Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Filler ve Çimenler" adlı televizyon programında sunucu ve hukukçu Sedat Anar konuğu olarak hasta hakları konusunu ele almaktadır. Program, 26 Ekim Hastalık Hakları Günü'nün kutlaması kapsamında hazırlanmıştır.
- Video, hasta haklarının anayasada ve uluslararası sözleşmelerdeki yeri, hastaların temel hakları (saygı görme, mahremiyet ve bilgi edinme) ve bu hakların uygulanması üzerine odaklanmaktadır. Program boyunca doktor-hasta ilişkilerindeki hak ve sorumluluklar, kişisel verilerin korunması, gözaltındaki kişilerin sağlık hizmetleri, yanlış tedavi durumunda tazminat süreçleri ve sağlık hukukunda yasal süreçlerin uzunluğu gibi konular detaylı olarak incelenmektedir.
- Programda ayrıca kadın hakları, cezaevindeki hasta hakları, sağlık personeline yönelik şiddet, hastaların doktor seçme hakkı ve mesleki sağlık sigortaları gibi konular da ele alınmaktadır. Konuşmacılar, hastaların ve sağlık çalışanlarının yasal haklarını anlamalarının önemini vurgulamakta ve izleyicilerden gelen sorulara yanıt vermektedir.
- 00:03Programın Tanıtımı ve Kitap-Film Önerileri
- Program, 26 Ekim Hastalık Hakları Günü'nün gündeminde hastalık hakları konusunu ele alıyor.
- Sunucu, Nilüfer Göle'nin "Modern Mahrem" kitabını ve Ötenazi hakkıyla ilgili bir film öneriyor.
- Sunucu, her hafta bir film ve kitap önerisinde bulunuyor ve bu önerileri Instagram hesabında paylaşıyor.
- 01:49Hastalık Haklarının Temel Özellikleri
- Hastalık hakları, anayasada güvence altına alınmış durumda olup, uluslararası sözleşmeler de bu hakları koruyor.
- Hastalık hakları, insan haklarının bir yansımasıdır ve insan hakları temel olarak insanın doğduğu için tanınmış haklardır.
- İnsan hakları çeşitli kuşaklara ayrılmış olup, sağlık hakkı üçüncü kuşak hakları kapsamında düzenlenmiştir.
- 03:37Hastalık Haklarının Özellikleri
- Hastalık hakları, sağlık hakları içerisinde bir kategoridir ve hekim hakları gibi bir kavram yoktur.
- Kanun koyucu, hasta haklarını düzenlerken zayıf olana öncelik tanımıştır.
- Hastalık hakları, devlete karşı insan hakları ve hekime karşı hasta hakları şeklinde düzenlenmiştir.
- 04:31Hastalık Haklarının Yerel Düzenlemeleri
- Hastalık hakları, temel uluslararası sözleşmelerden kaynağını alan ve yerel düzenlemeleri de genişletilmiş olan haklardır.
- 1924 tarihinde ilk etapta "Tıbbi Demontoloji Tüzüğü" adlı bir yasa bulunuyor.
- "Tabet-i Şuat Sanatların İcra Tarzı İcrasına Dair Kanun" gibi eski isimli yasalar da hastalık haklarını düzenlemektedir.
- 05:49Hastalık Haklarının İçeriği
- Hastalık hakları arasında, hastanın sağlık kuruluşundan veya hekimden saygı görme hakkı bulunmaktadır.
- Engelli vatandaşlar, hamile vatandaşlar, gazi ve şehit yakınları için öncelik sıralaması vardır.
- Hastanın hastane içerisinde mahremiyet hakkı ve öldükten sonra bile kişisel bilgilerinin gizlenmesi hakkı bulunmaktadır.
- 07:32Hastalık Haklarının İhlali
- En çok ihlal edilen haklar arasında mahremiyet hakkı bulunmaktadır.
- Kadın doğum servislerinde mahremiyet hakkı sık sık ihlal edilmektedir.
- Hasta yakını olarak adlandırılan kişilerin, hastayla bağ bulunmayan kişilerin bilgilere erişmesi mahremiyet hakkını ihlal etmektedir.
- 09:29Mahremiyet Hakkının Önemi
- Mahremiyet hakkının ihlali, hem hekimi yorucu bir durum olup hem de hekim açısından kusurlu bir durumdur.
- Hastanın mahrem bilgilerinin paylaşılması ceza anlamında doktorun bir tatbikata uğramasına sebep olabilir.
- Sağlık Bakanlığı bu konuda yapmış olduğu çalışmalar da bulunmaktadır.
- 10:07Hastalık Bilgilerinin Gizliliği
- Jinekolojide kadınların doktorla özel görüşmesi çok önemlidir, kadın isterse hekim bilgileri paylaşabilir, istemezse paylaşmamalıdır.
- Hastanın kendisi bir onam rıza formu imzalayarak paylaşılmasını isteyip istemediği bilgileri belirtir, bir derece yakını (eş dahil) bu bilgilere erişemez.
- E-nabız uygulamasında 18 yaşın altında hastalar için bilgilerin velileriyle ve üçüncü kişilerle paylaşılması kişisel verilerin korunması kanunu kapsamında hak ihlali olarak değerlendirilmiştir.
- 11:33Hastalık Bilgilerinin Paylaşımı Üzerine
- Doktorun tanıdığına hasta hakkında bilgi vermesi, kişisel verilerin paylaşılması açısından hak ihlali olarak değerlendirilir.
- Hastaların ve hasta yakınlarının duyarlı olması gerekir, çünkü bu durum doktorları ihlale teşvik edebilir.
- Hastaların da hekime karşı sorumlulukları vardır, bu sorumluluklar yerine getirilmediğinde hak ihlalleri yaşanabilir.
- 12:45Hasta Yakınlarının Hakları
- Hasta yakınları da hastalar kadar çeşitli haklara sahiptir, birinci derece yakını veya tanıkları bilgi edinebilir ve mahremiyete ilişkin hakları vardır.
- Hasta bir refakatçiye ihtiyaç duymaz, bu bir doktorun öngörüsüyle ve rızasıyla olabilir.
- Yürütülen tedaviyi hekimlerin açıklaması gerekir, ancak hastanın mahremiyeti korunmalıdır.
- 15:19Özel Durumlardaki Hastalık Hakları
- Cezaevlerinde, gözaltında, askerde, okullarda ve büyük kurumlarda çalışanlar için aile hekimliği uygulaması bulunmaktadır.
- Pandemi döneminde cezaevlerindeki kişilerin hasta hakları ve ailelerin onlar hakkında bilgi alamamaları endişe kaynağı olmuştur.
- Tutsaklar, hükümlüler, gözaltında bulunanların ve belirtilen kategorideki tüm insanların hasta haklarından faydalanma durumları mevcuttur.
- 16:38İstanbul Protokolü'nde Sağlık Hakkı
- İstanbul Protokolü'nde sağlıkla ilgili maddeler ve hukuki düzenlemeler bulunmaktadır.
- Gözaltındaki şüphelilerin hasta haklarından yeterince faydalandırıldığını düşünmek zordur.
- Adli süreçte bulunan şüphelilerin hastane nakli sağlanabilir, ancak tedavilerin hastane ortamında yapılması gerekmektedir.
- 17:42Doktorların Görevi ve İstanbul Protokolü
- İstanbul Protokolü, doktorların objektif ve bağımsız hissettikleri, kamu otoritelerinin baskısından uzak bir ortamda tedavi yürütmeleri gerektiğini belirtmektedir.
- Doktorlar hastane ortamında, kamu ve kolluk baskısından uzak bir şekilde tedavi yürütmekle görevlidir.
- Gözaltındaki kişiler için uzaktan bakmak suretiyle tedavi yapılması doğru bir yöntem değildir.
- 18:47Gözaltındaki Kişilerin Sağlık Durumu
- Cezaevindeki hasta kişilerin yakınlarına bilgi verilmemesi önemli bir sorundur.
- 2018 yılında bir İngilizce öğretmeni, KHK'lı tutuklanarak cezaevine gönderilmiş ve hastalığına dikkat edilmemiş, tedavi için yazdığı mektupların bir ay yirmi gün sonra ulaşmasıyla hastaneye sevk edildiği gün hayatını kaybetmiştir.
- Sağlık Bakanlığı'nın açıkladığı verilere göre son beş yıl içinde hekim hatalarından kaynaklı ödenen tazminat tutarı yaklaşık altı milyon lira civarındadır.
- 24:24Hekimlerin Sorumluluğu ve Cezai yaptırımlar
- Türk Ceza Kanunu'nda doktorların uyguladıkları tedavilerde kasıtlı eylemde bulunmadıkları halde karine teşkil eder.
- 2005 yılından önce hekim hatası durumunda dikkat ve özen yükümlülüğüne uyulmadığında beş yıllık hapis cezası öngörülürken, 2005'ten sonra dokuz yıl hapis cezasına kadar bir durum söz konumdadır.
- Alternatif tıp uygulayan kişilerin hekim gibi ceza almadıkları belirtilmektedir.
- 26:06Sağlık Tedavilerinde Risk ve Tedbirler
- Türkiye'de bazı dönemlerde penisilin tedavisinin olumsuz etkileri (ölüm veya sakatlık) hem yazılı hem görsel medyada yaygın olarak paylaşılırdı.
- Bu olaylar sonucunda yardımcı sağlık personeli enjeksiyon uygulamakten korkmaya başladılar, ancak bu doğru bir yaklaşım değildir.
- Tedavide tedbirler alınması durumunda, sağlık çalışanları cezaevi müeydesiyle karşılaşmaz; tedavi sırasında olası sonuçları öngörmek ve tedbir almak önemlidir.
- 26:52Alerjik Reaksiyonlar ve Tedbirler
- Penisilin alerjik reaksiyonlara neden olabilir, bu nedenle alerji testi yapılması gerekir.
- Kortizon veya anti-alerjik ilaçlar bulundurulması, tedavi sırasında alerjik reaksiyonlara karşı tedbir alınmış sayılabilir.
- Tedbirli yaklaşım takip edildiğinde, sağlık çalışanları idari yaptırımlarla karşılaşmaz.
- 27:16Eski Tedavi Uygulamaları
- Diazem uyuşturucu, yeşil reçeteyle verilmekte olup, eskiden acil servise gelen herkese verilmekteydi.
- Eskiden diazem uygulaması hatalıydı ve çeşitli yaptırımlar uygulanabilmekteydi.
- 27:44Sağlık Hukuku ve Tıbbi Tedavi Kuralları
- Hastalar, e-nabız sistemi sayesinde envanter bilgilerinin kayıt altına alınması nedeniyle kamu kurumlarına girebilmek için yeşil reçeteli ilaçlardan uzak durmaya çalışmaktadır.
- Tıp fakültelerinde eğitim verilen "taleple bağlılık ilkesine riayet ederek ilaç kullanma" prensibi, aslında ciddi bir ihlal olarak ortaya çıkmaktadır.
- Hekimin uygulayabileceği zorunlu tedaviler arasında, o döneme kadar uygulanmış tıp tedavisi içerisinde kalabilmek ve tıp dışı uygulamalara gitmemek bulunmaktadır.
- 29:21Hastaların ve Hasta Yakınlarının Hakları
- Hasta yakınlara da hakları vardır; hastanede gece kalan bir hasta yakını için rahatlayabileceği bir ortamın sağlanması gerekir.
- 1980'lerden önce hekimle hasta arasında patenalist bir ilişki vardı, ancak 80'lerden sonra karşılıklı etkileşimle bir ilişki ortaya çıktı.
- Hastalar uygun ortamda tedavi isteme, dini vecibeleri için uygun ortamın sağlanmasını isteme ve hastaneye uygun tedavi isteme haklarına sahiptir.
- 31:12Hastane Koğuşları ve Tutukluların Tedavisi
- Hastanelerde tutuklular için değerler vardır, ancak bazı hastanelerde bu koğuşlar çok kötü koşullarda ve cezaevi gibi ortamlarda bulunmaktadır.
- Giresun'da bir hasta yakını, eşi için tedavi istemesi reddedildiğinde münakaşa yaşayarak kolluk çağrıldı ve ters kelepçeyle tedavi görme durumunda biber gazı uygulanarak hayatını kaybetti.
- Hastaların tedavileri için kolluğun bulunmadığı bir ortamda gerçekleştirilmesi gerekmektedir, ancak bu uygulama zorlanmaktadır.
- 36:35Yanlış Tedavi ve Yasal Haklar
- Yanlış tedavi sonucu zarar görürseniz, cezai anlamda takip edilebilir ve tazmin edilme durumu olabilir.
- Cezai süreçte bilirkişi atanır ve Adli Tıp Kurumu'nun ihtisas dairelerinden rapor alınabilir.
- Malpraktis davaları olarak adlandırılan durumlarda, özel hastanelerde bizzat hekim'e karşı, devlet hastanelerinde bakanlığa karşı tazmin edilme durumu olabilir.
- 37:57Doktorlar ve Tazminat Hükümleri
- Amerika'da plastik cerrahi ve beyin cerrahı uzmanlarının operasyonlara yönelmediği, tazminat hükümlerinden korktukları görülüyor.
- Türkiye'de de doktorlar için mesleki sağlık sigortaları gerçekleştirme ihtiyacı, dava açılmasını gerektiren durumların tazmini için gereklidir.
- Doktorlar savcılığa gidip suçlu bulunabilir, dava açabilir ve avukat vasıtasıyla tazmin alabilirler.
- 38:40Hasta Hakları ve Endişeleri
- Hasta haklarının bilinmesi önemlidir, ancak bazı hastalar dava açmaktan korkar ve "belki aynı doktor bana daha kötü bakar" endişesi yaşarlar.
- Tedavinin herhangi bir aşamasında hasta doktor değiştirebilme hakkı vardır.
- Hastalar hasta bakıcılığı, doktor ve hastane seçme hakkına sahiptir.
- 41:41Doktorun Hasta Seçme Hakkı
- Doktorun hastayı seçme hakkı acil durumlarda, insani durumlarda ve kişisel sebepler dışında yoktur.
- Doktor acil durumlarda hastayı reddedemez ve uyguladığı tedavide acil durumlarda olumsuz sonuçlar olsa bile sorumlu tutulamaz.
- Doktor hastayı ırkı, rengi, dili, dini veya mezhebi gibi insani sebeplerden reddedemez.
- 43:02Tedavi Sürecindeki Riskler
- Vücut çevresel etkenler, iklim koşulları ve başkaca sebeplerden dolayı farklı reaksiyonlara karşı tepki gösterebilir.
- Doğru bir tedavi uygulansa bile insan vücudu bazen farklı reaksiyonlar gösterebilir ve bunu hekimin kusuru olarak düşünmek yanıltıcıdır.
- En basit ameliyatta bile ölüm tehlikesi vardır, özellikle anestezi ve inhibisyon (alergik) ölümleri gibi durumlar yaşanabilir.
- 44:32Doktorların Hakları ve Sorunları
- Doktorların haklarının tesis edilmesi ve rahat bir kafayla çalışmaları önemlidir.
- COVID-19 mücadelede doktorların kıymetli emekleri görülmüş, yoğun tedavi süreci ve fazla hasta sayısı sorun yaratmıştır.
- Ülkenin doktor karşılama ihtiyacı eksik, hastane ve personel koşulları sıkıntılıdır ve sağlık personeline karşı şiddet yaygın bir sorundur.
- 46:19Yargılama Sürecinin Zorlukları
- Adli süreçlerin uzunluğu, yoğunluğu ve yoruculuğu nedeniyle kişilerin yargılamanın bir aşamasına çekildiği görülüyor.
- Bazı tedaviler sonrası yasal yollara başvuran kişilerin, bazı vakalarda tedaviden dolayı hayatını kaybettikleri görülebiliyor.
- Sağlık bakanlığının karşıladığı ilaçların pahalılığı, anayasa kapsamında sağlık hakkını ve tedaviyi isteyebilme hakkı kapsamında değerlendirilebilir.
- 47:42Sağlık Hakkı ve İhaleler
- Bazı hastalıklar için ilaçların ücretsiz olması gerekiyor, ancak bu sağlanmadığı için kampanyalar halinde para toplanıyor.
- Sağlık açısından bu durum bir hak ihlali olarak değerlendirilebilir, çünkü hastalıkların ilaçlarını alabilecek gücü olmayan kişilere kolaylık sağlanmıyor.
- Bu konuda idareye karşı dava açılabilir, ancak savunma açısından idarenin bütçe sıkıntısı yaşadığı veya karşılayabilme imkanı bulunmadığı argümanı kullanılabilir.
- 49:18Hekim Hatası ve Adli Tıp
- Hekim hatasını toprak örter anlayışı 80'lerin sonuna kadar geçerliyken, sonrasında konsept değişerek hekim hatası artık gizlenemeyecek hale geldi.
- Adli tıp uygulamaları teknolojik gelişmelere bağlı olarak, gömülme tarihinden sonra bile cenaze üzerinden uygulanabiliyor.
- Hekim kusurunun oranı konusunda üniversite hastanelerinde bilirkişiler, adli tıp kurumu'nun raporları veya uzman mütalaası olarak adlandırılan raporlar hazırlanabiliyor.
- 51:34Hasta Hakları ve Bilgilendirme
- Hastanelerde hasta hakları kutuları ve şikayet mekanizmaları olması gerekiyor, çözülemeyen şikayetlerde savcılığa veya karakola şikayet edilebilir.
- Hastaların saygı görme ve karşılıklı saygı gösterme hakkı var, bunlar yasal olarak korunuyor.
- Sağlık ve hastalıklarla ilgili yönetmelikler, ceza yasaları gibi yasal mevzuat var, ancak uygulamada bilinmemesi nedeniyle bazı problemler yaşanabiliyor.
- 53:10Bilgilendirme Kampanyaları
- Doğum kontrol yöntemleri konusunda herkesin bilgilenme hakkı var, ancak bu konuda yeterli bilgilendirme kampanyaları yapılmıyor.
- Özellikle kadınların doğal yöntemlerle ilgili bilgilendirme eksikliği var, çocuk yetiştirme konularında da ciddi bir bilgilendirme eksikliği söz konusu.
- Bu konuda Sağlık Bakanlığı'nın politik arayışında yer alabileceği, ancak daha çok sivil organizasyonların eliyle yürütülmesi gerekiyor.
- 55:58Programın Kapanışı ve Sonuç
- Konunun yasal mevzuatının karmaşık ve zor anlaşılır olduğu belirtiliyor.
- Uygulama sayesinde hastaların hak arayışı yapabilecekleri vurgulanıyor.
- Hekime güvenin temel sebep olduğu ve bu güven ilişkisi ile başlayan sürecin takibinin önemlendiği ifade ediliyor.
- 56:53Programın Sonu
- Programın verimli olduğu ve izleyicilerin sorularının güzel olduğu belirtiliyor.
- Programın konusu hastalıklar ve konuk olarak Avukat Sedat olduğu tekrarlanıyor.
- Haftaya farklı bir konuk ve konuyla görüşmek üzere veda ediliyor.
- 57:17Reklamlar
- Efe Ekspertiz TSE onaylı profesyonel araç olarak tanıtılıyor.
- Bosbor Yalıtım'ın yıllık bir milyon metreküp ısı yalıtım levhası üretme kapasitesine sahip olduğu belirtiliyor.
- Bosbor Yalıtım'ın doğru uygulama ile yüzde elli dolayında enerji tasarrufu sağladığı ve yaşam alanlarını yazın serin, kışın sıcak tuttuğu vurgulanıyor.
- 59:27Van Ekonomist İstiklal Dergisi
- 2013 yılında yayın hayatına başlayan Van Ekonomist İstiklal dergisinin ilk sayısında isminden söz ettirmeyi başardığı belirtiliyor.
- Derginin birçok kesimin takdirini topladığı ve 3000 abonesi ile herkesin bildiği bir marka olduğu ifade ediliyor.