Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, John Stewart ve David adlı sunucuların Yahudi düşünürleri Rabbi Jonathan Sachs ve Profesör Simon Shama ile gerçekleştirdiği bir sohbet programıdır. Konuşmacılar arasında NYU, Yeshiva Üniversitesi, King's College London ve Columbia Üniversitesi'nde çalışan akademisyenler bulunmaktadır.
- Sohbet, Yahudi halkının hayatta kalma başarısı, Yahudilik'in manevi yaşamı, Enlightenment ve Emansipasyon'un Yahudilere etkileri, anti-semitizm ve zionizm arasındaki ilişki, İsrail'in durumu ve Yahudi kimliğinin geleceği gibi konuları ele almaktadır. Konuşmacılar, Yahudi toplumunun etik değerler, eşitlik anlayışı ve bilgiye olan bağlılığı gibi faktörlerin hayatta kalma başarısına katkıda bulunduğu görüşünü paylaşırken, Yahudi kimliğinin geleceği ve Yahudi toplumunun dünya üzerindeki rolü hakkında da tartışmaktadır.
- Sohbette ayrıca Jonathan'ın Cambridge Üniversitesi'ndeki deneyimleri, Simon'un "Hikaye ve Yahudiler" serisinin yazarı olması, Jonathan'ın "Gelecek Tense" adlı kitabı ve "Not in God's Name" adlı yeni kitap projesi hakkında bilgiler de paylaşılmaktadır. Konuşmacılar, Yahudi toplumunun hem bireysel hem de kolektif sorumluluk duygusunu birleştiren benzersiz bir yapıya sahip olduğunu vurgulayarak, Yahudilerin "voice of hope" (umut sesi) olarak dünya üzerindeki rolünü tartışmaktadır.
- 00:04Giriş ve Konuşmacıların Tanıtımı
- Konuşmacı, Yahudi bir izleyiciye hitap ederek, John Stewart'ın kendisine "tarihin en uzun Yahudi" olduğunu söylediğini belirtiyor.
- Konuşmacı, Simon Shama ve Rabbi Jonathan Sachs adlı iki önemli Yahudi figürüyle birlikte olacağını ve onların konuşmalarını paylaşacağını söylüyor.
- Rabbi Jonathan Sachs, global dini lider, filozof, yazar ve moral sesi olarak tanıtılıyor; NYU'da İngeborg ve Ira Rennert Global Distinguished Profesör, Yeshiva Üniversitesi'nde Kressel ve Efret Aile Üniversitesi Profesör ve King's College London'da Profesör olarak görev yapmaktadır.
- 02:39Simon Shama'nın Tanıtımı
- Profesör Simon Shama, Columbia Üniversitesi'nde sanat tarihi ve tarih profesörü olarak görev yapmakta ve yüksek seviyede entelektüel düşünceyi genel halka iletmekte olan bir Brit'tir.
- Shama, on altı kitap yazmış olup, en son projesi olan "Yahudilerin Hikayesi" televizyon dizisi olarak yayınlanmış ve birinci bölümü İngiltere ve Amerika'da yayınlanmıştır.
- Shama, daha fazla kırk belgesel yazmış ve çeşitli ödüller almıştır.
- 04:09Yahudilerin Hayatta Kalma Sırrı
- Konuşmacı, Yahudilerin hayatta kalma sırrını anlamak için iki konuşmacıya "Yahudiler neden hayatta kaldı?" sorusunu soruyor.
- Rabbi Jonathan Sachs, Yahudilerin hayatta kalma sırrını "Jacob'un melekle güreşmesi" hikayesine benzetiyor ve "her krizden yeni bir yaratıcılık ve yeni bir yaratılış getirmek" gerektiğini vurguluyor.
- Simon Shama, Yahudilerin hayatta kalma sırrını "güç, kuvvet, monarşiler ve anıtlar yerine etik ve ruhsal değerlere dayanmaları" olarak açıklıyor.
- 09:29Yahudilerin Etik ve Bilimsel Yaklaşımı
- Simon Shama, Yahudilerin "her insan, sınıf, kültür ve inançtan bağımsız olarak Tanrı'nın imajı ve benzeridir" fikrini geliştirdiğini belirtiyor.
- Yahudilerin, eşitlik ve bilgiye erişim fikrini savunduklarını, çünkü bilgi paylaşıldığında daha fazla elde edildiğini, güç veya zenginlik paylaşıldığında ise daha az elde edildiğini vurguluyor.
- Simon Shama, Yahudilerin "citadellileri okullar, kahramanları öğretmenler ve tutkuları çalışma ve zihin hayatı" olduğunu ifade ediyor.
- 12:21Yahudilik ve Kutsal Metin
- Hiyeroglif ve cuneiform gibi eski dilleri öğrenmek çok zordur, ancak 22 harfli bir alfabenin herkes için erişilebilir olması Yahudilik'te önemli bir avantajdır.
- Yahudilik'te kutsal metin, sadece bir penumbra veya ilahi aydınlatma değil, herkesin konuşabileceği ve okuyabileceği bir dil olarak görülür.
- Ezra'nın Torah'ı okuması ve Yahudilerin sürekli okuma geleneği, Yahudilik'te konuşma ve iletişim önemini vurgular.
- 13:51Yahudilik'te Konuşma Geleneği
- Samuel'in ilk sinagogda karşılaştığı gürültülü ortam, Yahudilerin sürekli okuma geleneğini gösterir.
- Simon, Prens Charles'ın ilk kez bir Yahudi sinagoguna gittiğinde, "Çok konuşuyorsunuz" dediğini anlatır.
- Yahudilerin iletişiminde "mutual interruption" (karşılıklı kesintiler) temel bir form olarak görülür.
- 15:15Simon'un Yahudilik Yolculuğu
- Simon, ortodoks bir Yahudi olarak büyüdü ancak Hassidic veya Haredi değildi, kashrut kurallarını uyguladı ve KDA öğretmeni oldu.
- Cambridge Üniversitesi'nde okurken, nükleer silahsızlanma hareketi, Marxizm ve farklı sosyal hareketlerle karşılaştı.
- Simon, Yahudi tarihini yazarken, kendisine ait olmayan bir kültürle ilgili yazmanın zorluklarını yaşadı ve bu nedenle ailesiyle ilişkileri bozuldu.
- 19:43Jonathan'un Yahudilik Yolculuğu
- Jonathan, 1966 yılında Cambridge'e gitti ve Simon'un genç yaşta Cambridge'de profesör olması onu etkiledi.
- 1967 Haziran'daki altı günlük savaş sırasında, İsrail'in beklenmedik zaferi, Jonathan'un Yahudilik'e olan bakış açısını değiştirdi.
- Jonathan, 1968 yılında Amerika'ya giderek Yahudilik hakkında daha fazla bilgi edinmek istedi ve bu yolculuk sırasında iki önemli Yahudi düşünürle tanıştı.
- 22:30Lubovich Reber ile Karşılaşma
- Jonathan, Amerika'da Lubovich Reber ile tanışmak istedi ancak Reber'in çok kalabalık bir topluluğu olduğu için ertesi yıl tekrar gelmesi gerektiğini öğrendi.
- Jonathan, Los Angeles'tan 770 East Parkway'a üç gün boyunca Greyhound otobüsüyle gitti ve Lubovich Reber ile kısa bir görüşme yaptı.
- Reber, Jonathan'a "Kimse kendini bir duruma yerleştirmez, kendini bir duruma yerleştirir" diyerek onu Cambridge'de Yahudi lider olmaya teşvik etti.
- 24:35Bir Yahudi Deneyimi
- Konuşmacı, Cambridge'de bir Yahudi topluluğunda geçirdiği bir deneyimi anlatıyor.
- Toplulukta binlerce Hasidim (Yahudi dini lideri) vardı ve konuşmacı, bir Re (dini lider) ile tanışıyor.
- Re, konuşmacının Cambridge'deki üniversite eğitimine dönmek istediğini duyunca, onu Rosh Hashanah'a kadar kalmaya ikna ediyor.
- 26:12Yahudilik ve Ruhsal Yaşam
- Konuşmacı, Yahudilerin Tanrı ve ruhsal hayat hakkında konuşmakta zorlandığını sorguluyor.
- Yahudilik'te Tanrı'nın bir yüzü yoktur, Tanrı'nın tezahürü bir dizi öğretidir ve bu öğretiler çoğunlukla dünyada nasıl yaşayacağımızı öğretir.
- Yahudilik'te Tanrı'nın yüzü aranır ve Psalm 27'de belirtildiği gibi, Yahudiler Tanrı'yı sarhoş eden kişilerdir.
- 29:27Yahudilik'in Tarihsel Gelişimi
- Konuşmacı, 17. ve 18. yüzyıllarda Yahudilerin yaşadığı bir değişim olduğunu ve bu dönemde bir "Messianic özlem" olduğunu belirtiyor.
- Yahudilerin Avrupa'dan gelen Enlightenment ve emancipation (kurtuluş) fırsatını tercih etmeleri, en kötü anti-semitizme ve insan felaketlerine yol açtı.
- Anti-semitizmin 19. ve 20. yüzyıllarda sadece dışarıda değil, Yahudilerin içinde de bir sorun haline geldi çünkü Yahudiler kendilerini "Tanrı tarafından sevilen bir halk" olarak tanımlamışlardı.
- 32:12Enlightenment ve Yahudiler
- Konuşmacı, Enlightenment'ı eleştirmek yerine, Yahudilerin dünyada yaşayabilmeleri için Enlightenment'ın getirdiği iyimserliği kabul ediyor.
- Moses Mendelssohn, Yahudilerin dünyada yaşayabilmeleri için Yahudilik'i feda etmeleri gerektiğini savunmuş ve Yahudilik'i bir yük olarak tanımlamıştır.
- Konuşmacı, Yahudilerin dünyada yaşayabilmeleri için Enlightenment'ın getirdiği fırsatları değerlendirmeleri gerektiğini ve ghetto içinde kalmak yerine dünyaya açılmaları gerektiğini vurguluyor.
- 36:27Enlightenment ve Yahudilik
- Konuşmacı, Enlightenment'ın evrenselizm olduğunu ve Yahudilerin de bu evrenselliğe dahil olduğunu belirtiyor.
- Mendelssohn'un Yahudilerin özel olduğunu, Kudüs'ün bir token olduğunu vurguladığını ifade ediyor.
- 37:08Günümüzdeki Anti-Semitizm Krizi
- Günümüzdeki anti-semitizm, klasik post-Enlightenment anti-semitizm ile ferocious anti-Zionizm arasında bir evlilik olarak tanımlanıyor.
- Klasik anti-semitizmde Yahudiler kan libeli ve vampirizmle suçlanırken, günümüzde Hamas'ın "Çarteri"nde Yahudiler Lions, Kulüpler ve Rotary Kulüpleri'ni kontrol eden bir güç olarak gösteriliyor.
- Protokoller of the Elders of Zion'un forgery olduğu halde, günümüzde daha fazla insan tarafından inanıldığı belirtiliyor.
- 39:01Yahudilerin Avrupa'daki Durumu
- Benjamin Netanyahu'in "herkesin İsrail'e gitmesi, Avrupa'dan ayrılmaları" fikrine konuşmacı katılmıyor.
- Yahudilerin uzun tarihini, yüksek ve düşük noktalarını Avrupa'daki izleyicilere anlatmanın önemli olduğu vurgulanıyor.
- Zionizmin, Yahudilerin uzun tarihine rağmen, bir kolonyal girişim olarak yanlış anlaşıldığı belirtiliyor.
- 40:18Anti-Semitizmin Gelişimi
- Anti-Semitizm, anti-Zionizmden başlayıp, Hamas'ın "Çarteri"nde görülen idyotik ifadelerle sonuçlanıyor.
- Büyük Müslüman popülasyonları, disaffekt ve dezavantajlı gençlerden oluşan bir kitle, bu idyotik denklemlere inanıyor.
- Yahudilerin, anti-Semitizm karşısında en iyi savunma stratejisi olarak bunu bir şaka olarak görmeleri gerektiği belirtiliyor.
- 42:02Anti-Semitizmin Mutasyonu
- Anti-Semitizm, Avrupa'da bir virüs gibi mutasyona uğrayarak, Yahudilerin önce dini, sonra ırkı, bugün ise ulus devleti nedeniyle nefret edildiği belirtiliyor.
- Avrupa'da anti-Semitizmle mücadele edilirken, Arap ve Müslüman dünyasında bu anti-Semitizm yayılıyor.
- Kan libeli ve Protokoller of the Elders of Zion gibi anti-Semitizm unsurları, Arap dünyasına geçerek Hamas'ın "Çarteri"nde yer alıyor.
- 44:55İsrail'in Etkisi ve Gelecek
- İsrail'in varlığı, Yahudilerin Avrupa'da "homeless" olmamasını sağlayarak, anti-Semitizm karşısında daha cesur olmalarını sağlıyor.
- İsrail'in hem İsrail'deki hem de dışındaki Yahudiler için olumlu etkileri olduğu belirtiliyor.
- Yahudilerin anti-Semitizmle mücadelede yalnız kalamayacakları, diğer dinlerin de bu mücadelede yardım etmesi gerektiği vurgulanıyor.
- 48:50İsrail Hakkında Görüşler
- Konuşmacı, İsrail'in iç karakteri hakkında umut duyduğunu ve İsrail'in bir ev olduğunu, bu evin bölünmüş bir ittifak veya başka bir ülkede değil, İsrail'de olduğunu belirtiyor.
- İsrail'in iki devlet ziyonist olduğunu ve İsrail'in bir monolitik yer olmadığını, İsrail'in yarısı Filistinlilerin ve İsraililerin yan yana yaşaması gerektiğini düşündüğünü ifade ediyor.
- İsrail'in bir gerçek demokrasi olduğunu, bölgede demokrasi olmayan bir yerde demokrasi olduğunu ve İsrail'in bir hiper demokrasi olduğunu, her taksi sürücüsünün bir siyasi uzman olduğunu belirtiyor.
- 53:12İsrail'in Önemi ve Geleceği
- İsrail'in bir insan mucizesi olduğunu, Hebraic dilini yeniden canlandırdığını, desolated bir araziyi canlandırdığını ve dağılmış bir halkı yeniden canlandırdığını vurguluyor.
- İsrail'in bir Yunan trajedisi olduğunu, Yahudilerin Aeschylus veya Sophocles gibi trajedyenlere sahip olmadığını, bunun yerine Isaiah ve Jeremiah gibi figürlere sahip olduklarını belirtiyor.
- İsrail'in bir gün geleceğini, Suriye, Irak, Libya ve Yemen gibi yerlerin çöküşe uğradığını ve İsrail'in bir bölgede başarılı bir demokrasi olduğunu, doğal kaynakları olmayan bir ülkenin üçüncü dünyadan birinci dünya ekonomisine geçtiğini vurguluyor.
- 56:46Filistinliler ve İsrail İlişkileri
- Filistinlilerin yaşadığı durumun çok üzücü olduğunu, Filistinlilerin Batı Bankası'ndan İsrail'e geçmek için çok zor şartlar altında olduğunu belirtiyor.
- Hamas yönetimindeki Gazze ile Batı Bankası arasında ayrım yapmanın önemli olduğunu, Filistin yetkilileriyle anlaşmanın mümkün olduğunu ancak Hamas ile anlaşmanın çok zor olduğunu ifade ediyor.
- Filistinlilerin durumunun iyileşmesi için aktif siyasi katılımın gerekli olduğunu, alternatif olarak Filistin'in İsrail'e eklenmesi durumunda İsrail'in demografik sorunlarla karşılaşacağını vurguluyor.
- 58:57Teshuva ve Affetme Kavramları
- Teshuva (teshuva) ve affetme kavramlarının Yahudilerin dünyaya getirdiği en önemli kavramlardan olduğunu belirtiyor.
- Teshuva'nın insan özgürlüğünün bir kanıtı olduğunu, insanların değişebildiğini ve bu kavramın Carol Dweck'in büyüme zihniyeti fikrine benzer olduğunu vurguluyor.
- Affetme kavramının ilk kaydedilen örneği olarak Joseph'un kardeşlerini affetmesini gösteriyor ve Yahudilerin affetme konusunda öne çıktığını, ancak bu kavramın yeterince vurgulanmadığını belirtiyor.
- 1:02:45Progressive Yahudilik ve İsrail İlişkisi
- Konuşmacı, progressive Yahudilik'te İsrail'in rolü ve Yahudi kimliğinin İsrail'e bağlılığı hakkında sorgulamalar yapıyor.
- Özellikle genç Yahudilerin Amerika'da İsrail'in sonu veya anti-semitizm korkusu olmadan, kolektif bir kimlik duygusu etrafında İsrail'e bağlı hissetmediklerini belirtiyor.
- Genç Yahudilerin Tanrı'yı tanımak, ilham almak, ruhsal hayat yaşamak ve anlam bulmak için bir arayış içinde olduklarını, ancak bu arayışın İsrail'in geleceği veya mevcut durumuyla ilgili tartışmalardan ziyade daha derin bir arayış olduğunu vurguluyor.
- 1:04:10Reform Yahudilik ve İsrail İlişkisi
- Konuşmacı, Atlanta'daki Beneath Youth Organization'da (BBYO) reform Yahudilerin İsrail'e olan bağlılığını ve Yahudilik'in keyfini anlatıyor.
- Hillel'de farklı Yahudi mezheplerinin (ortodoks, muhafazakar, reform ve yeniden yapılanma) bir araya gelip birlikte şarkı söylemesinin, Yahudilik'in müzik ve duygusal boyutunu vurguladığını belirtiyor.
- Reform Yahudilik'in İsrail'e olan bağlılığının siyasi bir destek olarak değil, daha derin bir inanç ve duygusal bağ olarak görülmesi gerektiğini savunuyor.
- 1:06:49İsrail'in Yahudi Kimliği İçin Önemi
- Konuşmacı, Yahudilik'in bir toplum inşa etme kılavuzu olduğunu, adalet, merhamet, insan hakları ve özgürlük üzerine kurulduğunu vurguluyor.
- Yahudilerin dünyada neredeyse her yerde bulunduklarını, ancak İsrail'de en derin inançlarıyla bir toplum inşa edebildiklerini belirtiyor.
- İsrail'deki tikkun olam projelerinin (eğitim, sağlık, müzik gibi alanlarda) Yahudi değerlerini dünyaya yayma çabaları olduğunu ve bu projelerin Yahudi kimliğini korumak için önemli olduğunu savunuyor.
- 1:08:41Yahudi Topluluklarındaki Farklılıklar
- Konuşmacı, reform ve muhafazakar Yahudilik topluluklarında detaylı Torah, Mishnah ve Talmud tartışmalarının yoğun olduğunu belirtiyor.
- İsrail politikaları konusundaki bölünmenin sadece mezhepler arası değil, aynı mezhep içinde de olduğunu vurguluyor.
- Yahudi topluluklarında tarih ve gelenek hakkında bilgi sahibi olmayan birçok kişinin olduğunu, bu durumun Yahudi kimliğini anlamakta zorluk yarattığını belirtiyor.
- 1:10:52Yahudilerin Dünyadaki Rolü
- Konuşmacı, günümüzde dünyada yaşanan üç büyük sorun (gezegenin yavaş ölümü, zengin-fakir arasındaki büyük fark ve dini hoşgörüsüzlüğün geri dönüşü) olduğunu belirtiyor.
- Yahudilerin İsrail dışında da önemli bir rol oynayabileceklerini, Moses Mendelssohn'un "coexistence without adulteration of core beliefs" (temel inançların bozulmadan birlikte yaşama) fikrini savunduklarını vurguluyor.
- Konuşmacı, yeni bir kitap yazdığını ve bu kitabın "Not in God's Name" (Tanrı'nın adıyla değil) adını taşıdığını, bu kitabın en güçlü kitabı olacağını ve Hristiyanlar ve Müslümanlarla birlikte çalıştığını belirtiyor.
- 1:14:27Yahudi Hayatının Geleceği
- Zionistler İsrail'i, Hassidim Williamsburg'u, Lituanians Yeshiva'yı, modern Ortodoks ise üniversiteyi geleceğin merkezi olarak görüyor.
- Yahudi hayatta kalmanın anlamı sadece kolektif değil, bireysel düzeyde de önemlidir.
- Yahudi hayatta kalmanın anlamı, bireysel ve kolektif sorumluluk arasında bir denge kurmaktır.
- 1:15:54Yahudi Kültürünün Benzersiz Özellikleri
- Yahudi kültüründe hem bireysel önem hem de kolektif sorumluluk bir arada bulunur.
- Batı'da bireysel idolatizm (selfie) ve Ortadoğu'da kolektif ideolojiler (Çin komünizmi) arasında bir denge kurulamamıştır.
- Yahudi kültüründe her Yahudi bir birey olarak kabul edilirken, aynı zamanda "bir Yahudi yaralanırsa tüm Yahudiler acı çeker" prensibi de geçerlidir.
- 1:18:09Yahudi Mesajının Dünyaya Katkıları
- Yahudi kültürünün benzersiz mesajı, özel ve evrensel, bireysel ve büyük iyilik arasında bir denge kurmaktır.
- Yahudi kültürünün mesajı, sadece inanç içinde değil, tüm insanlık için bir umut kaynağıdır.
- Yahudi kültürünün amacı, zafer ve zafer yerine, hizmet, acı, özgürlük ve bir etik kodun kabul edilmesidir.
- 1:20:06Yahudi Kültürünün Değerleri
- Yahudi kültürünün amacı, kötü önyargıları ortadan kaldırmaktır.
- Yahudi kültüründe, para ve bireysel çıkarlar yerine, etik değerler ve insanlık değerleri öne çıkmaktadır.
- Konuşmacı, bu konuşmayı yapmanın onurunu ifade ederek, konuşmacılardan ve izleyicilerden teşekkür etmektedir.