• Buradasın

    TYT ve KPSS Coğrafya Dersi: Paraleller, Meridyenler ve Enlemler

    youtube.com/watch?v=0Ttfbf2dq2I

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, bir öğretmen tarafından sunulan TYT ve KPSS sınavlarına hazırlık amaçlı coğrafya dersidir. Öğretmen, coğrafi kavramları detaylı şekilde anlatmaktadır.
    • Video, paraleller ve enlemler konusunu kapsamlı şekilde ele almaktadır. İlk olarak paralellerin tanımı ve özellikleri, ardından meridyenlerin tanımı, başlangıç meridyeni, meridyen yayı ve dairesi kavramları açıklanmaktadır. Daha sonra enlem ve boylam arasındaki farklar, özel enlemler olan dönenceler ve kutup daireleri anlatılmaktadır. Son bölümde ise enlem ve boylamın iklim, bitki örtüsü, nüfus dağılımı gibi alanlardaki etkileri incelenmektedir.
    • Öğretmen, konuları örneklerle pekiştirmekte ve ÖSYM sınavlarında çıkabilecek soru tiplerini göstermektedir. Ayrıca bir noktanın koordinat belirlenmesi, A-B arasındaki yön belirleme teknikleri ve meridyen aralıklarının hesaplanması gibi pratik bilgiler de sunulmaktadır.
    00:01TYT Coğrafya Konusuna Giriş
    • TYT coğrafyada yeni bir konuya başlanıyor ve video içinde paralel ve meridyenlerin tanımı, coğrafi konum, enlem ve boylamlar, dönenceler, ekvator ve Greenwich konuları ele alınacak.
    • Videoda matematik ve özel konum (mutlak ve göreceli konum) konuları da işlenecek.
    00:43Paraleller ve Ekvator
    • Ekvator, kutup noktalarına eşit uzaklıkta bulunan ve dünyayı ortadan çevreleyen çemberdir.
    • Ekvatora birer birer derecelik aralıklarla çizildiği varsayılan birbirine paralel çemberlere paralel denir.
    • Dünya üzerinde çizilebilecek en büyük çember ekvatordur ve başlangıç paraleli olarak adlandırılır.
    02:15Paralellerin Özellikleri
    • Ekvatordan başlayarak her iki yönde de 90 paralel bulunur, toplam 180 paralel vardır.
    • Ardışık iki paralel arası her yerde 111 kilometredir.
    • Kutuplara gidildikçe paralellerin boyları kısalır ve 90. paraleller nokta nokta şeklinde gösterilir.
    03:32Enlem
    • Enlem, bir nokta ile ekvator arasındaki açısal değerdir.
    • Enlem ve paralel birbirinin yerine kullanılabilir, ancak enlem açısal değerdir.
    • Bir noktanın enlem değeri derece, dakika ve saniye cinsinden ifade edilir ve koordinat belirlemede kullanılır.
    05:18Meridyenler ve Özellikleri
    • Meridyenler (boylamlar) enine çizgilerdir ve iki kavramdan oluşur: meridyen yayı ve meridyen dairesi.
    • Başlangıç meridyeni İngiltere'nin Londra şehrindeki Greenwich Green Beach'tir ve bu meridyen 0'dır.
    • Başlangıç meridyeninin sağına ve soluna 180 derece olmak üzere toplam 360 meridyen yayı vardır.
    07:09Meridyenlerin Özellikleri ve Hesaplamaları
    • Ardışık iki meridyen arası ekvatorda 111 kilometredir, kutuplara doğru bu mesafe azalır çünkü meridyenler kutup noktasında birleşir.
    • Dünya ekseni etrafındaki bir tura hareketi 24 saat sürer, bu süre 360 meridyene bölündüğünde her meridyen arası 4 dakika zaman farkı oluşur.
    • Meridyenler sadece yerel saat hesaplamalarında ve matematik konum belirlemede kullanılır.
    08:34Anti-Meridyen ve Boylam
    • Bir meridyenin tam karşısındaki meridyen anti-meridyen olarak adlandırılır.
    • Boylam, bir yerin başlangıç meridyenine göre açısal değeridir ve Greenwich'ten itibaren ölçülür.
    • İstanbul'un 29° doğu meridyeninde olduğu gibi, bir yerin boylamı başlangıç meridyenine göre hesaplanır.
    10:58Matematik ve Özel Konum
    • Matematik konum, dünya üzerindeki bir yerin kesin olarak bulunmasıdır ve enlem-boylam değerlerinin mutlak konum olarak belirlenmesidir.
    • Özel konum, matematik konumun dışındaki her şeydir ve bir yerin yakınında bulunan denizlere, dağlara, geçitlere, yollara, ülkelere ve doğal kaynaklara göre konumlandırma yapar.
    • Coğrafi konum, matematik konum ve özel konumun birleşimidir ve bir yerin tam konumunu belirler.
    12:29Koordinat Üzerinde Konum Belirleme
    • Koordinat üzerinde konum belirlerken başlangıç meridyeni ve başlangıç paralelinin bulunduğu yer önemlidir.
    • Dünya, anti-meridyen ile birlikte başlangıç meridyeni tarafından doğu ve batı yarım küreye, ekvator tarafından ise kuzey ve güney yarım küreye bölünür.
    • Koordinat belirlemede yön kavramı önemlidir ve bir noktanın başka bir noktaya göre hangi yönde olduğu sorulabilir.
    15:55Koordinat Sisteminde Nokta Belirleme
    • A noktası 20 kuzey paraleli ile 30 doğu meridyeninin kesiştiği noktada, B noktası ise 30 kuzey ile 20 doğu meridyeninin kesiştiği noktada bulunuyor.
    • Doğu meridyenleri sağa doğru arttığı için, küçük olan doğu meridyeni (20 doğu) büyük olan doğu meridyeninin (30 doğu) sağa yazılır.
    • A noktası 20 kuzey ile 30 doğu meridyeninin kesiştiği yerde, B noktası ise 30 kuzey ile 20 doğu meridyeninin kesiştiği yerde bulunur.
    16:57Noktalar Arasındaki Yön Belirleme
    • A noktasının B noktasına göre hangi yönde olduğu sorulduğunda, B noktasından A noktasına bakılır.
    • A noktası B noktasına göre güneydoğuda bulunur.
    • Yön kavramında kağıtta üst taraf her zaman kuzeyi, alt taraf güneyi, sağ taraf ve sol taraf da yön olarak gösterilir.
    17:36Özel Paraleller ve Meridyenler
    • Dünya üzerinde 360 meridyen yayı ve 180 paralel dairesi bulunur.
    • Özel paraleller dönenceler, kutup daireleri ve başlangıç meridyeni ile anti-meridyeni olarak adlandırılır.
    • Dönenceler, ışınların en son geldiği enlemlerdir ve dönenceler arasına dikilen çubuğun gölgesi olabilirken, dönenceler dışındakilerin hiç bir zaman gölgesi olmaz.
    • Kutup daireleri, aydınlanma çemberinin en son geldiği noktalardır ve kutup noktalarında altı ay gündüz, altı ay gecenin yaşandığı bilinir.
    19:00Enlemin Etkileri
    • Enlem, birbirine paralel çizgiler ekvatorda yaptığı arasındaki açık iklimi etkiler ve ekvatordan kutuplara eridikçe küçüldüğü için sıcaklık azalır.
    • İklim hakkında bilgi edinmek için bitki örtüsüne bakılır; bitki örtüsü iklimin en önemli kopyasıdır ve sıcaklığa göre geniş yapraklar, karma yapraklar ve iğne yaprakları şeklinde değişir.
    • Hayvanlar da enlemden etkilenir; ekvatordaki hayvanlar kutuplarda görülmez, ekvatordaki hayvanların ince derili koyu renkli, kutuplardaki hayvanların ise açık renkli kalın derili olduğu görülür.
    20:07Enlemin Diğer Etkileri
    • İnsanlar da enlemden etkilenir; Brezilyalılar ve Kenyalılar yanmış veya koyu renk, Norveçliler ise sarışın, yeşil gözlü ve uzun saçlı olup ekvatora geldiklerinde karagözlü olurlar.
    • Enlem, toprak çeşitlerini etkiler; sıcak bölge toprakları ve soğuk bölge toprakları gruplara ayrılır.
    • Akarsu rejimi, debisi içerisindeki seviye değişikliğidir ve enleme göre değişir.
    21:14Nüfus ve Medeniyetler
    • İnsanlar dünyada en çok en uygun iklim şartlarında yaşar; Çin, Hint ve Mısır medeniyetleri kurulduğu yerlerde (Çin'de Sarılmak, Hint'te Ganj-Indus, Mezopotamya'da Dicle-Fırat, Mısır'da Nil) iklimle alakalı bir faktör vardır.
    • Ekvator ve okyanus iklim bölgelerinde ahşap konutlar, karasal iklim bölgelerinde taş ve toprak evler, kutuplarda ise buzdan evler vardır.
    • Tarım ürünleri ve çeşitli etler ekvatorda çeşitlilik fazla, kutuplarda ise yetişmez.
    22:48Ekvatordan Kutuplara Doğru Değişen Sınırlar
    • Tarımın yüksel sınırı, bir dağın yamacında en son tarım yapılan yükseltidir; Türkiye'de bu 1500 civarıdır, kutuplara gittiğimizde ise 500'e kadar düşer.
    • Ormanın üst sınırı, ağacın yetişebildiği en üst sınırdır; ekvatorda bu 3 metreyi geçerken, kutuplara gittiğimizde sınır düşer.
    • Kalıcı kar sınırı, dağın zirvesinde yıl boyunca erimeden duran karlardır; ekvatorda 5500 metredir, Türkiye'de 2700 metredir ve kutuplara gittiğimizde deniz seviyesine kadar iner.
    25:12Deniz ve Yerçekimi
    • Denizin özelliği tuzluluktur; Akdeniz daha tuzludur, Karadeniz ise daha az tuzludur.
    • Yerçekimi ekvatordan kutuplara doğru azalır.
    • Çizgisel hız ekvatorda en fazla, kutuplara gittikçe azalır.
    25:33Tam ve Grup Süresi
    • Tam ve grup süresi, güneşin doğuş bakışını izlemek isteyen romantik bir çiftin gitmek istediği yerdir; kutuplara doğru tam ve grup süresi artar.
    • Ekvatorda her zaman sıfırdır, kutuplara gitse bu fark artar.
    • İsimlerin gölge boyu ekvatorda büyük açıyla geldiği için gölgeler küçük, kutuplara doğru gidince gölgeler büyür.
    26:08Boylamın Etkileri
    • Aynı boylam üzerinde yerel saat aynıdır; güneşin en tepede olduğu gibi başka bir meridyenle arasındaki zaman farkları aynıdır.
    • Aynı meridyen üzerinde bulunan noktalarda öğle vakti her zaman aynıdır, ancak doğuş batışlar farklıdır çünkü eksen eğikliği vardır.
    • Aynı meridyen üzerinde bulunan noktalarda güneş yıl içerisinde sadece 21 Mart ve 23 Eylül'de aynı anda doğar ve batır, onun dışındaki tarihlerde hep farklıdır.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor