Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, sosyal politika dersi formatında sunulan, ücret ve çalışma koşulları konusunu ele alan bir eğitim içeriğidir.
- Video, farklı kesimlerin (işverenler, işçiler, iktisatçılar, sosyal politikacılar) ücret kavramına yaklaşımlarını açıklayarak başlar ve ücret kavramının tanımı, türleri ve korunması konularını detaylı şekilde ele alır. Daha sonra düzgün iş kavramı tanımlanır ve bu kavramın insan onuruna yakışır çalışma koşulları, işçi sağlığı ve güvenliği, sosyal güvenlik imkanları, sendika temsil gücü, zorla çalıştırma ve çocuk işçiliğin olmaması gibi unsurları açıklanır.
- Video ayrıca ücret gelirinin korunması için anayasal ve uluslararası yasal düzenlemeler, çalışma koşullarının tarihsel gelişimi ve günümüzdeki küresel ekonomik gelişmelerin çalışma koşullarına etkileri hakkında bilgiler sunmaktadır.
- 00:09Ücret Kavramı ve Önemi
- İşveren açısından ücret bir maliyet unsuru veya masraf faktörüdür, işçi açısından ise emeğinin karşılığı olarak elde ettiği satın alma gücüdür.
- İktisatçılar ücreti faktör geliri olarak tanımlarken, sosyal politikacılar ücreti iş görenin ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin yaşam olanaklarını belirleyen tek geliri olarak görür.
- Sosyal politika için ücret, salt ekonomik ya da hukuki özellikleriyle değil, taşıdığı insani değer yönünden de önem taşır.
- 02:19Ücret Türleri
- Ücretin çok yönlü olması farklı ücret kavramlarını beraberinde getirir: ücret haddi, ücret geliri, nominal ücret, reel ücret, ayni ücret, nakdi ücret, brüt ücret, net ücret, kolektif ücret, efektif ücret, ücret düzeyi ve asgari ücret.
- İş kanunundaki ücret kavramları arasında yarım ücret, fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma ücreti, tatil ücretleri, yüzde usulü ücret, komisyon ücreti ve kara katılma bulunmaktadır.
- 03:02Ücretin Korunması
- Ücretin korunması düşüncesi, 18. ve 19. yüzyıllardaki sefalet ücretleri nedeniyle başlar ve müdahalecilik anlayışı gelişir.
- Müdahalecilik anlayışının başlamasıyla devlet ve sendikalar çalışma yaşamına girer ve ücret gelirinin korunmasını öngören sosyal politika tedbirleri yaygınlaşmaya başlar.
- Ülkemizde ücret gelirinin korunması doğrultusunda izlenecek sosyal politikaların hukuki temelini ve çerçevesini Anayasanın 55. maddesindeki hükümler oluşturur.
- 04:23Uluslararası Ücretle İlgili Belgeler
- Günümüzde ücret gelirinin korunmasına yönelik ilke ve normların birçok uluslararası kuruluşun belge ya da kararlarında önemli bir yer tuttuğu görülür.
- Uluslararası Çalışma Örgütü'nün 95. nolu sözleşmesinde ücret, yapılan veya yapılacak olan bir iş veya hizmet için bir iş akdi gereğince bir işveren tarafından bir işçiye nakden ödenmesi gereken ve karşılıklı anlaşma veya milli mevzuatla tespit edilecek bedel ve kazançları ifade etmektedir.
- İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'nin 23. maddesinde herkesin kendisi ve ailesi için insan onuruna yaraşır ve gerekirse her türlü sosyal koruma önlemleriyle desteklenmiş bir yaşam sağlayacak adil ve elverişli bir ücret hakkı vardır hükmü yer alır.
- 05:56Ücret Hakkı
- İnsan emeğinin sadece ekonomik açıdan değerlendirildiği zamanlarda ücret hakkı sadece bir borç ilişkisi anlamında hizmet akdinden doğan bir alacak hakkı olarak tanımlanıyordu.
- Günümüzde ücret hakkı sadece ekonomik açıdan emeğin karşılığı olan gerçek ve efektif bir ücreti değil, muhtevası bakımından çok daha geniş kanuni hak ve menfaatleri kapsamaktadır.
- Günümüzde ücrete ilişkin kabul edilen genel anlayış sosyal ücret anlayışı olarak değerlendirilmektedir.
- 07:18Çalışma Koşulları
- Çalışma koşulları genellikle işçilerin iş münasebetlerinden doğan haklarının ve mükellefiyetlerinin tümü ve en geniş anlamda işçinin hukuki, ekonomik ve sosyal statüsü olarak tanımlanır.
- Çalışma koşulları maddi ve maddi olmayan çalışma koşullarından oluşur; maddi çalışma koşulları ücretler, çalışma süreleri, haftalık çalışma günleri gibi unsurları içerirken, maddi olmayan çalışma koşulları işyerinde beşeri münasebetler, sendikalar ve çalışma hayatında din, mezhep gibi hususları kapsamaktadır.
- Çalışma koşullarının işçi yararına düzeltilmesi ve genişletilmesi, sosyal politika tarihinde bir yüzyıldan uzun süren bir mücadele ve gelişmenin sonucudur.
- 08:40Çalışma Koşullarının Değişimi
- Küresel gelişmelere bağlı olarak özellikle gelişmekte olan ülkelerde esnekleştirme, özelleştirme, işlerin uzaklaştırılması gibi uygulamalar yaşanmaktadır.
- Bu uygulamalar ücretlerin düşmesine, güvencesiz ve düzgün olmayan işlerin artmasına, çalışma sürelerinin uzaması yanında çalışma şartlarının kötüleşmesine neden olur.
- 1999 yılında çalışma koşullarının insanileştirilmesi amacıyla 87. Uluslararası Çalışma Konferansı toplanır ve "düzgün iş" kavramı uluslararası gündemi meşgul etmeye başlar.
- 10:15Düzgün İş Kavramı
- Düzgün iş, insan onuruna yakışır çalışma koşullarında, işçi sağlığı ve güvenliği koşullarına uygun, sosyal güvenlik imkanlarına sahip, sendika aracılığıyla temsil gücü olan, zorla çalıştırma ve çocuk işçiliğin olmadığı, hak ettiği ücreti alabilen işlerdir.
- Programda ücret kavramı, ücretin korunması ve ücret hakkı, çalışma koşulları ve çalışma koşullarına ilişkin düzenlemeler konuları ele alınmıştır.
- Düzgün iş kavramıyla ilgili ayrıntılı bilgiye Sosyal Politika İ ders kitabının sekizinci ünitesinden ulaşılabilir.