Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Kalitelinin Bir Numaralı Adresine" adlı programın bu bölümünde, CD Projekt Red'in kuruluş ve gelişim hikayesi anlatılmaktadır. Videoda Martin ve Mihal adlı iki korsan oyun satıcısının 1990'lı yıllarda Polonya'da nasıl bir şirket kurdukları ve oyun endüstrisine nasıl adım attıkları aktarılmaktadır.
- Video, Polonya'daki sosyalist rejimde bilgisayar oyunlarına erişim zorlukları ve bu zorluklara karşı geliştirilen oyun takas ve kopyalama kültürü ile başlayıp, Martin'in korsan oyun satışı ile CD-ROM teknolojisinin ortaya çıkmasıyla ortaklık kurmalarını ve CD Projekt şirketini kurmalarını anlatmaktadır. Ardından Baldoscape oyununun 50 bin adet orijinal satışıyla şirketin yükselişi, Interplay ile işbirliği ve Witcher serisinin ortaya çıkmasına yol açan Darklien oyununun PC portu için yapılan teklif ele alınmaktadır.
- Videoda ayrıca Polonya'da korsan oyun kültürü ve orijinal oyun satışı arasındaki zorluklar, Amerika'dan yasal yöntemlerle oyun getirme ve yerelleştirme çalışmaları gibi konular da detaylı şekilde açıklanmaktadır. Video, bir serinin parçası olup, bir sonraki bölümde oyun yapma süreçlerinin detaylarının anlatılacağı belirtilmektedir.
- CD Projekt Red Hakkında
- Konuşmacı, CD Projekt Red firmasını hem hızlı yükselişinden hem de Türkiye'de iyi fiyat uygulaması ve Türkçe altyazı getirmesinden dolayı takdir ettiğini belirtiyor.
- Cyberpunk 2077 oyunu krizde çıkmasaydı, CD Projekt Red'e olan sevgisi tam gaz devam edecekti.
- CD Projekt Red, ticari ve isim anlamında oyun dünyasının en çok kazanan firmalarından biri olmasına rağmen, acayip değişik bir hikayesi var.
- 00:48Polonya'nın 80'li Yılları
- CD Projekt Red, Polonya kökenli bir firma olup, 1974 yılında dünyaya gelen Marchine Ivsky'nin yaşadığı 80'li yılların Polonya'sına odaklanılıyor.
- Dünya Savaşı sonrası kutuplaşan dünyada sosyalist bir rejimle ilerleyen Polonya'da, ithal ürünleri kolay kolay bulabileceğiniz bir yer değildi.
- 80'ler Polonyasında bilgisayarlara ve bilgisayar oyunlarına erişmek çok zorlayıcı bir işti.
- 01:17Marchine'in Bilgisayarla Tanışması
- Marchine'in babası bir belgesel yönetmeni ve Batı'ya çokça seyahat edebilen bir adamdı.
- Bir gün Avrupa'da çalıştığı bir çekimin ardından oğluna ZX Spektrum adlı bir bilgisayar getirdiğinde, Marchine bilgisayarla gerçek anlamda ilk kez tanıştı.
- Spektrum sahibi olmak başlı başına oyun oynayabileceğiniz anlamına gelmiyordu çünkü o dönemde Polonya'da resmi bir şekilde oyun satın almak imkansızdı.
- 01:40Oyun Ekosistemi
- Dönemin Polonyalı gençleri, oyun satın almanın imkansızlığından dolayı kendilerince bir çözüm buldular.
- Polonyalı oyuncular, bit pazarlarını andıran pazar yerlerinde elde edebildikleri oyunları birbirleriyle takaslıyorlardı.
- Bu takas işi zamanla büyüyerek ortalama 30-40 bin oyuncunun faydalanabileceği bir alana dönüşmüştü.
- 01:58Oyun Kopyalama Kültürü
- Takas işi dışında, yeni oyunlara erişmek için oyun kopyalama durumu da vardı.
- O dönemde oyunlar kasetten oynandığı için, bu tarz yazılımları kasete kaydederek kopyalama kültürü gelişmiş oyuncular arasında yaygındı.
- Polonya'da radyo yayınları üzerinden de kopyalama yapılıyordu; akşam 8'de radyodan gelen bip bip sesi eş zamanlı olarak boş kasete kaydedilerek kopyalama işlemi tamamlanıyordu.
- 02:33Marchine'in Oyun Kültürü
- Genç Marchine, bu yöntemler vasıtasıyla pek çok oyuna erişim kazanıyor ve oyuncu kültürüne hakim oluyor.
- Üniversite dönemlerinde de oyunlarla haşır neşir olan Marchine, pazar alanlarına takılınca takılıyor, insanlarla tanışıyor, ortamlar yapıyor ve oyun dergileri alıyor.
- Marchine, oyun işinden para kazanmanın hayalini kuruyor.
- 02:51Marchine'in Hayatı Değiştiren Dergi
- Marchine'in aldığı bir oyun dergisi hayatını büyük oranda değiştiriyor.
- Derginin adı "Your Synclair" olup, oyunlar üzerine haberler ve bilgiler hazırlayan bir dergiydi.
- Dergide bir ilan gözüne çarpıyor: Yunanistan'da yaşayan bir oyuncu, oyun takaslamak isteyen oyuncuların kendisine ulaşması için ilan vermiş.
- 03:21Yunanistan'dan Gelen Oyunlar
- Marchine, Yunanistan'daki oyuncuya bir mektup kaleme alıyor ve istediği oyunların listesini yazıyor.
- Posta gönderiminden iki hafta sonra Marchine'in evine Yunanistan'dan bir mektup ve yeni kasetler geliyor.
- Gönderdiği oyunların birçoğu Polonya'ya henüz gelmeyen oyunlar olup, Marchine bu oyunları pazarda satmaya başlıyor.
- 04:15Ticaret Hayatı
- Marchine, Yunanistan'daki oyun arkadaşıyla kast alışverişi yapıyor ve oradan gelen oyun kasetlerini pazarda satıyor.
- Mektuplaşarak kazandığı parayla bir modem satın alarak internet bağlantısı sağlıyor, bu o dönemin Polonya'sı için lüks bir durumdu.
- İnternet sayesinde bazı ağlara girerek korsan oyun indirmeyi başarıyor ve bu indirdikleri oyunları kaset doldurup küçük oyuncu pazarında satıyor.
- 04:45Yasadışı Durum
- Bu olaylar yasadışı değildi çünkü dönemin Polonya'sı sosyalist bir ülke ve telif hakkı kavramı kanunda henüz yer almıyordu.
- 04:59Polonya'da Korsan Oyun Satışı
- Marshall'in yaptığı hiçbir şey Polonya kanunlarına göre yasadışı değil, ancak dışarıdan oyun getirip satmak kanunen illegal olabilir.
- Marshall, her hafta en yeni korsan oyunları kasetlere ve disketlere doldurup satarak muhteşem paralar kazanıyor.
- 1990'lı yılların başında CD'ler piyasayı ele geçirmeye başlıyor ve disketlerden neredeyse dörtyüz kat daha fazla veri taşıyabilmeleri sebebiyle gözde hale geliyorlar.
- 06:06CD Project'in Kuruluşu
- 1990'lı yılların başında Sovyetler Birliği dağılmış durumda ve Polonya Avrupa'ya entegre olma sürecine giriyor.
- Yeni düzenleme ile Polonya'da korsan oyun satmak yasadışı hale geliyor, ancak pratikte pek bir şey değişmiyor.
- Marshall ve arkadaşı Mihal, CD-ROMlarda gelecek olduğunu gören ve bu işlere dalmak isteyen iki korsan oyun satan adam, maliyetle kurtarması adına ortaklık kuruyorlar.
- 07:06CD Project'in İlk Adımları
- İşleri daha da resmileştirmek için bir şirket kuruyorlar ve şirketin ismini CD Project yapıyorlar.
- Şirketin sermayesi bir tane bilgisayar ve iki bin dolar, çalışacakları ofise paraları yetmediği için bir arkadaşlarından rica ediyorlar.
- Dışarıdan yasal yöntemlerle oyun getirmek için Amerika'daki toptancılara gidiyorlar ve bir toptancıyla anlaşıyorlar.
- 08:24Yerelleştirme Stratejisi
- Amerika'dan getirdikleri oyunlara Lehçe kapak ve rehber hazırlayarak satma planı yapıyorlar.
- Bu şekilde korsan oyunların önüne çıkmaları ve tüketiciyi kancalamaları gerekiyor.
- Az da olsa bilinen Batı oyunlarını Polonyalı oyuncular için tamamen yerelleştirme çabasına giriyorlar, bu yerelleştirme sadece altyazılar ve menüler değil, dublajları da içeren bir yerelleştirmeden bahsediliyor.
- 09:36Interplay ile Anlaşma
- 2000'li yıllara yaklaşırken CD Project, Fallout gibi güçlü bir markaya imza atmış olan oyun firması Interplay ile anlaşma yapıyor.
- İlk sözleşme Dungeon Keeper 2 adlı oyunun Polonya dağıtım hakları için imzalanıyor, ancak tahmin ettiklerinden çok daha az satıyor ve zarar ediyorlar.
- Başarısızlıkların en büyük sebebi Polonya'nın henüz korsan oyun olayından tamamen kurtulamamış olması ve oyuncu topluluğunun büyük bir kısmının hala korsan oyunlarla haşır neşir olması.
- 10:31Baldoscate Anlaşması
- CD Project, Interplay'in karşısına çıkıp Baldoscate isimli oyunun Polonya dağıtım haklarını istiyorlar.
- Marshall, üç bin adet satılacağına garanti veriyor ve bu garantiyi verdiğinde Interplay anlaşmayı kabul ediyor.
- Interplay, anlaşma doğrultusunda ilk etapta on sekiz bin tane oyun yolluyor ve CD Project, Baldoscate'in kendi dillerinde Lehçe dublaj ve altyazıyı hazırlattırıyor.
- 12:04Baldoscape'in Başarısı
- CD Projekt, Baldoscape'in kutu oyununa Danger ve Regls'ın masaüstü oyunlarını eklemiş, masraftan kaçmak yerine üçbin satış garantisi vermiş.
- Polonya'da üçbin adet orijinal Baldoscape satılmış, batıdan gelen korsan versiyonları yerine insanlar orijinali almaya başlamış.
- Satışlar zamanla onbin, yirmi bin'e ulaşmış, CD Projekt'in elli bin adet satmasıyla Polonya tarihinde ilk kez bir oyun korsanından daha fazla satılmış.
- 13:40CD Projekt'in Yükselişi
- CD Projekt, Interplay ile sıkı diyaloglar içindeyken Baldoscape'in yeni oyunu Darklien'i gösteriyorlar.
- Darklien'in PlayStation 2 oyunu olması ve Polonya'da konsol kullanımının az olması nedeniyle CD Projekt'in endişesi artıyor.
- Interplay, CD Projekt'e PC versiyonunu kendilerinin yapmalarını öneriyor ve CD Projekt bu teklifi kabul ediyor.
- 15:10CD Projekt'in Geleceği
- CD Projekt, oyun yapmayı bilen veya altyapıları olan biriyle çalışmıyor, bu işe tamamen bodoslama bir şekilde girişmiş.
- Bu bodoslamanın sonucunda Witcher 1, Witcher 2, Witcher 3 ve Cyberpunk gibi oyunlar ortaya çıkmış.
- CD Projekt Red, şu anda oyun dünyasının en çok kazanan ve en büyük şirketlerinden biri haline gelmiş.