Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, "Gerçeği Bul" adlı içerikte bir konuşmacının yaratıcı varlık kavramı ve dinlerin tarihsel gelişimi hakkında bilimsel bir anlatımını içermektedir.
- Video, yaratıcının ne olduğu sorusuyla başlayıp, insanlık tarihindeki yaratıcı varlık kavramının gelişimini mağara resimlerinden başlayarak Sümerlerin Anunnaki tanrılarına, Mısır, Hindu, Yunan, Roma, Aztek, İnka ve Maya medeniyetlerindeki tanrılar kavramına kadar incelemektedir. Ardından İbrahimî dinlerdeki tanrı kavramının gelişimi, İslam'ın kökenleri ve tasavvuf konuları ele alınmakta, son olarak kuantum fizik ve yaratıcı güç kavramları üzerinden felsefi bir inceleme sunulmaktadır.
- Konuşmacı, eski medeniyetlerdeki yaratılış anlatılarının aslında bilimsel kavramları sembolik bir şekilde ifade ettiğini, dinlerin zamanla nasıl yozlaştığını ve özlerinin nasıl kaybedildiğini açıklamaktadır. Video, kuantum alan kavramı üzerinden yaratıcının tanımı ve evrenin temel yapısı hakkında felsefi düşüncelerle sonlanmaktadır.
- Yaratıcı Varlık Sorusu
- Her şeyi yaratan yaratıcı varlık sorusu, ilk insanlardan günümüze kadar gelen ve cevabını net vermenin imkansız olduğu bir sorudur.
- Bu videoda dinler tarihinin nihai hedefine doğru bir yolculuk yapılacak ve çağlar boyunca insanlar mutlak yaratıcıyı nasıl tanımladıkları incelenecektir.
- Yaratıcıyı anlamak insan beyni için imkansız olduğu için çoğu inanç onu insanlaştırıp anlatmaya çalışır.
- 01:53İnsanın Yaratılıştan Anlam Çıkarma Yeteneği
- İnsanlık doğası gereği yaratılıştaki her şeyden anlam çıkarmaya yatkın bir türdür ve bu sayede hem bilim hem de inanç gelişmiştir.
- Tarihte atalarımızın mağaralara yaptıkları resimler, başlangıçta el izleri, sonra doğa manzaraları, avlanma sahneleri ve kutsal olanların tasvir edilmesiyle gelişmiştir.
- İnsanlar yaratılıştaki şeylerden anlam çıkarmaya programlıdır ve yaratılışın ötesini hayal etmeye henüz o zamanlar geçmemiştir.
- 03:36Sümerlerin İnanç Sistemi
- Tufandan sonra eski inançlardan kopan ve onları mitlerle iç içe geçiren Sümerlerin inancı, bildiğimiz anlamda ilk sistematik ve düzenli inançtır.
- Sümerlerin inanç panteonunda kutsal olan göksel soy olarak adlandırılan Anunnakiler, çeşitli yeteneklere sahip, insanlığı tasarlamış ve yönetmiş büyük güçlerdir.
- Tarihte çok tanrılı dinler kavramı Sümerlerden sonra Mısır, Hinduizm, Antik Yunan, Roma, Aztek, İnka ve Maya'da da ortak bir şekilde kendini göstermiştir.
- 04:37İnanç Evrimi Yaklaşımı
- Standart anlatıma göre ilkel insanlar önce elementlere kutsiyet vermiş, sonra akıllanmış, elementleri kontrol eden varlıklar türetmiş ve onlara tapmıştır.
- Akıllanma sürecinde bu varlıklar azalmış, felsefe ve bilimle silinmiş ve tek tanrılı inanca evrilmiş, günümüzde ise bilim tek tanrıyı zorluyor diye düşünülmektedir.
- Bu yaklaşım sığ çünkü çok tanrılı dinler aslında çok tanrılı değil, tüm her şeyin kökeninde yine tek bir yaratıcı kaynak vardır ve bilim aslında onu keşfetmek üzere.
- 05:28Anunnakiler ve Tanrılar Panteonu
- Anunnakiler, Sümer inancında göksel soy anlamına gelen "an" ve "key" kelimelerinden türemiş, göksel tanrıların soyundan gelen büyük tanrılardır.
- İgigiler ise alt seviye tanrılardır ve bu tanrılar panteonu insanın bakış açısına göre oluşturulmuştur.
- İnsanlar kendilerini bu sıralamanın en alt seviyesine, tanrıların kulu ve kölesi olarak koymuştur.
- 06:35Anunnakilerin Yaratılışı
- Anunnakiler, tufan sonrası medeniyetler tarafından tanrı olarak tanımlanmış olsa da, aslında üstün bir göksel ırk veya muhtemelen uzaylı ırkıdır.
- Anunnakileri oluşturan güç, An ve Ki'den başlar; An gökyüzü tanrısı, Ki ise yeryüzü tanrıçası olarak evrensel zıtlığın sembolüdür.
- An ve Ki birleşik şekilde Anki olarak yazılır ve evrene (cosmos) ifade eder; bu kavram dualite, üç boyutlu evrenimizin temel düzenidir.
- 07:53Evrenin Oluşumu
- An ve Ki'nin ötesinde sonsuz karanlık, sonsuz su ve sonsuz kaos vardır; her şey bu kapsayıcı sonsuz kaostan çıkmıştır.
- İlk olarak Nam ve M kavramları belirir; Nam evrendeki her şeyin birbiriyle uyum içinde var olmasını sağlayan belirleyici güç (kader) olarak, M ise evrensel yasalar (bilimsel kanunlar) olarak geçer.
- An ve Ki'den sonra Anunnakiler gelir; bu canlılar, sonsuz kaostan, boşluktan önce düzenin oluşacağı altyapı sistemi, fizik kanunları ve maddenin oluşumuna sebep olan gizemli güçten türemiştir.
- 10:49Diğer Mitolojilerde Yaratılış
- Mısır inancında da benzer bir anlatım vardır; tanrılar pantheon'un en tepesinde, tanrıların bile ondan var olduğu Nun çıkar.
- Nun denilen şey yaratılıştan önceki ilahi kaostur, sonsuz sulardır ve her şey bu düzlemden meydana gelir.
- Ana baş tanrı Atum kendi kendine ortaya çıkar ve evrenin Maat denilen düzenini oluşturur; bu kanunlar sayesinde Eneas denilen büyük dokuz tanrısal varlık oluşur.
- 11:58Hinduizm'de Yaratılış
- Hinduizm'de yaratılış, Sümer ve Mısır'a göre daha derli toplu anlatılır; Sanskrit metinlerde tufan öncesi medeniyetlerin bilgileri sıklıkla karşımıza çıkar.
- Hinduizm'de ana varlık olarak Brahman çıkar; Sümerlerdeki Nam ve M, Mısır'daki Nun bunların hepsi Hinduizm'de Brahman'da birleşmiştir.
- Brahman her şeyi var ettiğinden ondan üç temel kavram çıkar: Brahma fiziksel alemde yaratıcı, Vişnu koruyucu ve Şiva yok edici ve yeniden düzen sağlayıcı; bunlar evrenin temel prensipleridir.
- 15:47Uzakdoğu'da Tao Kavramı
- Çin'de ilkel sular ve kaotik öz anlatımına benzer şekilde Tao, her şeyin kaynağı ve evrenin temel prensibi olarak görülür.
- Tao'dan Yin-Yang denilen evrenin fiziksel dualite yasaları doğar ve bu yasaların dengeleri sayesinde fiziksel düzlem varlığını sürdürür.
- Tao'dan Çinlilerin Panko dedikleri fiziksel kavram doğar ve Çin mitolojisinde Panko'nun kaotik bir yumurtadan doğduğu anlatılır.
- 17:05Antik Yunan Kozmolojisi
- Yunan kozmolojisinde en zirvedeki kavram Kaos'tur, yani daha hiçbir şey var olmamışkenki boşluk karmaşa halidir.
- Kaos'tan yeryüzünü temsil eden Gaia, yeraltını temsil eden Tartaros, aşkın ve yaratıcı gücün kavramı Eros, karanlığı temsilen Erobos ve Nyx çıkar.
- Titanlar ve Olimpos tanrıları var olmuş, Olimpos tanrıları Titanlar ile savaşarak yaratılışa düzen getirmiş ve düzenli evren günümüzdeki halini almıştır.
- 18:06Eski Medeniyetlerde İnançların Değişimi
- Antik Yunan'da diğer eski medeniyetlerdeki ara kavramlar pek açık değil ve genelde tanrılar ile ilişkilendirilmiş.
- Teknoloji olmadığı için insanlar anlam veremedikleri kavramları göz ardı etmeye başlamış, bildikleri tanrıların özellikleri diye anlatmışlardır.
- Erken dönem Yunan metinlerinde Zeus'un babası Kronos ile zaman kavramı ayrı ayrı anlatılırken, geç dönem eserlerinde ikisi de aynı kavram olarak "Büyük Titan Kronos" olarak birleşmiştir.
- 19:22İbrahimi Dinlerde Tanrı Kavramı
- Mezopotamya'da İbrahimi dinler doğarken karmaşık bir Allah kavramı ortaya çıkmıştır.
- İbrahimi dinlerdeki temel sorun, aklın alamayacağı seviyedeki insan müdahalesi sorunudur.
- Tevrat'ta hak yaratıcı olarak görülen varlık olarak Elohim ve Yahve çıkar ve bu varlık son derece insani özellikler taşır.
- 20:00Tevrat'taki Tanrı Özellikleri
- Tevrat'taki Tanrı sinirlenir, lanet eder, savaşlarda taraf tutar ve insanlarla anlaşmalar yapar.
- Tevrat'ta "Bene Elohim" (Tanrı soyu) kavramı da bulunur ve bu da tek tanrı inancını silmiş olur.
- Tevrat, Sümerlerin, Babillilerin ve Akadların metinlerinde geçen Anunnaki tanrılarının hikayelerini kendi kazanında eritip Yahve Elohim kavramıyla sunmuştur.
- 21:12Tevrat'taki Tanrı Örnekleri
- Tevrat'ta Tanrı insanın yaptığı kötülükten pişman olur ve yüreği sızlar.
- Tanrı kıskanç bir tanrı olarak görülür ve Mısır'da ilk doğan çocukları öldürür.
- Tufanı Enlil'in emriyle büyük tanrılar bir araya gelerek kararlaştırır ve Akad'ın kaderini belirlerler.
- 22:38Kabala ve Gerçek İnanç
- İsrailoğulları toplum kontrolü içeren inancı benimserken, gerçeğin farkında olanlar ayrı bir mezhebe dönüştüler ve Kabalacılar olarak kendilerini isimlendirdiler.
- Kabala, Yahudi mistisizmi olarak Roma döneminde ortaya çıkmaya başlamıştır.
- Kabala grubu, Tevrat'ta geçen Elohim ve Yahve'nin Ainsoft (tanımlanamaz sonsuz bir varlık) denilen kavramdan doğmuş olduklarına inanır.
- 24:51Tevrat'taki Yaratılış Anlatımı
- Tevrat'taki yaratılış olayı, Sümer'deki yer ve gök anlamındaki An ve Ki'den bahsederek başlar.
- Tevrat, evrenin ilk maddeleştiği anı ve dualite kavramının doğuşunu gösterir.
- Tevrat'ta Tanrı her gün parça parça bitki, hayvan gibi şeyleri yaratmaya devam eder ve nihayetinde yedinci gün dinlenir.
- 26:08İncil'deki Yaratılış Anlatımı
- İncil, Roma'nın imparatorluğa yayılmış olan çeşitli bilgilerin sentezlenmesi sonucu oluşturduğu bir kitaptır.
- İncil'de yaratılışla ilgili anlatımlar "Başlangıçta söz vardı, söz Tanrı'yla birlikteydi ve söz Tanrı'ydı" şeklinde başlar.
- İncil'de kadim medeniyetlerdeki yaratılış öncesini anlatan sonsuz kaos suları anlatımı ve yaratılışın ilk anındaki dualite anlatımı silinmiştir.
- 28:08İncil'in Roma Etkisi
- İncil'de sık sık Tanrı'nın İsa ile bir olduğu, bizimle bir olduğu mesajları vardır ve bu bilgiler eski hermetik bilgilerden ve Apolyonus öğretilerinden alınmıştır.
- Roma etkisi, temel bilgiyi anlamayarak onu sadece İsa ve Tanrı arasındaki ilişki üzerinde toparlar.
- İncil'in kalbindeki mesaj Roma etkisi olmadan Apolyonus'un kitaplarında, hermetik bilgide ve eski pagan felsefi inançlarında yatmaktadır.
- 29:28Kur'an'da Allah Kavramı
- İslam'ın kökenleri, namazı ve Kur'an'ı araştıranlar Hinduizm ve paganizm kavramlarıyla olan yakın bağa dikkat çekmiştir.
- Kur'an'da "ben", "biz", "o" diye üç temel anlatım kalıbı olduğundan, Kur'an'ı okuduğunuzda tek bir Allah tanımlaması değil, farklı huyları olan bir yaratıcı görürsünüz.
- Kur'an'da "o" ile başlayan ayetler genellikle kadir-i mutlak yaratıcı ile daha çok benzer, "biz" diye başlayan ayetler ise fiziksel göksel varlıklar olan bir ırkın yaptıklarını anlatır.
- 31:26Evrenin Yaratılışı Hakkında Kur'an Ayetleri
- Kur'an'da evrenin yaratılışı ile ilgili ayetler karma bir anlatıma sahiptir.
- "Her canlı sudan yaratıldı" ifadesi, dünyada bildiğimiz anlamda her canlı sudan yaratıldığını ve aynı zamanda antik medeniyetlerin sonsuz su, kozmik su, kaos denizi dedikleri sudan da bahsediyor olabilir.
- Kur'an'da evrenin yaratılışı hakkında detaylı bilgi veren ayetler bulunmaz, muhtemelen Tevrat'ı tasdiklemek için geldiğinden dolayı Tevrat'ı bildiğinizi ve kabul ettiğinizi farz eden bir yaklaşıma sahiptir.
- 33:56Dinlerin Tarihsel Gelişimi
- Tufan öncesinde muhtemelen çok tanrılı bir din yoktu ve ana bir yaratıcı kavrama inanılıyordu, insanları da "rab" yani yönetici dedikleri garip göksel ırklar fiziksel bir şekilde yönetiyordu.
- Tufandan sonra insanlar bu kavramı unutmaya başladı ve ana yaratıcı olan anlaşılmaz güç kavramı silinmeye, alt seviyede tanrı denilen yaratılmış canlılara bu özellikler atfedilmeye başlanarak çok tanrılıymış gibi gözüken bir sistem doğdu.
- Bilgeler veya peygamberler sayesinde bu kadim bilginin kırıntıları insanlığa sunulmaya başlandı, ancak aradan binlerce sene geçtiği için bilgiler karmakarışık hale geldi.
- 35:54Allah Kavramının Hatalı Anlatımı
- İbrahimî dinlerin sistemlerini eleştirenler Allah yok demeye getirildiği düşünülür, ancak bu yanlış bir düşünce.
- İnsanlar genellikle Allah'ı bir varlık olarak düşünür, ancak bu algı ötesi bir kavramı varlık seviyesine düşürmek insan zihninin sonsuzluğu sınırlandırma çabasıdır.
- Bu hataya düşüldüğünde gönlünüzdeki kadir-i mutlak yaratıcı ile okuduğunuz kitaplardaki örtüşmüyor ve inancınız çöküyor.
- 37:01Tasavvuf ve Varlık Birliği Kavramı
- Tasavvufta evrenin yaratılışı "vahded-i vücud" (varlık birliği) kavramı ile anlatılır ve her şeyin kadir-i mutlak yaratıcıdan geldiği, ondan gelip ona dönecek bir sistem olduğu belirtilir.
- Tasavvufta "alem-i misal" (ruhani ve manevi şeylerin fiziken tezahür ettikleri düzlem) ve "alem-i ruhani" (ilahi nur'un en saf haliyle tecelli ettiği, maddenin ötesindeki hak yaratıcıya en yakın düzlem) kavramları vardır.
- Günümüz selefi ve vahabi yönelimli İslam dünyasında tasavvuf dinsizlik ve sapkınlık olarak görülür, Emeviler döneminde de tasavvuf pek hoş karşılanmamış ve bazı alim ve evliyalar sürgün edilmiştir.
- 39:25Tasavvuf ve İslam
- Hallacı Mansur, "Ben Allah'ım" dediği için 922 yılında öldürülmüştür, ancak aslında demek istediği her şeyin Allah'tan geldiği ve kendisinin Allah'ın bir parçası olduğu idi.
- Ortodoks İslam, yozlaşmış papalık ve Yahudilik gibi, tasavvuf akımını anlamaz ve onu öldürür.
- Tasavvuf günümüzde İslam topraklarında pek hoş görülmeyen bir akımdır, ancak Tengri köklerinden dolayı Türkler tarafından daha çok hoş karşılanmıştır.
- 40:23Bilimin Yeni Yol Açması
- 1920'li yılların başlarında Paul Direc, Werner Herzberg ve fizikçiler, evrenin temel yapı taşlarını ve bunlar arasındaki etkileşimi elektromanyetik alan ve kuantum mekaniği ilkeleri ile incelemeye başlamışlardır.
- Kuantum fizik teorisi, evrenin temelinde sürekli ve her yerde var olan kuantum alanlar olduğunu göstermektedir.
- Madde olarak algıladığımız her şey, bu alanların ya da enerjilerin belirli şekilde uyarılmış halleridir ve enerji ile madde aynı altyapının farklı görünümleri olarak düşünülebilir.
- 41:56Kuantum Alanın Evrendeki Rolü
- Kuantum alanın evrenin varoluşundan önce de orada olduğunu ve bütün evrenin onun maddeleşmesi ile fizik kanunları çerçevesinde oluştuğu fikri, eskilerin metinlerindeki "önce sonsuzluk denizi vardı, sonra temel yasalar ile gerçeklik maddeleşti" anlatımıyla uyumludur.
- Kuantum alanın nasıl oldu da ne olacağını bilerek tüm kanunlar ile gerçekliği oluşturduğu konusunda bilim insanları farklı görüşlere sahiptir.
- Bazı araştırmacılar, bu alanın her koşulda sonsuz gerçeklik üretebilecek yapıda olduğunu ve şu an bizim içinde yaşadığımız evrenin tesadüfen bu şartlar ile dengeye kavuştuğunu savunmaktadır.
- 43:15Yaratıcı Güç ve Kuantum Alan
- Kuantum alan teorisi, her şeyi kapsayan, doğmamış, doğurulmamış olan, öncesi ve sonrası olmayan, her şeyin ötesinde her şeye gücü yeten, insanın idrak edemeyeceği ve nihayetinde de hepimizin günün birinde ona döneceği bir yaratıcı güç anlayışını yansıtmaktadır.
- İnsanlar Allah'ı etten kemikten bir canlı olarak düşünürken, dini kitaplar bu güce bir nitelendirme bulamadıkları için onu otomatikman insanlaştırmışlardır.
- Günümüzde bilimin kuantum alan dediği şeyin neye benzediğini idrak edemiyoruz, ancak ne yaptığını biliyoruz: etrafımızdaki her şeyi ve ötesini yaratıp duruyor, hem de sürekli olarak.
- 44:51Yaratıcı ve Kuantum Alan Kavramı
- Yaratıcı kuantum alandır, bu net bir bilgidir ve binlerce yıllık veri ile bilimin birleşmesiyle ortaya çıkmıştır.
- Kuantum alan, zaman ve mekandan ayrı, her şeyi saran ve varoluş-yok oluş döngüsünde olan bir kavramdır.
- Hak yaratıcı, hepimizi saran, kuşatan, zamanın ötesinde varoluşumuzu gözleyen ve onun parçaları olduğumuz yüce bir kavramdır.
- 46:33Yaratıcı ve Seçimler
- Zamanın ötesinde sonsuz bir yaratılış ve yok oluş düzeninde, her yaratılış yaptığımız seçimlere göre değişip yok olabilir.
- Yaratıcının müdahale etmesi sistemi yıkar çünkü sistem tamamen özgür iradeyle var oluyor ve yok oluyor.
- Yaratıcı bize sonsuz bir oyun havuzu vermiş, bu havuzda kendimizi geliştirebilir, ölebilir veya savaşabiliriz.
- 47:45Sonsuz Döngü ve Nihai Hedef
- İyi-kötü, doğru-yanlış kavramlarının anlamı kalmaz, hepsi tek noktadan çıkıp o teke geri dönecek ve sonsuza kadar tekrarlayacak.
- Nirvana durumundan sonra havuzdan çıkıp kaynağa veya daha üstün bir havuza gidip sonsuz olasılık döngüsünden kurtulduğunuzu iddia ederler.
- Eski inanç felsefeleri, yaptığınız iyi ya da kötü davranışların diğer varoluşlarınızı etkileyerek sizi yaratıcıdan uzaklaştırdığını veya ona yakınlaştırdığını anlatır.
- 49:10Yolculuk ve Araştırma
- Konuşmacı, esas yaratıcıya inanan bir insan olarak Allah'ın beyin verdiğini ve araya ipuçları serpiştirdiğini belirtiyor.
- Bilim, felsefe, inanç felsefeleri, fizik ve matematik kullanarak büyük bir resmi kendi yolu için çıkarıyor.
- Bu yolculuk kopyala yapıştır yapılamaz, herkesin kendi araştırması ve keşfetmesi gereken bir yolculuktur.
- 49:50Farklı Dinleri Araştırmak
- Müslümanlar kitapları objektif olarak okuyup, kırıntıları bulup araştırmalı, tasavvuf ve evliyaların mesajlarını incelemelidir.
- Hindu'lar vedaları ve Buda'nın öğütlerini okuyup karşılaştırmalıdır.
- Kalıba girmemek, tüm dinleri araştırmak geniş bir perspektiften bakmayı sağlar.
- 50:46Video Kapanışı
- Konuşmacı, konunun çok derin ve tartışması keyifli olduğunu belirtiyor.
- İzleyicilerden yorumlarda fikirlerini ve sorularını yazmalarını istiyor.
- Kuantum alanının bilimsel derinliklerine inme, cennet-cehennem, Adem-Havva gibi konuları ele alacak yeni videolar yapacağını söylüyor.