Buradasın

Dijital Pazarlarda Regülasyon ve Rekabet Hukuku Üzerine Akademik Bir Tartışma

youtube.com/watch?v=BWXh9PEuCLo

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, Keremcem Sanlı hoca tarafından sunulan, rekabet hukuku uzmanları ve akademisyenlerin katıldığı bir panel tartışmasıdır. Konuşmacılar arasında Microsoft'ta çalışmış ve Avrupa Birliği ile ilgili tecrübeleri olan uzmanlar bulunmaktadır.
Videoda dijital pazarlarda regülasyonun gerekliliği, rekabet hukukunun uygulanması ve büyük teknoloji şirketlerinin (Google, Amazon, Apple, Facebook) hakim durumlarının nasıl ele alınması gerektiği tartışılmaktadır. Konuşmacılar, aşırı regülasyonun inovasyonu ve rekabeti nasıl engelleyebileceği, platformların "gate keeper" rolü ve Avrupa'nın Digital Markets Yasası gibi düzenlemelerin etkileri hakkında görüşlerini paylaşmaktadır.
Tartışmada ayrıca Microsoft'un bölünmesi tartışması, algoritma uygulamaları, platformlara bağlılık ve Türkiye'deki regülasyon trendleri de ele alınmaktadır. Konuşmacılar, regülasyonların somut olay bazında uygulanması gerektiğini, şeffaflık ve öngörülebilirlik kavramlarının önemini vurgularken, aşırı regülasyonun dijital ekosistemleri bozabileceğini belirtmektedirler.

00:01Regülasyon Tartışmaları ve Önemi: Konuşmacı, Keremcem Sanlı Hoca'nın yaptığı giriş ve açıklama için teşekkür ediyor.
Konuşmacı, regülasyonun olup olmaması ve rekabet hukuku gereçlerinin yeterliliği konusunda tartışmanın yapılması gerektiğini vurguluyor.
Regülasyonla belli şirketlere özel özen yükümlülükleri yüklendiğinde, bunun etkinsizliklerinin olup olmadığına dikkatle bakılması gerektiğini belirtiyor.
01:34Regülasyonların Rekabet Hukuku Uygulamalarının İzleri: Avrupa Birliği'nin dijital pazarlar için önerilen regülasyonlarda, ürünün içinden çıkartılamayacak alt ürün veya uygulama olmaması gerektiği belirtiliyor.
Bu regülasyonun kökünün Microsoft dosyasındaki rekabet hukuku uygulamasında olduğu, Windows Media Player'ın işletim sisteminin içine gömülmesi tartışmasıyla ilgili olduğu açıklanıyor.
Konuşmacı, 2004'te Microsoft'u savunduğu ve 16 yıl sonra bu konunun dijital pazarlarda "an install edilemeyecek" prensibiyle evrilmiş haline geldiğini belirtiyor.
03:38Regülasyonun Sorumluluğu ve Dijital Pazarlar: Regülasyonun bir enstrüman olduğu, soruşturma yapmadan, pazar gücüne bakmadan her olay altında uygulanabileceği iddia ediliyor.
Rekabet hukukundan çekiniyor, hukuk eliyle korumaya çalışılan değeri heba etme riskini taşıyanlar için dijital pazarlarda bu sorumluluğun alınması tartışılıyor.
Dijital pazarlarda olumluları hatırlamak için, dünyada Google, Amazon, Apple gibi şirketlerin "pinyata gibi dövme partisi"ne dönüştürüldüğü belirtiliyor.
06:05Uluslararası Yaklaşımlar: Amerika Birleşik Devletleri'nde ekim ayı başında yayınlanan raporda, dört şirket ayrı bir köşeye alınmış ve her biri için 449 sayfalık ayrı analizler yapılmış.
Rapor, bu şirketler için yapısal tedbirlerden bahsediyor.
06:29Rekabet Hukukunun Tereddütlü Yaklaşımı: Rekabet hukukunun birçok alanda tereddütlü davranması normaldir, ancak devletlerin bu yola çıkması bireylerin dikkatli bakması gerektiğini gösterir.
Devletlerin doğal yapısı güçlü güç odaklarını sevmediği için, şeffaflık taleplerinde gerçek amaçları sorgulanmalıdır.
Dijital şirketlerin şeffaflık ve öngörülebilirlik yükümlülükleri, devletlerin kendi şeffaflık standartlarını da karşılaması gerektiği anlamına gelebilir.
09:01Regülasyonun Olumlu Yönleri ve İkilem: Rekabet hukuku uygulamasında, bir ekosistemi kontrol eden veya yaratan şirketler arasındaki ikilem önemlidir.
Bir şirket önce katma değeri yaratır, ekosistemi oluşturur ve sürdürülebilir hale getirir; sonra regülasyon tartışması başlar.
Regülasyon yaparken "olmasa idi ne olurdu?" (counterfactual) analizi yapmak gerekir, aksi takdirde yeni katma değer yaratmayı düşünen şirketlerin motivasyonu azalabilir.
13:06Regülasyonun Dikkat Edilmesi Gereken Yönleri: Regülasyonların bazı kırlarını akademik şüphecilikle incelemek önemlidir, özellikle "ekosistemi kontrol ediyor" iddialarında.
Regülasyonlar doğal dengeleri bozabilir, bu nedenle adımları kontrollü atmak gerekir.
Telaşlı regülasyonlar devrilme noktasına geçilebilir, bu nedenle şüpheci olunmalı ve sonuçları test ederek ilerlemek gerekir.
17:44Pazarlarda Yoğunlaşma Eğilimi ve Büyük Veri Kullanımı: Pazarlarda yoğunlaşma eğilimi bir mesele olarak algılanıyor ve büyük veri kullanımı bu pazarlarda özellikle görülen bir konudur.
Büyük veri kullanımının ve büyük veriye hükmetme kabiliyetinin yanı sıra, ölçek ekonomilerinin gerekli olması da yoğunlaşma eğilimini artırmaktadır.
Dünyada önerilen bazı regülasyonlarda, yoğunlaşmayı perçinleyecek karinelere yer verilmesi gerekmektedir.
18:46Regülasyonun Dikkatli Uygulanması: Ürünün anlam kazanması için daha fazla kullanıcının olması ve kullanıcı sayısının belli bir eşiğe ulaşması, ticarileştirme sürecinde önemli bir faktördür.
Geçiş maliyetlerinin yüksek olması ve kullanıcıların hareketsizlik eğiliminde olması, regülasyon yaparken dikkate alınmalıdır.
Regülasyon getirirken kural değiştirici davranmamak, rekabette kol kanat kırıcı olmamak ve yeni ekosistem kuran ürünlerin pazara getirilmesini kapatıcı olmamak hedeflenmelidir.
19:51Regülasyon Uygulamasında Dikkat Edilmesi Gerekenler: Ezbere paldır küldür uygulamalar önerildiği ölçüde, pazarları çökertici etki göstermesi kaçınılmazdır.
Platformların kendi müşterileriyle rekabet etmesi, dikey entegrasyonun bir örneğidir ve bu durum sorun olarak görülmelidir.
Algoritmaya ilişkin konularda, rekabet otoriteleri algoritma işlevinin ve önceliklerinin pazara etkisine dair şüphe duyabilir.
22:01Regülasyon ve Ürün Dizayn Arasındaki İlişki: Regülasyon getirirken, algoritmaya müdahale etmeye kalkışmak ve sonuç talimatları vermeye çalışmak, mühendisin kolunu kanadını kıracaktır.
Regülasyon taslağı mühendisler tarafından eleştirildiğinde, mevcut ürünlerin nasıl çalıştığı ve nasıl değiştirilebileceği konusunda anlaşmazlıklar ortaya çıkabilir.
Regülasyon getirirken, ileride mühendisin ne adımlar atacağını bilemediği yerde aşırı kategorik cümleler kullanmak sorun yaratabilir.
24:46Regülasyonun Gelecek İçin Hazırlığı: Regülasyon getirirken, bugüne kadar bu pazarları var eden ve ortaya çıkaran yaklaşımlara ilişkin aklı ortaya koyabilmiş kimse olmamaktadır.
2004 yılında Windows Media Player tartışırken, 16 yıl sonra telefonun birçok fonksiyonel özelliğe sahip olacağını tahmin etmek mümkün değildi.
Regülasyon herkesin elini ayağını çok bağlayan, çok daha statik bir enstrümandır ve attığımız her adımda rekabeti körükleyici olacağından emin olmak gerekir.
26:55Dijital Medya ve Sorumluluk Sorunu: Şu anda her şeyin kabahatinin belli şirketlere olduğu bir ortamdayız.
Türkiye'deki siyasi polarizasyonun Google'ın kabahati olduğu gibi iddialar ortaya atılmaktadır.
Her tür problemin dijital medyaya mütemadiyen mal edildiği bir geçitten geçiyoruz.
27:29Regülasyonun Yanlış Uygulanması Riski: Eğer esas problemler doğru tespit edilemezse, yeni girişleri özendirmeyecek ve mevcut pazarların gelişimini engelleyecek.
Batık maliyetler ve sabit operasyonel maliyetler yüksek olmakta ve birçok platformda aktif olmanın etkinsizliği var.
Regülasyonun somut olay bazında değerlendirilmesi gerekir, değilse rekabet hukuku kavramlarının manipüle edilmesine yol açabilir.
29:15Regülasyonun Etkileri ve Teknolojik Gelişmeler: Regülasyonlar kaybettiğimizi kaybettik ve kaybedeceğimizi kesin olarak göstermese de dengeler yaratır.
Teknolojik gelişmeler (iPhone, uçaklar) olmasına rağmen, bazı alanlarda (okulda dayak) teknolojik ilerleme ve şeffaflık sorunlarına karşı hesap sorma damarı yetersiz kalabilir.
Regülasyon yaparken neyle oynadığımızın farkında olmak ve yavaş gitme becerisini öğrenmek önemlidir.
31:46Rekabet Hukukunun Değişen Yüzü: Dijital pazarlarda rekabet hukukunun temel kavramlarının anlamını yitirdiği görülüyor.
Pazar tanımı dijital pazarlarda gerekli olup olmadığı sorusu gündeme gelmiş durumda.
Rekabet otoriteleri pazar tanımlamadan soruşturma yürütebiliyor ve ispat standardı değişiyor.
33:24Yeni Kavramların Sorgulanması: "Geçit bekçisi" gibi yeni kavramlar rekabet hukukuna dahil ediliyor ancak bu kavramların rekabet hukukunun yüz yıllık teorisine uygunluğu sorgulanmalı.
Dijital pazarlardaki hakim durum kavramı diğer pazarlardaki hakim durumdan farklılaşabilir.
Regülasyon yaparken sloganlaştırarak veya ideolojik hale getirerek değil, kontrollü bir şekilde ilerlemek gerekir.
36:51Bilgi Asimetrisi ve Regülasyon: Bilgi asimetrisi ile mücadele etmek için regülasyon getirilmesi mümkündür, ancak bu dengeli olmalıdır.
Şu anda dengeli regülasyon örnekleri azdır ve genellikle "bu da problemdir" şeklinde ele alınmaktadır.
Regülasyonların genellikle bir şeyleri çökertmesi ve bu etkilerin tespit edilememesi sorunudur.
38:06Regülasyon Yaklaşımları: Karinesel yaklaşım getirilmesi fazladır ve bu pazarlarda yasalar zaten yoğun olduğu için gerekli değildir.
Regülasyon somut olay bazında bakılmalı, karinesel yaklaşımlar ön kabullere gitmeye başlar.
Inovasyon etkisi analizi yapmak ve dinamik etkinlikteki etkilere bakmak dengeli bir yaklaşımdır.
39:52Özen Yükümlülüğü ve Regülasyon: Özen yükümlülüğünün ölçüsü dikkatli belirlenmelidir, fazla yüklenmesi ve erken yüklenmesi önemsizdir.
Regülasyon getirenler, pazarı yaratanların zaten geç bir olmaya mahkum olduğunu anlamalıdır.
Özen yükümlülüğünün fazla erken yüklenmesi, yeni pazarlar yaratanların da geç olmama şansını ortadan kaldırabilir.
41:30Fiyatlandırma ve Regülasyon: Fahiş fiyatlandırma durumunda müstakil bir olay bazında rekabet hukuku enstrümanları kullanılmalıdır.
Tavan fiyat uygulamaları veya maliyet artı sistemleri getirmek, tüm ortamı ve yatırım imkanlarını ortadan kaldıracaktır.
Ürünlerin mühendisliğini anlamayan biri, regülasyonla müdahale etmemelidir.
44:51Avrupa Birliği'nin Regülasyon Yaklaşımı: 2019'daki 11/50 sayılı regülasyon işlem sayısı ve veri destekli A etkilerine özellikle bakmaktadır.
Platformlara bağlılık, hareketsizlik ve teşebbüs platform karşısında açar kalması sorunları ele almaktadır.
Şeffaflığı ve öngörülebilirliği artırmak için arama sonuçlarından birini çıkartma durumunda bilgi verme gibi prensipler uygulanmaktadır.
47:28Platformların Gate Keeper Rolü: Platformlar ekosistemi yaratmış değil, sadece geçit bekçisi (gate keeper) olarak ortaya çıkmışlardır.
Bu platformlar özel kapasitedeki kural koyuculardır ve bu durum devleti ve muktedirleri rahatsız ediyor.
Bu durumu dengeliye çekmek gerekiyor.
48:47DSADA ve Şeffaflık: Şeffaflık kavramı tabii ki çok müspet bir kavramdır, ancak sade sloganlarla dengeyi kaçırmamak gerekir.
Şeffaflık yükümlülükleri, raporlama yükümlülükleri, servis yükümlülükleri ve milli otoritelerle işbirliği yükümlülükleri getiriyor.
Digital Market Regulation, "hakça iş ortamı" sağlayacağını iddia ediyor, ancak bu spekülatif bir kavramdır.
50:39Regülasyonun Sorunları: Regülasyonla adalete dair bir kavramı kullanmak, muhakeme faaliyetine girer ve somut olay adaletini bulmaya çalışır.
Her olayda aynı sonucu verecek bir regülasyonu erken yakaladığına inanmak sorgulanmalıdır.
Regülasyon, inter-operabilitenin önemini vurgulayarak, beraber kullanılabilirlik, veriye erişim ve sıralamalar anlamında ayrımcılık olmamasını gerektiriyor.
51:43Digital Market Regulation'ın Detayları: Regülasyon, link bloklamasının olmamasını ve her ürünün içinden çıkartılabilir olmasını gerektiriyor.
Gate keeper tariflerine özel yükümlülükler yüklüyor ve bu konuda bir set remediyatif tedbirler sunuyor.
Bu regülasyon geçerliyse, verilerin kombinlenmesi ile ilgili problemler ortaya çıkabilir.
53:34Regülasyonun Uygulanması: Regülasyon getirilebilir ancak kendinden çok emin olduğumuz yerlerde getirilmeli.
Hakim durumun kötüye kullanılması tipleri önce onlarca dosyada ve yıllar boyunca belli kararlar verildikten sonra mevzuata girmişti.
Regülasyona öfkeyle girildiği noktada problem olması ihtimali yüksek.
54:28Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Rapor: 5 Ekim 2020 tarihinde Amerika Birleşik Devletleri'nde çıkan raporda Apple, Amazon, Facebook ve Google şirketleri inceleniyor.
Bu şirketler geçit bekçisi pozisyonlarını kullanarak monopol güçlerini idame ettiriyor.
Rapor, bu şirketleri bölmek ve iş kollarına çeşitli kısıtlamalar getirmek gerektiğini vurguluyor.
56:11Microsoft'un Bölünmesi Tartışması: Bir hakim Microsoft'un bölünmesi gerektiğini savunmuş, ancak sonunda görevden uzaklaştırılmış ve Microsoft'un bölünmesi gerçekleşmemiştir.
2001'de 19 sene önce Microsoft'un bölünmesi gerektiği iddia edilirken, 5 Ekim 2020 tarihli raporda artık Microsoft yerini Apple, Amazon ve Facebook gibi şirketlere bırakmıştır.
Microsoft'un bölünmesi tartışmasında, regülasyonun daha tehlikeli bir enstrüman olduğu ve somut olay adaletini yakalayamadığı belirtilmiştir.
57:54Rekabet Hukuku ve Regülasyon: Regülasyon, somut olay adaletini yakalayamayan ve davranışsal ödevlerle ve para cezalarıyla sorunu çözemeyecek bir enstrüman olarak tanımlanmıştır.
Rekabet hukukunda, birleşme-devralma işlemlerinin bu tür oyuncular tarafından yapılmaması gerektiği ön kabulü önerilmektedir.
Regülasyon, sorunu iyi teşhis etmeden uygulanabilecek bir enstrüman olmadığı ve inovasyon pazarlarında öngörülmesi zor sonuçlar doğurabileceği belirtilmiştir.
1:01:30Rekabet Hukuku Uygulamasındaki Sorunlar: Rekabet hukukunda algoritmayı anlamamaktan kaynaklanan, nötraliteyi aşan ve doğrudan sonuçları belirleyen uygulamalar tehlikeli olabilir.
Ürünlerin sıralamasında yapılan müdahalelerde, ürünün hala ayakta kalıp kalamayacağı ve organik sonuçlarla inorganik sonuçların karışıp karışmayacağı gibi sorular önemlidir.
Bazı rekabet hukuku problemi gibi görünen şeylerin aslında piyasanın doğal dinamiklerinden kaynaklandığı ve bu durumun anlaşılmaması gerekmektedir.
1:07:01Dijital Piyasalar ve Fiyatlandırma Uygulamaları: Konuşmacı, piyasaların doğal devrimi içinde olduğu durumda müdahale edilmesinin sorun yaratabileceğini belirtiyor.
Sahibinden.com'daki fiyatlandırma uygulaması gibi, dünyada nadir görülen uygulamaların Türkiye'de uygulanması konusunda endişe duyuyor.
Amerika Birleşik Devletleri'nde bu uygulama yokken, Avrupa'da sadece farma ilaç pazarlarında kullanıldığı belirtiliyor.
1:09:22Dünyada ve Türkiye'de Regülasyon İhtiyacı: Son 1,5-2 yılda Türkiye'de bazı konuların regüle edilmesi yönünde ilerleme kaydedildiği belirtiliyor.
Avrupa Birliği ve İngiltere'de global düzenlemelerin olacağına ilişkin açıklamalar yapıldığı ifade ediliyor.
Dünyada global düzenlemeler olursa, Türkiye'de de yansımalarının olacağı, özellikle makul sınırlarda ve şeffaflık raporlamaları gibi alanlarda etkili olabileceği düşünülüyor.
1:10:54Global Şirketler ve Regülasyon Etkisi: Global şirketlerin politikayı global olarak değiştirdikleri durumda, Türkiye'de de otomatik olarak etki yaratacağı belirtiliyor.
Makul regülasyonlar, her sefer aynı sonucu verdiği için Türkiye'de de etkili olacağını vurguluyor.
Avrupa Birliği'nin belirli düzenlemeleri, global şirketlerin tüm dünyada aynı standartları uygulaması gerektiğini gösteriyor.
1:13:46Rekabet Otoritelerinin Yetkinliği ve Ekosistem Sorunu: Konuşmacı, rekabet otoritelerinin bu alanın regüle edilmesi için yeterli tecrübesi ve bilgisi olup olmadığını sorguluyor.
Ekosistemlerin güçlendiği ve hakim duruma geçtiği, ancak bu durumun nasıl elde edildiği değil, kötüye kullanılmasıyla ilgili müdahale edildiği belirtiliyor.
Sektördeki birleşmelerin içsel büyümeden ziyade, birleşme ile sağlanan başarılar ve bunların gelecekteki sorunların kaynağı olduğu vurgulanıyor.
1:17:28Regülasyonun Hayatımızdaki Yeri: Elektrik, doğalgaz, telekomünikasyon gibi birçok alanda zaten devasa regülasyonlar olduğu belirtiliyor.
Regülasyonun hayatımızın bir parçası olduğu ve sabah kalktıktan sonra bile devam ettiği vurgulanıyor.
Elektrik, su, ulaşım, mobil iletişim gibi alanlara müdahale edildiği bir dünyada, dijital piyasaların neden dışarıda kalması gerektiği sorgulanıyor.
1:18:51Regülasyon ve Rekabet Hukuku: Konuşmacı, regülasyonun doğal olduğu alanlarda (elektrik, doğalgaz, atık su şebekesi) ve kendisi tarafından yaratılan pazarlarda regüle edilmesi arasında paralellik bulunmaması gerektiğini vurguluyor.
2020 yılı sonunda fiyat tavanı uygulaması, maliyet artı uygulaması ve birleşmelerin devralmalarının engellenmesi gibi regülasyon hevesinin doğru bir adım olup olmadığı sorgulanıyor.
Türkiye'de regülasyon anlayışı genellikle fiyat üzerinde müdahale etmeye odaklanırken, regülasyonun sadece fiyatla ilgili olmadığı vurgulanıyor.
1:22:19Rekabet Hukuku ve Regülasyon: Türkiye'de regülasyon tartışması genellikle fiyatla ilgili olurken, yurtdışında daha teknik ve uzun vadeli konular ele alınır.
"Sahibinden.com" dosyası sonucunda fiyatlandırma konusunda sorunlar yaşanmış ve rekabet otoritesi fiyatla ilgili sorular sormaya başlamıştır.
Regülasyon hevesinin fiyat konusuna odaklanmasının bir adım ötesinde, daha ucuza gitme isteğini yansıttığı belirtiliyor.
1:24:17Özel Hukuk ve Regülasyon: Şirketler hukukunda, kişisel verilerin korunması ve tüketici hukukunda regülasyon hevesi görülmekte, sözleşme özgürlüğünün rahatlığı ortadan kalktığı belirtiliyor.
Kişisel verilerin korunması konusunda, verinin farkında olunmadığı yerlerde hakları koruma zorlukları yaşanıyor ve bunun giderilmesi için regülasyonun kullanıldığı vurgulanıyor.
Konuşmacı, sözleşme özgürlüğü kavramından eskiden aldığımız huzurun artık alınamayacağına dikkat çekiyor.
1:26:05Platform Regülasyonu ve Teknoloji: Teknolojik gelişmelerde piyasaların kendini düzeltme imkanı olduğu ve darwinci bir bakış açısıyla ele alınması gerektiği belirtiliyor.
Platform regülasyonunun bağlayıcı hükümleri olmayıp sadece dilek ve temennilerden oluşan bir belge olduğu ifade ediliyor.
Digital Market'teki özel yükümlülüklerin (entegrasyon, kendini öncelendirme) rekabet hukukunun müdahale alanında olup olmadığı sorgulanıyor.
1:29:07Regülasyon ve Rekabet Hukuku Tartışması: 5 Ekim tarihinde yayınlanan rapor, diğer ülkelere ilham vererek regülasyon kavramını farklı eserlere götürebilecek potansiyele sahip.
Digital market direktifleri, regülasyonlar ve Avrupa'daki rapor gibi düzenleyici güdüller, uluslararası konferanslarda sürekli tartışılmaktadır.
Regülasyonlarda şeffaflık ve öngörülebilirlik gibi tedbirler bulunurken, platformların müşterileriyle rekabet etmesi durumunun kaçınılmaz olabileceği vurgulanmaktadır.
1:31:53Regülasyonun Sınırları: İşlem maliyetlerinin yüksek olması, çoklu platformlarda etkin olmanın zorluğu, algoritma işlevlerinin anlaşılması ve batık maliyetlerin yüksek olması gibi sorunlar var.
Regülasyonun somut olay bazında değil, genel kural bazında uygulanması endişe yaratmaktadır.
Digital Market'teki bazı yeni rekabet hukuku icatlarının, yeterli rekabet hukuku incelemesine tabi olup olmadığı sorgulanmaktadır.
1:35:05Programın Kapanışı: Programın ilk kez denendiği, popüler ve tartışmalı konuyu akademik ve uygulama boyutuyla ele aldığını belirtmektedir.
Programın 15 gün içinde gerçekleştiği ve katılımcılara, ders verenlere ve izleyicilere teşekkür edildiği ifade edilmektedir.
Programın sonraki yıllarda geliştirilerek devam edebileceği ve katılımcılardan geri dönüş alınacağı belirtilmiştir.

Dijital Pazarlarda Regülasyon ve Rekabet Hukuku Üzerine Akademik Bir Tartışma

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir