Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitim dersi formatında yer alan yayılım konusunu anlatan bir içeriktir. Konuşmacı, önceki videolarda ara yer yayılımını ele aldığını belirterek, bu videoda yer alan yayılımını incelemektedir.
- Video, yer alan yayılımının işleyişini matematiksel bir çerçeve içinde açıklamaktadır. İlk bölümde yer alan yayılımının öz yayılım ve yabancı atom yayılımı olmak üzere iki farklı türü tanımlanmakta, yayılımın atomik düzeyde nasıl gerçekleştiği üç farklı senaryo üzerinden anlatılmaktadır. İkinci bölümde ise kristal yapı içinde bakır ve nikel atomlarının hareketleri ve element alaşımlarının matematiksel analizi ele alınmaktadır.
- Videoda ayrıca yayılım katsayısı kavramı üzerinden matematiksel bir değerlendirme yapılmakta ve boşlukların yayılım mekanizmasındaki rolü açıklanmaktadır. İki farklı elementin alaşımlandığı zaman konusuna da değinilmektedir.
- 00:01Yer Alan Yayılımının Tanımı
- Önceki videolarda ara yer yayılımı üzerinde durulduktan sonra, bu videoda yer alan yayılımının işleyişi, matematiksel tarifi ve pratik örnekleri ele alınacak.
- Ara yer yayılımında kristal yapı içerisine sızan yabancı küçük atomlar söz konusuken, yer alan yayılımında ise kristal içinde gezinen atomların ebatları kristal yapıyı oluşturan atomlarla benzer büyüklükte olmalıdır.
- Tek bir tür atomun kristal içinde gezinmesi durumunda öz yayılım, farklı bir türde atomun girmesi durumunda ise yer alan yayılım olarak adlandırılır.
- 01:49Yer Alan Yayılımının Mekanizmaları
- Yer alan yayılımının atomik düzeyde nasıl gerçekleştiği, matematiksel değerlendirmelere geçmeden önce üç farklı senaryo üzerinden incelenecektir.
- En basit senaryoda, bir atomun diğer bir kafes noktasındaki atomun yerini alması için iki atomun aynı anda konum değiştirmesi gerekir, ancak bu istatistiksel olarak gerçekleşme olasılığı düşük ve kristal yapıda yeterli yer yoktur.
- İkinci senaryoda, atomlar döngüsel bir hareket yaparak yer değiştirirler, ancak bu işleyişin gerçekleşme olasılığı daha da düşük ve kristal yapıda meydana getireceği gerilim çok yüksektir.
- 05:57Boşluk İşleyişi
- Yer alan yayılımının gerçekleştiği temel mekanizma boşluk işleyişi olarak adlandırılır.
- Kristal yapılarda bulunan boşluklardan faydalanarak konum değiştiren atomlar, kafes noktaları üzerinde gezinebiliyorlar.
- Boşluk işleyişi, kristal yapı içerisinde çok büyük bir gerilim yaratılmasına gerek olmadığı için daha akla yatkın bir işleyiş tarifi olarak karşımıza çıkıyor.
- 07:13Boşluk İşleyişinin Keşfi
- Boşluk işleyişini keşfetmemiz oldukça yakın bir tarihe dayanıyor; 1947 yılında Amerikalı bir bilim adamı ilk olarak yayılımın bu şekilde gerçekleştiğini gösteren deneysel sonuçlar yayınlıyor.
- 1950'li yılların öncesinden yayılımın yer değiştirme veya döngüsel yer değiştirme mekanizmalarıyla gerçekleştiği düşünülüyordu.
- İki Dünya Savaşı'nda metalürji alanında önemli gelişmeler kaydedilse de, o dönemde bile çelikler üretilirken yayılımın nasıl gerçekleştiği konusunda büyük yanılgılar vardı.
- 08:28Boşluk İşleyişinin Matematiksel Değerlendirmesi
- Ara yer yayılımında bir atomun her adımda ilerleyebileceği altı tane konum bulunurken, yer alan yayılımında atomların çevresinde kaç tane boşluk olduğunu bilemeyiz.
- Boşluk perspektifinden bakıldığında, her bir boşluğun çevresinde altı konum olasılığı vardır (yukarıda, aşağıda, sağda, solda, ekrandan dışarıya doğru, ekrandan içeriye doğru).
- Boşluk içinde bir yayılım katsayısı hesaplanırken, kaç tane konum olasılığı olduğu ve iki konum arasındaki mesafe (kafes sabiti) dikkate alınır.
- 12:05Kristal Yapı ve Elementlerin Davranışı
- Kristal yapıda bakır ve nikel atomları boşluklardan faydalanarak kristal içinde geziniyor.
- Kristal içindeki bakır ve nikel atomlarının boşluklara geçebilme oranları, elementlerin miktarlarına göre değişiklik gösteriyor.
- Bu durum, elementlerin değerlendirilmesini ve matematiksel analizi zorlaştırıyor.