Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir televizyon programı formatında olup, sunucu, avukat Şenal Sarahan ve Gökçer Tahincioğlu adlı konuklarla Sivas Katliamı'nı ele alıyor. Programda, 2 Temmuz 1993'te Madımak Oteli'nde gerçekleşen ve 33 aydının hayatını kaybettiği katliamın yıldönümü anma etkinliği hakkında bilgiler veriliyor.
- Video, Sivas Katliamı'nın hukuki sürecini kronolojik olarak anlatmaktadır. 27 yıllık süren davada yaşanan zaman aşımı, sanıkların aranması, insanlığa karşı suç iddiasının kabul edilmemesi ve Anayasa Mahkemesi'ne başvuru süreci detaylı şekilde ele alınmaktadır. Ayrıca, Madımak Oteli'nin hala "sönmeyen bir ateş" olarak anılmasının nedenleri ve otelin müze yapılması konusundaki tartışmalar da programda yer almaktadır.
- Programda, 15 bin eylemcinin katıldığı bu olayda savcılık makamının yetersiz soruşturmasını, iddianamelerin içeriğini ve mahkeme sürecini anlatan konuklar, Türkiye'deki cezasızlık kültürünü eleştirmekte ve Sivas'ta Adalet ve Kalkınma Partisi'nin gençlik kolları başkanlığı ve il genel meclis üyeliği görevlerinde bulunmuş Murat Toraman'ın "katliam" ifadesinin kullanılmaması yönünde bir yargıya başvurusu da tartışılmaktadır.
- 00:21Sivas Katliamı Anma Etkinliği
- Madımak Oteli'nde 2 Temmuz 1993'te katledilen 33 aydın Sivas'ta anıldı.
- Anma etkinliğine Pir Sultan Abba Kültür Derneği, katliamda yakınlarını kaybedenlerin aileleri, Alevi örgütlerinin temsilcileri, HDP ve CHP milletvekilleri ile demokratik kitle örgütleri temsilcileri katıldı.
- Bu yılki anma etkinliği, katliamda öldürülen şair ve Dr. Behçet Aysan'a adandı ve katılımcılar Aysan'ın fotoğrafının yer aldığı beyaz önlük giydi.
- 02:16Madımak Oteli'nin Durumu
- Madımak Oteli'nin önünde karanfil koyan insanlar resmi görevliler olup, aileler ve demokratik örgütler otelin içine girmiyorlar.
- Otel bilim ve kültür merkezi olarak yapılmış olup, içinde 33 canlının fotoğrafı, iki otel çalışanının fotoğrafı ve olay yerinde polis kurşunuyla ölen iki kişinin fotoğrafı konulmuş.
- Aileler, Madımak'ın mutlaka bir utanç müzesi olması gerektiği konusunda yıllardır mücadele ediyorlar.
- 04:18Sivas Katliamı'nın Arka Planı
- Sivas Katliamı'nda 15 bin eylemci katılmış ve "şeriat isteriz", "laiklik gidecek, şeriat gelecek" gibi sloganlar atılmıştır.
- Eylemden önce "Müslümanlar" adlı bir bildiri dağıtılmış, cihat çağrısı yapılmış ve Pir Sultan Abdal Kültür Şenliği'ne yönelik saldırı tehdidi verilmiştir.
- 30 Haziran'dan itibaren Sivas'a 200'e yakın araçla getirilen kişiler belediyenin otellerine, termal otellere ve yatılı Kur'an kurslarına yerleştirilmiştir.
- 07:12Katliamın Gerçekleşmesi ve Soruşturma Süreci
- 2 Temmuz Cuma günü saat 13:30'da cuma namazından çıkanların başlattığı eylem, 7 saatlik bir süreçte 15 bin kişiye varan bir grupla oteli yakmıştır.
- Savcı sadece 20 günlük bir soruşturmadan sonra üç iddianame düzenlemiş, ancak bu iddianamelerde terör örgütünün adı belirtilmemiştir.
- İddianamelerde "a diyen adam öldürme" ve "yakarak adam öldürme" suçları işlenmiş, ancak katledilen 35 kişinin sayısı ve içeriden çıkan sayısız yaralı ve sağlam olarak çıkabilen insan sayısının sınırlı olması bu suçlamaların doğruluğunu sorgulamaktadır.
- 09:17Davanın Yargılanma Süreci
- Davalar önce Sivas ve Kayseri'de açılmış, ancak ailelerin travmayı tekrar yaşamaması için Ankara'ya taşınmıştır.
- Ankara'da üç ayrı mahkemeye gelen dosya, ilk olarak Ağır Ceza Mahkemesi ve Asliye Ceza Mahkemesi tarafından görevsizlik kararı verilmiştir.
- Devlet Güvenlik Mahkemesi'nde ise iki hakim görevsizlik kararı verirken, bir hakim "abiye öldürme" ve "sıradan toplantı ve gösteri yürüyüşü" olarak değerlendirmiştir.
- 11:02Yargıtay Kararı ve Sonuçlar
- Yargıtay, DGM'ye görev vermiş, ancak DGM bir yıl kadar davayı sürdürmüş ve sanıkların sürekli tehdit, kabalık ve hakaretlerle duruşmaları sürdürmesi nedeniyle basına kapatmıştır.
- Yargıtay, anayasal düzene karşı kalkışma olarak değerlendirmiş ve 38 kişiye idam cezası vermiş, ancak yaş küçüklüğü ve hastalık nedeniyle 35 kişiye idam cezası, 60 kişiye ise 146/3'ten ceza vermiştir.
- 2001 yılında cezalar kesinleşmiş, ancak 13 sanık hakkında kesin hüküm var ve yurt dışındalar; Almanya, Belçika, Arabistan ve Avusturya'da bulunuyorlar ve iade edilmiyorlar.
- 15:25Sivas Katliamı Davası ve Toplumsal Sorunlar
- Davada 49 sanık topluma kazandırma yasasından yararlanmak istediler, ancak örgütten ceza almaları ve örgüt hakkında bilgi vermeleri gerekiyordu.
- İfta'ce taraf dergisinde Sivas gazileri eylemlerini övdüğü ve cezalandırma yaptıklarını ifade ettiği halde, örgüt adına herhangi bir saptama yapılmadı.
- Türkiye'de gerçekleşen gerici ve katliamcı grupların arkasında, Suruç, Diyarbakır ve Gar katliamları gibi olayların arkasında gerici gruplar var.
- 16:56Davanın Zaman Aşımı ve Yargı Sorunları
- Davada cezasızlık var, çünkü tahliye edilen sanıklar yakalanamıyor; örneğin El Çakmak'ın cenazesi Sivas'taki evinden çıkarıldı.
- Çakmakla yargılanan sanıklar "arandığımızı bilmiyorduk" dediler çünkü resmi makamlarla iç içeydiler ve kimse onları arandığını söylememişti.
- Davada insanlığa karşı suç iddiası yapıldı, ancak bu iddia kabul edilmedi ve dava zaman aşımından düştü.
- 21:39Davanın Devamı ve Yargı Sisteminin Sorunları
- Yargıtay davayı onadı ve şimdi Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru yapıldı, 2014'ten bu yana bekliyor.
- Üç sanıkla ilgili aranmakta olan kişilerin ikisi Almanya'da, birinin Arabistan'da olduğu ve sonra Belçika'ya geçtiği söyleniyor.
- Alman makamlarından gelen bilgiye göre sanıkların dosyaları incelendi ve temel insan haklarına aykırı bir eylemleri görülmedi.
- 23:51Ahmet Turan Kılıç Olayı
- Ahmet Turan Kılıç isimli yaşlı bir adam, yedi polisin tanıklığı var ve bu şahıs olayı tahrik ettiği iddia ediliyor.
- Bu adam Alzheimer diye tahliye edildi, ancak adli tıp raporunda alzheimer konusunda tanı koyan psikiyatristin değerlendirmesi değil, nöroloğun veya nöroşürjinin yapması gerekir.
- Akit gazetesi başta olmak üzere gerici basın organları ve Sivas'taki yerel basın büyük bir kampanya yürüttüler.
- 26:28Şenol Hanım'ın Sivas Katliamı Davası
- Şenol Hanım, Sivas Katliamı davasında en çok emek veren isimlerden biri olup, 27 yıldır bu davayı takip etmektedir.
- Türkiye'nin Şenol Hanım'a borcu vardır çünkü yargılama süresince hiçbir hakaret ve tehdit yaşamamıştır.
- Sivas Katliamı davasında 27 yıl boyunca sistematik olarak cezalandırmama politikası uygulanmıştır.
- 27:32Derin Devlet ve Cezasızlık Politikası
- 1993 yılı, Uğurcu'nun katledildiği, Eşref Bitlis'in öldürüldüğü ve matematik katliamı yaşandığı bir yıldır.
- Derin devlet söylemi, cezasızlık politikasındaki olayların bugüne uzanan boyutlu bir sonucudur.
- Sivas Katliamı davasında, sanıkların kırmızı bültenle arandığı söylenirken evlenenler, işe girenler ve ehliyet sınavına girenler bulunmaktadır.
- 28:47Terör Tanımı ve İddianameler
- Türkiye'de genellikle S. ideolojiye mensup kişiler tarafından yapılan eylemlerde terör denilmesi çok güçtür.
- Sivas Katliamı sanıklarının ifadelerinde Hizbullah gibi terör örgütleri isimleri verilmiş olsa da, iddianamelerde ve kararlarda terör örgütü işaret edilmediği için bu beyanlar esas alınmamıştır.
- Bazı kesimler, katliamla ilgili fikir özgürlüğü kapsamında değerlendirilemeyecek görüşleri ısrarla savunmaktadır.
- 30:32Katliamın Planlanması ve Devletin Sorumluluğu
- 15 bin kişinin toplandığı bir alanda, günler öncesinden evlere kapı altlarından atılan bildiriler, provokatif konuşmalar ve Aziz Nesin'in ısrarla provoke edilmesi gibi olaylar yaşanmıştır.
- Aziz Nesin'in tahrik ettiğini söylemek, arkasına gizlenmeye çalışılan bir katliam planıdır.
- Bir devlet 27 yıldır bu katliamın asıl faillerini neden ortaya koyamamıştır?
- 31:47İnsanlığa Karşı Suç Meselesi
- Yeni Türk Ceza Kanunu 2005'te yürürlüğe girerken, derin devlete mal edilen eylemlerin cezasız kalamayacağı söylenmiştir.
- Sivas Katliamı'ndan 10 Ekim Katliamı'na kadar, insanlığa karşı suç tanımı kullanılmamıştır.
- 12 Eylül yargılaması bile insanlığa karşı suç tanımını kullanmamak için özel çaba harcamıştır.
- 32:55Murat Toraman'ın Yargısal Girişimi
- Sivas'ta Adalet ve Kalkınma Partisi'nin gençlik kolları başkanlığı ve il genel meclis üyeliği görevlerinde bulunmuş Murat Toraman, katliama katliam denilmemesi yönünde bir yargısal girişimde bulunmuştur.
- Toraman'ın tezi, 1993'te yaşanan olayların Sivaslılarla alakası olmadığına inanmasıdır.
- Toraman, "Sivas Katliamı" ifadesini kullanan kişi veya kişiler hakkında suç duyurusunda bulunup cezalandırılmasını istemektedir.
- 34:35Katliam Teriminin Önemi
- Katliamlar sadece Türkiye içindeki değil, gerçekleştiği yer adıyla anılmaktadır.
- Katliam terimi, bir halkı suçlamamaktadır, sadece olayın gerçekleştiği yeri belirtmektedir.
- Sivas'ta Alevi topluluğu da yaşamakta olup, onların mahallelerine yapılan saldırılar da unutulmamalıdır.
- 36:11Sivas Katliamı Tartışması
- Konuşmacı, Sivas katliamına "katliam" denilemeyecek mi şeklinde absürt bir durum olduğunu belirtiyor.
- Geçmişte benzer katliamlara bazı savcılık ve mahkeme kararlarında "katliam" kavramının kullanılamayacağı anlatılmış olsa da, bu yargısal kararlar kimsenin buna katliam demesine engel olmadı.
- Sivas katliamı, olayın olduğu yerle anılması ve Madımak'ın müze yapılması sebebi de Sivas halkı ile ilgili değil, olaya katılanlarla ilgili.
- 37:29Katliam Tartışmasının Arkasındaki Kesimler
- Yıllardır gündemde tutunmaya çalışan "buna böyle demeyelim, kente mal etmeyin" söylemi, yakınlarını kaybedenler dahil çok büyük bir kesim tarafından desteklenmiyor.
- Katliam ifadesine itiraz eden kesimler, Ahmet Turan Kılıç olayında da görüldüğü gibi, genellikle marjinal bir kesim.
- Konuşmacı, bu durumun bilinçli olduğunu ve mağduriyet üretilmiş gibi bir söylem üretildiğini belirtiyor.
- 39:14Madımak Müzesi ve Gelecek Nesiller
- Madımak'ın müze yapılması, o şehirde böyle bir şey olduğunu kabul etmek ve lanetlemek için bir göstergesi olarak görülmeli.
- Müze, o aydınların anısını yaşatarak gelecek nesillerin bu acıyı unutmaması ve sahiplenmemesi için bir mesaj vermelidir.
- Konuşmacı, Madımak'ta bir kebap mevzu bile yıllarca engellenemediğini belirterek, bu durumun kentin acısına sahip çıkmadığını gösteriyor.