Buradasın
Hekimlik Mesleğinde Hukuki Düzenlemeler ve Tıbbi Uygulama Hataları
youtube.com/watch?v=D_KMRME8cbIYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir tıp uzmanının hekimlik mesleğindeki hukuki düzenlemeler ve tıbbi uygulama hataları konusunda yaptığı bilgilendirici bir sunumdur. Konuşmacı, Türk Tabipler Birliği'nin belirlediği hekimlik mesleği yetki kurallarına ve etik kurallarına bağlı bir hekim olarak, 1993-1998 yılları arasında Yüksek Şurada görev yapmış bir uzman olarak deneyimlerini paylaşmaktadır.
- Sunum üç ana bölümden oluşmaktadır: İlk bölümde Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, Türk Ceza Kanunu, Tıbbi Biyoloji Nizamnamesi ve Tababet ve Şuaba Sanatlarının İcraına Dair Kanun gibi yasal düzenlemeler ele alınmaktadır. İkinci bölümde Türkiye'deki bilirkişi kurumları olan Adli Tıp Kurumu ve Sağlık Bakanlığı Yüksek Sağlık Şurası'ndaki tıbbi uygulama iddiaları incelenmektedir. Son bölümde ise tıbbi uygulama hatalarının nedenleri, aydınlatma yükümlülüğünün ihlali ve bunların hukuki sonuçları detaylı olarak açıklanmaktadır.
- Sunumda ayrıca kadın doğumcuları ve genel cerrahların tıbbi uygulama hataları konusundaki riskleri, tiroid cerrahisi vakalarında yapılan hatalar ve sonuçlar, Türk Tabipler Birliği'nin yaptığı araştırmalar ve Amerika ile Almanya'daki tıbbi uygulama hataları istatistikleri de paylaşılmaktadır.
- Giriş ve Konuşmanın İçeriği
- Konuşmacı, kursun düzenleyicilerine teşekkür ederek, doktorluk mesleğinin zorluğunu vurguluyor.
- Konuşmanın birinci bölümünde yasal düzenlemelerle ilgili bilgiler sunulacak.
- İkinci bölümde Türkiye'deki bilirkişi kurumları olan adli tıp kurumlarında ve Sağlık Bakanlığı Yüksek Sağlık Şurasında gelen genel cerrahi dosyaları, özellikle tiroid cerrahisi dosyalarının analizleri paylaşılacak.
- 03:19Yasal Düzenlemeler
- Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 17. maddesi, tıbbi zorunluluklar ve kanunda yazılı haller dışında kişinin bütünlüğüne dokunamaz, rızası olmadan bilimsel ve tıbbi deneylere tabi tutulamaz hükmünü getirmiştir.
- 2004 yılında yapılan düzenleme doğrultusunda Türkiye-Avrupa Konseyi bir atık sözleşmesini kabul etmiş ve araştırma dahil sağlık alanında herhangi bir müdahalenin ilgili meslek yükümlülükleri ve standartlara uygun olarak yapılması gerektiğini belirtmiştir.
- Tıbbi müdahalenin hukuka uygunluğu için dört başlık altında maddeler toplanmıştır: bir kanunun hükmünü icra etmek, meşru savunma, hakkın kullanılması ve ilginin rızası.
- 05:11Hekimlik Mesleği ve Hukuki Sorumluluklar
- Yasal mevzuat, hekimlik mesleğini icra etmek isteyenlerde bazı şartları arıyor ve bu şartları yerine getirenlere izin vermek suretiyle mesleğin icrasını doktorlara özgü bir hak olarak tanımlıyor.
- Tıbbi müdahalenin hukuka uygunluk sebebi oluşturabilmesi için öncelikle bu müdahalenin tıp mesleğini icra etmeye yetkili kişiler tarafından yapılmasına bağlıdır.
- Hastanın rızasının alınması, müdahaleden önce veya en geç müdahale esnasında gerçekleştirilmelidir; özellikle büyük cerrahi müdahalelerde müdahale esnasında veya hemen öncesinde alınması gerekir.
- 07:02Hasta Hakları ve Tıbbi Uygulama Hataları
- 1 Ağustos 1998 yılında yürürlüğe giren Hasta Hakları Yönetmeliğinde, hasta tarafından verilen rızanın her an için geri alınabileceği ve bu durumda yazılı belgenin alınması gerektiği belirtilmiştir.
- Hekimin hastasının muvafakatı üzerine yapacağı tıbbi müdahalenin hukuka uygun olması, hekimlik, tıp mesleği ve sanatının verilerine uygun hareket etmesi gerekir.
- Tıbbi uygulama hataları, sağlık hizmetinin uygulanışı sırasında meydana gelen kusurlar olduğu için ancak sağlık personeli tarafından işlenebilir ve büyük bölümünde hekimin yaptığı faaliyetlerden kaynaklanmaktadır.
- 10:19Komplikasyon ve Malpraktis
- İzin verilen risk (komplikasyon), tıbbın kabul ettiği boyutlarda normal riskler çerçevesinde gerçekleştirilen girişimlerde ortaya çıkan durumlardır.
- Dünya Tabipler Birliği'ne göre, tıbbi yanlış uygulama (malpraktis), doktorun tedavi sırasında standart uygulamayı yapmaması, beceri eksikliği veya hastayı tedavi etmemesiyle oluşan zarardır.
- Tıbbi uygulama esnasında görülemeyen, öngörülemeyen bilgi ya da beceri noksanlığı sonucunda oluşursa bu olay istenmeyen sonuçtur ve bunda hekimin sorumluluğu yoktur; bu durum komplikasyon olarak tanınır.
- 13:15Tıpta Kötü Uygulama ve Komplikasyon
- Tıpta kötü uygulama, hatalı davranış veya görev ihmali sonucunda yaralanmaya veya zarara yol açacağı eylemleri ifade eder.
- Tıpta kötü uygulama, hatalı tedavi, tıbbi ihmal veya hekimin hastanın tedavisini yaparken başarısızlığı, beceri eksikliği veya ihmali nedeniyle zarar vermesi anlamına gelir.
- Tıpta yanlış uygulamanın özünü ve standart uygulamalardan sapma olduğu vurgulanır.
- 14:24Yargıtay Kararı ve Ceza Kanunu
- Yargıtay 13. Hukuk Dayası'nın 7.12.2000 tarihli kararı, ekibin tüm komplikasyonlardan sorumlu olmadığını, öngörülebilir ve önlenebilir komplikasyonlarda hekimin özen yükümlülüğüne dayalı sorumluluk anlayışı çerçevesinde sorumlu olduğuna karar vermiştir.
- Türk Ceza Kanunu'nda kast, suçun kanuni tanımındaki unsurların bilerek ve isteyerek gerçekleşmesidir.
- Taksir, dikkat ve özel yükümlülüğüne aykırılık dolayısıyla bir davranışın suçun kanuni tanımında belirtilen neticesi öngöremeyerek gerçekleştirilmesidir.
- 15:46Ceza Kanunu Maddeleri
- Kasten yaralama, kasten başkasının vücuduna acı veren veya sağlığını veya algılama yeteneğinin bozulmasına neden olan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.
- Taksirle yaralama, taksi ve başkasının vücuduna acı veren veya sağlığın veya algılama yeteneğinin bozulmasına neden olan kişi üç aydan bir yıla kadar hapis veya acil para cezası ile cezalandırılır.
- Türkiye'de bu yasanın çıkmasından sonra bilirkişilik müesseseleri çok daha önem taşımaya başlamıştır.
- 16:30Bilirkişilik Kurumları
- Türkiye'de resmi bilirkişilik sisteminin geçerli olduğu iki kurum vardır: Adli Tıp Kurumu ve Sağlık Bakanlığı bünyesindeki Yüksek Sağlık Şurası.
- Konuşmanın ikinci bölümünde Yüksek Sağlık Şurası ve Adli Tıp Kurumu'na gelen dosyalarla ilgili çarpıcı örnekler sunulacaktır.
- 16:57Tıbbi Uygulama İddiaları
- 1990-1995 yılları arasından Adli Tıp İhtisas Kurulu'na gelen tıbbi uygulama iddiası bulunan 96 ölüm olgusunun uzmanlık alanlarına göre dağılımında birinci sırada %33 ile kadın doğumcuları, ikinci sırada %27 ile genel cerrahlar yer almaktadır.
- İstanbul Tabip Odası'nın 2006'da yaptığı çalışmaya göre, 1998-2001 yılları arasında İstanbul Tabip Odası'na başvuran tıbbi uygulama hataları toplam 411 vakadır.
- Bu vakaların %52'si kadın doğumcular, %50'si genel cerrahlar tarafından oluşturulmuştur.
- 18:46Yüksek Sağlık Şurası Çalışmaları
- Hacettepe Adli Tıp Anabilim Dalı Başkanı Ali Rıza Tümer'in Ulusal Cerrahi Dergisinde 2003 yılında yayınladığı çalışmaya göre, 1995-2000 yılları arasında Yüksek Sağlık Şurası'na başvuran dosyaların dökümünde toplam 540 dosya bulunmaktadır.
- Kusurlu bulunan dosya sayısı 93'tür ve %63,64 oranında kusurlu bulunmuştur.
- Kusurlu bulunan dosyalarda yetersiz preoperatif değerlendirme %63,60, operatif hatalar %60, yetersiz operatif değerlendirme %56,20, operatif komplikasyonlar %23 oranında görülmektedir.
- 20:44Adli Tıp Kurumu Çalışmaları
- Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalından Nesime Yağcı ve arkadaşlarının Türkiye Klinikleri Adli Tıp Dergisi'nde yayınladıkları çalışmaya göre, Adli Tıp Kurumu'nda 1996-2000 yılları arasındaki tıbbi uygulama hatalarının genel cerrahi olgularının arazisini incelemektedir.
- İncelenen dosya sayısı 26'dır ve tıbbi uygulama hatası 22'dir.
- Tiroid cerrahisi dosyası 1'dir ve travma dışında 15 olgu vardır.
- 21:36Tiroid Cerrahisi Vakaları
- Tiroid cerrahisi vakalarında tanı evresinde %26,60, cerrahi tedavide %66,66, takip evresinde %60 oranında sorunlar yaşanmaktadır.
- 22 yaşında bir kadın hasta TW dökümü yapılıyor, postoperatif hematom takip yetersizliği ile hasta ekstüs olmaktadır.
- 22:18Oğuz Polat'ın Çalışması
- Oğuz Polat'ın yaptığı çalışmaya göre, tıbbi uygulama hatalarının büyük çoğunluğu branş dışında hasta kabulünden gelmektedir.
- %16,40 operatif komplikasyonlar, %14,50 yetersiz operatif ve post-operatif değerlendirme, %14,20 yetersiz ameliyat öncesi değerlendirme, %13,90 operatif hata, %6,30 oranında sorunlar yaşanmaktadır.
- 23:05Özel Ricası Çalışmaları
- Özel Ricası'nın 2000-2005 yılları arasındaki dökümlerinde 9 tane vaka bulunmaktadır.
- Bu vakalarda operatif hatanın %44,44, yetersiz postoperatif izlenin %33,33, yetersiz operatif değerlendirmenin %11, bir tane de rüşvet nedeniyle kapsamış olduğu görülmektedir.
- Dokuz vakadan biri kusurlu bulunmuş, biri rüşvet vakası dolayısıyla ağır cezaya yollanmış, üç vakada ikinci cerrahta da kusur bulunmuştur.
- Dokuz vakadan yedi'si taburcu olmuş, iki tanesi ekts olmuş, ekts olanların ancak bir tanesi detoksi yapılmıştır.
- 26:25Yüksek Şurada Alınan Kararların Olumsuz Olmasını Etkileyen Faktörler
- Konuşmacı, 1993-1998 yılları arasında yüksek şurada görev yapmış ve gözlemlediği sıkıntıları aktarmaktadır.
- Yüksek şurada alınan kararların olumsuz olmasını etkileyen faktörler arasında hasta dosyalarının ihmal edilmesi, aydınlatılmış ona alınmaması, otopsi yapılmaması ve delillerin kaybolmaması bulunmaktadır.
- Hastalara yeterli zaman ayrılmadığı için özensiz muayene ve girişimler, yetersiz preoperatif değerlendirme ve altyapı eksikliği de önemli sorunlar olarak belirtilmiştir.
- 27:26Aydınlatma Yükümlülüğünün Önemi
- Konuşmacı, bir vakayı örnek olarak sunarak aydınlatma yükümlülüğünün önemini vurgulamaktadır.
- Multinodüler guatr ameliyatı sonrası hasta sesinin buğu ve kısık gelmesi şikayetiyle mahkemeye başvurmuştur.
- Bilirkişiler komplikasyon olduğunu belirterek hekimin kusurunu bulmamış, ancak adli tıp uzmanı yeterli aydınlatmanın yapılmadığı hususuyla hekimi kusurlu bulmuştur.
- 29:04Yargıtay Kararı ve Önemi
- Hastanın avukatı tazminat talebinde bulunmuş ve yerel mahkeme 60 bin 5 bin manevi tazminat, 2005 yılından itibaren yasal faizleriyle 125 milyar liraya ulaşan bir karar vermiştir.
- Yargıtay'ın kararında, davanın başından itibaren hekimin kusuruna yönelik açılmasına rağmen, ana tazminat nedeninin aydınlatma yükümlülüğünün ihlali olarak belirlenmesi vurgulanmıştır.
- Mahkeme, hastayı aydınlatmayı ispat yükümlülüğünün hekimde olduğunu vurgulamış ve rıza formunun aydınlatma anlamı taşımadığını belirlemiştir.
- 30:55Hekimlerin Aydınlatma Yükümlülüğüne İlişkin Bilgi Düzeyi
- Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı'ndan yapılan bir bilimsel araştırmada, 142 doktorun (74 uzman, 68 pratisyen) %52,70'si yeni yasal düzenlemelerle ilgili bilgi almadıklarını belirtmiştir.
- Tıbbi uygulama hatası ile kanun maddelerinin hangi yeni yasal düzenlemenin içindedir sorusuna %49,30'u Türk Ceza Kanunu'nda, %35,90'u ise Markratis Kanunu'nda olduğunu düşünmektedir.
- Hastalığın tıbbi işlem öncesinde nasıl ona alındığı sorusuna %39,40'u yazılı ve sözlü alıyor, %31'i kurumun formunu dolduruyor, %12'si yazılı ve sözlü alıyor, %9,10'u büyük ameliyatlar dışında sözlü alıyor, %8,50'u ise kendi hazırladığı yazılı belgeyi imzalatıyor.
- 33:25Markratis Davalarının Dünyada Durumu
- Hastaneler ve hekimler aylığıyla açılan davalarda önemli bir artış gözlemleniyor, ciddi zarara uğradığı belirtilen 14 hastadan ancak bir tanesi zararı tam olarak karşılayabiliyor.
- Sigortacılık sistemindeki paranın %50'si hastalığının yerine avukatlık ve diğer hukuki giderlere gidiyor, markratis davalarının karara bağlanması ortalama 3-5 yıl almakta.
- 1999 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde yapılan bir çalışmada her yıl tıbbi hatalarla 98 bin kişinin öldüğü, bunun AIDS, diyabet gibi önemli hastalıklardan daha yüksek bir sayı olduğu ve uygulama hatalarının ABD'de ölüm oranlarında beşinci sırada yer aldığı belirtilmiştir.
- 34:29Markratis Davalarının Yayılımı ve Sigorta Durumu
- Amerika'daki eyaletlerde markratis prizin yayılımı sadece beyazlarda değil, diğer eyaletlerde de sorun yaşanmaktadır.
- Amerika'daki hastanelerin kalitelerinin üzerinde bir çalışma yapan Health Grade kuruluşu, 41 milyon hastayı, 26 tür teşhis ve tedaviyi 5 bin eyalet hastanesi'nde inceledi ve tüm hastaneler ilk beş hastanenin düzeyinde olabilseydi, üç yıl boyunca önlenebilir tıbbi hatalardan 152 bin 566 kişi kurtulabileceğini belirtmiştir.
- Türk Tabipler Birliği'nin 2022 Kasım ayında yaptığı çalışmada, değerlendirilen beş poliçenin hiçbirinin hekimlerin güvencesini tam karşılamadığı ortaya çıkmıştır.