Buradasın
Milliyetçi Hareket Partisi'nin Anayasa Değişikliği Teklifi Üzerine Konuşma
youtube.com/watch?v=eQTKTkTumJIYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde Milliyetçi Hareket Partisi grubu adına Afyonkarahisar milletvekili Mehmet Pars'ın anayasa değişikliği teklifi hakkında yaptığı konuşmayı içermektedir.
- Konuşmada, 1982 anayasasının hükümet sistemi bakımından tartışmalı olduğu ve özellikle cumhurbaşkanının yetkileri ile sorumlulukları arasındaki dengesizlik ele alınmaktadır. Pars, Milliyetçi Hareket Partisi'nin tarihsel süreçteki kriz çözümlerini anlatarak, 15 Temmuz sonrası anayasa değişikliği teklifinin içeriğini detaylı olarak açıklamaktadır.
- Konuşmada ayrıca, cumhurbaşkanının cezai sorumluluğunun genişletilmesi, parlamento ve cumhurbaşkanının karşılıklı fesih yetkilerinin düzenlenmesi, bölgesel yönetimlerin kanunla kurulabilmesi gibi değişiklikler ele alınmaktadır. Konuşmacı, bu teklifin rejim değişikliği değil, sadece hükümet sistemi değişikliği olduğunu ve anayasanın ilk dört maddesinde değişiklik olmadığını vurgulamaktadır.
- 00:31Anayasa Değişiklik Teklifi Üzerine Giriş
- Milliyetçi Hareket Partisi adına Afyonkarahisar milletvekili Mehmet Pars, anayasa değişiklik teklifi üzerinde söz almıştır.
- 1982 anayasası yürürlüğe girdiği tarihten bu yana tam 18 kez 100'ün üzerinde maddesinde değişiklik yapılmak suretiyle çeşitli değişikliklere uğramıştır.
- Şu anda 19 değişiklik teklifi çalışmaları yürütülmektedir.
- 01:151982 Anayasasının Hükümet Sistemi Sorunları
- 1982 anayasası'nın özellikle hükümet sistemi bakımından daha yürürlüğe girdiği tarihten itibaren tartışmalı olduğu bilinmektedir.
- 12 Eylül 1980 darbesini gerçekleştiren Kenan Evren'in cumhurbaşkanı olmayı tercih etmesinden dolayı, 1961 anayasası'nda sadece bir paragrafta düzenlenen yetkiler, 1982 anayasası'nda yasama, yürütme ve yargıya ilişkin olmak üzere tam iki buçuk sayfa halinde son derece geniş tanımlanmıştır.
- Cumhurbaşkanı sadece vatana ihanet suçu bakımından ve Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tam sayısının dörtte üçünün suçlandırılmasıyla bir sorumluluğa tabi kılınmış, bunun dışında anayasanın hiçbir yerinde hiçbir tür sorumluluk öngörülmemiştir.
- 02:27Yetki-Sorumluluk Dengesizliği
- Vatana ihanet kanunu bakımından sadece bir sorumluluk söz konusudur ve o hıyanet-i vataniye kanunu 1991 yılında yürürlükten kaldırıldığı için, 1991 yılından itibaren hiçbir cumhurbaşkanının suç tipi bakımından sorumluluğu yoktur.
- Aynı maddede cumhurbaşkanı'nın suçlandırılabilmesi bakımından üç çeyrek gibi çok yüksek bir nisap öngörüldüğü için 1982 yılından bu yana bunun hiç uygulaması söz konusu olmamıştır.
- Yetki-sorumluluk dengesizliği çerçevesinde bakıldığında durum böyleyken yürütme yapısı da kendi içinde iki başlılık arz etmektedir.
- 03:39Yürütme Yapısının Sorunları
- Bir tarafta hiçbir sorumluluğu bulunmayan bir cumhurbaşkanı ile öbür taraftan halkın oylarıyla seçilmiş Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin içinden çıkan, başında bir başbakanın olduğu ve tüm sorumluluğu da üzerinde taşıyan bir bakanlar kurulu, yani iki başlı ve böylesi dizayn edilmiş bir yürütme söz konusudur.
- Bu yapı 1982 yılından 2007 yılına kadar özellikle yürütmenin iki başı arasında, yani sorumsuz cumhurbaşkanı ve sorumlu başbakan ve bakanlar kurulu arasında çok ciddi tartışmaları beraberinde getirmiştir.
- 2007 yılına gelindiğinde sorun çok farklı bir boyuta kavuşmuştur: Cumhurbaşkanlığı seçim sürecinde ortaya atılan 367 garabetinden dolayı, 367 krizinden dolayı, bu krizin sonunda yapılmış olan anayasa değişikliği ile birlikte cumhurbaşkanının yani yürütmenin sorumsuz kanadının doğrudan doğruya millet tarafından, doğrudan doğruya halk tarafından seçilmesi benimsenmiştir.
- 05:042007 Anayasa Değişikliğinin Sonuçları
- 2007 yılından itibaren ilk uygulamasının olduğu 2014 yılına kadar daha çok teorik düzeyde ama 2014 yılından itibaren ise aynı zamanda da uygulamaları itibariyle yürütmenin iki kanadı arasında yani cumhurbaşkanı ile başbakan ve bakanlar kurulu arasında tartışmalar çok farklı düzeyde seyretmiştir.
- 2007 yılında yapılmış olan anayasa değişikliğiyle sadece cumhurbaşkanının seçim usulü değişmiştir, yani cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesi benimsenmiş ve fakat cumhurbaşkanının yetkileri, sorumlulukları, bakanlar kurulu ile ilişkileri ve diğer tüm konularda herhangi bir değişiklik söz konusu olmamıştır.
- 2014 yılında cumhurbaşkanının doğrudan doğruya halk tarafından seçilmesiyle birlikte pek çok anayasaya aykırılık tartışmaları yaşanmıştır.
- 06:30Yüksek Seçim Kurulu Kararları
- Yüksek Seçim Kurulu kararlarına da bağlandığı için cumhurbaşkanının tarafsız olduğu ve varsa partisi ile ilişkisi kesileceği yönündeki 101. maddenin son fıkrasının uygulanması çerçevesindedir.
- 25. dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimlerinde 7 Haziran seçim sürecinde sayın cumhurbaşkanı, doğrudan doğruya halk tarafından seçildiği iddiasıyla gerekçesiyle o günün iktidar partisi'nin genel başkanı olan başbakan olan sayın Davutoğlu'ndan daha fazla sayıda miting yapmıştır.
- Yüksek Seçim Kurulu, 101. maddenin son fıkrası çerçevesinde cumhurbaşkanı tarafsızdır, varsa partisi ile ilişkisi kesilir hükmü yer almaktadır, ancak 105. madde çerçevesinde sorumsuz olduğu açıkça düzenlenmektedir.
- 08:35Anayasa Uzlaşma Komisyonu Çalışmaları
- 1982 anayasası sadece hükümet sistemi bakımından değil, diğer pek çok yönü itibariyle de tartışılmıştır ve bunlardan en kayda değeri 24. dönemde yapılmış olan anayasa uzlaşma komisyonu çalışmaları esnasındaki tartışmalardır.
- Bu tartışmalar esnasında hiç tartışılmaması gerektiği halde, ne yazık ki anayasanın Türk anayasası olduğu ilk dört maddesi, ilk dört maddeye hakim olan milli ve üniter devlet ilkeleri ve milli ve üniter devlet ilkelerinin muhtelif maddelerdeki yansımaları da tartışılmıştır.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin web sitesinin en altında anayasa çalışmaları kapsamında partilerin müstakil önerileri, bu öneriler çerçevesinde yürütülen müzakereler, müzakereler neticesinde ortaya çıkan tam metinde olmak üzere tüm boyutlarıyla orada durmaktadır.
- 09:562007 Anayasa Değişikliğinin Sonrası
- Bugün hükümet sistemi tartışmaları çerçevesinde aslında en önemli tarih 2007 yılında yapılmış olan söz konusu anayasa değişikliğidir.
- Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesini öngören anayasa değişikliği gerçekten o 367 krizi ortaya çıktıktan sonra Anayasa Mahkemesi bu yönde bir karar vermiştir.
- Milliyetçi Hareket Partisi tarihinin her döneminde olduğu gibi o dönemde de meclis dışında olmasına rağmen Türk milletinin, Türk devletinin menfaatlerini gözeterek insiyatif almış ve milletimize bir çağrıda bulunmuştur.
- 11:03Milliyetçi Hareket Partisi'nin Rolü
- Milliyetçi Hareket Partisi'nin bu çağrısı kabul görmüştür, Kasım ayında yapılması gereken seçimler erkene alınmıştır.
- Milliyetçi Hareket Partisi de yeniden 74 milletvekili ile Türkiye Büyük Millet Meclisi'ndeki yerini almıştır.
- Milliyetçi Hareket Partisi'nin böylesi önemli tıkanıklıkları, böylesi önemli krizleri çözmesi, kuruluşu olan 1969 yılından itibaren sıklıkla meydana gelen bir durumdur.
- 13:04Milliyetçi Hareket Partisi'nin Kriz Çözme Yaklaşımı
- 1977 yılında Meclis 37 tur boyunca başkanını seçemediğinde, Milliyetçi Hareket Partisi'nin kriz çözen yaklaşımıyla Cumhuriyet Halk Partisi'nin adayı Cahit Karataş'ı desteklemesi neticesinde Meclis başkanlığı seçimi krizi çözülmüştür.
- Milliyetçi Hareket Partisi tarihinin her döneminde Türk milletinin, devletin ve memleketin ihtiyaçları doğrultusunda krizleri, sıkıntıları ve tıkanıklıkları gideren bir tutumu vardır.
- 13:45Anayasa Çalışmaları ve 15 Temmuz
- 24. dönem anayasa çalışmalarının neticesinden somut bir netice çıkmamış, 25. dönemde seçimler gerçekleşmiş ancak komisyonlar kurulamadığı için anayasa uzlaşma komisyonu da kurulamamıştır.
- 26. dönemde "Anayasa Mutabakat Komisyonu" adı altında bir komisyon kurulmuş, üç toplantı gerçekleştirilmiş ancak henüz komisyonun adında bile mutabakata varamadan dağılmak durumunda kalmıştır.
- 15 Temmuz 2016'da Türk milleti tarihinin en büyük ihanetleriyle karşılaşmış ve bu gelişme önemli bir paradigma değişikliğinde beraberinde getirmiştir.
- 15:26Anayasa Değişiklik Teklifi
- 15 Temmuz'dan sonra, Başbakan ve Genel Başkan'ın çağrılarına rağmen sadece Adalet ve Kalkınma Partisi ve Milliyetçi Hareket Partisi grupları arasında yürütülen çalışmalarla bir anayasa değişiklik teklifi hazırlanmıştır.
- Bu 19. anayasa değişiklik teklifi metninde anayasanın bütünü üzerinde bir değişiklik söz konusu değildir.
- Bu anayasa değişikliği teklifiyle bir rejim değişikliği değil, sadece ve sadece bir hükümet sistemi değişikliği veya hükümet sistemi netleştirmesi söz konusudur.
- 17:11Anayasanın İlk Dört Maddesi ve Denetim Mekanizmaları
- Anayasanın ilk dört maddesi bu 18 maddelik teklifle değil, 2011-2013 arasında faaliyet gösteren 24. dönem anayasa uzlaşma komisyonu'nda açıktan açığa teklif edilmiştir.
- Anayasanın 98. maddesinde TBMM'nin bilgi edinme ve denetim yolları düzenlenmektedir ve burada beş başlık söz konusudur; bunlardan dördü bu değişiklik teklifiyle muhafaza edilmektedir.
- Muhalefet milletvekilleri için yazılı soru önergesi çerçevesinde hiçbir yaptırım öngörülmezken, mevcut anayasada "15 gün içerisinde cevaplandırılmak üzere" ibaresinin eklenmesi suretiyle muhalefet milletvekilleri için bu denetim mekanizması çerçevesindeki hakkı ve imkanı genişletilmektedir.
- 19:28Cumhurbaşkanının Yetkileri
- Anayasanın 104. maddesinde Cumhurbaşkanının görev ve yetkileri düzenlenmektedir ve bu madde iki buçuk sayfa boyunca geniş Cumhurbaşkanının yetkilerini içermektedir.
- Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çerçevesinde Meclis bypass edilmekte, yasama yetkisi yürütmeye devredilmektedir.
- Cumhurbaşkanlığı kararnamesi yürütme yetkisine ilişkin olarak, temel haklar, kişi hakları, siyasi haklarla ilgili ve anayasada münhasıran kanunla düzenlenmesi gereken konulardaki kararnameler düzenlenemez.
- Kanunda açıkça düzenlenen konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamayacaktır ve kanunlarla kararnameler arasında farklı hükümler varsa kanunlar uygulanacaktır.
- 22:29Anayasa Değişiklikleri ve Kanun Çıkarma Süreci
- Mevcut anayasada kanun cumhurbaşkanı tarafından geri gönderildiğinde, aynen kabulü halinde Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından cumhurbaşkanı tarafından yayınlanması zorunluluğu vardır.
- Mevcut anayasada salt çoğunluk oranı getirilmektedir, ancak pratikte salt çoğunluk varsa daha az sayıyla kanun çıkarılabilirken, salt çoğunluk yoksa meclis kanun çıkarttırmaz.
- Amerika Birleşik Devletleri'nde hem Temsilciler Meclisi hem de Senato bakımından çok daha yüksek bir oran söz konusudur.
- 23:22Cumhurbaşkanı'nın Cezai Sorumluluğu
- Mevcut anayasada sadece vatana ihanet bakımından ve dörtte üç oranında sorumluluk söz konusudur.
- Yeni anayasada suç tipi bakımından herhangi bir sınırlama kaldırılıp, suçlandırılabilecek oran üçte ikiye düşürülmüştür.
- Bu değişiklik, suç tipi bakımından sınırlamanın kaldırılıp oran bakımından dörtte üçün üçte ikiye düşürülmesi kayda değer bir değişiklik olarak değerlendirilmelidir.
- 24:25Karşılıklı Fesih ve Bölgesel Yönetimler
- Anayasa'nın 116. maddesinde karşılıklı fesih çerçevesinde bir değişiklik söz konusudur.
- Cumhurbaşkanına tanınan yetkinin parlamentoya tanınması gibi bir durum anayasa'nın hiçbir yerinde söz konusu değildir.
- 126. maddede değişiklik önergesi bölgesel yönetimler ve özerk yönetimler için düşünülmüş ancak yanlış değerlendirildiği için 106. maddenin son fıkrasına gidilmiştir.
- Kamu hizmetlerinin görülmesinde verim ve uyum sağlamak amacıyla birden çok iyiliği için alan merkezi idare teşkilatı kurulabilir ve bu teşkilatın görev ve yetkileri kanunla düzenlenir.
- 25:46Milliyetçi Hareket Partisi'nin Tutumu
- Milliyetçi Hareket Partisi olduğu müddetçe ne özerklik ne bölgesel yönetim asla söz konusu olamayacaktır.
- Gerekli çoğunluğu alıp millete giderse, millet ne derse Milliyetçi Hareket Partisi'nin başını gözünüzü üstlenir.