Buradasın
İnsan Hakları Dersi: Avrupa Konseyi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi
youtube.com/watch?v=Gq_Mthw8vwsYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan eğitim dersi formatında olup, insan hakları konusunda kapsamlı bilgiler içermektedir.
- Ders, insan haklarının bölgesel düzeyde korunması konusunu ele alarak başlamakta, Avrupa Konseyi'nin kuruluşu, yapısı ve Türkiye'nin üyeliği hakkında bilgiler vermektedir. Ardından Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin içeriği, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin yapısı, yargıç sayısı ve görev süresi anlatılmaktadır. Son bölümde ise Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru koşulları, başvuru süreleri ve başvuru süreci detaylı şekilde açıklanmaktadır.
- Video, Türkiye'nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile ilgili tarihsel sürecini, 1987'de bireysel başvuru hakkı tanınması ve 1990'da zorunlu yargı yetkisi kabul etmesi gibi önemli bilgileri de içermektedir. Ayrıca, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne başvuru yapabilmek için gerekli koşullar, başvuru süresi (iç hukuk yollarının tüketilmesinden itibaren 4 ay) ve başvuru yapabilecek kişiler hakkında detaylı bilgiler sunulmaktadır.
- 00:11İnsan Haklarının Bölgesel Korunması
- İnsan haklarının uluslararası alanda korunmasından sonra şimdi bölgesel düzeyde korunması ele alınacak.
- Avrupa'da insan haklarının korunması için Avrupa Konseyi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi gibi yapılar bulunmaktadır.
- 00:39Avrupa Konseyi'nin Kuruluşu ve Yapısı
- Avrupa Konseyi, insan haklarının geliştirilmesi, hukukun üstünlüğü ve ülkeler arasındaki ülkü ilke birliklerinin geliştirilmesi amacıyla 5 Mayıs 1949'da kurulmuştur.
- Avrupa Konseyi şu anda 47 üye ülkeden oluşmaktadır ve Türkiye de 1949 yılında üye olmuştur.
- Avrupa Konseyi'nin merkezi Strazburg'dadır, Birleşmiş Milletler'in merkezi ise New York'tadır.
- 02:09Avrupa Konseyi'nin Çalışma Yapısı
- Avrupa Konseyi, Bakanlar Komitesi ve Parlamenter Meclis şeklinde çalışmaktadır.
- Bakanlar Komitesi, Avrupa Konseyi'nin karar organıdır ve üye ülkelerin dışişleri bakanlarından oluşur.
- Parlamenter Meclis, Avrupa Konseyi'nin danışma organıdır ve üye devletlerin parlamentolarından seçilen temsilcilerden oluşur.
- Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin yargıçlarını ve insan hakları komiserini Parlamenter Meclis seçer.
- 05:11Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi
- Avrupa Konseyi'nin temelini oluşturan sözleşme Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'dir.
- Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 1950'de imzalanmış ve 1953'te yürürlüğe girmiştir.
- Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ni 1954 yılında onaylamıştır.
- Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne bireysel başvuru hakkını 1987 yılında tanımış ve zorunlu yargı yetkisini 1990 yılında kabul etmiştir.
- 07:41Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin Temelleri
- Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin temelini oluşturan metin Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'dir.
- Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin tamamlayıcısı niteliğinde olan Avrupa Sosyal Şartı, sosyal ve ekonomik haklara yer vermektedir.
- Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi genelde kişi ve siyasi haklardan söz etmiş, sosyal ve ekonomik haklara yer vermemiştir.
- 09:45Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ndeki Temel Haklar
- Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nde kişi hakları ve siyasi haklar bulunmaktadır.
- Sözleşmede yaşama hakkı, işkence yasağı, kötü muamele ve küçültücü muamele yasağı, kölelik ve zorla çalıştırma yasağı gibi temel haklar yer almaktadır.
- Kişi özgürlüğü, güvenlik hakkı, adil yargılanma hakkı, özel ve aile hayatına saygı, düşünce, vicdan, din özgürlüğü, ifade özgürlüğü, toplantı ve dernek kurma özgürlüğü gibi haklar da sözleşmede belirtilmiştir.
- 11:19Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Ek Protokoller
- Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamında düzenlenen temel haklar vardır.
- Sözleşmeye ek olan protokollerle bazı düzenlemeler ve haklar tanınmıştır.
- Borçtan dolayı hapis cezası olmaz, serbest dolaşım özgürlüğü, vatandaşın sınır dışı edilme yasağı, ölüm cezasının kaldırılması, yabancıların toplu olarak sınır dışı edilmesi yasağı gibi haklar da sözleşmede yer almaktadır.
- 13:23Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi
- Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Avrupa Konseyi bünyesinde 1959 yılında kurulmuştur.
- Mahkeme Strazburg'da toplanmaktadır ve 47 yargıçtan oluşmaktadır.
- Yargıçların görev süresi 9 yıldır ve mahkeme devamlı olarak görev yapmaktadır.
- 15:11Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin Yapısı
- Mahkeme genel kurul, tek yargıç, komite, daire ve büyük daire yapılarından oluşmaktadır.
- Tek yargıçta bir hakim, komitede üç yargıç, dairede yedi asil ve üç yedek yargıç, büyük dairede ise on yedi yargıç bulunmaktadır.
- Başvurular bu yargıç düzenlerine yapılır ve başvuru koşulları (süre içinde, yazılı, isimsiz değil) kontrol edilir.
- 17:00Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin Yapısı
- Tek yargıç, mahkemeye yapılan başvuruların işlemden kaldırılması veya kabul edilemez olduğunun kararını verir.
- Tek yargıç karar veremediği durumlarda, önemli konularla ilgili başvuruları komite veya daireye gönderir.
- Komiteler üç yargıçtan oluşur ve bireysel başvuruların kabul edilemez olduğunu veya işlemden kaldırılması kararını alır.
- 18:14Mahkeme Yapısının Devamı
- Daireler, tek yargıç ve komiteye yapılan bireysel başvuruların kabul edilebilirliği ile ilgili karar verir.
- Büyük daire, onyedi yargıçtan oluşur ve dairelerden gelen davalara veya itiraz edilen kararlara bakar.
- Büyük daire, temyiz mercii ve son karar mercii olarak düşünülebilir.
- 19:53Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne Başvuru Koşulları
- Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne başvuru yapabilmek için, hak ihlali devlet tarafından gerçekleşmiş olması gerekir.
- Başvuru, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamında veya ek protokollerinde bulunan temel hakların ihlal edilmiş olması gerekçesiyle yapılabilir.
- Başvuru, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne taraf olan devletler aleyhine yapılır ve kişilere karşı başvuru yapılamaz.
- 24:27Başvuru Süreci
- Başvuru yazılı olarak yapılır ve Strazburg'daki Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi başkanlığına gönderilir.
- Başvuru e-posta veya mail yollarıyla da yapılabilir.
- Mahkemenin yargı dili İngilizce ve Fransızca olmasına rağmen, başvuru üye devletlerden birinin diliyle de yapılabilir.
- 25:33Başvuru Süresi
- Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne başvuru, iç hukuk yollarının tüketilmesinden itibaren dört ay içinde yapılmalıdır.
- Ek protokolle birlikte başvuru süresi altı aydan dörde düşürülmüştür.
- Başvuru süresi geçilirse, başvuru hakkı hak düşürücüsü olarak geçer.
- 26:52Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne Başvuru Koşulları
- İsimsiz başvurular, mahkeme tarafından daha önce incelenmiş başvurular veya uluslararası başka bir çözüm merciine önceden sunulmuş benzer başvurular mahkeme tarafından ele alınmaz.
- Başvuru Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve protokolleri ile bağdaşmıyorsa veya bireysel başvuru hakkı kötüye kullanılmaya çalışılıyorsa mahkeme bunu kabul etmez.
- Başvuru için isim, imza ve kötü niyet olmaması gerekir, ayrıca mahkeme tarafından daha önce incelenmiş bir konu olmamalıdır.
- 28:17Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Hakkında Genel Bilgiler
- Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları kesindir ve Türkiye 1987 yılında bireysel başvuru hakkı tanımış, 1990'da da zorunlu yargı yetkisini kabul etmiştir.
- Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Avrupa Konseyi bünyesinde oluşturulmuş, Strazburg'da toplantı yeri olan, 1959 yılında kurulmuş devamlı görev yapan bir mahkemedir.
- Mahkeme genel kurul, tek yargıç, komite, daire ve büyük dairelerden oluşur, toplam 47 yargıç vardır ve görev süresi 9 yıldır.
- 29:45Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne Başvuru Süreci
- Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne başvuru genel koşulu, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve protokollerinde ki hakların ihlali gerekçesiyle devlet, gerçek kişi, tüzel kişi, kişi grupları ve hükümet dışı kuruluşların başvuruda bulunabilmesidir.
- Türkiye'de Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne başvurmak için önce iç hukuk yollarının tamamını tüketmek gerekir (ilk derece mahkeme, istinaf, temyiz, idari yargı yolları).
- İç hukuk yollarını tüketici tarihten itibaren dört ay içinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne başvuruda bulunulabilir, başvuru yazılı olmalıdır ve yargıda dili Fransızca ve İngilizce'dir.
- 31:27İç Hukukta İnsan Hakları Korunması
- İç hukukta insan hakları, yasama organına karşı koruma, yürütme organına karşı koruma ve yargı organı aracılığıyla insan haklarının korunması yöntemleri ile karşılanır.
- Anayasa Mahkemesi 1961 Anayasası ile kurulmuş bir mahkemedir, ancak 2010 Anayasa değişikliğine kadar bireysel başvuru hakkı tanınmamıştır.
- 2010 Anayasa değişikliği ile bireysel başvuru hakkı tanınmış ve herkes anayasada güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerinden, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve buna ek protokoller kapsamındaki haklardan birinin ihlali nedeniyle Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuruda bulunabilir.
- 34:12Anayasa Mahkemesi'ne Başvuru Koşulları
- Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuruda bulunabilmek için hak ihlali kamu gücü tarafından yapılmalıdır.
- Başvuru yapabilmek için hem anayasada güvence altına alınmış temel hak ve hürriyetin hem de Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamında güvence altına alınmış olması gerekir.
- Başvuru yapabilmek için öncelikle iç hukuk yollarının tüketilmiş olması gerekir, yani tüm yargı yollarını tüketmek zorundadır.
- 36:29Anayasa Mahkemesi'ne Bireysel Başvuru Koşulları
- Bireysel başvuru, güncel ve kişisel bir hakkının doğrudan ihlal edilenler tarafından yapılabilir.
- Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru, iç hukuk yolları tüketildikten sonra veya başvuru yolu öngörülmemişse hak ihlali öğrenildiği tarihten itibaren otuz gün içinde yapılmalıdır.
- Haklı bir mazeretin varsa, başvuru süresini kaçıranlar mazeretin kalktığı tarihten itibaren onbeş gün içinde mazeretlerini belgeleyen bir belge ile başvuruda bulunabilirler.
- 38:42Başvuru Yapabilenler ve Başvuru Süreci
- Gerçek kişiler ve özel hukuk tüzel kişileri Anayasa Mahkemesi'ne başvurabilir.
- Anayasa Mahkemesi, başvurucunun önemli bir zarara uğramadığını düşünüyorsa veya başvuru dayanaktan yoksunsa kabul edilmezlik kararı verebilir.
- Bireysel başvurular Anayasa Mahkemesi bölümleri tarafından dosya üzerinden incelenir, ancak duruşma yapılmasına da karar verilebilir.
- 40:12Bireysel Başvuru Konu Alanları ve İnsan Hakları Hukuku
- Yaşam hakkı, işkence yasağı, zorla çalıştırma yasağı, hak arama hürriyeti, düşünce, din, vicdan hürriyeti, mülkiyet hakkı, serbest seçim hakkı gibi hem anayasada hem de Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamında olan haklar bireysel başvuruya konu olabilir.
- İnsan haklarının korunması uluslararası alanda Birleşmiş Milletler ve Avrupa Konseyi, bölgesel düzeyde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, iç hukukta ise Anayasa Mahkemesi ile sağlanır.
- Anayasa Mahkemesi'ne ilişkin sorular soru bankalarında farklı kalıplarla görülebilir, ancak bu yeni eklenen bir konu olduğu için korkulmaması gerekir.