Buradasın
Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ve Değerlendirme Yöntemleri
youtube.com/watch?v=Y0ATK4QNBdcYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir konuşmacının kamu görevlileri etik davranış ilkeleri hakkında bilgi verdiği eğitici bir içeriktir.
- Video, 2004 yılında Türkiye'de kurulan 5576 sayılı Kamu Görevlileri Etik Kurulu ve 2005 yılında çıkarılan 18 ilke içeren yönetmelik hakkında bilgi vererek başlamakta, ardından ilk 18 etik ilkeyi detaylı şekilde açıklamaktadır. Son bölümde ise etik davranışların değerlendirilmesinde kullanılabilecek sekiz temel soru ve etik dışı davranışların haklılaştırılması konusunda 20 farklı gerekçelendirme yaklaşımı incelenmektedir.
- Video, kamu görevlilerinin görevin yerine getirilmesinde kamu hizmeti bilinci, halka hizmet bilinci, hizmet standartlarına uyma, dürüstlük, tarafsızlık, saygınlık, nezaket, yetkili makamlara bildirim, çıkar çatışmasından kaçınma, savurganlıktan kaçınma, bağlayıcı açıklamalar, hesap verme sorumluluğu, bilgi verme saydamlık ve katılımcılık gibi ilkeleri detaylı şekilde ele almaktadır. Ayrıca etik davranışların değerlendirilmesinde "doğru mu?", "adil mi?", "gazete testi", "aile testi", "evrensellik testi" ve "etik sezgiler" gibi değerlendirme yöntemleri de açıklanmaktadır.
- 00:15Kamu Görevlileri Etik Bilinci ve Yönetim Sistemi
- Etik bilincin devlet yönetiminde en tepeden en aşağı kadar var olması, bir siyasal sistemin iyi işleyişinin garantilerinden biridir.
- 2004 yılı Türkiye'de etiğe dayalı bir yönetim sisteminin oluşturulmasında dönüm noktasıdır.
- 2005 yılında Kamu Görevlileri Etik Kurulu tarafından hazırlanan "Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik" çıkarılmıştır.
- 01:01Kamu Görevlileri Etik İlkeleri
- Kamu görevlileri etik davranış ilkeleri on sekiz ilke olarak belirlenmiştir.
- İlk ilke "görevin yerine getirilmesinde kamu hizmeti bilinci"dir; kamu görevlileri kendilerini topluma hizmet eden kişiler olarak görmelidir.
- İkinci ilke "halka hizmet bilinci"dir; kamu görevlileri halkın günlük yaşamını kolaylaştırmayı, ihtiyaçlarını karşılamayı ve hizmet kalitesini yükseltmeyi hedeflemelidirler.
- 02:00Hizmet Standartlarına Uyma ve Amaç Bağlılığı
- Üçüncü ilke "hizmet standartlarına uyma"dır; hizmet standartları belirlenerek halka duyurulmalı ve iş ve işlemler bu standartlara göre yürütülmelidir.
- Dördüncü ilke "amaç ve misyona bağlılık"dır; kamu görevlilerinin çalıştıkları kurum veya kuruluşun amaçlarına ve misyonuna uygun davranmaları gerekir.
- Beşinci ilke "dürüstlük ve tarafsızlık"dır; doğruluk ilkelerine tutarlı bağlılık göstermeyi, dürüstlük ise adil ve güvenilir davranışlar sergilemeyi ifade eder.
- 04:02Tarafsızlık ve Güven İlkesi
- Tarafsızlık, her türlü öznel etki ve ögelerden bağımsız olabilmeyi, objektiflik durumunu tanımlar.
- Kamu görevlisinin tüm eylem ve işlemlerinde yasallık, adalet, eşitlik ve dürüstlük ilkeleri doğrultusunda hareket etmesi zorunludur.
- Altıncı ilke "saygınlık ve güven" ilkesidir; kamu görevlileri güveni sağlayacak şekilde davranırlar ve görevin gerektirdiği itibar ve güvene layık olduklarını davranışlarıyla göstermeleri gerekir.
- 06:04Nezaket ve Saygı İlkesi
- Yedinci ilke "nezaket ve saygı" ilkesidir; kamu görevlileri insan onurunu her şeyin üstünde tutarlar ve saygılı bir dil kullanırlar.
- İnsanların ilgi ve gereksinimlerine duyarlı davranırlar ve konuşmalarında insanları yaralayabilecek bir dil kullanmaktan kaçınırlar.
- Herkesin özerkliğine, kararlarına saygı gösterirler ve insanlar arasındaki farklara karşı duyarlı olurlar.
- 07:03Yetkili Makamlara Bildirim ve Yolsuzluk
- Sekizinci ilke "yetkili makamlara bildirim" ilkesidir; etik davranış ilkeleriyle bağdaşmayan veya yasadışı iş ve eylemlerde bulunmalarının talep edilmesi halinde durumu yetkili makamlara bildirmekle yükümlüdürler.
- Dokuzuncu ilke "görev ve yetkilerin menfaat sağlamak amacıyla kullanılmaması" ilkesidir; kamu görevlileri görev, ünvan ve yetkilerini kullanarak kendileri, yakınları veya üçüncü kişiler lehine menfaat sağlayamazlar.
- Akraba, eş, dost veya hemşeri kayırmacılığı, siyasal kayırmacılık veya herhangi bir nedenle ayrımcılık ve kayırmacılık yapamazlar.
- 08:25Çıkar Çatışmasından Kaçınma ve Hediye Alma Yasağı
- Onuncu ilke "çıkar çatışmasından kaçınmak" ilkesidir; kamu görevlilerinin görevlerini tarafsız ve objektif şekilde icra etmelerini etkileyen menfaatlere sahip olmaları halini ifade eder.
- On birinci ilke "hediye alma ve menfaat sağlama yasağı" ilkesidir; kamu görevlisinin tarafsızlığını etkileyen her türlü eşya ve menfaat hediye kapsamındadır.
- Kamu görevlileri kamu kaynaklarını kullanarak hediye veremez ve resmi gün, tören ve bayramlar dışında hiçbir gerçek veya tüzel kişiye çelenk veya çiçek gönderemezler.
- 10:00Hediye Alma Yasağı Kapsamı
- Hediye kapsamı dışındaki maddeler arasında görev yapılan kuruma katkı anlamına gelen, kurum hizmetlerinin hukuka uygun yürütülmesini etkilemeyecek olan ve kamu hizmetlerine tahsis edilmek koşuluyla alınanlar bulunmaktadır.
- Hediye alma yasağı kapsamına giren hediyeler arasında görev yapılan kurumla iş ilişkisi içinde bulunanlardan alınan karşılama, veda ve kutlama hediyeleri, burs, seyahat, ücretsiz konaklama ve hediye çekleri bulunmaktadır.
- Kamu malları, hiç kimsenin ve herkesin olan taşınır ve taşınmaz mallardır ve kamu yararı göz önünde bulundurularak kullanılmalıdır.
- 12:09Kamu Malları ve Kaynakların Kullanımı
- Kamu malları, tüm toplumun üzerinde hak iddia ettiği ancak aynı şekilde de korumakla yükümlü olduğu varlıklardır.
- Herkese ait olan kamu mallarının kamu yararı göz önünde bulundurularak ve herkesin bir pay almasını sağlayacak şekilde kullanılması gerekir.
- Kamu görevlileri, kamu bina ve taşıtları ile diğer kamu malları ve kaynaklarını kamusal amaçlar ve hizmet gerekleri dışında kullanamaz ve kullandıramazlar.
- 12:55Kamu Görevlileri İçin Etik İlkeler
- Kamu görevlilerinin kamu bina ve taşıtları ile diğer kamu malları ve kaynaklarının kullanımında israf ve savurganlıktan kaçınmaları, etkin, verimli ve tutumlu davranmaları gerekir.
- Kamu görevlileri görevlerini yerine getirirken yetkilerini aşarak çalıştıkları kurumlarını bağlayıcı açıklama, taahhüt, vaat veya girişimlerde bulunamazlar ve aldatıcı ve gerçek dışı beyanat veremezler.
- Yöneticilerin hesap verme sorumluluğu, kendilerine emanet edilen kamu ya da özel kaynakları kullananların, kaynakları emanet edenlere, kaynakların kullanımı ve görevin nasıl ve ne oranda yerine getirildiği konusunda açıklamada bulunma zorunluluğudur.
- 14:22Sorumluluk ve Hesap Verme
- Sorumluluk ve hesap verme kavramları kamu görevinin en temel kavramları arasındadır.
- İşleri gereken nitelik ve nicelikte yapmak ve hesap vermek sorumluluğun tanımıdır.
- Kamu görevlisinin en büyük sorumluluğu ve aynı zamanda da eylem ve kararlarının sonuçlarını üstlenmekte önemli bir sorumluluk alanıdır.
- 14:50Bilgi Verme, Saydamlık ve Katılımcılık
- Saydamlık ya da şeffaflık, bireylerin ekonomik, politik ve sosyal konularda alınan kararlara ve yapılan faaliyetlere ilişkin olarak zamanında, anlaşılır, ilgili, nitelikli, güvenilir bilgiye erişebilmesidir.
- Kamu görevlilerinin saydam bir yönetim için halkın bilgi edinme hakkını kullanmasına yardımcı olması gerekmektedir.
- Gerçek ve tüzel kişilerin talebi halinde, istenen bilgi ve belgelerin 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu'nda belirlenen istisnalar dışında usulüne uygun olarak verilmesi zorunludur.
- 15:54Eski Kamu Görevlilerine İlişkiler
- Eski kamu görevlileri yıllarca hizmet vermenin karşılığı olarak kamu hizmetinden yararlanırken ayrıcalıklar bekleyebilmektedirler.
- Kamu görevlileri, eski kamu görevlilerini kamu hizmetlerinden ayrıcalıklı bir şekilde faydalandıramaz, onlara imtiyazlı muamelede bulunamaz.
- Kamu görevlilerinden ayrılan kişilere, ilgili kanunlardaki hükümler ve süreler saklı kalmak kaydıyla, daha önce görev yaptıkları kurum veya kuruluştan doğrudan veya dolaylı olarak herhangi bir yüklenicilik, komisyonculuk, temsilcilik, bilirkişilik, aracılık veya benzeri görev ve iş verilemez.
- 17:00Döner Kapı Sendromu
- Kamu etiğinde döner kapı sendromu, üst düzey görev yapan kişilerin ayrıldıktan sonra özel sektörde kendi adlarına ya da bir firma adına danışman ya da başka türlü görevler alabilmektedirler.
- Ayrıldıkları kurumdaki ilişkileri henüz çok sıcaktır ve kolayca randevular ayarlayarak eski ilişkileri ile yeni işlerini halledebilmektedirler.
- Bu iki sektör arasında bir döner kapı oluşur ve bazı ülkeler bu tür kamu görevlilerine iki yıl çalışma yasağı getirmişlerdir.
- 17:46Mal Bildiriminde Bulunma İlkesi
- Kamu görevlilerinin kendisiyle eşlerine ve velayeti altındaki çocuklarına ait taşınır veya taşınmazları alacak ve borçları hakkında 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzlukla Mücadele Kanunu hükümleri uyarınca yetkili makamlara mal bildiriminde bulunmaları gereklidir.
- 18:14Etik Dışı Davranışları Haklılaştırma Yöntemleri
- Etik dışı davranışlar genellikle etik gerekçelendirmelerle haklı kılınmaya çalışır.
- "Eğer gerekliyse etiktir", "sahte gereklikler tuzağı", "eğer yasa izin veriyorsa uygundur" gibi gerekçelendirme yaklaşımları etik dışı davranışları haklı göstermeye çalışır.
- "Bu işin bir parçası diye düşünmek", "ne olacak, sonuçta herkesin yararı sağlanacak bu eylemle", "ateşe ateşle karşılık veriyorum" gibi yaklaşımlar da etik dışı davranışları haklı göstermeye çalışır.
- 20:42Diğer Haklılaştırma Yaklaşımları
- "Kimse zarar görmeyecek" yaklaşımı, etik dışı davranışların başkasına zarar vermeyeceği varsayımı ile hareket etmek o davranışı etik hale getirmez.
- "Yüce, kutsal, asil amaçlar için yozlaşma" yaklaşımı, etik dışı davranışların ülkenin, kurumun, toplumun çıkarlarını korumak için yapıldığını iddia etmek, o davranışların etik olmasını sağlamaz.
- "Meslekten suçlarını gizlemek" yaklaşımı, kendi meslektaşlarının zarar görmemesi için onların etik dışı davranışlarını gizlemek, yalan beyanda bulunmak, bir süre sonra kurumda sessizlik yasası denilen kol kırılır yen içinde kalır biçiminde ifade edilen etik dışı davranışların saklanması, gizlenmesi ve bir kurumsal kültür haline gelmesine yol açar.
- 21:50Son Haklılaştırma Yaklaşımları
- "Kimsenin nasıl olsa durumu fark etmeyeceği inancı" ve "yakalanırsam kurumun bana arka çıkar inancı" etik dışı davranışların gerekçelendirilmesinde başvurulacağı bir yol değildir.
- "Başkalarıyla kendini karşılaştırmak", "herkes aynı şeyi yapıyor ben yapmışım çok mu yaklaşımı" ve "kişisel olarak benim bir kazancım yok, ben bunu başkalarının iyiliği için yaptım yaklaşımı" etik dışı davranışları haklı göstermeye çalışır.
- "Hak ettiğimi alamıyorum, o halde almasını bilirim yaklaşımı" ve "hala tarafsız olabilirim yaklaşımı" etik açıdan önemli sorunlar yaratan davranışlardır.
- 24:46Kamu Görevlilerinin Etik Sorumluluğu
- Kamu görevlileri yetkilerini yasal ve etik sınırlar içinde kullanmaktan kaçınarak zarar vermeme düşüncesine girebilirler.
- Müfettişin ceza uygulaması veya trafik polisinin hata yapan birine ceza yazmaktan kaçınması bu duruma örnek verilebilir.
- "Benden bulmasın" yaklaşımı etik dışı davranışları savunmakta bir unsur olarak görülmemelidir.
- 25:26Etik Değerlendirme Soruları
- Bir eylem ya da davranışın etik sonuçlarını değerlendirmek için kendimize sorular sormamız faydalıdır.
- Doğruluk testi: Eylem doğru mu? Değerlerin ölçüsü değerler, ilkeler, kurallar ve standartlardır.
- Adillik testi: Eylem adil mi? Bana yapılsaydı ne hissederdim?
- 26:01Diğer Etik Değerlendirme Testleri
- Gazete testi: Eylem gazetede yayınlansaydı ne hissederdim?
- Aile testi: Ailenize, çocuğunuza, akrabalarınıza bu eylem ya da davranışınızı rahatlıkla söyleyebilir miydiniz?
- Evrensellik testi: Herkes senin gibi davransaydı ne olurdu?
- 26:38Etik Davranış ve Sonuç
- Soruşturma testi: Bir soruşturma açılsaydı kendini nasıl savunabilirdin?
- Kararların sonuçlarına katlanma testi: Kararlarının sonuçlarına katlanabilecek misin?
- Etikte sezgiler çok önemlidir, etik dışı kokular geliyorsa dikkatli olmak gerekir.
- 26:58Etik Davranışın Önemi
- Doğru şeyi yapmak için yanlış zaman yoktur, etik davranış içinde yanlış zaman yoktur.
- Her zaman etik davranışlarımızı başlayabilir ve sürdürebiliriz.
- Etik davrandık diye ödül ya da takdirde beklememize gerek yoktur, etiğin bir tek ödülü vardır: yine etik.