Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Türkiye Barolar Birliği Televizyonunda yayınlanan bir röportajdır. Konuk, Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu Başkanı Avukat Gökhan Candoğan'dır.
- Röportajda Alp Ovası'nda planlanan termik santral projesi ve hukuki süreci ele alınmaktadır. Avukat Candoğan, 2016 yılından başlayan bu projenin özelleştirme işlemi kapsamında olduğunu, 2017 yılında Yüksek Kurulu kararıyla özelleştirme kapsamına alındığını ve 2020 yılı sonuna kadar tamamlanması için süre verildiğini anlatmaktadır.
- Röportajda ayrıca ihale sürecinin beş kez ertelenmesinin ihale tasarımını geçersiz kıldığı, ihale kararı geçerliliğini yitirdiği ve bu sürecin iptal edilmesi için idari başvuru yapılması gerektiği belirtilmektedir. Eskişehir bölgesi yerel yönetiminin ve sivil toplum örgütlerinin bu projeye karşı olduğu, Eskişehir Barosu'nun açtığı davada yürütmeyi durdurma kararı aldığı ve ihale sürecinin şeffaflık eksikliği vurgulanmaktadır.
- 00:01Alp Ovası'nda Termik Santral Projesi
- Türkiye Barolar Birliği Televizyonda Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu Başkanı Avukat Gökhan Candon, Alp Ovası'na kurulması planlanan termik santral ile ilgili hukuki süreci ele alıyor.
- Alp Ovası'nda yapımı planlanan termik santral projesi 2016 yılından başlamış olup, hem bir enerji santral projesi hem de bir özelleştirme işlemi içeriyor.
- Elektrik Piyasası Kanunu'nda 2016 yılında yapılan değişiklikle, Elektrik Üretim A.Ş. (EOS) ait varlıkların işletme hakkı devri yoluyla özelleştirilmesine imkan sağlayan bir madde eklendi.
- 01:18Özelleştirme Süreci ve İhale
- 2017 yılında Özelleştirme Yüksek Kurulu, Alp Ovası'ndaki varlıkları özelleştirme kapsamı programına aldı ve 2020 yılı sonuna kadar özelleştirmenin tamamlanması için süre verildi.
- Özelleştirme İdaresi Başkanlığı ihaleye çıktı ancak bu ihale bugüne kadar beş kez ertelendi ve son olarak Şubat 2019'da yapılması planlanıyor.
- Termik santral projesi bir dizi idari işlemden oluşur; çevre sağlığı açısından ÇED süreci, tarım dışı kullanıma açılması için kamu yararı kararı alınması ve üretim lisansı alınması gibi aşamalar vardır.
- 03:06Yerel Yönetim ve Sivil Toplum Tepkisi
- Eskişehir yöresi yerel yönetiminden bölge insanına kadar büyük bir kesim Alp Ovası termik santrali yapımına ikna olmadı.
- Eskişehir Büyükşehir Belediyesi başta olmak üzere bölgedeki demokratik kitle örgütleri ve sivil toplum örgütleri bu santrallerin yapımına karşı çıkıyor.
- Yerel yönetim ve bölge insanının görüşüne başvurulmadığı anlaşılıyor ve yerel yönetim bu konuda ciddi bir hukuk mücadelesi veriyor.
- 05:13İhale Sürecinin Sorunları
- Bir dizi farklı hukuki süreci tek bir potada eritip tuhaf bir ihale tasarlanmış; Eskişehir'de Alp Ovası'nda yapılacak termik santralin tüm izin ve işlemlerini kamu şirketi EOS yaptı.
- İhale gerçekleşirse özel bir şirket gelecek, termik santral inşa edecek ve karşılığında ücretsiz olarak linyit kömürünü kullanacak.
- Özelleştirme ihalesinde linyit kömürünün ekonomik değeri tespit edilmiyor ve bedelsiz olarak özel şirkete veriliyor.
- 06:25Elektrik Satış Anlaşması ve Teknoloji
- En son aşamada elektrik satış anlaşması (ESA) imzalanacak ve ihaleye katılan firmalar elektriğin sentini birimini ne kadar üreteceklerini teklif edecekler.
- Termik santraller ekosisteme ciddi karbondioksit salınımı yapar ve sera gazı olarak küresel ısınmanın bir numaralı müsebbibi olup, bunu ortadan kaldıracak bir teknoloji yoktur.
- Şu anda en iyi teknoloji sadece karbondioksit salınımını %40-50 arası azaltabiliyor, ancak ihaleye çıkarken bu teknoloji şartı belirtilmemiş.
- 09:06İşletme Süresi ve Gizlilik
- Termik santralin işletme süresi yaklaşık 20 yıllık olup, 15 yıl boyunca alım garantili sözleşme yapılacak.
- Alp Ovası'nın Türkiye'deki üçüncü büyük linyit rezervi olduğu açıklandı ancak detaylar kamuoyuyla paylaşılmıyor.
- Özelleştirme İdaresi tarafından alıcı adaylara dönük gizlilik taahhütnamesi imzalanmış ve ihale süreci son derece kapalı yürütülüyor.
- 11:46İhale Hukuku Açısından Değerlendirme
- Uzun süreli öteleme ihale tasarımını geçersiz kılmaktadır çünkü ihale tasarımı o an itibariyle geçerli koşullar üzerinden yapılır.
- İhale tasarımındaki tek ölçüt değer değil, başka ölçütler de vardır ve iki yıla yaklaşan sürede Türkiye'de ve dünyada yaşanan büyük değişimler nedeniyle ihale kararı hukuken geçerliliğini yitirmiştir.
- İhale sürecinin iptal edilmesine dair idari başvuru yapılması ve dava tasarlanması mümkün görünmektedir.
- 13:20Hukuki Süreç ve Özelleştirme Yasası
- Özelleştirme işleminin idari hukuku açısından yöntem saptırmasıyla yapıldığı ve mevzuat çerçevesinde böyle bir ihale yapılamayacağı belirtilmektedir.
- İhale sürecinin özelleştirme yasası ve elektrik piyasası kanununda gözetilerek yapılması gerektiği vurgulanmaktadır.
- İhale beş kez ertelenmesinin ekonomik koşullar sebebiyle yapılabileceği, özellikle termik santral projelerine yurt dışından kredi bulmakta sıkıntı yaşanabileceği ifade edilmektedir.
- 14:57Mücadele ve Yargı Süreci
- Yöre insanının kurumlarıyla ciddi bir mücadele verdiği ve ESC, yerel yönetim ve baro desteğiyle yürütülen hukuk mücadelesinin iyi ilerlediği belirtilmektedir.
- Şu anda yapılmış bir tesis olmadığı, ihale henüz sonuçlandırılmamış ve kimin projeyi yürüteceği belli olmadığı için, ihale tamamlanmadan bir yargı kararı çıkarsa proje gerçekleşmeyecektir.
- Özelleştirme Yüksek Kurulu kararlarına karşı Danıştay'a dava açılabileceği ve ihalenin iptali gerekliliğine dair yasal süreç oluşturulabileceği düşünülmektedir.