorumlu olunur.
1:17:24Donatma İştirakine Ait Gemilerin Türk Bayrağı Çekme Koşulları: Donatma iştirakine ait gemiler Türk hukuku yıl önce kurulmuş olmalı, ticaret ve gemi sicillerine tescil edilmiş olmalı ve paydaş donatanların çoğunluğunun Türk vatandaşı olması gerekiyor.
İştirakçı donatanların da paylarının çoğunluğunun da Türklere ait olması gerekiyor, bu da ticari nitelikli tüzel kişiliklere benziyor.
Türk Ticaret Kanunu uyarınca 940. maddesi uyarınca malik nasılsa bunu da sicilden tespit edebiliyoruz ve ona göre Türk bayrağı çekme hakkı düzenleniyor.
1:18:27Bayraktan Geçici Süreli Çıkma ve Bayrağa Geçici Süreli Girme: Türk Ticaret Kanunu 941. maddesi uyarınca yabancı bayraklı bir gemi kendisine ait olduğu takdirde bayrağı bayrak çekme hakkı olmayacak kişilere en az bir yıl süreyle kiraya verilmişse, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'nın izni ve malikin de izninin bulunması kaydıyla bu gemi geçici süreyle kira süresince Türk bayrağından çıkabilir.
Bayrağa geçici süreyle girilmek istenilen bayrakta da flag in olmalı, yani geçici süreyle girebilirsin gibi bir mevzuat olması gerekiyor.
Kiracı sicili, takip amacıyla tutulan özel bir sicildir, resmi niteliği yoktur ve bir gemi birden fazla sicilde aynı anda tescil edilemez yasağına istisna olarak kiracı siciline tescil edilebilir.
1:24:26Kabotaj: Kabotaj, bir ülkenin sahildar devleti bayrağını çeken bir geminin, o ülkenin iki limanı arasında ticaret, kılavuzluk, çekme faaliyetleri yapabilme tekelinin kendisine tanınmasıdır.
Sadece Türkiye'de değil, Amerika'da da kabotaj vardır; Amerikan limanları arasında faaliyette bulunabilmeniz için Amerikan bayraklı bir gemi olmanız gerekmektedir.
1:25:17Kabotaj Kanunu ve Değişiklikler: Türkiye sahillerinde nakliyatı, bahriye ve limanlarla kara suları dahilinde icrai sanat ve ticaret hakkında kanun değişmeli.
2006-2007 yıllarında yapılan değişiklik teklifinde kanunun adının "Kabotaj Kanunu" olarak değiştirilmesi ve 1 Temmuz'un Kabotaj Günü olarak kutlanması önerilmişti.
Kabotaj, Türk vatandaşlarının Türk bayrağı taşıyan gemilerine Türk limanları arasında ticaret yapma tekelinin tanınmasıdır.
1:26:10Kabotaj Kanununun Uygulanması: Kabotaj Kanunu'nda birinci madde, geminin Türk bayrağı taşıması gerektiğini belirtirken, üçüncü mevzuatta turizmi teşvik kanunu uyarınca çekilen gemilerin kabotajdan yararlanamayacağı belirtilmektedir.
İkinci madde, kabotajın Türk tebasına münhasır olduğunu söylerken, günümüzde gerçek kişiye ait gemilerin azlığı nedeniyle bu madde tartışılmıştır.
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin yorum kararı uyarınca, kabotajdan yararlanan kişilerin Türk vatandaşı olması gerektiği, yabancı ortaklı şirketlerin kabotajdan yararlanamayacağı belirlenmiştir.
1:29:29Uygulamadaki Sorunlar: Boş konteyner taşımacılığı konusunda uygulamada farklı görüşler bulunmaktadır; bazıları boş konteyner taşımacılığının ticari faaliyet olmadığı, diğerleri ise ekonomik menfaat sağladığı için ticari faaliyet olduğu kanaatindedir.
Türkiye'de %95 denizyolu taşımacılığı uluslararası sulara yapılmakta, ancak karayolu taşımacılığı %90'ı kapsayan önemli bir taşıma modudur.
Kabotaj taşımacılığını motive etmek ve sektörü canlandırmak için kanun düzenlerinde muğlaklıkların doldurulması gerekmektedir.
1:32:17Türk Bayrağı Çekme Hakkı: Bir geminin Türk bayrağı çekme hakkını ispat eden belge gemi tasdiknamesidir.
Geçici süreyle Türk bayrağı çekme hakkını taşıyan gemilere verilen ispat amacıyla verilen belge bayrak şehadetnamesidir.
1:32:47Gemi Tasdiknamesi ve Bayrak Şehadetnamesi: 18 grostone ve üzerindeki ticaret gemilerinin gemi tasdiknamesi ile Türk bayrağını çekme haklarını ispat edebilmeleri gerekmektedir.
Bayrak şehadetnamesi, Türk Ticaret Kanunu'nda sınırlı sayıda düzenlenen dört durumda düzenlenebilecektir.
Bayrak şehadetnamesi, muafı olmayan gemiler için (18 groston üzeri ve ticaret gemileri) zorunludur.
1:33:38Bayrak Şehadetnamesi'nin Düzenlenme Durumları: Flaging yapan (geçici süreyle Türk bayrağını çeken) 18 grossstone ve üzerindeki ticaret gemileri bayrak şehadetnamesi ile Türk bayrağını çekme hakkını ispat edebilir.
Türkiye'de inşa edilen gemiler ve yurt dışında bir ülkeye teslim edilecek olan gemiler, teslim edilecekleri yere kadar geçerli olmak üzere Türk bayrağı çekebilirler.
Yurt dışında mülkiyet kazanımı durumunda, geminin bulunduğu yer yurt dışındaki Türk konsolosluğu tarafından en fazla bir yıl süre için bayrak şehadetnamesi düzenlenebilir.
1:36:55Türk Bayrağı Çekme Hakkı Kaybı ve Uzatma: Türk bayrağı çekme hakkı kaybedilirse, gecikmeksizin bakanlığa bildirilmesi gerekmektedir.
Bayrak çekme hakkını kaybettiysen, maliki düstemi üzerinde tüp bayrağı çekme hakkı zorunlu hallerde altı aya kadar uzatılabilir.
Paylı ortaklıklarda, donatma iştirakinde veya limited şirketlerde payın devri dolayısıyla gemi Türk bayrağı çekme hakkını kaybedecekse, diğer paydaşların onayının alınması gerekmektedir.
1:39:40yaptırımlar ve Gemi Sicilleri: Gemi tasdiknamesi veya bayrak şehadetnamesi edinilmediği durumlarda altı aya kadar, edinildiği ama gemide bulundurulmadığı durumlarda dört aya kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.
Kasten bu suçun işlenmesi durumunda cezalandırılacaktır.
Türk Ticaret Kanunu'nda beş tane gemi sicili bulunmaktadır: Türk ulusal gemisi, Türk uluslararası gemi sicili, kiracı sicili, inşa halindeki gemileri özge sicil ve 18 groston açacak olan gemiler için özel sicil.
1:42:36Gemi Sicili ve Tescil Kuralları: Onsekiz grostone ve üzerindeki ticaret gemilerinin sicile tescil zorunluluğu vardır.
Kamu hizmetine tahsis edilmiş devlete ait gemiler, yabancı bayrak taşıyan gemiler ve savaş gemileri sicile tescil edilemez.
Gemi sicili üç kategoriye ayrılır: tescil edilebilir gemiler, tescil edilebilir olmayan gemiler ve tescil edilemez gemiler.
1:43:14Deniz Ticareti Hukuku Akademisi Projesi: Türkiye'nin tüm deniz ticaret hukukçuları profesörlerini ve doçentlerini İzmir'e getirerek deniz hukuku akademisi projesi gerçekleştirilecek.
1-12 Temmuz 2024 tarihleri arasında dokuz Eylül Üniversitesi'nde iki haftalık, altmış saatlik bir eğitim programı düzenlenecek.
Sistem sabahtan öğleden sonra farklı hocaların derslerini anlatması ve akşam pratiği yapılması şeklinde olacak.
1:44:36Deniz Ticareti Hukukunun Dört Başlığı: Deniz ticareti hukuku dört başlık altında incelenir: gemi (nesne), özneledi (kişiler), deniz ticareti sözleşmeleri ve deniz kazaları.
Nesne ve kişiler arasında köprü kuran deniz ticareti sözleşmeleri arasında gemi satış sözleşmesi, gemi kira sözleşmesi, navlun sözleşmesi ve yolculuk çarteri sözleşmeleri yer alır.
Deniz kazaları konusu kapsamın dışında bırakılmış olup, zaman yetirse anlatılacaktır.
1:46:14Gemi Maliki ve Donatan: Gemi maliki ve gemi donatanı aynı kişiler değildir; gemi maliki geminin mülkiyetine haiz olan kişidir.
Donatan, Türk Ticaret Kanunu'nun 161. maddesinin 1. fıkrasına göre, kendi gemisini suda ekonomik menfaat sağlamak amacıyla kullanan kişidir.
Gemi kiracısı (airward charter), kendisine ait olmayan bir gemiyi menfaat sağlamak amacıyla suda kendi adına veya kaptan aracılığıyla kullanan kişidir.
1:47:43Gemi Kiracısı ve Donatanlık Sıfatı: Bir gemi kiraya verildiyse, kira süresi boyunca o geminin donatanı yoktur çünkü donatan kendi gemisini kullanır.
Türk Ticaret Kanunu'nda gemi kira sözleşmeleri 1109. madde ve devamı hükümlerinde düzenlenmiştir.
Gemi kira sözleşmeleri yazılı yapılması zorunluluğu yoktur, resmi şekil aranmaz.
1:49:53Gemi Kira Sözleşmesi: Gemi kira sözleşmesi, kiraya verenin belirli bir süre için geminin kullanılmasını kira bedeli karşılığında kiracıya bırakmayı üstlendiği bir sözleşmedir.
Türk Ticaret Kanunu'nun 161. maddesinin 2. fıkrasında belirtilen kişi gemi kiracısıdır.
Kiracı, üçüncü kişilerle olan ilişkilerinde donatan sayılır çünkü kiracının olduğu dönemde geminin donatanı yoktur ve geminin sorumluluğu kiracıya atfedilir.
1:51:31Donatan ve Kiracı Kavramları: Kendisine ait olmayan bir gemiyi bizzat ya da kaptan aracılığıyla kullanan kişi, kiracı üçüncü kişilerle olan ilişkilerinde donatan sayılır ve TTK'da düzenlenen hak ve yükümlülüklerine tabidir.
İntifa hakkı sahibi, Türk Ticaret Kanunu'nda "intifa hakkı yararlanma hakkına sahiptir" olarak tanımlanır ve TTK beşinci kitap hükümlerinde donatan olarak adlandırılmaz.
İntifa hakkı sahibi, başkasına ait olan gemiyi kendi adına bir suda bizzat veya kaptan aracılığıyla kullanan kişi kiracı olabilir.
1:53:26İntifa Hakkı Sahibi ve Kiracı İlişkisi: İntifa hakkı sahibi kiraya verebilir, ancak alt kira sözleşmesi yapabilmek için malik'in onay vermesi gerekir.
İntifa hakkı sahibi kiraya verirse, malik donatanlık hakkını kaybedecektir çünkü kendisi kullanamayacaktır.
1:54:33Sözleşmelerin Şekli: Borçlar Kanunu'na göre karşılıklı ve birbirine uygun irade beyanlarının bulunması durumunda sözleşmeler tamam olur.
Kanunda özel ve resmi bir şekil öngörülmediyse sözleşmelerin geçerliliği herhangi bir şekle tabi değildir.
Gemi satış sözleşmesi için Türk Ticaret Kanunu'nun 101. maddesinde yazılı bir sözleşme yapılması, noterce imzaların onaylanması veya gemi sicil memurluğunun önünde yapılması gerekmektedir.
1:55:31Gemi İpotek Sözleşmesi: Gemi ipotek sözleşmesinin geçerli olması için yazılı bir sözleşme yapılması, imzaların noterci onaylanması ve ipotekli alacaklının alacak hakkı sicile tescil edilmesi gerekmektedir.
Gemi satış sözleşmesinin geçerliliği için yeni donatanın veya yeni malik'in sicile tescili zorunlu kılınmamıştır.
Gemi ipotek sözleşmesinin geçerliliği için ise ipotekli alacaklının hakkının sicile tescil edilmesi gerekli kılınmıştır.
1:57:34Gemi Satış Sözleşmesi ve Sicile Tescil: Gemi satış sözleşmesinin geçerli olabilmesi için yazılı ve noterde tasdik edilmesi gerekiyor, ancak yeni malikin sicile tescil zorunluluğu yok.
Sicile tescili caiz olmayan gemiler türleri arasında kamu hizmetine tahsis edilmiş savaş gemileri ve yabancı bayraklı gemiler bulunuyor.
Kanun koyucu, yabancıya satışları engellememek amacıyla sicile tescil zorunluluğunu yeni malikin şekil şartı olarak getirmemiştir.
1:58:50Sicile Güven İlkesi: Sicile güven ilkesi kapsamında malik olarak görünen kişi maliktir, bu nedenle yeni malik gemiyi satabilir.
Sicilde hala eski malik gözüküyorsa, yeni malik sadece sözleşmeye aykırılıktan dolayı dava açabilme hakkına sahip olur.
Sicildeki kayıtlardan menfaati etkilenecek kişilerin muhta talepte bulunması gerekiyor.
1:59:58Sicilden Telkin ve Düzeltme Davası: Yabancı alan kişi, çifte sicilya yasağı nedeniyle başka bir sicile tescil edemez.
Telkin için öncelikle eski malik çağrılır ve gemiyi terk etmesi istenir.
Telkin talebi karşılanmazsa, sicilin düzeltilmesi davası açılır ve şerh düşmesi gerekir.
1:01:33Gemi Kira Sözleşmeleri: 1919-1930 arasında 11. madde ile gemi kira sözleşmeleri düzenlenmiş ve herhangi bir şekle tabi kılınmamıştır.
1920. maddede, gemi kira sözleşmesinin taraflarından her biri giderini vermek koşuluyla sözleşme şartlarını içeren bir gemi kira senedi düzenlenmesini isteyebilir.
Gemi kira sözleşmeleri genellikle standart formlar çerçevesinde gerçekleştirilir.
2:03:15Gemi Kira Sözleşmesinin Şerh Edilmesi: Gemi kira sözleşmesi TTK 101 uyarınca sicile şerh edilmişse, sonraki maliklere kiracının kiracılık hakkına katlanmak zorunluluğu yüklenir.
Hiçbir gemi maliki gemisini kiralarken böyle bir şerhi düşmek istemez, ancak yüksek bedellerle kiralarsa kabul edebilir.
2:04:02Gemi Kira Sözleşmesinde Tarafların Hak ve Borçları: Gemi kira sözleşmesinde tarafların hak ve borçları 1123 ile 1126 maddelerinde belirtilmiştir.
Kiraya veren, kiralanan gemiyi kararlaştırılan tarihte ve yerde teslim etmekle yükümlüdür ve geminin ayıplarından doğan tamir masrafları kiraya verene aittir.
Kiracı, geminin iadesine kadar doğacak denizcilik ve sorumluluk rizikolarına karşı sigorta yaptırmak ve sigorta sözleşmesinin kurulduğunu kiraya verene önceden bildirmekle yükümlüdür.
2:05:30Sigorta ve Sorumluluk Rizikoları: Denizcilik sigortaları (H&M) geminin kendi kara hukukundaki kasko gibi düşünülebilir ve geminin kendisinde doğacak tamir masrafları için geçerlidir.
Sorumluluk rizikoları, üçüncü kişiler nezdinde doğan sorumlulukları kapsar; örneğin gemiyi yanaştırırken bir ekipmana zarar vermek gibi durumlar.
PNR (Protection and Indemnity) kulüpleri, koruma ve tazmin kulübü, 300 gross ton ve üzerindeki gemilerin Türk limanlarına uğrayabilmesi için gereklidir.
2:07:02Kullanma Yetkisi ve Kiracı Tanımı: Kullanma yetkisi, teknik yönetim, ticari yönetim ve zilyetlik (fiili hakimiyet) olmak üzere üç yetkinin kiraya verenden kiracıya devri anlamına gelir.
Kiracı, teknik yönetimde gemiye ilişkin kararları verebilme yetkisine, ticari yönetimde yüke ilişkin yetkilere ve zilyetlikte fiili hakimiyete sahip olmalıdır.
Zilyetlik, geminin mülkiyeti değil, fiili hakimiyet anlamına gelir ve geminin fiili hakimi olan kişi kiracı olarak kabul edilir.
2:10:44Gemi Adamlarının Sorumluluğu: Kiracı, gemiyi çıplak kiralayabilir veya gemi adamlarıyla birlikte kiralayabilir, ancak bu durum geminin hukuki niteliğini değiştirmez.
Gemi adamlarının çalıştırılmasından doğan bütün borç ve yükümlülükler kiracıya aittir, ancak 1127/2 maddesine göre geminin maliki de kiracı ile birlikte müteselsilen sorumludur.
Kiracı, gemi adamlarıyla hizmet sözleşmesini devralmadan onları çalıştıramaz, bu durum yasa gereğidir ve zilletliği sağlayamaz.
2:14:51Sunum Sonrası Değerlendirme: Hocanın doyurucu sonu harika bulunmuş ve salonda hiç göz kırpmadan dinlenmiş.
Konuşmacı, kendisinin bile bildiği tek şeyin navlun olduğunu, şimdi dolapanı da öğrendiğini belirtiyor.
Gelecek haftayı iple çekeceklerini ve komisyon üyelerine, katılımcılara ve hocaya emekler, katkılar ve geldikleri için teşekkür ediyorlar.

Türk Deniz Ticaret Hukuku Semineri

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir