Buradasın

TYT Tarih Dersi: Türk Dış Politikası

youtube.com/watch?v=d7pJrypm_HY

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, Kampüs Kanalı'ndan bir eğitmen tarafından sunulan TYT tarih sınavına hazırlık amaçlı eğitim dersidir.
Ders, Türk dış politikasının Lozan'dan sonra 1923-1930 yılları arasındaki gelişimini kronolojik olarak ele almaktadır. İçerikte Atatürk dönemindeki milli dış politika ilkeleri, demokratikleşme çabaları, muhalefet partilerinin kuruluşları ve kapatılma süreçleri, rejim karşıtlarının isyanları, Fransa ile yabancı okullar sorunu, Suriye sınırı problemi, Osmanlı borçları, nüfus mübadelesi, Musul sorunu, Milletler Cemiyeti'ne katılım, Balkan Antantı, Montreux Boğazlar Sözleşmesi, Sadabat Paktı ve Hatay'ın anavatana katılması gibi önemli dış politika gelişmeleri anlatılmaktadır.
Video, 21 videoluk bir TYT tarih serisinin son bölümü olup, eğitimci sınav soruları çözerek konuyu pekiştirmekte ve öğrencilerin not alıp tekrar etmeleri gerektiğini vurgulamaktadır. Özellikle sınavlarda çıkabilecek soru tiplerine vurgu yapılmaktadır.

00:07TYT Tarih Dersi ve Kitap Tanıtımı: Tarih dersinin TYT'deki son konusu Türk dış politikası işlenecek.
Sosyal Bilimler Hızlı Tekrar adlı kitap, tarih, coğrafya, felsefe ve din sorularını içeren TYT konularını barındırıyor.
Kitapta her ünitenin başlangıcında video kodu, son 10 yılda soru dağılımı ve kavram videoları bulunuyor.
01:52Kitabın Özellikleri: Testler 12 sorudan oluşuyor ve ÖSYM'nin yeni formatına göre hazırlanmış.
Sorular MEB'in 2019 öğretim programı güncellemelerine göre güncel verileri içeriyor.
Sorular yorum gücü, paragraftan sonuca ulaşma ve yargı çıkarabilme becerilerini ölçüyor.
03:31Türk Dış Politikası İlkeleri: Türk dış politikası Lozan'dan sonra 1923-1930'lara kadar geçen süreçte problemleri çözmek için geliştirilmiş.
Atatürk döneminde milli dış politika ilkeleri: tam bağımsızlık, barış, gerçekçilik, milli menfaatleri esas alma, akılcılık ve Türk-dünya kamuoyunu dikkate alma.
Yayılmacı veya kuşatmacı bir politika benimsenmemiş, egemenlik haklarını zedeleyici ilişkiler kurulmamış.
05:01Demokratikleşme Çabaları: Çok partili hayat istenmesinin nedenleri: ulusal egemenlik vurgusunu güçlendirmek, demokrasinin yerleşmesini sağlamak ve hükümetin faaliyetlerini denetlemek.
Cumhuriyet Halk Fırkası (Halk Fırkası) 9 Eylül 1923'te kurulmuş ve 10 Kasım 1924'te adı değiştirilmiş.
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, milli mücadele sonrası fikir ayrılıkları sonucu kurulmuş ve tüzüğünde cumhuriyet ilkesi, liberalizm ve demokrasi benimsenmiş.
08:32Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın Sonu: Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın programında "dini inançlara saygı" maddesi yer alıyor.
Bu madde, gerici ayaklanmaların ortaya çıkmasında ve gerici kesimin parti tabanında yerleşmesinde etkili olmuştur.
Şeyh Sait İsyanı'nda partinin tabanında destek bulmasından dolayı Takdir Sükun Kanunu'na dayanarak kapatılmış ve çok partili hayat denemesi kesintiye uğramıştır.
09:44Serbest Cumhuriyet Fırkası: Atatürk'ün isteğiyle Fethi Okyar tarafından kurulan Serbest Cumhuriyet Fırkası, 12 Ağustos 1930'da İstanbul'da ikinci muhalefet partisi olarak kurulmuştur.
Parti kurucuları cumhuriyete bağlı ve düşünceden yana kişiler olmasına rağmen, örgütlenmeye başlandığında cumhuriyete layık düşünceye ve inkılaplara karşı olanlar da tabanında oluşmaya başlamıştır.
Fethi Okyar, Mustafa Kemal'e ters düşmemek ve parti tabanına yerleşen gelecek kesiminden kendini koparmak için partiyi feshetmiştir.
10:53Rejime Karşı Olaylar: Şeyh Sait İsyanı, rejim karşıtlarının saltanat ve hilafeti kurmak istemeleri üzerine Diyarbakır çevresinde, Elazığ ve Bingöl'de ortaya çıkan bir isyan hareketidir.
İsyan sonucunda Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kapatılmış, demokrasi ve çok partili hayat olumsuz etkilenmiştir.
Mısır sorununda İngiltere avantajlı konuma geçmiştir.
12:32Mustafa Kemal'in Suikast Girişimi: Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kapatılmasından sonra yeniliklere karşı olanlar ve eski İttihatçılar, Mustafa Kemal'e suikast yaparak amaçlarını elde etmek istemişlerdir.
İzmir'de planlanan suikast, Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın İzmir'e gelmesi bir gün geçince, suikastçilerden Yunan adalarına kaçıracak olan motorcu Giritli Şevki korkarak durumu ihbar etmiştir.
Suikast girişimi yüzünden birçok milli mücadele kahramanı ve komutanı mahkemeye çıkarılmıştır.
13:28Menemen Olayı: Menemen Olayı, inkılap ve cumhuriyet karşıtlarının İzmir'in Menemen ilçesinde sözde Derviş Mehmet tarafından çıkarılan bir ayaklanmadır.
Olayda Azteklerden biri olan Kubilay öğretmen hayatını kaybetmiştir.
İsyan büyümeden bastırılmış ve sorunları Divanı Harpte yargılanarak idam edilmiştir.
14:13Dış Politika Sorunları: Türkiye ile Fransa arasındaki ilk sorun, Lozan Barış Antlaşması'ndan sonra Türkiye-Suriye sınırı problemidir.
Fransa'nın mandası altında Suriye-Türkiye arasındaki sınırın çizilmesi için bir karma komisyon kurulmuş ve 1925'te tamamen kurulma aşamasını gerçekleştirmiştir.
Türkiye ile Fransa arasında Osmanlı borçları da önemli bir problem olmuştur.
15:47Yabancı Okullar Sorunu: Türk hükümetinin hazırladığı Tevhidi Tedrisat Kanunu'na göre yabancı okulların tümünde Türkçe tarih-coğrafya dersleri Türk öğretmenler tarafından ve Türkçe okutulacaktı.
Fransa'nın bu duruma ısrarla itiraz etmesine rağmen, Türkiye konuyu içine ses sayacak ve tutumundan hiçbir ödün vermeden uygulamaya devam etmiştir.
16:23Nüfus Mübadelesi Problemi: Lozan Barış Antlaşması'nın imzalanmasından sonra Türkiye ile Yunanistan arasında nüfus mübadelesi sıkıntısı yaşanmıştır.
Yunanistan, 30 Ekim 1918'den önce İstanbul'a gelen her Romu yerleşik sayacak ve mübadele için bu koşullardan ayrı tutmak istemiştir.
10 Haziran 1930'da Ankara'da imzalanan anlaşma ile herhangi bir yerleşme tarihine bakılmaksızın İstanbul durumları ile Batı Trakya Türklerin hepsi yerleşik sayılacaktır.
18:27Patrikhane Problemi: Patrikhane problemi, 6. Konstantinos Arapoğlu'nun Bursa doğumlu olması ve 1921'de İstanbul'a gelmesiyle ortaya çıkmıştır.
Türkiye bu duruma itiraz etmiş, Yunanistan meseleyi Uluslararası Adalet Divanı'na götürmüştür.
Türkiye, patrikhane konusunun bir iç sorun olduğunu ve bu nedenle de iç işlerine müdahale edilmesine izin verilmeyeceğini belirtmiştir.
19:36Musul Sorunu: Lozan Barış Antlaşması'ndan sonra Türk-İngiliz ilişkilerinde en temel sorunların başında Musul'un durumu gelmiştir.
İngiltere, Mondros Ateşkes Antlaşması'nın hükümlerine aykırı olarak Musul'u işgal etmiştir.
Türkiye, Misak-ı Milli sınırları içinde yer alan Musul'u geri alabilmek için Lozan'da büyük bir uğraş vermiştir.
20:46Musul Meselesinin Çözümü: 16 Aralık 1925'te yapılan toplantıda Milletler Cemiyeti Musul'un Irak'a bırakılmasını ilan etmiştir.
Türkiye bu karara tepki göstermiş, İngiltere ile ilişkileri gerilemiş ve yeni bir savaşın eşiğine gelinmiştir.
5 Haziran 1926'da Türkiye ile İngiltere arasında Ankara Antlaşması imzalanmıştır.
21:47Ankara Antlaşması'nın Maddeleri: Musul, Kerkük ve Süleymaniye İngiliz mandası altında bırakılmıştır.
Hakkari Türkiye'ye bırakılmış, Türkiye-Irak sınırı çizilmiştir.
Irak, Musuldan elde edeceği petrol gelirinin %10'unu 25 yılda Türkiye'ye verecektir.
22:17Milletler Cemiyeti ve Balkan Antantı: Türkiye, İngiltere'nin baskın olmasından ve Musul problemi dolayısıyla uzun bir süre Milletler Cemiyeti'ne katılmamıştır.
Mustafa Kemal Atatürk'ün çağırsınlar katılım sözü üzerinde İspanya'nın teklifi ve Yunanistan'ın desteğiyle Türkiye Cemiyeti üye olmuştur.
Birinci Dünya Savaşı'ndan yeni çıkan Almanya ve rejim değiştiren İtalya yayılmacı bir politika izleyecek, Türkiye, Yunanistan, Yugoslavya ve Romanya batı sınırını güvence altına almak için Balkan Antantı imzalamıştır.
23:51Montrö Boğazlar Sözleşmesi: Lozan Barış Antlaşması'nda boğazlar uluslararası bir komisyona bırakılacak, başkanı Türk olan bu durum Türkiye'nin egemenlik haklarını ters bir durum olacaktır.
İsviçre'nin Montr şehrinde İtilaf Devletleri ile Türkiye arasında yaklaşan savaş tehlikesi nedeniyle Montrö Boğazlar Sözleşmesi imzalanmıştır.
Boğazlar komisyonu kaldırılmış, boğazlarda egemenlik kurulmuş ve ticaret geçiş serbestliği tanınmıştır.
24:29Sadabat Paktı ve Hatay'ın Anavatana Katılması: Habeşistan'ı işgal eden İtalya'nın Doğu topraklarında etkin olmaya çalışması üzerine Türkiye, Irak, İran ve Afganistan kendi sınırları için Sadabat Paktı imzalamıştır.
Mustafa Kemal, Hatay'ın Misak-ı Milli sınırları dışında kalan bir bölge olduğunu ve "kırk asırlık Türk yurdu düşman elinde esir kalamaz" diyerek Hatay'ın katılması için mücadele vermiştir.
Hatay önce Milletler Cemiyeti'ne götürülmüş, özel yönetim kurulmuş, bağımsız bir Hatay devleti olmuş ve 1939'da Atatürk'ün vefatından sonra anavatana katılmıştır.
26:11Dış Politika Soruları: Şeyh Said İsyanı ve Menemen Olayı'nın ortak özelliği yeni rejim karşıtı olmalarıdır.
İngiltere, Şeyh Said İsyanı yarattığı karışıklık ortamını kullanarak Musul sorunu Türkiye aleyhine çözümlenmesine neden olmuştur.
Türkiye'nin Milletler Cemiyeti'ne katılmasında öncelikle barışçı politika ilkesi etkili olmuştur.
29:33Balkan Anlaşması ve Montrö Boğazlar Sözleşmesi: Balkan Anlaşması'nda etkili olan faktörler arasında anlaşma devletlerinin sınırlarını karşılıklı olarak korumak istememesi ve ortaya çıkabilecek sorunları birlikte önlemeye başlamaları bulunmaktadır.
Montrö Boğazlar Sözleşmesi'ne göre uluslararası boğazlar komisyonu kaldırılarak tüm yetkililer Türkiye'ye bırakılmış, iki yakadaki askersiz alan kaldırılmış ve yabancı ticaret gemilerinin serbest geçişi kabul edilmiştir.
Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nin sonucunda Türkiye'nin stratejik önemi artmış, boğazlarda kesin hakimiyet sağlanmış ve Türkiye'nin uluslararası platformdaki saygınlığı artmıştır.
30:35Atatürk'ün Dış Politika Prensibi: Atatürk'ün "Türkiye'nin güvenliğini gaye tutan, hiçbir milletin aleyhinde olmayan bir barış istikameti bizim daima prensibimiz olacaktır" sözü doğrultusunda dış politikada gelişmeler yaşanmıştır.
Atatürk döneminde Milletler Cemiyeti'ne üye olunmuş, sorunları çözmek için adımlar atılmış ve Sadabat Paktı imzalanmıştır.
Kore'ye asker gönderilmesi Atatürk döneminde değil, sonraki dönemde gerçekleşmiştir.
32:01Ödüllü Sorular ve Kapanış: İzmir İktisat Kongresi'nin başkanlığını yapan isim Kazım Karabekir'dir, açılış konuşması ise Mustafa Kemal Atatürk tarafından yapılmıştır.
Türkiye ile İngiltere arasında yaşanan Musul problemi hangi anlaşma ile son bulduğu sorusu ödüllü soru olarak sorulmuştur.
Öğrencilere TYT konularını not alıp tekrar etmeleri ve bol soru çözerek pekiştirmeleri tavsiye edilmiştir.

TYT Tarih Dersi: Türk Dış Politikası

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir