Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- TRT Diyanet Televizyonu'nun "Şair" programında, Yazarlar Birliği Başkanı ve Fars Doğu Dilleri Bölüm Başkanı Hicabi Hoca ile Dumlupınar Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Mustafa Güneş Hoca konuk olarak yer alıyor. Program, Hacı Bayram Veli Hazretleri'nin yakınında Ak Medresede çekilmiş.
- Programın ana konusu, 1936 yılında vefat eden Yozgatlı Hüzni'nin mutasavvıf ve arif şair olarak değerlendirilmesi. Videoda Yozgatlı Hüzni'nin hayatı, Nakşibendiyye ailesinden geldiği, askerlik sonrası imamlık yaptığı, Fuzuli'den etkilendiği ve Cumhuriyet'in ilk yıllarında yaşamış önemli bir şair olduğu anlatılmaktadır. Ayrıca Hüzni'nin divanı, şiirlerindeki hicivler, aruz vezni ve Osmanlı şiiri üzerine bilgiler paylaşılmaktadır.
- Programda ayrıca Hamdi'nin "Tuhfetü'l-Uşak", Ergun Çelebi'nin "Gencname" ve Şeyh'in "Harname" gibi klasik eserler de ele alınmakta, Osmanlı dönemindeki eğitim sistemi ve dil öğrenimi hakkında bilgiler verilmektedir. Konuşmacılar, Hüzni'nin şiirlerinin 15-16. yüzyılların dilini kullanarak yazıldığı ve günümüzde anlamak için sözlük bilgisinin önemini vurgulamaktadır.
- 00:22Şair Programı ve Konuk Tanıtımı
- TRT Diyanet Televizyonu'nda Şair programında Hacı Bayram Veli Hazretleri'nin yakınında Ak Medresede, Kültür Evinde ve Konakta çekim yapılıyor.
- Bu sezon programda yüzyılın mutasavvıf arif şairleri değerlendiriliyor ve bu hafta Yozgatlı Hüzni'nin anlaşılmaya çalışılacak.
- Programa Yazarlar Birliği Başkanı ve Fars Doğu Dilleri Bölüm Başkanı Hicabi Hoca ile Dumlupınar Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi öğretim üyesi Mustafa Güneş Hoca konuk olarak katılmış.
- 03:05Mustafa Güneş Hoca'nın Akademik Geçmişi
- Mustafa Güneş Hoca 1 Ocak 1962 Bartın doğumlu, Selçuk Üniversitesi'nde Türk Dili ve Edebiyatı okumuş, Çukurova Üniversitesi'nde yüksek lisans yapmış ve İnönü Üniversitesi'nde Türk Edebiyatı'nda doktora yapmış.
- Yüksek lisans tezi Yozgatlı Hüzni'nin eserleri üzerine hazırlanmış ve Dumlupınar Üniversitesi'nde doçentlik yapmış.
- Akademik faaliyetlerin 85'li olabilecek işler olmadığını, mesai mantığıyla öğrenilemeyeceğini vurgulamış.
- 06:17Mustafa Güneş Hoca'nın Eserleri ve Çalışmaları
- Mustafa Güneş Hoca'nın yüzlerce panel, sempozyum ve kongreye katıldığı, uluslararası ve ulusal hakemli dergilerde makaleler yazdığı ve danışmanlık yaptığı doktora ve yüksek lisans çalışmaları olduğu belirtiliyor.
- Klasik edebiyattan öğrendiğini orada bırakmayan ve günümüz insanlarına klasik edebiyattan oluşabilecek herhangi bir metin üzerinde titizlikle duran bir isim olduğu vurgulanıyor.
- Yozgatlı Hüzni'nin Divanı'nın yeni baskıları yapılabilir ve Yozgatlıların kültür mevzularında duyarlı olduğu, belediye, valilik ve üniversitenin bu konuda sahip çıktığı belirtiliyor.
- 08:22Yozgatlı Hüzni ve Hamdi ve Tuhfetü'l-Uşak
- Yozgatlı Hüzni'nin Divanı ile ilgili bir doktora tezi hazırlanıyor ve bu değer paylaştıkça daha çok anlaşılacağı vurgulanıyor.
- Mustafa Güneş Hoca'nın 2014'te Kütahya'da basılmış "Hamdi ve Tuhfetü'l-Uşak" eseri var.
- Hamdi, İstanbul'un manevi mimarı Fatih'in hocası Akşemseddin'in en küçük oğlu olup Hacı Bayram Veli geleneğine bağlı bir şair ve beş mesnevi yazarak hamse sahibi olmuş.
- 10:04Hamdullah Hamdi'nin Eserleri
- Hamdullah Hamdi'nin "Tuhfetü'l-Uşak" eseri, divan edebiyatı içerisinde klasik beşli içerisinde olmayan, orijinallik bakımından emsallerinden farklı bir eserdir.
- Eserin kahramanı Kayseri'de başlayıp on yaşında İstanbul'a gitmek isteyen bir tüccardır; bilge kişinin tavsiyesiyle İstanbul'a gider, din değiştirir ve Ayasofya'da bıraktığı Kur'an'ı geri alarak Müslüman olarak Kayseri'ye döner.
- "Tuhfetü'l-Uşak", İslam'ın üstünlüğünü anlatan, çok katmanlı olarak okunabilecek anlam katlarına sahip bir metindir.
- 12:16Hamdullah Hamdi'nin Leyla ve Mecnun'u
- Hamdullah Hamdi'nin "Leyla ve Mecnun"u, orijinallik bakımından önemli bir eserdir.
- Akşemseddin'in "Küçük oğlu zaman" dediği cümle, Kur'an'daki Yusuf'un Züleyha hikayesine en uygun eser olarak Hamdi'nin eserini tanımlamaktadır.
- 12:51Ergun Çelebi'nin Gencname
- Ergun Çelebi, Mevlana ailesinin damadı Sultan Veleddin'in torunudur ve Kütahya'daki Mevlevihanesi'nin ilk kurucusu olup, bugün Diyanet İşleri Başkanlığı'na bağlı olan Dönenler Camii'nin büyük banilerinden biridir.
- Ergun Çelebi'nin "Gencname" adlı eseri, "Kelime-i Tayyip" olarak bilinen kırk güzel söz ve vecizelerden oluşmaktadır.
- Eserde "Dünya ve ahiret saadeti, zıtların kendi aralarında yaptıkları bağışla mümkün olabilmektedir" gibi tutum ve davranış olarak kolayca pratize edilebilecek sözler bulunmaktadır.
- 15:38Şeyhî'nin Harname
- Şeyhî, klasik edebiyatımızın kurucusu olup, Kütahya'da metfundur ve kabri Kütahya'nın bir köyünde bulunmaktadır.
- Mustafa Güneş, Şeyhî'nin meşhur "Mutsuz Eşeğin Hikayesi" olan Harname'yi, çocukların anlayabileceği bir hikaye haline getirmiş ve güzel resimlerle süslemiştir.
- Proje, Dumlupınar Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Komisyonu tarafından desteklenerek yayınlanmıştır.
- 17:37Yozgatlı Hüzni
- Yozgatlı Hüzni (asıl adı Mehmet Bahattin), 1879 doğumlu, 1936'da vefat etmiş bir şairdir.
- Çok küçük yaştayken babasını kaybetmiş, akrabalarının yardımlarıyla büyümüş ve Osmanlı Maarif Sistemindeki okullardan geçmiş, Sağır Mustafa Medresesi'nde dört yıl medrese eğitimi almıştır.
- Hem halk şairi hem de divan şairi olan Hüzni, hem aruz şiirini hem de Türkçe halk şiiri bağlamında yazmıştır.
- 20:57Yozgatlı Hüzn'in Divanı
- Yozgatlı Hüzn'in divanı, klasik edebiyat tarzında yazılmış olup, Profesör Dr. Öcal Oğuz'un yüksek lisansı için yapılan bir çalışmadır.
- Hüzn'in halk şiiri tarzında yazdığı divanı "Bir İki" olarak adlandırılırken, İslam edebiyatı tarzında yazdığı divan tam bir divan olarak değerlendirilir.
- Hüzn'in divanında Fuzuli'den etkilendiği görülür ve Fuzuli Divanı ve diğer eserlerini özümsediği anlaşılır.
- 22:34Hüzn'in Hayatı ve Eserleri
- Hüzn aynı zamanda "Hizbi" mahlasını da kullanmaktadır.
- On üç yıl askerlik yaptıktan sonra Haymana, Zille ve Yozgat'ta tabur imamlığı yapmıştır.
- Hüzn'in divanı, Cumhuriyet döneminde yazılmış olup, bu durumun örneği çok nadirdir.
- 26:34Hüzn'in Mahlası ve Edebi Özellikleri
- Hüzn'in mahlası "Hüzn" ile "Hizbi" arasında bir harf farkı vardır; "Hüzn" kelimesindeki nunun altındaki nokta altına konulduğunda "Hizbi" mahlası oluşur.
- Hüzn'in divanında kalenderane eda vardır ve "Desti hattımla yazıldı bunca divanım benim" diyerek kendi el yazısıyla yazdığını belirtmiştir.
- Hüzn'in divanında "Kimseye etmem tekabu hak teala kafidir" mısrası, kendine yetmek ve kimseden hizmet beklememek anlayışını yansıtmaktadır.
- 25:09Hüzn'in Edebi Etkileri
- Yozgatlı Hüzn Nakşibendiyye ailesinden gelmekte ve şiirinde Ehlibeyt sevgisi bulunmaktadır.
- Amasya'daki Mir Hamza Nigari-Alvarlı Lütfi Efe çizgisi üzerinden tesir almıştır.
- Hüzn'in divanında hicivler bulunmaktadır ve bu hicivler, dönemin sosyal ve siyasal durumunu yansıtmaktadır.
- 32:25Yozgatlı Hüzn'nin Esad Efendi'ye Nazire
- Yozgatlı Hüzn, Esad Efendi'nin gazeline bir nazire yazmış ve bu şiir bugün radyo ve televizyonda beste olarak okunmaktadır.
- Şiirde "Gönül nuri cemalinden habibim bir ziya ister, gözüm haki rehinden ey habibim tutiya ister" gibi ilahi olarak bestelenen kıtalar bulunmaktadır.
- Yozgatlı Hüzn, Yozgat'ın bir bölgesinde imamlık yapmış, medresede okumuş ve halk şiirine yakın bir zattır.
- 34:31Aruz Vezni ve Önemi
- İkinci divan başlığı altında yayınlanan şiirler aruz veziyle yazılmıştır.
- Aruz, edebiyatta olmaması gerektiği düşünülen bir vezin olmasına rağmen, şiirin ahengi ve ruhu için vazgeçilmezdir.
- Günümüzde bile aruzla yazan pek çok şair vardır ve aruz olmadan bu kadar büyük ve derin şiirler ortaya konamazdı.
- 35:29Osmanlı Şiirinin Yeniden Yorumlanması
- Modern dünyanın büyük üniversite merkezlerinde ve dil ve kültür lobilerinde Osmanlı şiirinin yeniden yorumlanmasına dair çalışmalar bulunmaktadır.
- Osmanlı dünyası aruzdaki dilde saklıdır ve dil esasen o dünyanın ne olduğunu bize tam olarak haber verir.
- Batılı araştırmacılar İran edebiyatına gösterdikleri ilgiyi Türkçe edebiyata göstermemiş, ancak zamanla Türkçe edebiyatın orijinalliğini ve farklılığını fark etmeye başlamışlardır.
- 37:13Yozgatlı Hüzni'nin Vaiz Redifli Şiiri
- Yozgatlı Hüzni'nin vaiz redifli bir şiiri vardır ve bu şiirde vaizlerin problemleri eleştirilmektedir.
- Şiirde vaizlerin kürsüde hiddetle nara atıp, inip sefahatten nice şeyler yuttuğu anlatılmaktadır.
- Hüzni, kendi mesleği içinde hicivden, eleştiriden ve tenkitten çekinmemiş, çok gani gönüllü bir adamdır.
- 38:14Yozgatlı Hüzni'nin Hayatı ve Mesleği
- Hüzni'nin oğlu, onun Ali Aliağa Camii yanında küçük bir evde yaşadığını ve dostlarının ona güzel bir ev bulmasına rağmen kabul etmediğini anlatmaktadır.
- Hüzni, 1920'li ve 1930'lu yıllarda fahri olarak imamlık yapmıştır, bu dönemde her camide imam olmadığı ve maaş olmadığı belirtilmektedir.
- Hüzni, Samsun, Hamza, Havza, Tokat ve Zile gibi yerlerden çağrılıp, Allah rızası için vaizlik yapmıştır.
- 40:19Hüzni'nin Şiir Sanatı ve Vefası
- Hüzni, vefakar bir insan olup, şiirlerinin başında dostlarına notlar yazmış ve onlara ithaf etmiştir.
- Hüzni'nin bin civarında şiir olduğu ve bazı şiirlerinin dostlarına ithaf edildiği belirtilmektedir.
- Hüzni'nin şiir söylemekten maksadı sadece irşad ve tebliğ değil, çok sanatlı şiirleri de vardır.
- 41:38Hüzni'nin Şiir Dili ve Muhatapları
- Hüzni, 15-16. yüzyılın Necati ve Ahmed-i Dai'nin dilini kullanmaktadır.
- Hüzni'nin şiirlerinde mazmunlar (eski Türk edebiyatında kullanılan özel ifadeler) bulunmaktadır.
- Hüzni'nin şiirleri kendi zamanında muhatapları olmuştur, ancak günümüzde anlayamadığımız için şaşırıyoruz.
- 43:35Hüzni'nin Son Şiiri ve Programın Kapanışı
- Hüzni'nin son hece şiiri, sistemin içindeki birisinin "cahil adam olmaz, evliya olsa" diyebilmesi gibi çatışık fikirler içermektedir.
- Programda Hüzni'nin "kendini vasfedip zemmetme eli o benlik davası yaman dediler" başlıklı dörtlüğü okunmuştur.
- Program, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Fen Fakültesi öğretim üyesi Doçent Dr. Mustafa Güneş ve İcabi Hoca'nın Yozgatlı Hüzni hakkında konuşmasıyla sonlanmıştır.