Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, denizcilik sektöründe rekabet hukuku konusunda düzenlenen bir seminerin kaydıdır. Sunucu, denizcilik sektörü uzmanı Şeyma İnal, avukat Baran Baş ve diğer hukukçular, iktisatçılar (Kemal Bey - Amsterdam Üniversitesi'nde rekabet hukuku okumuş, Türk hükümeti adına Avrupa Komisyonu'nda liner konferanslarla ilgili grup muafiyet tüzüğü hazırlama görevinde bulunmuştur) ile birlikte semineri yönetmektedir.
- Seminer, denizcilik sektöründeki rekabet gelişmelerini ve Rekabet Kurumu'nun verdiği kararları ele almaktadır. İçerikte Mardaş-Limar birleşme-devralma kararı, Ambarlı Topçular ve Bandırma hattındaki Roro kararı, Facebook kararı, kartel ve pişmanlık dosyaları, İDO-İDN arasındaki acentelik ilişkisi ve Avrupa Birliği'nin rekabet politikaları gibi konular detaylı olarak incelenmektedir. Ayrıca, deniz taşımacılığı sektöründe kartel kari ve tekil işletme karı arasındaki ilişkiler, liner konferansların rekabeti kısıtlaması ve grup muafiyet tedbirleri de tartışılmaktadır.
- Seminer, fiziki ortamda düzenlendiği için bir haftalık aralıklarla devam etmektedir ve Rekabet Derneği'nin WhatsApp grubuna katılan meslektaşlar tarafından da takip edilmektedir. Video boyunca teknik sorunlar yaşanmış, farklı bilgisayarlardan devam etmek zorunda kalmışlardır.
- Seminerin Devamı ve Programı
- İki haftalık bir aradan sonra seminerlere devam ediliyor, geçen hafta 23 Nisan tatilinde bir ara verilmiş.
- Bugün iki konu ele alınacak: denizcilik sektörü ile ilgili güncel rekabet gelişmeleri ve Facebook kararı.
- Denizcilik sektörü konusunda Şeyma İnal ve avukat Baran Baş'la birlikte, Facebook kararı ise sonraki sunumda ele alınacak.
- 05:39Denizcilik Sektörüne Giriş
- Deniz taşımacılığı, yolcu ve yük taşımacılığı olarak ikiye ayrılır; yük taşımacılığı dökme kuru yük, sıvı yük, RORO taşımacılığı ve konteyner taşımacılığı şeklinde incelenir.
- Türkiye, üç tarafı denizlerle çevrili olmasına rağmen denizcilik sektöründe hak ettiği değeri verememiş bir ülke olarak değerlendirilir.
- Limanlar sadece lokal yüklere hizmet veren ve transit limanlar olarak ikiye ayrılır; transit limanların coğrafi konumu çok önemli değildir.
- 08:45Ele Alınacak Kararlar
- Bugün ele alınacak kararlar arasında Mardaş-Limar birleşme-devralma kararı, Ambarlı Roro Kartelleri ve Bandırma Hattındaki Roro kararı bulunmaktadır.
- Mardaş-Limar kararı, 2018'de verilmiş ve idari yargı süreciyle çok yeni bir karardır.
- Konuşmacılar, kararlara tek tek detaylı bir şekilde değineceklerini belirtiyorlar.
- 12:19Lima Mardaş Kararı'nın Önemi
- Lima Mardaş Kararı, ilgili ürün pazarı ve coğrafi pazarın tespiti konusunda çok detaylı incelemeler içermektedir.
- Kurulun ekonomik analiz dairesi, sektördeki oyunculardan, müşterilerden ve devlet kuruluşlarından uzun süren bilgi toplama süreci sonrasında bir iktisadi rapor hazırlamaktadır.
- Kararda nadir görülen birlikte hakim durum tespiti ve üç farklı paket halinde davranışsal taahhütler sunulmaktadır.
- 14:59İşlem ve İtiraz Süreci
- İşlem, Ambarlı Liman'da bulunan Mardaş Limanı'nın Arkas grubunun liman şirketi olan Lima tarafından devralınmasına ilişkindir.
- Bildirim tarihinden yaklaşık iki ay önce yapılan itirazda, Arkas grubunun zaten Kuzeybatı Marmara Bölgesi'nde hakim durumda olduğu ve işleme izin verilirse bu durumun güçlendirileceği belirtilmiştir.
- Kararda interland (iç trafiği) ve transit (geçiş trafiği) iki ayrı trafik biçiminden bahsedilmekte, bu ayrımın coğrafi pazar tespitinde önem taşıdığı vurgulanmaktadır.
- 17:14Pazar Payları ve Uluslararası Rekabet
- Türkiye konteyner limanlarının uluslararası rekabette önemli bir yerde olmadığı, Yunanistan'ın Pire Limanı'nın 4,20 milyon ton yük eleştirmesi ile karşılaştırıldığında Türkiye'nin toplam yük miktarının 9,09 milyon euro olduğu belirtilmektedir.
- Devlet, transit limanları ile ilgili tedbirler almakta, yüksek TEU kapasiteli konteyner gemilerinin Marmara limanlarını tercih etmeleri için normalde uygulanan tarifelerden indirim yapmaktadır.
- Kararda transit ve interland ayrımına rağmen pazar pay hesaplamasında bu ayrım yapılmamış, tüm pazar payları toplanarak hesaplanmıştır.
- 22:26Davranışsal Taahhütler
- İlk taahhüt paketi, Marco ve Mardaş limanları arasında bir set çekilmesini öngörerek, bu iki limanın yönetimi, personeli, araç gereçleri ve kaynaklarının tamamen ayrı olacağını belirtmektedir.
- İkinci taahhüt paketi, müşterilere daha hızlı hizmet sunulacağını ve fiyatların rekabetçi bir anlayışla belirleneceğini ifade etmektedir.
- Taahhütler arasında her altı ayda fiyat sunulması, özel tariflerin 36 ay boyunca sabitlenmesi ve müşterileri korumaya yönelik set çekimleri de bulunmaktadır.
- 28:19Rekabet Kurulu'nun Kararı
- Rekabet Kurulu, Kuzeybatı Marmara'daki bir limanın devralınması sürecinde ciddi bir şikayet kabul etmiştir.
- Kurum, pazar paylarını transit ve hinterland'ı içeren diğer ürün pazarını ayırmadan toplayarak, devralma sonrası pazar payının yüzde 80'e çıkacağını belirlemiştir.
- Rekabet Kurulu, hakim durumun güçleneceği için işleme koşulsuz izin verilemeyeceğini, ancak taahhüt sürecinin başlayacağını açıklamıştır.
- 29:35Taahhüt Paketleri
- Birinci taahhüt paketi, Marport ve Mardaş'ın personeli, yönetimi, karar alma mekanizmaları, araç-gereçleri ve kaynaklarının tamamen ayrı olması ve arasında bilgi duvarı çekilmesini öngörüyor.
- İkinci taahhüt paketi, müşterilere yönelik olup, hizmetlerin 12 ay boyunca değişmeyeceği ve fiyatların rekabetçi olarak belirleneceği ifade ediliyor.
- Üçüncü taahhüt paketi, ARKAS grubuyla MADAL şirketi arasında bilgi duvarı çekilmesini, yönetim ve personelin ayrılması, araç-gereçlerin ortak kullanılmamasını ve bilgi güvenliği yönetim sertifikasıyla sertifikasyona tabi tutulmasını içeriyor.
- 30:50Yeniden Değerlendirme ve İdari Yargı Süreci
- Kumport ve Ambal Limanı, Rekabet Kurulu'na idari yargılama usul kanununun 11. maddesine dayanarak yeniden değerlendirme talebinde bulunmuş, temel iddiası taahhütlerin belirsiz ve rekabetçi riskleri gidermede yetersiz olmasıydı.
- Rekabet Kurulu, başvuru süresinin geçtiği için talep edilen iddiaları değerlendirememiş, bu durum idari yargının önüne geçmiş.
- Kumport, idari yargıda iptal davası açmış ve yürütmenin durdurulması talep etmiş, ilk derece mahkeme bu talebi kabul etmiş.
- 33:12İdari Yargı Sonucu
- 21 Ekim 2019 tarihinde, bildirim tarihinden 2,5 sene sonra ve Rekabet Kurulu kararından 1,5 sene sonra Ankara İdare Mahkemesi kararı vermiş.
- Mahkeme, pazar paylarının %50-80 aralığında olması ve taahhütlere bakıldığında rekabetçi ilişkilerin nasıl giderileceği ortaya konulmamış olmasından dolayı kararın iptalini kararlaştırmış.
- İşlem tarafları, Rekabet Kurulu'na "ticari şartlarda anlaşamadık, işlemden vazgeçiyoruz" diyerek başvurmuş, ancak Rekabet Kurulu bu konuda bir karar tesis etmemiş.
- 34:44Rekabet Kurulu Kararının İptali
- İşlemi sürdürmeyeceklerine karar verdiklerinden, izin verilip verilmediği önemli değil.
- Rekabet Kurulu kararı iptal edilmiş durumda ve mahkeme, iki tarafın işlemden çekilmesini dikkate alarak dosyayı kapattı.
- İdari yargı bakımından yürütme durdurma kararı önemli ve taahhütler bakımından yapısal taahhütlere vurgu yapıldı.
- 36:30Rekabet Kurulu Kararının Eleştirisi
- Rekabet Kurulu'nun kararının arkasındaki motivasyon, lokal kargo ile transit kargoyu üst üste koyup topladığı pazar payından kaynaklanıyor.
- Rekabet Kurulu yoğunlaşmadan değil, işbirliğinden korktuğunu belirtiyor ve bu nedenle taahhütleri öyle düzenliyor.
- Kararda ilgili pazarı tam olarak belirleyemedikleri için saçma yorumlar yapıldığı ve limanların çoğaldıkça pazarların daraltıldığı belirtiliyor.
- 44:02Roro Hattı Soruşturması
- Roro (kendi tekerleği ile hareket edebilen araçları taşıyan) gemilerden bahsediliyor ve Ambarlı Bandırma ile Ambarlı Topçular hattları inceleniyor.
- Şikayetçi, Ambarlı Bandırma hattında faaliyet gösteren roro hattı işleten gemilerin birlikte hareket ettiğini ve aynı tarihlerde fiyat artışı yaptığını iddia ediyor.
- Rekabet Kurumu, iki farklı operasyon ve şirketin soruşturması bir arada yaparak usul ekonomisi odaklı bir yaklaşım sergilemiş.
- 46:33Kartel Dosyası ve Ceza Uygulamaları
- Kale soruşturma bildiriminden sonra pişmanlık başvurusu yaptığı için yüzde elli oranında ceza indirimi alıyor.
- Roket (Tebüs Birliği) ise ceza uygulanmıyor.
- Kartal faaliyetinde, Ambarlı-Bandırma hattında faaliyet gösteren Tramola ve Kale arasında fiyat listesi paylaşımı yapılmış.
- 47:39Yazışmalar ve Toplantılar
- Teşebbüs Birliği'nde Rafet'in üyelerine gönderdiği toplantı gündeminde taşıma zam oranlarının konuşulacağı belirtilmiş.
- Rafet'in cevabında, toplantıda kendi aralarındaki fiyatları değil, limanlardaki fiyat artışlarını konuşacakları belirtilmiş.
- Rekabet Kurumu, Rafet'in cevabını ciddi olarak değerlendirdi ve rekabet kısıtlayıcı bir amaç olmadığına kanaat getirerek Rafet'e ceza uygulamadı.
- 48:34Rekabet Kurumu'nun Kararı
- Kartal dosyasında her gün rakiplerin birbirine bilgi gönderdiği e-postalar bulunmuş.
- Oligopolistik pazarlarda fiyatların birbirine benzemesi ve bilinçli paralellik savunmaları Rekabet Kurumu tarafından dikkate alınmamış.
- İstanbul Lines'in doğrudan rakipleriyle bilgi değişimi yaptığı tespit edilememiş, ancak Rekabet Kurumu fiyatların yazışmalarla eş zamanlı olarak arttığı korelasyonunu tespit etmiş.
- 51:17İDO ve İDN İlişkisi
- İDO, hattı geliştirmek için İDN'den gemi kiralayacak ama yasal engeller nedeniyle bunu yapamadı.
- İDO, İDN'i bu hatta faaliyet göstermeye davet etti.
- Rekabet Kurumu, ortada acentecilik ilişkisi olmadığını, İDN'in kendi kendine risk alarak kendi adına faaliyet gösterdiğini tespit etti ve İDO'yu cezalandırdı.
- 59:49Denizcilik Sektöründe Regülasyon ve İDO İdari Kararı
- İDO'nun savunduğu "deniz yolu ile yapılacak düzenli seferlere dair yönetmeliği" gereği, bir hatın başka bir hatın gemisini kiralaması mevzuat kapsamında kolay değildir.
- Denizcilik sektöründe yüksek seviyede regülasyon bulunmakta, kabotaj kanunu şemsiyesinde yabancıların girişinin yasak olduğu bir sektör olduğu için şirket ve gemi bazında izin alınan taşıma sistemleri mevcuttur.
- İDO'nun savunması olan "ben davet ettiğim için acentem sayılır" ifadesi kabul edilebilir bir savunma değildir.
- 1:01:43Tek Gemi, Tek Şirket Uygulaması
- Denizcilikte "her gemi için şirket kurma" ilkesi uygulanmaktadır, bu uygulama dünya ticaret uygulamasındaki tek gemi, tek şirket uygulamasıyla aynı değildir.
- Bu sistem, bir geminin vereceği zararların diğer şirketlerin ve aynı armatürün diğer gemilerin etkilenmemesi için getirilmiş bir sistemdir.
- 1:02:46Fiyatların Aleni Olması Savunması
- İDO'nun savunmalarından biri, sektörde fiyatların tamamının aleni olduğu ve bu nedenle bir etki doğmadığı yönündedir.
- Rekabet Kurumu bu savunmaya itibar etmemekte, çünkü fiyatların aleni olmasına rağmen şirketlerin sitelerde yayınlamadan önce geleceğe ilişkin yazışmalar yaptıklarını ve fiyatların buna göre belirlendiğini düşünmektedir.
- 1:03:13Avrupa Komisyonu'nun Konteyner Taşımacılığı Kararı
- Avrupa Komisyonu'nun 2016 tarihli konteyner taşımacılığı kararı, 2011 yılında başlayan bir inceleme üzerine alınmıştır.
- İncelemede 14 hat, denizcilik düzenli hat taşımacılığı sektörünün dünya çapındaki en önde gelen hatları ve pazarın büyük çoğunluğunu kaplayan hatlar incelenmiştir.
- Bu hatlar normalde 3-5 hafta sonraki fiyatlarını ve ilgili rotaları internet sitelerinde düzenli olarak yayınlamaktadır.
- Komisyon, bu uygulamanın tarafların fiyatlarını birbirlerine sinyallemelerine yol açabileceğini düşünerek inceleme yapmıştır.
- Soruşturma sürecinde hatlar, internet sitelerindeki duyuruları daha net yapacaklarını ve müşteriye ödenecek tüm kalemlerin yer alacağını taahhüt etmişlerdir.
- Beş yıllık süreç, hatların daha net duyurular yapılması taahhütüyle sona ermiştir.
- 1:05:51Denizcilik İttifakları ve İşbirlikleri
- İDO kararında "bu sektörde muafiyet tanınmalı" savunması yapılmış, ancak Rekabet Kurumu bu savunmaya itibar etmemektedir.
- Avrupa'da fiyat tespiti yapmalarına izin veren muafiyet mevcut değildir, ancak geçmişte böyle bir dönem yaşanmıştır.
- Dünya çapında üç temel denizcilik ittifakı bulunmakta, bu ittifaklar operasyonel işbirlikleri içerir ve uçak şirketlerindeki Alliance'lar gibi işbirlikleriyle benzerdir.
- Denizcilik sektörü, 1980'lerin sonuna kadar rekabet hukuku uygulamasından muaf tutulmuştur.
- 1980'lerin ortasında rekabet hukuku uygulanmaya başlandığında, konferanslar ve konsorsiyumlar belli koşullar altında muafiyet almıştır.
- 2006 yılına gelindiğinde, ortaklaşa fiyat tespiti tamamen terk edilmiş, sadece operasyonel işbirlikleri olan konsorsiyumlar makbul görülmemiştir.
- 1:08:36Konsorsiyumların Koşulları
- Konsorsiyumlar, faaliyetlerin teknik, operasyonel ve ticari düzenlemelerle rasyonalize edilmesini içerir.
- Konsorsiyum üyelerinin ilgili hat üzerindeki toplam pazar payının %30'u geçmemesi gerekmektedir.
- Konsorsiyumlar, ağır ihlaller olan fiyat tespiti, az kapasite sınırlaması, pazar veya müşteri paylaşma gibi konuları içermez.
- Konsorsiyumlar, gemilerin ve slotların ortak belirlenmesi, sefer çizelgelerinin beraber tespiti, limanların tekrar beraber kullanılması gibi operasyonel faaliyetleri içerir.
- 1:09:31Avrupa Komisyonu'nun Muafiyet Süresi Uzatma Kararı
- Avrupa Komisyonu, muafiyetin dört yıllığına süre uzatılmasını düşünüyor ve bu karara ilişkin görüşlerin sunulmasını istiyor.
- Müşteriler, oyuncular ve teşebbüs birlikleri tarafından sunulan eleştiriler arasında muafiyetin sadece müşterilere fayda sağlamadığı ve komisyonun yüzeysel bir araştırma yaptığı belirtiliyor.
- Komisyon, süre uzatımında dikkate aldığı beş kriteri açıklıyor ve bu kriterler Avrupa Birliği'nin rekabet politikasının diğer politikalarıyla örtüşmesini gösteriyor.
- 1:11:10Komisyonun Dikkate Aldığı Kriterler
- Etkinlik kriteri, muafiyetin hala işe yarayıp yaramadığını sorguluyor ve sektörün kendi terminolojisini kullanarak oyuncuların harici avukatlardan destek almadan uyumluluk denetimi yapabildiklerini belirtiyor.
- Hızlı iktisadi fayda sağlama kriteri, hatların harici vekillere para harcamadan kendi içlerinde denetim yapabildikleri için bir etkinlik sağladığını vurguluyor.
- Geçerlilik kriteri, 2014'ten bu yana sektörde ciddi değişiklikler olmasına rağmen pazarın ana rekabetçi parametrelerinde farklılık olmadığı ve muafiyetin maliyetlerin düşüşünü sağladığından müşterilerin fayda sağlamaya devam ettiği belirtiliyor.
- 1:13:01Uyumluluk ve Sektör Yönetimi Kriterleri
- Uyumluluk kriteri, muafiyet tüzüğünün AB'nin diğer rekabet enstrümanları ve politika ile uyumunu araştırıyor ve taşınan yük başına harcanan yakıt miktarının düşürülmesiyle AB'nin çevre politikalarını desteklediği belirtiliyor.
- Sektör yönetimi kriteri, sektörün çok uluslararası bir yapıya sahip olduğu için bu konunun üye devletler yerine AB'nin daha iyi değerlendirebileceği vurgulanıyor.
- Komisyon, bu beş kriterin sağlandığı sonucuna vararak dört yıllık süre uzatımına karar veriyor ve tüzüğün 24 Nisan 2024'e kadar geçerli olacağını açıklıyor.
- 1:14:40Soru ve Yanıt Oturumu
- Orhan Ünal, Avrupa Komisyonu'nun kararı hakkında yorum yaparak, Kale'nin sağlayıcı-müşteri ilişkisi savunmasını reddettiğini ve rekabet kurumunun şirketlerin satış ve satın alma departmanlarını bölmeleri gerektiğini belirtiyor.
- Baran, sağlayıcı-müşteri ilişkisi ve rekabetin bir arada olduğu durumda kurumun beklentilerinin gerçekçi olmadığını düşünüyor.
- Bulut, soruşturma sürecinde iki ayrı eylemin tek bir soruşturma kapsamında değerlendirilmesinin teşebbüslerin savunma hakkını zedeleyip zedelediğine ilişkin sorularını paylaşıyor.
- 1:20:18Rekabet Kurumu'nun Yaklaşımı
- Rekabet Kurumu'nun her olaydaki yaklaşımı aynı olmamalı, ancak Ambarlı-Bandırma hattında sadece üç şirket çalışıyor.
- İki şirket arasında dikey ilişki varsa, Rekabet Kurumu'nun bu noktada daha dikkatli olmak istemiş olabilir.
- Soruşturma raporu, kurum tarafından hazırlanan en kapsamlı döküman olup, kanaat neredeyse çoğunlukla oluşmuş durumdadır.
- 1:22:15Usuldeki Sorunlar
- İki ayrı hat ve iki ayrı hatta bulunan işletmelerin aynı potada ele alındığı usuldeki bir sorun vardır.
- İDO'nun savunma hakkının zedelendiği ve kartelin daha büyük gösterildiği için rahatsızlık duyulmaktadır.
- Rekabet Kurumu'nun harici iktisadi analizlere dışlama refleksi gösterdiği ve objektif bakılmadığı düşünülmektedir.
- 1:24:16İktisadi Analizler
- İDO ve İDE'nin sefer saatleri günün farklı saatlerinde yapılıyor ve bu nedenle müşterileri farklıdır.
- Alternatif karayolları çok gelişkin durumda olup, köprü ve bağlantı yolları ciddi alternatif sunmaktadır.
- İDO günde bir sefer Ambarlı'dan Topçulara geliyor ve bir seferde tersi istikamette gidiyor, sık sık gidip gelen bir gemi durumu yoktur.
- 1:26:22Pazar ve Fiyat Analizi
- Yeni giren firma beş ay dayanabiliyor, mevcut fiyatlardan iş yapıldığında eski bir oyuncu dayanabilmektedir.
- İlgili pazarı tanırken saat düzleminde ayrılmak mümkündür, ayrı müşteri kitlelerine ve tüketim alışkanlıklarına segmentasyon yapılabilir.
- MatLab'da simülasyonlar yapılarak firmalar için kartel mi yoksa tekelli mi daha karlı olacağını göstermeye çalışılmıştır.
- 1:30:07Rekabet Hukuku ve Deniz Taşımacılığı Tartışması
- Konuşmacılar, tek bir taşımacının olmasının fiyatları daha yüksek olabileceğini ve rekabetin olmamasının daha iyi sonuç verebileceğini tartışıyorlar.
- Ekrem Bey, kendisinin iktisatçı olmadığını ancak rekabet hukukunu hobi olarak takip ettiğini belirtiyor.
- Baran'a yapılan konuşmada, tek taşımacının bile hizmeti artırmak için IDO'yu çağırdığı ve bu nedenle cezalandırıldığı iddia ediliyor.
- 1:32:13İktisadi Analiz ve Pazar Tanımlaması
- İktisatçılar, sözel teorileri sayılarla ve modellerle test etmeye çalıştıklarını belirtiyorlar.
- Farklı müşteri gruplarına göre zamanın farklı pazar tanımlamalarını gerektirdiği ve saatlerin birbirleriyle rekabet ettiği vurgulanıyor.
- Lojistik firmaların plan dahilinde çalıştığı ve farklı saatler sunarak müşterilerin karayolu yerine deniz yolunu tercih etmesini sağladığı belirtiliyor.
- 1:35:12Grup Muafiyet Tüzüğü ve Rekabet Hukuku
- Kemal Bey, 1946-1986 tarihli Konsey Tüzüğüne dayalı olarak çıkartılan Grup Muafiyet Tüzüğü'nden bahsediyor.
- Türk hükümeti adına Avrupa Komisyonu'nda görev aldığını ve Liner Konferansların Grup Muafiyet Tüzüğü'nün hazırlanmasında görev aldığını anlatıyor.
- Rekabet hukukunun tarihçesinin önemine vurgu yapılıyor ve 2024'e kadar bu tüzüğün yürürlüğünde olduğu belirtiliyor.
- 1:38:57Deniz Taşımacılığı Sektörünün Geleceği
- Baran Bey, denizcilik sektörünün özellikle konteyner sektörünün zor günler geçireceğini belirtiyor.
- Roro hatlarının ve yolcu taşımacılığının etkin kullanılmadığı vurgulanıyor.
- Limanların ve deniz taşımacılığının daha çok gelişmesi gerektiği, devlet politikasının bu konulara daha fazla önem vermesi gerektiği ifade ediliyor.
- 1:41:51Toplantının Sonu
- Konuşmacı, bir işin bitmemesinin daha iyi olacağını ve son sunumların 14 Mayıs'ta yapılacağını belirtiyor.
- Katılımcılar birbirlerine teşekkür ederek vedalaşıyorlar.
- Şeyma ve diğer katılımcılar birbirlerine iyi akşamlar dilekleriyle görüşmek üzere ayrılıyorlar.