Buradasın
Ulaşımda Enerji Verimliliği: Demiryolu ve Toplu Taşıma Sistemleri
youtube.com/watch?v=b-MbsSXAnvMYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, 2018-2019 bahar dönemi SASKEM Mühendislik Fakültesi programında doktora öğretim üyesi İrfan Koful tarafından sunulan akademik bir konuşmadır. Sunum sonunda meteoroloji malzeme mühendisliği öğretim üyesi Serdar Aslı tarafından teşekkür edilmektedir.
- Sunum, ulaşım kavramının tanımı ve ulaştırma alt yapısı ile başlayıp, ulaşım planlamasının gerekliliği ve dört aşamalı ulaşım modelleme tekniğini açıklamaktadır. Ardından toplu taşıma sistemi, toplu taşıma planlaması, sefer planlaması ve işletme planlaması konuları ele alınmakta, özellikle demiryolu örneği üzerinden ulaşım sektöründeki enerji verimliliği incelenmektedir.
- Sunumda İstanbul'daki toplu taşıma sistemleri detaylı olarak incelenmekte, 2018 yılı itibariyle İstanbul'daki demiryolları, karayolları ve denizyolları sistemlerinin günlük yolcu sayıları, oranları ve özellikleri tablolarla gösterilmektedir. Metrobüs sistemi, IETT'nin durumu ve ulaşım planlaması konuları üzerinde durularak, toplu taşımanın enerji verimliliği açısından önemi vurgulanmaktadır.
- 00:11Sunum ve Konuşmacının Özgeçmişi
- 2018-2019 bahar dönemi SASKEM Mühendislik Fakültesi programına hoş geldiniz mesajı ile sunum başlıyor.
- Doktora öğretim üyesi İrfan Koful, "Ulaştırmada Enerji Verimliliği Demiryolu Örneği" adlı sunumu gerçekleştirecek.
- İrfan Koful, 1954 yılında İstanbul'da doğmuş, 1976 yılında Yıldız Teknik Üniversitesi'nde lisans eğitimini tamamlamış ve 1979 yılında Sakarya Devlet Mimarlık Mühendislik Akademisi'nde asistan olarak görevine başlamıştır.
- 02:40Ulaşım Tanımı ve Alt Yapıları
- Ulaşım, insanların ve eşyaların yararlı olduğu varsayılan bir amaca yönelik yer değiştirmesi olarak tanımlanır.
- Ulaştırma alt yapısına göre dört ana başlıkta toplanabilir: kara ulaştırması, su ulaştırması, hava ulaştırması ve boru hatları.
- Kara ulaştırması karayolu ve demiryolu ulaştırması olarak ikiye ayrılırken, su ulaştırması deniz yolu ve iç su yolu olarak sınıflandırılır.
- 04:16Ulaşım Planlamasının Gerekliliği
- Otomobilin keşfi ve teknolojisindeki hızlı gelişme, ulaşımın otomobillerle çözüleceği inancını güçlendirmiştir.
- 1907 yılında 250 bin olan otomobil sayısı, Ford modelin ortaya çıkışıyla 500 bin'e, II. Dünya Savaşı'ndan sonra 50 milyonun üzerine çıkmış ve günümüzde yılda 70 milyonun üzerinde otomobil üretilmektedir.
- Otomobil sahipliğiyle birlikte çevre sorunları, trafik sıkışıklığı, enerji kaynaklarının yetersizliği gibi sorunlar yaşanmaya başlamış ve bu sorunların üstesinden gelebilmek için ulaşım planlaması kavramı 1950'lerde ortaya çıkmıştır.
- 06:20Ulaşım Modelleme Tekniği
- Ulaştırma uzmanları genel olarak dört aşamalı ulaşım modelleme tekniğinin hem yolcu hem de yük taşımacılığı için uygun olduğunu dile getirmektedirler.
- Dört aşamalı yolcu ve yük ulaşım modelleme tekniği sırasıyla yolculuk üretimi ve çekimi, yolculuk dağıtımı, türel dağıtım ve trafiğin ataması adımlarından oluşmaktadır.
- 07:25Ulaşımda Enerji Tüketimi
- Avrupa Birliği ülkelerinde ulaşım için %33, ABD'de ise %29 enerji tüketimi söz konusudur.
- Türkiye'de ulaştırma sektörü toplam enerji tüketimi içerisinde %21'lik bir paya sahiptir.
- Yolcu taşımacılığının %95'i ve yük taşımacılığının %91'i karayolu ulaşımıyla gerçekleştirilmektedir.
- 10:27Toplu Taşıma ve Planlama
- Toplu taşıma, her kişiye açık, belirlenmiş bir ücret karşılığı belirli bir güzergahta, zaman tarifesine göre belirli duraklarda duran koridordaki diğer araçlarla birlikte veya ayrılmış olarak işletilen sistemlerdir.
- Başarılı bir toplu taşıma sistemi için öncelikle toplu taşıma sistemini ve bu sisteme sahip olması istenen bölgeleri iyi tanımakla başlanır.
- Toplu taşıma yol, araç, tesisler, yolcu ve yük gibi önemli bileşenlerden oluşan bir sistemdir ve bu bileşenler bir araya geldiğinde toplu ulaşımdan bahsetmek mümkün olur.
- 12:56Ulaşım Planlaması ve Sefer Planlaması
- Ulaşım planlaması, toplu taşıma güzergahları belirlenmeden önce başlanmalıdır.
- Sefer planlaması, toplu taşıma ölçeğinde ulaşım planlamasını yaparken mutlak surette yukarıda sıralanan adımları izlemekle başlar.
- Sefer planlaması yazılımları, toplu taşıma ağının özelliklerini, araç özelliklerini ve işletme özelliklerini dikkate alarak seferleri oluşturur ve altyapı ve araçlarla ilgili çeşitli senaryolar yapmak mümkün hale gelir.
- 15:15İşletme Planlaması
- Ulaşım planlamasının bir diğer ayağı işletme planlamasıdır.
- Toplu taşımada planlamanın son adımı, seferleri gerçekleştirecek olan araçların ve işletme personelinin planlanmasıdır.
- Otobüs işletmelerinde yolculara ilan edilen sefer tariflerini gerçekleştirmek maksadıyla belli periyotlarla işletme planları oluşturulmakta, otobüs ve şoför planları yapılmaktadır.
- 16:21Otobüs Planlaması
- Günlük planlar birleştirilerek haftalık ve aylık periyotlar oluşturulur.
- Otobüs planı, bir otobüsün sabah garajdan çıkıp gün sonunda tekrar garaja dönene kadar yaptığı sirkülasyondur.
- Otobüs planı genellikle yolcu seferleri, son duraklardaki avans bekleme sürelerinden oluşmakta, ancak hat değiştirme, park, yakıt ve temizlik servisleri de dahil olabilir.
- 17:27İstanbul'daki Toplu Taşıma Sistemleri
- İstanbul, 15 milyonluk nüfusuyla Türkiye'nin beşte birini oluşturan bir kent olup, tüm toplu taşıma türlerini içerir.
- 2018 yılı itibariyle İstanbul'daki toplu taşıma sistemleri demiryolları, karayolları ve denizyolları olmak üzere üç başlık altında incelenmiştir.
- Demiryolları günlük 2,7 milyon yolcu taşıyarak %18 oranında, metro 1,73 milyon yolcu taşıyarak %11,5 oranında, tramvay 640 bin yolcu taşıyarak %4,30 oranında, teleferik ve nostaljik tramvay 54 bin yolcu taşıyarak %0,50 oranında, Marmaray ise 290 bin yolcu taşıyarak %0,20 oranında hizmet vermektedir.
- 21:06Karayollarındaki Toplu Taşıma
- Karayollarında İETT otobüsleri, metrobüs, özel halk otobüsleri, minibüsler, taksi, dolmuşlar ve servis araçları bulunmaktadır.
- Karayollarında toplam 11,720 milyon yolcu taşınmakta olup, İETT otobüs ve metrobüsleri %78 oranında, halk otobüsleri %10,50 oranında, minibüsler %20,67 oranında, taksi dolmuşları %13,00 oranında ve servisler %16,70 oranında hizmet vermektedir.
- 1997-1998 yıllarında minibüslerin oranı %20 civarında iken, otobüslerin oranı %29'a yükselmiş, ancak Sakarya gibi bazı illerde minibüs ağırlıklı ulaşım devam etmektedir.
- 25:12Denizyolları ve Toplu Taşıma İstatistikleri
- Denizyollarında İstanbul Deniz Otobüsleri 160 bin yolcu, şehir hatları 230 bin yolcu ve özel tekne ve motorlar 170 bin yolcu taşıyarak toplam 570 bin yolcu taşınmaktadır.
- İstanbul'da toplam 15 milyon yolculuk yapılmaktadır.
- İETT'nin otobüs ulaşımı ile ilgili 13 bin durak, 9 garaj, 821 hat, 4638 güzergah, 5900 otobüs ve günlük 18 bin sefer bulunmaktadır.
- 28:36Metrobüs Ulaşımı
- Metrobüs ulaşımı, mevcut karayolu hattı daraltılarak otobüsler için özel bir güzergah tahsis edilerek başlatılmıştır.
- Metrobüs hat uzunluğu 52 km, 45 durak, 10 hat, 46 güzergah ve 535 araç ile günlük 7.200 sefer bulunmaktadır.
- Beylikdüzü-Söğütlüçeşme arasındaki seyahat süresi 83 dakika olup, metrobüs güzergahının her iki yanındaki trafik sıkışıklığını rahatlıkla gözlemlemek mümkündür.
- 31:43Toplu Taşıma Sistemlerinin Önemi
- Ulaşımda enerji verimliliği açısından toplu taşımanın geliştirilmesi ve özendirilmesinin çok önemli olduğu ortaya çıkmaktadır.
- Şehirlerin büyümesi ve toplu taşıma talebinin artmasıyla birlikte, toplu taşıma idareleri sistemini yönetmekte zorlanmakta ve kaynaklarını verimli kullanamamaktadır.
- Toplu taşımada kaynakların en iyi şekilde yönetilmesi için işletme planlamasına önem verilmeli ve İstanbul örneğinde kaynakların %1 dahi verimli kullanılması durumunda büyük verimlilik sağlanabilir.