Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, tarih öğretmeni Ramazan Yetkin ve Gökhan Öz (Yalı Çapkını filminde Ferit karakterini canlandıran Gazi Üniversitesi mezunu bir tarih öğretmeni) tarafından sunulan YKS sınavına hazırlık tarih dersidir.
- Video, tarih biliminin temel kavramlarını, özellikleri ve YKS sınavına hazırlık amaçlı ders yapısını kapsamlı şekilde ele almaktadır. İçerikte "olay" ve "olgu" kavramları, tarih biliminin özellikleri, takvimler, tarih biliminin yardımcı bilimleri (arkeoloji, kronoloji, nümizmatik, paleografya, filoloji, antropoloji, coğrafya, epigrafya, etnografya, sciografi ve diplomatik) ve tarih kaynakları detaylı olarak anlatılmaktadır.
- Videoda ayrıca Atatürk döneminde tarih biliminin gelişimi, Türk tarih anlayışının şekillenmesi, tarih biliminin bilimsel yöntemleri ve tarih öğrenmenin faydaları (milli ve toplumsal kimlik inşası, aidiyet duygusu gelişimi, araştırma ve kanıt kullanma becerisi geliştirme) gibi konular da ele alınmaktadır. Dersler, TYT ve AYT sınavlarında çıkacak soru tiplerini ve sınav stratejilerini de içermektedir.
- Tanıtım ve Hedefler
- Tarih öğretmeni Ramazan Yetkin, 2023 ve sonrası için YKS'nin tarih AYT kısmını anlatacağını belirtiyor.
- 1982 Silifke Mersin doğumlu olan Yetkin, Ankara'da ilköğretim, ortaöğretim ve lise eğitimini tamamladıktan sonra Dumlupınar Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü'nden mezun oldu.
- 2005'ten beri özel sektörde tarih öğretmenliği yapan Yetkin, 2013'te "Benim Hocam" projesini başlatmış ve yaklaşık on yıldır bu projenin sorumluluğunu üstleniyor.
- 01:10YKS Tarih Sınavı Yapısı
- 2023 YKS sınavında tarih konusu TYT'de beş soru, AYT'nin eşit ağırlık kısmında on, sözel kısmında toplamda on bir soru ile yirmi altı sorudan oluşuyor.
- TYT'de ilk üç soru yorum, son iki soru bilgi sorusu olurken, AYT'de ise çoğunlukla bilgi soruları bulunuyor.
- TYT ve AYT tarih konuları arasında farklılık yoktur, aynı konuları içerir.
- 02:29Eğitim Hedefleri
- Eğitim hedefleri arasında milli bir bilinç elde etmek, tarihi sevdirmek ve bir başka kuşağa aktarım görevini yerine getirmek yer alıyor.
- Öğrencilerin tarih bilinci kazanarak "fahri tarihçi" olmaları ve sınav sorularını çözmeleri hedefleniyor.
- Sınav sorularını çözmek en önemli hedef değil, tarihi bir bütün içinde öğrenme ve milli birlik duygusu geliştirmek daha önemli.
- 05:04Eğitim Yöntemi
- Videolar aynı gün çekildikten sonra YouTube kanalına yükleniyor ve toplam kaç video olacağını önceden bilmek mümkün değil.
- Geçen videolardan farklı olarak, uzun süren videolar bir saat bir buçuk süreye indirilerek tek video olarak sunuluyor.
- Öğrencilerin izleme kapasitesini artırmak için, başlangıçta soru çözerken yanlışların doğrulardan fazla olması normal görülüyor.
- 08:48İzleme Tavsiyeleri
- Videoların normal hızda izlenmesi tavsiye ediliyor, hızlandırma veya yavaşlatma yapılmaması gerekiyor.
- İzleme sırasında masa düzeni isteniyor, yatarak veya kulaklıkla dinlemek tavsiye edilmiyor.
- Her ünite sonunda yirmi altı adet o üniteyle ilgili soru çözülecek ve bu sorular ayrı bir oynatma listesinde yer alacak.
- 10:24Tarih Dersi Testi ve Takip Bilgileri
- Gökhan Hoca ile hazırlanan testlerle konuyu öğrenip öğrenmediğiniz değerlendirilecek, 20 puanın altında yapanlar konuyu tekrar etmeli, 20-23 arası yapanlar bir kere tekrar edebilir, 23'ten fazla yapanlar ilerleyebilir.
- Sürekli tekrar yaparak ilerlemek yerine ileriye doğru gitmek önemlidir, tarih dersini ezberci bir eğitim sistemi olarak görmemek gerekir.
- Konuşmacıyı Instagram'dan "Ramazan Yetkin" olarak takip edebilirsiniz, gelecekte YKS tekrarı, söyleşi veya imza günlerinde karşılaşabilirsiniz.
- 11:57Gelecek Planları ve Kaynaklar
- Adana Kitap Fuarı'nda bulunulacağı ve Spor Bakanlığı ile birçok ortak proje yürütüldüğü belirtiliyor.
- Her ünite sonunda ileride kütüphane kurmak için kitap önerileri yapılacaktır.
- Derslerde yeni kamera, yeni sınıf, soru çözümleri ve her üniteden sonra akademik kaynaklar paylaşılacaktır.
- 13:55Gökhan Öz Tanıtımı
- Gökhan Öz, "Yalı Çapkını" filmindeki Ferit karakterini canlandıran ve Gazi Üniversitesi mezunu bir tarih öğretmenidir.
- Yaklaşık iki yıldır Ramazan Yetkin ile çalışmakta ve AYT soru çözümlerinde tanıtım yapmaktadır.
- Konular bittikten sonra genel tekrarlar ve deneme sınavları da yapılacaktır.
- 15:14Tarih Nedir?
- Tarih, insan faaliyetlerinin neden ve sonuçları yazı yazısı tüm belgelere dayandırılarak işlenen bir sosyal bilimdir.
- Tarihin olabilmesi için önce bir olayın yaşanması, neden ve sonucunun olması ve bunların belgelere dayandırılması gerekir.
- Tarih biliminin en önemli özellikleri arasında deney ve gözlem yapmanın mümkün olmaması, insan faaliyetlerini konu alması ve aynı olayın bir daha tekrar edememesi bulunmaktadır.
- 17:24Tarih Biliminin Özellikleri
- İlk Sultan unvanı Orhan Bey zamanında olduğu düşünüldü, ancak yapılan çalışmalar sonucunda Osman Bey'e ait olduğu ortaya çıktı.
- Tarih biliminde yapılan çalışmalar sonucunda buluntular kesinlik kazanırsa, tarihteki "ilk" dediğimiz şeyler değişebilir.
- Bazı kanıtlar tarihteki ipleri değiştirebilir, örneğin ilk yazı anlaşması olarak bilinen Kadeş Antlaşması yerine daha eski bir anlaşma bulunabilir.
- 18:30Olay ve Olgu Kavramları
- Olay, yaşanıp biten her şeydir; örneğin Malazgirt Savaşı bir olaydır.
- Olgu, süreklilik arz eden süreçlerdir; örneğin Anadolu'nun Türkleşmesi ve İslamlaşması yüzyılları alan bir olgudur.
- Olay kısadır, özgündür, biriciktir ve bitendir, belirli bir bitiş süresi vardır; olgu ise devamlıdır.
- 20:13Tarih Öğrenmenin Önemi
- Tarih öğrenerek bir milletin ortak hafızasını oluştururuz ve gelecek kuşaklara aktarabiliriz.
- Tarih öğrenen bir bireyin empati yeteneği gelişir, tarihsel empati yapabilir.
- Türkiye'de gezinirken kaleler en çok dikkat edilen yerlerdir, çünkü insanlar "buraya nasıl çıkmışlar" diye merak ederler.
- 21:23Tarih Empatisi ve Ortak Miras
- Tarihsel empati yaparak dünyanın ortak mirası olduğunu ve tarihi eserlerin değerini anlar insan.
- Orman yangınları, antik kentlerin yıkılması veya heykellerin parçalanması gibi olaylara üzülen kişi, tarih bilincinde bir insandır.
- Tarih bilen insan din, dil ve ırk ayrımı yapmaz çünkü bir medeniyet tüm dünyanın ortak mirasıdır.
- 23:50Tarih Öğrenmenin Faydaları
- Tarih öğrenmesi kanıt becerisini geliştirir ve araştırmaya sevk eder.
- Tarih bilincini yüksek tutmak, gelecekte hangi mesleğe girilirse girilsin bilgi birikimini artırmak için önemlidir.
- Tarih çok yönlü düşünme yeteneğini geliştirir çünkü birden fazla kanıt (resim, heykel, gazete, arşiv belgeleri) incelenir.
- 26:16Tarih ve Hafıza
- Tarihin en büyük faydası geçmişte yaşanan hataları tekrar etmemektir.
- Tarih bir milletin ortak hafızasıdır ve her gün hafızanın silinmemesi için önemlidir.
- Tarih öğrenirken objektif olunmalı, çünkü tarihi yazan kişi tarihi yazar.
- 28:38Osmanlı'da ve Türkiye'de Tarih Anlayışı
- Osmanlı'da ilk başlarda kronik tarihçilik (olayın oluş zamanı ve kimin yaptığı) yapıldı, daha sonra resmi tarihçilik olan vakanüvislik ortaya çıktı.
- Mustafa Kemal Atatürk, Kurtuluş Savaşı'nı kazanmasıyla beraber yeni bir ulus devlet projesi ve kimlik inşa etmeye başladı.
- Atatürk, Türk tarihinin doğru araştırılabilmesi için Türk Tarih Tezi'ni ortaya koydu ve Türk Tarih Tetkik Cemiyeti'nin (Türk Tarih Kurumu'nun) kurulmasını sağladı.
- 30:15Atatürk'ün Tarih ve Müzecilik Alanındaki Etkileri
- Atatürk, 1937 yılından itibaren "Belleten" adıyla bir dergi yayınlamış ve bu dergide önemli tarihçiler makaleler yazmış, seminerler ve bildiriler paylaşmışlardır.
- Mustafa Kemal döneminde müzecilik faaliyetleri ve arkeolojik kazılar önemli ölçüde artmıştır; Ankara'da Hacıbektaş belde kazısı gibi birçok kazı yapılmıştır.
- Türkiye'nin Anadolu coğrafyasında Hititler, Frigler, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı gibi farklı uygarlıkların yaşadığı tarihî bir yer olması, arkeolojik kazılara ihtiyaç duyulmasını sağlamıştır.
- 31:23Atatürk'ün Tarih Bilgisinin Savaş Alanlarındaki Etkisi
- Atatürk, tarih dersine verdiği önemi çok iyi bilinmektedir; belki asker komutan olmasaydı büyük bir tarih öğretmeni olabilirdi.
- Atatürk, tarih kitaplarından edindiği bilgileri savaş alanlarında uygulamıştır; örneğin Büyük Taarruz'da bir tepeyi ele geçirmek yerine, tarih kitaplarında okuduğu kum fırtınası bilgisine dayanarak Yunan ordusunu tepeye sürerek onları esir almıştır.
- Suriye Cephesi'nde birinci Dünya Savaşı sırasında, Yavuz Sultan Selim'in kaldığı yerde karargah kurmuş, bu stratejik konumu tarih bilgisinden elde etmiştir.
- 33:19Tarih Dersinin Önemi ve Tarih Yazımı
- Tarih dersi Atatürk zamanında önem verilen en önemli derslerden biri olmuştur; inkılap tarihi herkese zorunlu bir ders olmuştur.
- Bilimsel bir tarih kitabı yazmak için önce kaynak taraması yapılmalıdır; arşiv belgeleri, gazeteler ve yaşamış kişilerin anıları incelenmelidir.
- Tarih yazımı için "tarama, tasnif, tahlil, terkip ve tenkit" adımları izlenmelidir; bu süreçte farklı kaynaklar karşılaştırılmalı ve eleştirilmelidir.
- 36:00Tarih Biliminin Özellikleri
- Günümüzdeki tarih anlayışı bilimsellikten uzak olabilir, ancak tarih bilimi ciddi bir bilim dalıdır.
- Bilimsel bir makale yazmak altı ay, bir kitap veya tez yazmak iki seneden az sürede tamamlanamaz.
- Tarih kaynakları "birinci el" ve "ikinci el" olarak ikiye ayrılır; birinci el kaynaklar o günden günümüze kalan orijinal belgelerdir, ikinci el kaynaklar ise birinci el kaynaklarından yararlanılarak yazılan kitaplardır.
- 37:50Tarih Kaynaklarının Türleri
- Tarih kaynakları birinci el ve ikinci el olarak ayrılır; birinci el kaynaklar orijinal belgelerdir, ikinci el kaynaklar ise bunların yorumlarıdır.
- Kaynaklar yazı kaynakları (kitaplar, antlaşmalar, destanlar) ve yazısız kaynaklar (sözlü hikayeler, gerçek eşyalar, nesneler, CD, film, video arşivleri) olarak sınıflandırılır.
- Ders kitapları ikinci el kaynak olarak kabul edilir ve Türkiye'de tarih öğrenimi ikinci el kaynaklardan alınır.
- 39:36Tarih Öğrenimindeki Sorunlar
- Tarih öğreniminde en büyük sorunlardan biri okullarda ikinci el ders kaynakları ve materyallerden öğrenme, görsellik eksikliği ve yer adlarını anlamakta zorlanmaktır.
- Türkiye'de tarih laboratuvarı eksikliği vardır; öğrenciler gerçek nesneleri görüp hissetmeden tarihi öğrenmektedir.
- Tarih derslerinde Canakkale, İran savaşları, Sakarya Meydan Muharebesi gibi önemli olayların gerçeklikten uzak kalması öğrencilere tarihi anlamlandırmada zorluk yaratmaktadır.
- 42:45Tarih Konularının Sınıflandırılması
- Tarih konuları zamana, mekana ve konuya göre üç şekilde sınıflandırılır.
- Zamana göre sınıflandırma örneği olarak 19. yüzyıl verilirken, mekana göre sınıflandırma örneği olarak Konya, Silifke, Ankara gibi yerler gösterilir.
- Konuya göre sınıflandırma örneği olarak tıp tarihi ve hukuk tarihi verilmiştir.
- 43:24Tarih ve Takvim
- Tarih kronolojik olarak anlatmak zorundadır, çünkü bir önceki sebep sonucu etkili ve o sonuçta bir sonraki neden etkili olur.
- İnsanlar yaşadıkları dönemlerde zamanı kontrol etmek için çeşitli yöntemler kullanmış, bazıları ay'ı, bazıları güneş'i esas almış takvimler yapmışlardır.
- Sümerler ay yılı esaslı takvim, Mısırlılar ise güneş yılı esaslı takvim ortaya çıkarmıştır; ay yılı 354 gün, güneş yılı ise 365 gündür ve aralarında 11 günlük fark vardır.
- 44:33Takvimlerin Gelişimi
- Takvimlerin gelişimi bir süreç olarak gerçekleşmiştir; Mısırlılar bulduktan sonra Yunanlılar geliştirmiş, Yunanlılardan Romalılar almış ve geliştirmiş, sonra Jül Sezar ve Gregorius Papa tarafından geliştirilmiştir.
- Günümüzde kullanılan "m." (miladi) terimi, Hz. İsa'nın doğum yılı kabul edilmiştir ve günümüzde "m.ö." (milattan önce) veya "ms" (miladi sonraki) kullanılmaktadır.
- Türk milleti oniki hayvanlı Türk takvimini yapmıştır; bu takvimde yıl oniki'ye taksim edilmiş ve her yıl bir hayvanla adlandırılmıştır.
- 46:54Türklerin Kullanmış Olduğu Takvimler
- Türkler İslam'ı kabul ettikten sonra Hz. Muhammed'in Mekke'den Medine'ye göç ettiği hicreti esas alarak Hicri takvim oluşturmuşlardır.
- Hicri takvim ay yılı esaslı olduğundan 354 gündür ve bu nedenle Ramazan ayı her yıl 10 gün geriye doğru kayar.
- Sultan Celaleddin Melikşah döneminde Ömer Hayyam tarafından güneş yılı esaslı Celali takvimi yapılmış, ayrıca ekonomik işlerde kullanılan Rumi takvim de kullanılmıştır.
- 49:02Takvimlerin Özellikleri ve Tarih Bilimi
- Takvimlerin yılları birbirinden farklıdır çünkü her toplumu etkileyen önemli olaylar vardır; örneğin Yahudilerin yaratılışı, Yunanlıların Olimpiyatları, Romalıların Roma şehrinin kurulması gibi.
- Türklerin tarih boyunca kullandığı beş takvim vardır: Oniki hayvanlı, Hicri, Celali, Rumi ve Miladi takvimler.
- Tarih biliminin özellikleri: gözlem ve deney yapılamaz, aynı şekilde tekrarlanamaz, kanıtlanan her yeni bilgi eskiyi değiştirir, objektif ve tarafsız olmalıdır, insan ve insan faaliyetlerinin ortak mirasıdır.
- 53:27Olay ve Olgu Kavramları
- Olay biricik, özgün ve tekrarlanamaz bir olaydır, belirli bir yer ve zaman diliminde gerçekleşir.
- Olgu ise aynı türdeki olayları bir bütün olarak inceler, uzun süreli ve tekrarlanabilir niteliktedir.
- Olaylar belirli başlangıç ve bitiş süreleri vardır, olgular ise genellikle belirli bir zaman ve yer konusu değildir.
- 56:31Tarih Öğrenmenin Faydaları
- Tarih öğrenmek milli ve toplumsal kimliği inşa etmeyi, aidiyet duygusunu geliştirmeyi ve milletlerin ortak hafızasını oluşturmayı sağlar.
- Araştırmayı, kanıt kullanmayı, sorgulama ve eleştirel düşünme becerisini geliştirir.
- Çok yönlü düşünme becerisini, tarihsel empati yeteneğini artırır ve geçmişin analizi yaparak aynı hataları tekrarlamayı engeller.
- 59:42Tarih Öğrenmenin Toplumsal Etkileri
- Tarih toplumun birliğini ve beraberliğini sağlar, özel günler ve anıtlar sayesinde tarihsel olayları kutlar.
- Bilime aykırı düşünmeyi engeller, geniş açıdan bakmayı sağlar ve ortak değerlere sahip olmayı sağlar.
- Din, dil ve ırk ayrımını reddeder, tarihte her medeniyetin bir şeyler ortaya koymuş olduğunu gösterir.
- 1:01:28Atatürk'ün Tarih Anlayışına Katkıları
- Atatürk, Türk Tarih Kurumu'nu kurdu, Ankara Etnografya Müzesi'ni açtı ve Belleten adıyla bir tarih dergisi çıkardı.
- Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi'ni kurdu, çeşitli müzeleri açtı ve liselere yönelik tarih ders kitapları çıkardı.
- Türk Tarih Tezi'ni ortaya atarak, Türklerin barbarlık değil medeni bir millet olduğunu savunmacı bir tarih anlayışı geliştirdi.
- 1:03:28Kaynak Türleri ve Tarih Kategorileri
- Birinci elden kaynaklar (yazıya antlaşmalar, kitabeler, paralar) ve ikinci elden kaynaklar (mitler, efsaneler, destanlar, masallar) vardır.
- Tarih kaynakları yazılı, sözlü ve görsel olabilir (film, video, resim).
- Tarih, zamana göre (19. yüzyılda Osmanlı Devleti), mekana göre (Ankara tarihi) ve konuya göre (tıp tarihi, hukuk tarihi) kategorilere ayrılır.
- 1:05:00Takvimler ve Tarih Bilimi
- Takvimler, insanların kendilerini en çok etkileyen olaylardan seçerler; örneğin Müslümanlar hicret, Yahudiler yaratılış, Yunanlılar Olimpiyat yılı gibi.
- Türklerin tarih boyunca kullandığı takvimler: Hayvanlı Türk Takvimi (İslam öncesi), Hicri Takvim (ay yılı esası), Celali Takvimi, Rumi Takvimi ve günümüzde kullanılan Miladi Takvim (güneş yılı esası).
- 1:06:14Tarih Öğreniminde Pomodora Tekniği
- Pomodora tekniği, 20 dakika ders 5 dakika dinlenme prensibine dayanır, tarih dersinde ise 1 saat ders 5 dakika dinlenme uygulanır.
- Bu tekniğin en güzel özelliği dersten kopma sağlamak.
- 1:07:12Tarih Biliminde Yardımcı Bilim Dalları
- Tarih biliminde doğru ve güvenilir bir sonuca ulaşabilmek için yardımcı bilim dallarından faydalanmak gerekir.
- AYT'de son zamanlarda en çok soru gelen konu yardımcı bilim dallarıdır ve sorular genellikle olay kurgusu üzerine sorulur.
- 1:07:50Arkeoloji ve Kronoloji
- Tarih öncesi devir, yazının bulunmadığı dönemlerdir, yazılan dönemler ise tarihi devirlerdir.
- Arkeoloji, yer altında ve yer üstündeki arkeolojik buluntuları inceleyen kazı bilim dalıdır.
- Kronoloji, zaman bilimidir ve bir olayın oluş zamanını belirleyerek neyin önce neyin sonra olduğunu gösterir.
- 1:09:00Nümizmatik ve Paleografya
- Nümizmatik (miskukat), para birimlerini inceler; paralar devletin adını, kurucusunu, arka taraftaki armalardan devletin kimliğini ve ekonomik gücünü gösterir.
- Paleografya, yazıları inceler; örneğin Orhun Abideleri'nin yazıları çözülerek Türk dünyası ile ilgili önemli bilgiler elde edilmiştir.
- Paleografya, yazıları inceleyen bilim dalıdır ve yazılardan akraba ilişkileri de tespit edilebilir.
- 1:11:19Filoloji ve Antropoloji
- Filoloji, dünyadaki var olmuş tüm dilleri inceleyen bilim dalıdır; Malazgirt Savaşı örneğinde Türkçeyi konuşan askerlerin varlığı, karşı taraftaki Türk dilini konuşan askerlerin taraf değiştirmesine neden olmuştur.
- Antropoloji, ırkları birbirinden ayıran, özellikle kemikleri inceleyen ırk bilimidir.
- 1:13:15Coğrafya ve Diğer Yardımcı Bilimler
- Coğrafya, yeryüzünü inceleyen bilim dalıdır.
- Epigrafya, kitabeleri ve yazıtları inceleyen bilim dalıdır.
- Etnografya, kültürleri, gelenek ve görenekleri inceler; özellikle düğün mevsiminde en çok yararlanılan bilim dalıdır.
- Sciografi, mühürleri inceler.
- Diplomatika, belgelerin türünü, şeklini ve gerçekliğini inceleyen bilim dalıdır.
- 1:16:25Tarih Bilimine Yarayan Bilim Dalları
- Onomastik, isimlerin ve yerlerin eski adlarının gelişimini inceleyen bir bilim dalıdır.
- Heraldik, armaları incelenen bir bilim dalıdır.
- Kimyanın karbon-14 yöntemi, tarihi nesnelerin yaşını belirlemek için kullanılır.
- 1:20:01Tarih Yazılı Tipleri
- Hikayeci tarih, Herodot tarafından geliştirilmiş, masalsı ve hikayeci bir anlatım benimsemiş, yer ve zaman bildirmiş ama neden ve sonuç bildirmemiş.
- Öğretici tarih, özellikle Tukidiyos'un temsilciliği altındadır, milli kahramanlık hikayeleri anlatır ve milli duyguları ön plana çıkarır.
- Araştırmacı tarih, 19. yüzyılda Osmanlı'da başlamıştır, neden, nasıl ve sonuçları detaylı olarak inceler.
- 1:24:22Tarih Öncesi ve Tarih Çağları
- Tarih öncesi devirler, insanların kullandığı malzemelerden dolayı isimlendirilmiştir: Taş Devri ve Maden Devri.
- İlk Çağ, yazının bulunmasından 375 Kavimler Göçü'ne kadar devam etmiştir.
- Orta Çağ, 375-1453 (İstanbul'un fethi) arasında, Yeni Çağ ise 1453'ten 1789 Fransız İhtilali'ne kadar, Yakın Çağ ise 1789'dan günümüze kadar devam etmektedir.
- 1:27:33Günümüz Çağımızın Adı
- Konuşmacı, günümüzü "salgın çağı" olarak adlandırmaktadır.
- 2000'lerden beri domuz gribi, kuş gribi, influenza gibi salgınlardan ölen ve hasta olan insan sayısı 1920'lerdeki İspanyol gribinden bu yana inanılmaz derecede artmıştır.
- 20. yüzyılda iki büyük dünya savaşı yaşanmış, 21. yüzyılda da Rusya-Ukrayna savaşları gibi çatışmalar devam etmektedir.
- 1:29:14Tarih Öncesi Çağlar
- Taş devri üç aşamaya ayrılmaktadır: Eski Taş (Paleolitik), Orta Taş (Mezolitik) ve Yeni Taş (Neolitik) dönemler.
- Taşların kullanım şekline göre bu dönemler ayrılır; bazı taşlar doğrudan kullanılırken, bazıları yontulup mızrak gibi aletlere dönüştürülür.
- Eski Taş devri, insanların mağaralarda yaşadığı, buzullarla kaplı bir dönemde yaşanmıştır.
- 1:30:38Eski Taş Devri
- İnsanlar büyük hayvanları avlayabilmek için volkanik camlardan obsidyen adı verilen kesici aletler icat etmişlerdir.
- Ateş, yıldırım düşerek ormanlara çarptığında oluşmuş ve insanlar zamanla bu ateşin kontrolünü ele geçirmiştir.
- Ateş, insanın ömrünü uzatmıştır çünkü vahşi hayvanlardan korunmayı, etleri pişirmeyi ve karanlıkları aydınlatmayı sağlamıştır.
- 1:32:33Orta Taş Devri
- Buzulların erimesiyle Orta Taş devri başlamış ve insanlar mikrolit (küçük aletler) yapmaya başlamışlardır.
- Bu dönemde avcılık ve toplayıcılık devam etmiş, ancak iş bölümü henüz gelişmemiştir.
- Mağaralardaki resimler genellikle kadınlar tarafından ölen insanları yad etmek için çizilmiştir.
- 1:34:22Yeni Taş Devri
- Yeni Taş devri, taşların kesici aletlere dönüştürülmesi ve parlak taşların kullanılmasıyla başlamıştır.
- Buzullar eridiğinde insanlar su ihtiyacını karşılamak için dere kenarlarına yerleşmeye başlamışlardır.
- Dere kenarlarında bitkilerin filizlendiğini gözlemleyen insanlar, bu bitkileri toplayıp deneyerek tarım yapmaya başlamışlardır.
- 1:36:37Yeni Taş Devri'nin Özellikleri
- Yeni Taş devri, evler ve köylerin oluşmasıyla, yerleşik yaşamın başlamasıyla ve ziraatın gelişmesiyle karakterize edilir.
- İnsanlar dere ve akarsu kenarlarına yerleşmiş, yerleşik yaşama geçiş yapmışlardır.
- Yiyeceklerin saklanması için kapkacak yapılmış ve hayvanlar evcilleştirilerek tarımda kullanılmaya başlanmıştır.
- 1:37:25Taş Çağı Dönemlerinde Yaşam Alanları
- Buzul kaplı bir dünyada insanlar mağaralarda yaşayabilmekte, özellikle eski taş ve orta taş dönemlerinde mağaralarda kalıntılar bulunabilmektedir.
- Fransa'dan Lask Mağarası ve Antalya'da Beldibi, Belbaşı mağaraları gibi yerler, eski taş ve orta taş dönemlerini araştırmak için önemli yerlerdir.
- Su kenarlarında tarım yapıldığında şehir yerleşimleri oluşmuştur ve bu yerleşimlerin izleri su kenarlarında bulunabilir.
- 1:38:41Önemli Taş Çağı Yerleşimleri
- Çay varsa bir memlekette tarım vardır, bu nedenle Çatalhöyük gibi yerleşimler tarım yapmak için su kenarlarında kurulmuştur.
- Yarımburgaz Mağarası, milattan önce 390.000-270.000 yıl arasında ilk insan yerleşmesi olduğu tahmin edilmektedir.
- Karay Mağarası'nda insan kemikleri bulunmuştur, Diyarbakır Çayönü'de ilk köy yerleşmesi, Çatalhöyük'te ise Türkiye'nin ilk şehri bulunmaktadır.
- 1:43:15Göbeklitepe ve Madenler
- Göbeklitepe, Şanlıurfa'nın Örencik köyüne yakın bir yerdedir ve Klaus Schmidt tarafından keşfedilmiştir.
- Göbeklitepe, dünya tarihinin en erken dini inanç merkezi olarak bilinmektedir.
- Bakır, insanoğlunun ilk bulduğu madendir; doğada fazla bulunur, çıkarılması kolaydır ve eğilebilir-bükülebilir özelliğe sahiptir.
- 1:45:41Maden Çağları ve Medeniyetler
- Bakır dönemine ait eserler Türkiye'de bazı yerlerde bulunmuştur.
- Bakır ile kalay karıştırılarak daha dayanıklı olan tunç bulunmuştur ve bu madde silah yapımında kullanılmıştır.
- Anadolu, tunç devrini yaşarken Asurlular (Mezopotamya'dan bir uygarlık) Kayseri Kültepe'ye gelerek yazıyı getirmiştir.
- 1:46:16Medeniyetlerin Gelişim Süreci
- Tarih çağlarının doğru sıralaması: Eski Taş, Orta Taş, Cila Taş, Bakır, Tunç, Demir ve Yazıdır.
- Her medeniyet bu sırayı takip etmemiştir; Mısır bunu sırayla yaşamış, kendi yazısını (hiyeroglif) kendi bulmuştur.
- Anadolu, Asurlular sayesinde yazıya geçmiştir ve Kültepe'de Kaniş yazıtları bu etkileşimi göstermektedir.
- 1:49:06Demir Çağının Önemi
- Demir, bakırdan daha zor işlenmesine rağmen, üretildikten sonra en güçlü silah malzemesidir çünkü kırılmaz ve etkendir.
- Demiri bulan ve kullanan medeniyetler savaşlarda öne çıkmıştır.
- Demir çağıyla ilk imparatorluklar oluşturulmuş ve şehir etrafları surlarla çevrilmiştir.
- 1:51:49Tarih Bilimi ve Kaynaklar
- Bir olayın tarih olabilmesi için yer, zaman, belge ve insan faaliyetleri gereklidir.
- Tarih biliminde gözlem ve deney yapılmaz, olaylar kısa sürede biten olaylardır, olgular ise uzun süreli değişimlerdir.
- Birinci el kaynaklar, olayların gerçekleştiği dönemde yazılan kayıtlardır ve ders kitapları birinci el kaynak değildir.
- 1:55:01Tarih Öncesi Dönemler
- Eski Taş ve Orta Taş dönemlerinde insanlar mağaralarda yaşamış, Yeni Taş dönemde ise tarım yapılmıştır.
- Çatalhöyük ilk yerleşik köy yerleşmesi olarak bilinir, Göbeklitepe ise dünyadaki en eski inanç merkezi olarak geçer.
- İlk işlenen maden bakırdır, sonra bakır ile kalay karıştırılarak tunç bulunmuş, en son demir keşfedilmiştir.
- 1:57:03Tarih Kitapları Önerileri
- Bu ders, ileride tarih öğretmenliği, sosyal bilgiler öğretmenliği veya hukuk eğitimi alacak öğrenciler için hazırlanmıştır.
- Dersin sonunda hangi kitapların alınması gerektiği belirtilerek, tarihin tanımını yapan ünlü felsefeciler ve tarihçilerden bahsedilmektedir.
- Tarih üzerine yazılar, Fernand Braudel'in "Annaliste Okulu" kitabını, tarih felsefesi için Collingwood'un eserini ve Edward Hallett Carr'ın "Tarih Nedir?" kitabını önermektedir.
- 1:59:22Tarih Araştırmada Yöntem ve Teknik
- Tarih araştırmak isteyenler için Yavuz Erkan'ın "Tarihte Araştırmada Yöntem ve Teknik" adlı kitabının öneminden bahsedilmektedir.
- Bu kitap, tarih araştırmacılarının hangi konu için hangi kütüphaneye gideceğini ve belgeleri nerede bulabileceğini göstermektedir.
- Kitap, milli mücadele dönemi gibi belirli dönemlerin araştırılması için gerekli kaynakların nerede bulunduğunu göstermektedir.
- 2:00:48Eğitim Kaynakları ve Öneriler
- Video defter notu, soru bankası ve Gökhan Öz'ün hazırladığı haritalarla poster notları gibi eğitim kaynakları önerilmektedir.
- "Benim Hocam" platformunun ücretsiz olduğunu ve Türkiye'de bu durumun devam edeceğini vurgulamaktadır.
- Öğretmenlerin tek gelir kaynaklarının yazdıkları kitaplardan aldıkları telif ücretleri olduğu için fotokopi içine girmemek gerektiği belirtilmektedir.
- 2:03:13Gelecek Videolar
- Soru çözümlerinin bu videonun arkasına değil, ayrı bir oynatma platformuna yerleştirileceği belirtilmektedir.
- İkinci videoda ilk çağ uygarlıkları olan Hititler ve Sümerler konusu ele alınacaktır.
- Öğrencilerin kendilerine dikkat etmeleri ve ilerleyen videolarda görüşmek üzere veda edilmektedir.