Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Tüketiciler Derneği Başkanı Levent Küçük ile yapılan bir röportajdır. Konuşmacı aynı zamanda İstanbul Teknik Üniversitesi'nde iç denetçi olarak görev yapmakta ve vergi müfettişi kökenli bir kişidir.
- Röportajda Türkiye'deki fiyat artışları ve KDV oranları konuları ele alınmaktadır. İlk bölümde 2021 yılının son aylarında yaşanan fiyat artışlarının nedenleri (döviz kuru, gübre, hammadde, akaryakıt fiyatları) ve hükümetin aldığı önlemler tartışılmaktadır. İkinci bölümde ise KDV oranlarının sadeleştirilmesi, özellikle temel gıda maddelerinde KDV oranının sıfıra çekilmesi gibi öneriler sunulmaktadır.
- Röportajda ayrıca stokçulukla mücadele yasasının yürürlüğe girdiği, gıda ürünlerindeki katma değer vergisinin indirilmesi gerektiği ve kamu kesiminin öncülük etmesi gerektiği vurgulanmaktadır. Konuşmacı, KDV oranlarının düşürülmesinin topluma ve özellikle tüketicilere gelir desteği sağlayacağını belirtmektedir.
- 00:14Türkiye'de Fiyat Artışlarının Nedenleri
- Türkiye'de marketlerdeki etiket fiyatlarının yüksekliği herkesçe bilinmektedir ve özellikle 2021'in son aylarında, özellikle Aralık ayında bu durum daha da artmıştır.
- Fiyat artışının nedenleri arasında dövizin artması, gübreye gelen zamlar, hammaddeye erişimin zor olması, akaryakıt fiyatları nedeniyle nakliyede yaşanan sıkıntılar bulunmaktadır.
- Yetkililer fiyat artışının önüne geçmek için çeşitli önlemler almış, ancak dövizin düşürülmesinden sonra önlemler daha da sıkılaştırılmıştır.
- 01:32Fiyat Artışlarının Tarihsel Gelişimi
- Pandemi süreci ile birlikte, mevsimsel değişiklikler, hava şartları, kış, kuraklık veya aşırı don gibi dönemlerde gıda fiyatlarında anormal bir yükselme başlamıştır.
- Sebze ve meyve fiyatları üretim yerinden perakende ticarete kadar, tüketiciye ulaşana kadar üç katı, dört katı, beş katı fiyata ulaşmaktaydı.
- Pandemi süreci, üretimdeki kısıtlamalar, hizmetlerdeki kısıtlamalar, enerji fiyatlarında ortaya çıkan artış, ulaştırma, emtia fiyatlarında ve hammadde fiyatlarında ortaya çıkan artış, salgın hastalıktan sonra yeniden kısıtlamaların kaldırılmasıyla birlikte fiyatlardaki artışı tüketici olarak yaşadık.
- 03:042021'deki Fiyat Artışları ve Döviz Kuru
- 2021 yılının Ağustos-Eylül aylarında üniversite yerleştirme sonuçlarının belli olmasıyla birlikte pandeminin etkisinin azalmasıyla birlikte konut kira fiyatlarında astronomik bir artış yaşanmıştır.
- Dövizdeki kurunun aşırı yükselme ile birlikte fiyatlar astronomik bir şekilde artmıştır.
- 20 Aralık'ta hükümetin aldığı bankacılık finans tedbirleri ile 18 dolara ulaşan dolar kuru tekrar 12-13 lira seviyesine düşmüştür.
- 04:10Fırsatçılık ve Piyasa Durumu
- Döviz kurundaki artışı bahane ederek, döviz kurundaki artışla gerçekten maliyetleri artan veya maliyetleri artmadığı halde artacağı beklentisiyle rafındaki, deposundaki ürünlerin fiyatlarını anında arttıran birçok satıcı ve işletme ile karşılaşılmıştır.
- Bu süreçte piyasada bir panik hali ortaya çıkmış, ekonominin temeli olan güven, fiyat istikrarı ve geleceğe ilişkin iyimser ekonomik beklentilerin olması tüketiciler açısından çok önemlidir.
- Bazı işletmeler raf fiyatlarını etiket fiyatlarını değiştirmekten kasa kasa fiyatları ile uyumlu hale getiremez olmuş, bu durumda tüketiciler raf fiyatıyla kasa fiyatı arasındaki farktan dolayı mağduriyet yaşamışlardır.
- 06:44Tüketicilerin Şikayetleri ve Dernek Çağrısı
- Tüketicilerin 2021'in son aylarında en çok şikayet ettiği konu fiyat artışları olmuştur.
- Sabit gelirli aileler, gelirlerini arttıramadıkları için fiyatların artışıyla birlikte şaşkınlık ve karamsarlık haline girmişlerdir.
- Dernek, tüketicilere alışveriş yapmadan önce birden fazla işletmeden fiyat araştırması yapmalarını, mukayese yapmalarını ve bütçeye en uygun israf etmeden alışveriş yapmalarını çağrısında bulunmuştur.
- 08:37Denetimler ve Yasalar
- Stokçulukla mücadele yasası resmi gazetede onaylanarak yürürlüğe girmiş, stokçulukla ilgili verilen cezaların alt sınırı 100 bin lira, üst sınırı 2 milyon lira olarak yükseltilmiştir.
- Dernek, denetimlerin olumlu ve yerinde olduğunu, özellikle gıda ürünlerinde üretimin planlanmasından, dağıtılmasına, tedarik zincirlerinin organizasyonuna kadar tüm aşamada denetimin olmasından yanaydır.
- Ekonomik suça ekonomik cezaların belli bir noktaya kadar cahit borcu olabildiği, gıda gibi yaşamsal kaynakların stoklanması ve istismar edilmesi durumunda Türk Ceza Kanunu ve Ticaret Kanunu açısından daha caydırıcı tedbirlerin alınması gerektiği belirtilmiştir.
- 11:45Tüketicilere ve Kamu Kesimine Çağrı
- Dernek, tüketicilere ihtiyaçlarına uygun alışveriş yapmalarını, farklı işletmelerden fiyat alıp mukayese etmelerini ve aile bütçelerine uygun alışveriş yapmalarını tekrar çağrısında bulunmuştur.
- Kamu kesiminden, özellikle elektrik, doğalgaz ve akaryakıt ürünlerine aşırı zamların satıcılara fiyat indirme çabalarına olumsuz destek verdiği belirtilmiştir.
- Dernek, gıda ürünlerindeki, elektrik ve doğalgaz hizmetlerindeki katma değer vergisinin %1'e hatta %0'a çekilmesini hükümetten talep etmektedir.
- 13:34KDV Oranları Hakkında Çalışma
- KDV'nin yüzde bir, yüzde sekiz ve yüzde onsekiz olarak uygulandığı hatırlatılıyor.
- KDV oranlarının sadeleştirilmesi ve özellikle temel gıda maddelerinde sıfıra çekilmesi planlanıyor.
- Konuşmacı, vergi müfettişi kökenli olduğunu ve İstanbul Teknik Üniversitesi'nde iç denetçi olarak görev yaptığını belirtiyor.
- 14:27KDV Oranlarının Önemi
- KDV oranlarının karmaşık olduğu ve bulmacadan daha zor olduğu ifade ediliyor.
- KDV oranlarının sadeleştirilmesinin isabetli bir çalışma olduğu vurgulanıyor.
- Gıda ürünleri, enerji ürünleri ve eğitim hizmetlerindeki KDV oranlarının düşürülmesi topluma ve tüketicilere gelir desteği sağlayacağı belirtiliyor.