Buradasın
Türkiye'nin İkinci Medeniyet Krizi ve Tarih Okuma Yöntemleri
youtube.com/watch?v=m3DrHvVD31kYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Çelikler Holding'in katkılarıyla hazırlanan "Yeni Bir Yol Haritası" programının bir bölümüdür. Sunucu, Türkiye'nin tarihsel sürecini ve özellikle ikinci medeniyet krizini anlatmaktadır.
- Video iki ana bölümden oluşmaktadır: İlk bölümde Tanzimat, Meşrutiyet ve Cumhuriyet dönemlerini kapsayan ikinci medeniyet krizi ele alınırken, ikinci bölümde tarih okuma yöntemleri ve tarih felsefesi hakkında bilgiler verilmektedir. Sunucu, "çift yönlü temassızlık" kavramını kullanarak dönemin önemli isimlerinin (Bediüzzaman, Ahmet Cevdet Paşa, Ziya Paşa, Namık Kemal) bu kriz sürecindeki rollerini anlatmakta ve "Beş T Artı Rip" adlı bir okuma metodolojisi önermektedir.
- Videoda ayrıca Fernand Braudel ve Arnold Toynbee gibi çağdaş tarihçilerin İbn Haldun'dan nasıl beslendiği, tarihin bir hafıza olarak düşünülmesi ve bugünü anlamak için tarihin seferber edilmesi gerektiği vurgulanmaktadır. Mustafa Sabri Efendi'nin "Mevkuful Akıl" ve Sezai Bey'in "İnsanlığın Dirilişi" gibi dönemin önemli eserleri de programda bahsedilmektedir.
- Yeni Bir Yol Haritası Programı
- Çelikler Holding'in katkılarıyla hazırlanan yeni bir yol haritası programı başlıyor.
- Programda ikinci medeniyet krizini anlamamızı sağlayabilecek bir metodoloji önerilecek.
- Bediüzzaman'ın kitap listesindeki ilk yirmi kitaptan fikriyatı, eseri ve kendisi tartışılacak.
- 01:27İkinci Medeniyet Krizi
- Türkiye'de tarih bilinciyle linç edilmiş bir toplum olarak resmi tarih algısı üzerinden öğretilen, ideolojik alan olarak kullanıldığı görülüyor.
- İkinci medeniyet krizi çift yönlü temassızlık olarak tanımlanıyor: İslam medeniyetiyle irtibatın sakatlanması ve dünyayla irtibattan kopması.
- Tanzimat'la birlikte bu kopuş gerçekleşmiş, kendine olan güvenin yitirilmeye başladığı görülüyor.
- 03:44Tanzimat Dönemi ve Toplumsal Çatışma
- Türkiye'de ikinci medeniyet krizi tanzimat'la birlikte yaşadığımız andan itibaren toplum çatallanmış, iki Türkiye ortaya çıkmış.
- Tanzimat dönemi acayip bir şok yaşanmış, Avrupa'yı titreten bir medeniyet tecrübesinin bir anda batılılar ve Rusya tarafından kuşatılması yaşanmış.
- Tanzimat tümüyle negatif bir çaba değil, aynı zamanda bir toparlanma çabası, batılılardan gelen moderniteye karşı cevap üretme yolculuğu olarak da görülebilir.
- 05:50Tanzimat Dönemindeki Önemli İsimler
- Tanzimat döneminde önemli isimler arasında Bediüzzaman, Ahmet Cevdet Paşa, Ziya Paşa ve Namık Kemal bulunuyor.
- İkinci medeniyet kriziyle birlikte kendinden şüphe duymaya başlayan bir entelijansiyanın ortaya çıkmaya başladığı görülüyor.
- Batılıların nasıl bu kadar üzerimize gelecek kadar bizi kuşatacak bir noktaya geldikleri sorusunu sorgulayan iki tür entelijansiyanın ortaya çıktığı belirtiliyor.
- 07:00Tanzimat Dönemindeki Okuma Biçimleri
- Tanzimat döneminde batıcı ve islami kökler üzerinden toprakların kökleri ve tarihi tecrübesi üzerinden tecrübe anlamaya çalışan iki tür okuma biçiminin ortaya çıktığı görülüyor.
- Mustafa Sabri Efendi'nin "Mevkuful Akıl" adlı Arapça iki ciltlik devasa bir kitabı var.
- Sezai Bey'in "İnsanlığın Dirilişi" kitabı, bu dönemde yaşanan tecrübeyi anlamanızı sağlayabilecek özel rönesans ve modernite okuması açısından önemli.
- 08:28İslam'ın Tarih Sahnesine Yeniden Çıkması
- İslam'ın toparlanması ve tarih sahnesine yeniden çıkmasının önünü tıkamak için bir strateji uygulanmıştır.
- Bu strateji, İslam'dan beslenerek, İslam medeniyetinin bilim, felsefe ve sanat birikiminden yararlanarak arkadan dolanarak tuş yapmaya çalışmıştır.
- 08:55Okuma Yöntemi Önerisi
- Konuşmacı, tüm alanlarda uygulanabilecek "beş T artı RIP" adlı bir okuma metodolojisi önermektedir.
- Bu metodolojinin ilk aşaması tasvirdir; bir durumu anlamak için manzarayı ortaya çıkarmak ve nazariyenin teorik temel üzerinden sunabilmenin yolu karşımızdaki manzarayı tasvir etmekten geçer.
- İkinci aşama tarif, üçüncü aşama tahlil, dördüncü aşama tenkit ve beşinci aşama teklif aşamasından oluşmaktadır.
- 10:25Okuma Yönteminin Aşamaları
- Tasvir aşamasında metarite bizim dışımıza yoğunlaşmak ve dışımızda olup biten her şeyi anlamak önemlidir.
- Tahlil aşamasında yaptığımız okuma üzerine bir okuma yaparak, olup biten şeylere yaptığımız okumayı gözden geçirme (self-refleksiyon) yapılır.
- Tasvir etmeden tarık yapamazsınız, mesafe kat edemezsiniz; sülük (yol alma) için görmeden yol alamazsınız.
- 12:33RIP Kavramı
- RIP kavramında "R" retro (geriye dönük) okuma, "I" introspektif (içe dönük) okuma, "P" prospektif (geleceğe dönük) okuma anlamına gelmektedir.
- Bu okuma biçimleri sadece yatay düzlemde değil, dikey düzlemde katmanlı okumaları da devreye girdirmektedir.
- 14:17Tarih Araştırmaları ve İbn Haldun
- Fernand Braudel, Anal Okulu'nun tarih araştırmalarında kurucularından biri olup, "long dure" (uzun süreli) perspektiften insanlık tarihini okuma çabasını temsil etmektedir.
- Modern tarihte İbn Haldun'un ruhu çağdaş tarih yazımında ve tarih felsefesi algısında dolaşıyor, çağdaş tarihçileri beslemektedir.
- Arnold Toynbee, İbn Haldun'dan sonra yazılan bütün tarih kitaplarının ve geliştirilen tarih teorilerinin İbn Haldun'a düşünmüş birer dipnot olduğunu belirtmiştir.
- 16:13Tarih ve Hafıza İlişkisi
- Fernand Braudel'e göre "bugünü anlayabilmek için tarihi seferber etmek zorundasınız".
- Hafızanın olmadığı, hafızasını yitirmiş bir insanın eşyayı ve etrafında olup biten şeyleri anlayabilmesi, anlamlandırabilmesi mümkün değildir.
- Bir toplumun tarihini yitirmesi, özellikle tarihin akışını değiştirmiş bir toplum için tehlikeli bir durumdur.