Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Deniz Hoca tarafından sunulan TYT Türkçe dersinin bir bölümüdür. Eğitimci, anlatım bozuklukları konusunu detaylı bir şekilde anlatmaktadır.
- Video, anlatım bozukluklarının iki ana başlıkta incelenmesini içermektedir: anlamsal bozukluklar ve yapısal bozukluklar. Bu videoda anlamsal bozukluklar ele alınmakta olup, gereksiz sözcük kullanım, anlamca çelişen sözcüklerin bir cümlede kullanılması, bir sözcüğün yanlış anlamda kullanılması, sözcüğün yanlış yerde kullanılması, atasözü ve deyimlerin yanlış anlamda kullanılmasından kaynaklı anlatım bozukluğu, anlam belirsizliği (zamir eksikliği) ve sıralama-mantık hatası gibi konular örneklerle açıklanmaktadır.
- Eğitimci, bu konuyu iki seri halinde işleyeceğini ve ikinci videoda yapısal bozuklukları ele alacağını belirtmektedir. Her bir anlatım bozukluğu türü için üç farklı örnek verilmiş ve doğru kullanım şekilleri gösterilmiştir.
- Anlatım Bozuklukları Giriş
- Anlatım bozuklukları TYT Türkçe sınavında önemli bir konudur, ÖSYM son yıllarda sormasa da sınavda çıkarsa belirleyici olabilir.
- Anlatım bozuklukları iki başlıkta incelenir: anlamsal bozukluklar ve yapısal bozukluklar.
- Bu videoda anlamsal bozukluklar ele alınacak, ikinci videoda ise yapısal bozukluklar işlenecek.
- 01:09Gereksiz Sözcük Kullanımı
- Cümlede eş anlamlı kelimelerin aynı anda kullanılması gereksiz sözcük kullanımdan kaynaklı anlatım bozukluğudur.
- Örneğin "alçak sesle fısıldadı" ifadesinde "alçak sesle" ve "fısıldadı" aynı anlama gelir, birinden birini kullanmak gerekir.
- "Gülüştü" fiili zaten karşılıklı bir fiildir, "karşılıklı olarak" ifadesi gereksizdir.
- 02:45Anlamca Çelişen Sözcükler
- Cümle içinde anlam olarak çelişen kelimelerin bir arada kullanılması anlatım bozukluğudur.
- Kesinlik ifadeleri (kesinlikle, mutlaka) ile ihtimal bildiren sözcükler (ihtimal, olmalı) bir arada kullanılamaz.
- Örneğin "kesinlikle yağmur yağabilir" ifadesi çelişkili olup anlatım bozukluğuna yol açar.
- 04:36Sözcüğün Yanlış Anlamda Kullanılması
- Bir sözcüğün yanlış anlamda kullanılması anlatım bozukluğudur.
- "Karşın" sözcüğü "karşılık" anlamında değil, "karşılık" anlamında kullanılmalıdır.
- "Fiyat pahalı" ifadesi hatalıdır, "fiyat yüksek" veya "ürün pahalı" şeklinde kullanılmalıdır.
- 07:26Sözcüğün Yanlış Yerde Kullanılması
- Cümle içindeki sözcüklerin Türkçe'nin söz dizimine uygun şekilde doğru yerde kullanılması gerekir.
- "Deftersiz sınıfa" ifadesinde "deftersiz" sözcüğü yanlış yerde kullanılmıştır, "sınıfa deftersiz öğrenci" şeklinde olmalıdır.
- "Ağrısız kulak delinir" ifadesinde "ağrısız" sözcüğü yanlış yerde kullanılmıştır, "kulak ağrısız delinir" şeklinde olmalıdır.
- 09:21Atasözü ve Deyimlerin Yanlış Kullanımı
- Atasözleri ve deyimlerin yanlış anlamda kullanılması veya değiştirilmesi anlatım bozukluğuna neden olabilir.
- "Göze girmek" olumlu bir deyimdir, ancak "okulda sürekli sorun çıkarmasının sonucunda göze girmişti" cümlesinde yanlış kullanılmıştır, "gözden düşmüştü" kullanılmalıydı.
- "Etekleri zil çaldı" olumlu anlamda kullanılan bir deyimdir, korku durumunda "etekleri tutuştu" kullanılmalıdır.
- "Ağzı kulaklarına kavuştu" yerine "ağzı kulaklarına vardı" kullanılmalıdır.
- 10:54Anlam Belirsizliği (Zamir Eksikliği)
- Anlam belirsizliği, zamir eksikliği olarak da bilinir ve bir cümleden iki anlam çıkması durumudur.
- "Telefonunu almışlar" cümlesinde "senin telefonunu" veya "onun telefonunu" belirtmek gerekir.
- "İhtiyar adama yardımcı oldu" cümlesinde virgül koymak veya "o ihtiyar adama yardımcı oldu" demek gerekir.
- "Atandığını duyunca mutlu olduk" cümlesinde "senin" veya "onun" atandığını belirtmek gerekir.
- 12:38Sıralama ve Mantık Hatası
- Sıralama ve mantık hatası bir anlatım bozukluğuna yol açar.
- "Bu hızla kaza yaparsan ölebilir hatta yaralanabilirsin" cümlesinde ölümden yaralanmaya geçiş mantık dışıdır.
- "Karşıya geçerken düşerek kaydı" cümlesinde önce kayma sonra düşme olmalıdır.
- "Domates doğramak yemek bile yapamaz" cümlesinde yemek yapmanın domates doğramaktan daha zor olması gerekir.
- 14:02Anlatım Bozukluğu Çalışma Kağıdı
- Anlatım bozukluğu konusu dikkatli izlendiğinde ve örnekler incelendiğinde kolay anlaşılır.
- Pide çalışma kağıdı hazırlanmış olup, anlatım bozukluğu konusunu daha iyi öğrenmek için indirilip tekrar edilmelidir.
- İkinci video yapısal kaynaklı anlatım bozukluklarına değinecektir.