Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun Bursa'da bir etkinlikte yaptığı anayasa değişikliği konulu konuşmayı içermektedir. Konuşmacı aynı zamanda Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Müdürü olarak görev yapmıştır.
- Konuşmanın ana konusu, mevcut demokratik parlamenter sistemin yerine getirilecek tek adam rejimi ve bunun getireceği olumsuz etkilerdir. Kılıçdaroğlu, yeni anayasa değişikliğinin cumhurbaşkanının aynı zamanda partinin genel başkanı olmasına, yargı siyasallaşmasına, sözlü soru yasaklanmasına ve meclis ile saray arasında duvar oluşmasına neden olacağını anlatmaktadır.
- Konuşmacı, tek adam rejiminin getireceği olağanüstü hal ilanının tek kişiye verilmesi, siyasi ahlak kanununun olmaması, yüzde on seçim barajı ve yurtdışı seçim çevresinin olmaması gibi eksiklikleri ele almaktadır. Ayrıca, vatandaşların bu anayasa değişikliği konusunda kendi vicdanlarına göre oy kullanmaları gerektiğini vurgulamaktadır.
- 00:01Konuşmacının Tanıtımı
- Konuşmacı, demokratik, laik Türkiye ve güçlü parlamenter sistemin savunucusu olarak tanıtılıyor.
- Üstünlerin değil, hukukun üstünlüğüne inanan ve milletin egemenliğinin asıl yüce divanın halkın divanı olduğunu savunan Cumhuriyet Halk Partisi'nin genel başkanı Kemal Kılıçdaroğlu kürsüye davet ediliyor.
- 00:55Ülkenin Gündemi
- Ülkenin gündeminde esnafın, çiftçinin, sanayicinin, işsizin ve taşeron işçisinin sorunları yer almıyor.
- Ülkenin bir başka gündemi var: anayasa değişikliği.
- Konuşmacı, gönül var olan sorunların çözülmesi için meclisin oturup çalışmasını ister.
- 02:04Esnafın Önemi
- Konuşmacı, esnafları yakından tanımış olduğunu ve maliye bakanlığında daire başkanı olarak çalıştığı yıllardan başlayarak bağkur genel müdürlüğü yaptığını belirtiyor.
- Esnafın kendi köklü bir kültüre sahip olduğunu, Ahi Evran kültürü ve ahlaki kurallarını biliyor ve ülkeye bağlılığını vurguluyor.
- Esnafın herkesin kazanması ve işinin gücünün olmasını istediğini ifade ediyor.
- 03:03Demokrasi ve Tarihsel Örnekler
- Konuşmacı, konuşacakları konunun demokrasi olduğunu belirtiyor.
- 1919 Amasya Tahmini'nde "milletin istiklalini milletin azim ve kararı kurtaracaktır" ifadesinin yer aldığını ve millet kavramının ağırlıklı olarak Amasya Tahmini ile tarihe girdiğini anlatıyor.
- Erzurum Kongresi ve Sivas Kongresi'nde tek adam olmadığı, bölgenin kanaat önderleri ve toplumun ileri gelenlerinin bir araya geldiğini vurguluyor.
- 04:44Milli Kurtuluş Savaşı ve Meclis
- 23 Nisan 1920'de Ankara'ya gelip meclisin açıldığını ve kurulduğunu, orada tek adam olmadığını belirtiyor.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin temel özelliğinin, dünyada örneği olmayan milli kurtuluş savaşı'nı meclisin yönetmesi olduğunu vurguluyor.
- 1924 anayasası görüşülürken Mustafa Kemal Atatürk'e meclisi fesih yetkisi verilmek istendiğini, ancak iki genç milletvekilinin karşı çıkmasıyla büyük bir oy çoğunluğuyla reddedildiğini anlatıyor.
- 06:32Yeni Anayasa Değişikliği
- Yeni anayasa değişikliğinin temel özelliğinin demokratik parlamenter sistemden vazgeçip tek adam rejimine dönmek olduğunu belirtiyor.
- Bu değişikliğin siyasi partilerle ilgisi olmadığını, sadece demokratik parlamenter sistem veya tek adam rejimi arasında tercih yapılacağını vurguluyor.
- Demokratik parlamenter sistemin temel özelliğinin devletin yapısı ve işleyişi ile ilgili bütün kararları meclisin alması olduğunu, vali, kaymakam, müftü, hakim gibi görevlerin tayininde meclisin kanun çıkardığını anlatıyor.
- 09:01Anayasa Değişikliğinin Temel Sorunu
- Anayasa değişikliğiyle devlette yetkilerin tek bir kişiye verilmesi planlanıyor, bu kişi müsteşar, vali, büyükelçi veya genel müdür olabilir.
- Bu değişiklik, devlette liyakat yerine tek bir kişinin her türlü yetkiye sahip olmasını sağlayacak.
- Bu değişiklik partilerle ilgisi yoktur, sadece demokrasiden yana mı yoksa tek adam rejiminden yana mı olduğumuzu sorgulayan bir tercihtir.
- 10:12Rejim Değişikliğinin Gerekçesi
- Bazılar demokratik parlamenter sistemin 141 yıldır devam ettiğini ve neden değiştirileceğini sorgulayabilir.
- Değişiklik, devlette çift başlılık olması nedeniyle yapılmak isteniyor, ancak mevcut yapıda cumhurbaşkanı, başbakan ve diğer kurumların görevleri anayasada belirlenmiştir.
- Yeni modelde başkan aynı zamanda partisinin genel başkanı olacak, bu da cumhurbaşkanının tarafsız olmaması anlamına gelecektir.
- 13:30Çift Başlılık Sorunu
- Çift başlık sadece tepede değil, altta da olacak; vali ve il başkanı da cumhurbaşkanı temsil edecek.
- Bu değişiklik, devletin geleceği açısından doğru olup olmadığı konusunda herkesin karar vermesi gereken bir konudur.
- Anayasa değişikliği hepimizi ilgilendirir, sadece bizi değil, çocuklarımızı ve torunlarımızı da etkileyecektir.
- 15:11Yargı Bağımsızlığı Sorunu
- Yeni modelde bir partinin genel başkanı, Anayasa Mahkemesi'nin 15 üyesinden 12'sini ve Hakimler, Savcılar Kurulu'nun 12 üyesinden 6'sını tayin edecek.
- Bu durum, yargı siyasallaşmasına ve hakimlerin vicdanlarına değil, kendilerini tayin eden makama bakmasına neden olacak.
- Hukukun üstünlüğünün temel amacı vatandaşı devletin gücü karşısında korumaktır, ancak bağımsız olmayan hakimler bu görevi yerine getiremeyecektir.
- 17:51Meclis ve Hükümet İlişkisi
- Yeni modelde sözlü soru yasaklanacak, bakanlar meclise gelip sorulara cevap vermeyecek.
- Hükümet kurulduğunda güvenoyu istenmeyecek ve hiçbir bakan veya başkan yardımcısı milletvekili olmayacak.
- Mecliste saray arasında kocaman bir duvar çıkacak, bu da milletvekillerinin görevlerini yerine getirmesini zorlaştıracak.
- 19:33Demokrasi ve Gelişme İlişkisi
- Bu değişiklik sadece bir parti için değil, tüm vatandaşlar için önemlidir.
- Demokrasisi gelişmemiş hiçbir ülke büyümemiştir.
- Dünyanın en büyük on ülkesi (Amerika hariç) parlamenter sistem kullanırken, en fakir ülkesi tamamı başkanlık sistemi kullanmaktadır.
- 20:39Mevcut Sistemdeki Eksiklikler
- Mevcut sistemde başkan hesap vermez ve kimse başkan hesap soramaz, hatta mecliste sözlü soru bile sorulamaz.
- Demokrasinin çıkış kaynağı ödenen vergilerin nerelere harcandığının hesabını sormaktır.
- Siyasi ahlak kanunu yoktur ve yüzde on seçim barajı darbeciler tarafından getirilmiştir.
- 22:27Seçim Sistemindeki Sorunlar
- Yüzde dokuz oy alan partiler milletvekili çıkaramazken, yüzde bir oy alan partilerin genel başkanlarının da meclise gelmesi ve konuşması gerekir.
- Yurtdışı seçim çevresi savunulmalıdır çünkü yurt dışında ellialtı milyon vatandaşımız var ve onlar da milletvekili çıkarmalıdır.
- Mevcut sistemde tek adam rejimi yaratmak ve her şeye o muktedir olmak istenmektedir.
- 25:12Olağanüstü Hal Sistemi
- Mevcut sistemde olağanüstü hal ilan edilmesi için Milli Güvenlik Kurulu, Bakanlar Kurulu ve Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşmeler yapılır.
- Yeni modelde bir kişiye yetki verilir ve başkan istediği zaman olağanüstü hal ilan edebilir.
- Yeni modelde bir kişi üç ay süre olağanüstü hal ilan edebilir ve yanlış yaparsa düzeltecek hiçbir kurum yoktur.
- 26:51Demokrasinin Önemi
- Bu anayasa değişikliği partilerle ilgisi yoktur, hepimizin ortak sorunu, bayrak, vatan ve demokrasi bizimdir.
- Demokrasinin varlık nedeni farklı görüşlere saygı göstermektir, bir kişiye yetki verip aksini düşüneni indirmek doğru değildir.
- Evet çıkarsa sonu belirsiz bir maceranın içine sürüklenmiş olacağız, hayır çıkarsa kaos olmayacaktır.
- 28:51Anayasa Değişikliğinin Etkileri
- Bu anayasa değişikliği toplumun hiçbir sorununu çözmüyor: terörü, ekonomide istikrarı, taşeron sorununu veya esnafın sorununu çözmüyor.
- Bu sorunlar yönetim işidir, doğru karar alırsanız çözersiniz, yanlış karar alırsanız çözemezsiniz.
- Sandığa giderken düşünüp, akıl süzgecinden geçirip, vicdanınızda ölçüp biçip tartıp oy kullanmanız gerekir.
- 30:26Demokrasiye Sahip Çıkma
- Konuşmacı 1982 anayasası için hayır oyunu kullandığını ve çocuklarına gururla anlattığını belirtiyor.
- Bu ülkenin insanlarının da bu fırsatı değerlendirmesi ve çocuklarına hayırlı bir işi yaptıklarını gururla anlatmaları gerektiğini vurguluyor.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne sahip çıkmanın, tek adama değil çok partili hayata sahip çıkmanın önemini anlatıyor.