Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Hukukun Sesi" programında bir hukuk uzmanının sunduğu bu eğitim videosu, Ticaret Kanunu ve İcra ve İflas Kanunu'nun deniz ticaretindeki cebri icra ve ihtiyati haciz hükümlerini detaylı şekilde ele almaktadır.
- Video, üç ana bölümden oluşmaktadır: İlk bölümde Ticaret Kanunu'nun beşinci kitabının sekizinci kısmında deniz ticaretinde cebri icra yoluyla ilgili özel hükümler açıklanırken, ikinci bölümde İcra ve İflas Kanunu'nda deniz alacakları için ihtiyati haciz süreci anlatılmaktadır. Son bölümde ise yabancı sicile kayıtlı gemilerin satışı için hazırlıklar, ilan süreci ve sıra cetveli ilkeleri detaylandırılmaktadır.
- Video, Türk bayraklı gemilerin yurt dışında cebri icra yoluyla satışı, deniz alacaklarının teminat altına alınması, ihtiyati haciz kararı verilmesi için gerekli şartlar, gemi satışında alacakların öncelik sıralaması ve satış bedelinin paylaştırılması gibi konuları kapsamlı şekilde ele almaktadır.
- 00:13Deniz Ticaretinde Cebri İcra Hakkında Genel Hükümler
- Ticaret Kanunu'nun 5. kitabının 8. kısmı olan deniz ticaretinde cebri icraya ilişkin özel hükümler okunacaktır.
- Bir geminin haczi, cebri icra yoluyla satışı ve mülkiyetin intikali dahil olmak üzere bu işlemlerin sonuçları, geminin bulunduğu ülkenin hukukuna tabidir.
- Türk bayraklı bir geminin yurt dışında cebri icra yoluyla satışı halinde, arttırmayı yapan kurum veya ilgililer tarafından satıştan en az otuz gün önce Türk Gemi Siciline, geminin sicile kayıtlı malikine ve diğer alacakların sahiplerine bildirilmesi veya tirajı ellibin üzerinde olan gazetelerden biriyle ilan edilmesi zorunludur.
- 02:02Deniz Alacakları
- Deniz alacağı, geminin işletilmesinin sebep olduğu ziya veya hasar, can kaybı veya bedensel zararlar, kurtarma faaliyeti veya çevre zararı tehdidi oluşturan bir gemi ile ilgili kurtarma faaliyeti için ödenecek özel tazminat gibi hususların birinden veya birkaçından doğan istem anlamına gelir.
- Deniz alacakları arasında batmış, enkaz haline gelmiş, karaya oturmuş veya terk edilmiş olan bir geminin yüzdürülmesi, kaldırılması, çıkartılması, yok edilmesi veya zararsız hale getirilmesi için yapılan giderler ve harcamalar da bulunmaktadır.
- Deniz alacakları arasında geminin yapımı, yeniden yapımı, onarımı, donatılması, liman, kanal, iskele ve rıhtım için ödenecek resimler, gemi adamlarına ödenecek ücretler, sigorta primleri, komisyon, brokaj veya acente ücretleri de bulunmaktadır.
- 06:02İhtiyati Haciz
- Deniz alacaklarının teminat altına alınması için geminin sadece ihtiyati haczine karar verilebilir, gemi üzerine ihtiyati tedbir konulması veya başka bir surette geminin seferden men edilmesi istenemez.
- Deniz alacaklarından başka alacaklar için gemi hakkında ihtiyati haciz kararı verilemez, alacağın 1352. maddede sayılan bir deniz alacağı olması ihtiyati haciz sebebidir.
- Türk bayraklı gemiler hakkında ihtiyati haciz kararı sadece geminin demir attığı, şamandıraya veya tonaza bağlandığı, yanaştığı veya kıza alındığı yer mahkemesi veya Türk Gemi Siciline kayıtlı gemilerde sicil yeri mahkemesi, sicile kayıtlı olmayan gemilerde malik'in yerleşim yeri mahkemesi tarafından verilebilir.
- 08:02İhtiyati Haciz Kararı Verme Yetkisi
- Yetkiye, tahkime ve esasa uygulanacak hukuka ilişkin bir anlaşmanın varlığı halinde, Türk mahkemesinin yetkisi, ilgili sözleşmeye konulmuş bir yetki veya tahkim kaydına göre hakkında ihtiyati haciz kararı uygulanacak olan deniz alacağının esası hakkında hüküm vermeye bir hakem kurulu veya yabancı mahkeme yetkili olsa bile, yetkili mahkemeler ihtiyati haciz kararı vermeye yetkilidir.
- Dava açıldıktan sonra bir deniz alacağı hakkında yurt içinde mahkemede dava açıldıktan sonra ihtiyati haciz kararı sadece davayı gören mahkemeden istenebilir.
- İhtiyati haciz kararı verilmiş olan kişilerin itirazları hakkında karar vermeye esas hakkında dava açılmadan önce ihtiyati haciz kararını vermiş olan mahkeme yetkilidir.
- 10:14İhtiyati Haciz Kararı Hakkında Diğer Hükümler
- Deniz alacağının esası hakkında 1354 ve 1355 maddeler uyarınca deniz alacakları hakkında ihtiyati haciz kararı vermeye yetkili olan mahkeme, deniz alacağının esasına ilişkin olarak yapılmış bir yetki veya tahkim sözleşmesi yoksa, ihtiyati hacizi tamamlamak üzere açılacak dava hakkında ve ihtiyati hacizi uygulayan icra dairesi de icra takibi hakkında yetkilidir.
- Haksız ihtiyati haciz sebebiyle açılacak tazminat davası hakkında ihtiyati haciz kararı veren mahkeme, haksız çıkan alacaklı aleyhine açılacak tazminat davasını da görmeye yetkilidir.
- Deniz alacağı teminat altına almak üzere ihtiyati haciz kararı verilmesini isteyen alacaklının 10.000 özel çekme hakkı tutarında teminat vermesi zorunludur, karşı taraf teminat miktarının arttırılmasını isteyebilir.
- 13:11İhtiyati Hacizin İcra Edilmesi
- İhtiyati haciz kararının icrası, alacaklı tarafından kararın verildiği tarihten itibaren üç iş günü içinde icra dairesinden talep edilmelidir, aksi halde karar kendiliğinden kalkar.
- İcra dairesi istem üzerine derhal ihtiyati hacizi uygular ve bu işlem gece ve resmi tatillerde de yapılabilir.
- İhtiyati haczine karar verilen gemiler, bayrağı ve sicile bakılmaksızın icra müdürü tarafından seferden men edilerek muhafaza altına alınır.
- 14:13Geminin Muhafaza Altına Alınması
- Geminin ihtiyati hacz edilerek seferden men edildiği kaptana, malike veya donatana tebliğ edilir ve gemi tebligat yapılan kişiye yedi emin sıfatıyla bırakılır.
- Haczi uygulayan memurun düzenleyeceği tutanağın geminin adıyla belirtilmesi yeterlidir, değerinin yazılması gerekmez.
- İcra müdürü, ihtiyati haciz kararını derhal sahil güvenlik komutanlığı, emniyet teşkilatı, liman başkanlığı ve gümrük idaresine bildirir.
- 15:33Geminin Seferde Olması Durumunda
- İhtiyati haciz kararı uygulanacağı sırada gemi fiilen hareket etmiş veya seferde bulunuyorsa, Türk bayraklı gemilerde malike, donatana ve borçtan şahsen sorumlu kişiye tebliğ edilir.
- Deniz alacağı için on gün içinde teminat verilmesi veya aksi halde geminin izleyen ilk seferinde icra dairesine teslim olunması ihtar olunur.
- Yabancı bayraklı gemilerde ihtiyati haciz kararı, sahil güvenlik komutanlığı'nın yardımı alınarak gemi Türk karasularını terk edinceye kadar uygulanabilir.
- 16:32İhtiyati Haczin Kapsamı
- Bir geminin ihtiyati haczi, borçlunun o geminin işletilmesinden elde ettiği geliri ve menfaatleri de kapsar.
- İcra dairesi, geminin idaresi ve işletilmesi ile bakımı ve korunması için gerekli her türde önlemi alır.
- İhtiyati haciz hakkının kullanılması, deniz alacağı ileri sürülen her geminin maliki veya kiracısı tarafından mümkündür.
- 18:25Geminin Serbest Bırakılması
- İhtiyaten hacz olunan gemi, istenildiği zaman icra dairesine teslim edilmek ve bunu sağlamak amacıyla geminin değeri depo edilmek veya taşınmaz rehni, gemi ipoteği veya itibarlı bir banka kefaleti gösterilmek şartıyla borçluya bırakılabilir.
- İhtiyati haczin devamı için açılan davanın sonunda teminatın alacaklıya ödenmesine karar verilse bile, teminat olarak yatırılan para icra veznesinden çekilene kadar diğer deniz alacaklıları bu kısım hükümlerine göre hacze katılabilir.
- Binüçyüzelliiki maddenin t ve u bentlerinde sayılan deniz alacaklarının birinden dolayı ihtiyaten haczedilmiş olan gemi hakkında zilyede olan kişinin yeterli teminatı vermesi durumunda gemi bu kişiye bırakılabilir.
- 19:59İhtiyati Haczin Kaldırılması
- Geminin maliki veya borçlu, geminin değerini geçmemek kaydıyla deniz alacağının tamamı faizi ve giderleri için yeterli teminat göstererek ihtiyati haczin kaldırılmasını mahkemeden isteyebilir.
- Takibe başladıktan sonra bu yetki icra mahkemesine geçer ve ihtiyati haczin kaldırıldığının binüçyüzaltmışaltı maddede sayılan kurumlara bildirilmesi ve sicildeki kaydın silinmesi gereklidir.
- İhtiyati haczin devamı için açılan davanın sonunda teminatın alacaklı ödenmesine karar verilmesi durumunda, bu teminat üzerine diğer deniz alacaklıları haciz koyduramaz.
- 21:20Teminatın Değiştirilmesi ve Yeniden İhtiyati Haciz
- Teminat veren kişi, her zaman bu teminatın miktarının azaltılması, türünün değiştirilmesi veya iptali için mahkemeye başvurabilir.
- Gemi, bir deniz alacağı için yurt içinde veya yurt dışında ihtiyaten haczedilmiş ve serbest bırakılmışsa veya o gemiyle ilgili olarak teminat alınmışsa, aynı geminin yeniden veya aynı alacak için ihtiyati haczi sadece elde edilecek toplam teminat miktarının geminin değerini aşmamak şartıyla mümkündür.
- Aynı deniz alacağı için ihtiyati hacze konu olabilecek başka bir gemi, daha önce verilmiş olan teminatın tür veya miktarı yetersizse veya birinci fıkranın b veya c bentleri uygulama alanı buluyorsa ihtiyaten haczedilebilir.
- 23:27Rehinli Alacakların Takibi
- Gemi üzerinde kanun veya sözleşme uyarınca doğan veya mahkemece tesciline karar verilen bütün rehin ve hapis hakları, teminat altına alınan alacaktan ayrı ve bağımsız olarak yargılama veya icra konusu yapılamaz.
- Rehnin paraya çevrilmesi yoluyla ilamlı takip konusu yapılabilmeleri için hem alacağın hem de rehin veya hapis hakkının ilan veya ilam niteliğindeki belgelerde veya gemi sicil müdürlüğünde düzenlenmiş gemi ipoteği sözleşmesinde tespit edilmiş olması şarttır.
- Gemi üzerinde akdi veya kanuni bir rehin hakkı bulunsa bile alacaklı iflas yoluyla takip yapabilir.
- 25:31Cebri Satış Haciz ve Paraya Çevirme
- Türk ve yabancı bayraklı bütün gemilerin kesin haczinde, ihtiyati hacize ilişkin binüçyüzaltmışdört ile binüçyüzaltmışsekiz maddeler uygulanır.
- Gemilerin icra yoluyla haczinde alacağın binüçyüzelliiki maddede sayılan deniz alacaklarından olması şartı aranmaz.
- Bir sicile kayıtlı olan Türk ve yabancı bayraklı gemiler, icra ve iflas kanununun taşınmazların satışına ilişkin hükümlerine göre, bir sicile kayıtlı olmayan Türk ve yabancı bayraklı gemiler ise aynı kanunun taşınırların satışına ilişkin hükümleri uyarınca paraya çevrilirler.
- 26:19Yabancı Sicile Kayıtlı Gemilerin Satışı
- Yabancı bir sicile kayıtlı geminin satışı istenildiğinde, icra müdürü geminin bayrağını taşıdığı devletin konsolosluğuna bildirir ve mükellefiyetler listesinin hazırlanmasını ister.
- İcra ve İflas Kanunu'nun 126. maddesi uyarınca ilan, geminin kayıtlı olduğu sicil devletinde gemi sicilini tutmakla yükümlü olan makam, kanuni rehin alacaklıları, geminin sicile kayıtlı malikine bildirilir veya tirajı 50.000 üzerinde olan gazetelerden biriyle ilan edilir.
- İlan, tirajı 50.000 üzerinde olan gazetelerden biriyle ve ayrıca dünya çapında dağıtımı yapılan denizcilikle ilgili günlük bir gazetede yayımlanır.
- 28:26Vaktinden Evvel Satış
- Türk ve yabancı bayraklı gemilerde malik aynı zamanda deniz alacağının kişisel borçlusu ise, malik'in istemiyle vaktinden evvel satış yapılabilir.
- Geminin değeri hızla düşer veya korunması fazla masraflı olursa, icra müdürü veya alacaklı, ihtiyaten veya kesin olarak haczedilmiş geminin vaktinden evvel satılması için icra mahkemesine başvurabilir.
- Gemi veya içindeki eşya, insan, eşya ve çevre güvenliği açısından tehlike gösterirse, icra müdürü veya liman başkanı, ihtiyaten veya kesin olarak haczedilmiş geminin vaktinden evvel satılması için icra mahkemesine başvurabilir.
- 29:47Satış Bedeli ve Satış Sonucu
- İcra müdürlüğü, satış bedelini hak sahipleri adına üçer aylık vadeli hesaba dönüştürerek paylaştırma aşamasına kadar nemalandırmak amacıyla icra mahkemesince belirlenecek bankaya yatırır.
- Pazarlık sureti ile satış, bütün ilgililer ister veya 1386. maddede gösterilen haller gerçekleşirse gemi pazarlık sureti ile satılabilir.
- Satış ve ihalenin sonucu, alıcı, icra dairesi tarafından gemi kendisine ihale edildiği veya satıldığı anda geminin mülkiyetini iktisap eder.
- 30:56Sıra Cetveli İlkeleri
- Türk veya yabancı bayraklı bir gemi cebri icra yoluyla satıldığında, satış tutarı bütün alacaklıların alacağını ödemeye yetmezse, icra dairesi alacaklıların bir sıra cetvelini yapar.
- Bir donatanın iflası halinde birden çok gemisi paraya çevrilirse, 1390-1397. maddelerde belirtilen sıralama her gemi için ayrı ayrı yapılır ve o sıraya göre ödemede bulunulur.
- Birinci sıradaki alacaklılar alacaklarını tamamen almadıkça, sonra gelen sıradaki alacaklılara ödemede bulunulmaz.
- 32:05Sıra Cetvelinin Sıraları
- Birinci sıraya, geminin haczi tarihinden ödemelerin yapıldığı tarihe kadar, geminin bakımı ve korunmasıyla gemi adamların iaşelerinden, geminin paraya çevrilmesinden, satış tutarının paylaştırılmasından doğan giderler ve harcamalar kaydedilir.
- İkinci sıraya, satılan gemi karaya oturmuş veya batmış iken seyrüsefer emniyeti veya deniz çevresinin korunması amacıyla kamu kurumları tarafından kaldırılmışsa, bu kaldırmanın giderleri kaydedilir.
- Üçüncü sıraya, 1320. maddenin 1. fıkrasının a ile e bentlerinde düzenlenmiş olan gemi alacaklılarından 1390. maddeye girmeyenler kaydedilir.
- 33:27Sıra Cetvelinin Diğer Sıraları
- Dördüncü sıraya, gemi cebrica yoluyla satış sırasında bir tersanenin zilyetliğinde bulunuyorsa, tersane sahibinin 103. madde uyarınca kanuni ipotekle veya Türk Medeni Kanunu'nun 950. maddesi uyarınca hapis hakkıyla teminat altına alınmış alacakları kaydedilir.
- Beşinci sıraya, takip konusu gemiye ilişkin gümrük resmi ile diğer vergiler kaydedilir.
- Altıncı sıraya, akdi veya kanuni bir rehin hakkı ile teminat altına alınmış olup da 1390-1394. maddelere girmeyen alacaklar kaydedilir.
- 35:11Eşya Hakkında Hapis Hakkı
- İcra ve İflas Kanunu'nun 270 ve 271. maddeleri bu kanunun hükümleri uyarınca eşya üzerinde doğan hapis hakkının paraya çevrilmesinde de uygulanır.
- Eşya üzerinde doğan hapis haklarının paraya çevrilmesinde öngörülen süre 15 gündür.
- İlamlı icra hapis hakkıyla teminat altına alınan alacak, bir ilhama veya ilam niteliğindeki belgeye dayanıyorsa, alacaklı defterin tutulmasından başlayarak 15 gün içinde taşınır rehnin paraya çevrilmesi yoluyla ilamlı takip yapar.