Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir konuşmacının Türkiye-İsrail ilişkilerinin tarihsel gelişimini anlattığı eğitim içeriğidir.
- Video, 1948'de İsrail'in kuruluşundan itibaren iki ülke arasındaki diplomatik ilişkileri kronolojik olarak ele almaktadır. 1950'lerden 2010'lara kadar olan süreçte Arap-İsrail çatışmasının etkileri, Soğuk Savaş dönemi, 1990'lardaki yakınlaşma süreci, 2000'li yıllardaki gerginlikler ve günümüzdeki durum detaylı şekilde incelenmektedir.
- Konuşmacı, Ortadoğu'nun en büyük projesi ve Arap Baharı'nın etkileri çerçevesinde Türkiye-İsrail ilişkilerinin yeni ittifaklar kurduğunu vurgulamakta ve Korona sonrası dönemde diplomatik ilişkilerin büyükelçiler seviyesine yükseltileceğini, her iki ülkenin de bölgenin demokratikleşmesi ve ekonomik gelişmesi için anahtar rol oynayabileceğini düşünmektedir.
- 00:01Türkiye-İsrail İlişkilerinin Başlangıcı
- Türkiye-İsrail ilişkileri, İsrail'in 1948'de kurulmasından dokuz ay sonra İsmet İnönü ve hükümeti tarafından tanındı ve Türkiye, İsrail'i tanıyan ilk Müslüman ülke oldu.
- İsrail'in tanınmasıyla Türkiye, özellikle 1950'li yıllarda Arap-İsrail çatışmasının bir sonucu olarak Arap milliyetçiliğinin tepkisini gördü.
- 1950-1960 yılları arasında iktidarda olan Demokrat Parti döneminde İsrail'in tanınması, Türkiye'nin Batı ile ilişkilerinde olumlu bir yansıma beraberinde getirirken, Arap milliyetçiliğinin hedefi haline geldi.
- 01:53Bağdat Paktı ve Süveyş Krizi
- Adnan Menderes'in girişimi olan Bağdat Paktı 1955'te İngiltere, İran, Türkiye ve Pakistan'ın birlikte olduğu bir askeri ittifak olarak kuruldu.
- Bağdat Paktı'nın kurulması uzun süreli olarak başarılı olamadı ve 1958'de Irak'taki askeri darbe sonrasında CENTO'ya dönüştü.
- İsrail ile Türkiye'nin asıl ilişkileri 1956 yılından itibaren daha da sorun olmaya başladı çünkü Türkiye Süveyş Krizi esnasında Fransa ve İngiltere ile birlikte hareket etti.
- 03:281960'lı ve 1970'li Yıllar
- 1960'lı ve 1970'li yıllarda Arap milliyetçiliğinin ön plana çıktığı dönemde Türkiye, 1960'lı yılların sonunda İslam Konferansı'na üye olmasıyla birlikte İsrail ile olan ilişkilerini kontrollü bir biçimde götürmek istedi.
- 1948'den 1980'li yılların başlarına kadar Arap-İsrail çatışması olarak görülen olay, 1980'li yıllarda intifada ile birlikte İsrail-Filistin sorununa dönüşmüştür.
- Türkiye'nin özellikle 1970'li ve 1980'li yıllarda İsrail'e olan ilişkileri Ortadoğu'daki gelişmeler çerçevesinde temkinli ve düşük profilli bir ilişki olarak yürüdü.
- 05:311990'lı Yıllar ve Yakınlaşma Süreci
- Filistin-İsrail arasındaki görüşmeler sonrasında başlayan müzakerelerle birlikte büyükelçi değişimi Türkiye ile İsrail arasında 1990'lı yılların başında gerçekleşmiştir.
- 1992 yılında Türkiye ile İsrail arasında 500 yıl önce İspanya'dan kaçmak zorunda kalan ve Osmanlı İmparatorluğu tarafından kabul edilen Yahudilerin 500. yılı kutlanmıştır.
- Türkiye-İsrail ilişkileri 1980'li ve 1990'lı yıllarda ayrılıkçı Kürt terörizmiyle mücadele eden Türkiye'ye en fazla yardımcı olan ülke İsrail olmuştur.
- 09:182000'li Yıllar ve İlişkiler
- 2000'li yıllardan itibaren Türkiye ile İsrail arasında ilişkiler yine düzeyli bir şekilde devam eder ve Türkiye'de AK Parti'nin yönetime gelmesiyle birlikte ilişkiler büyük oranda büyükelçi statüsünde devam eder.
- 2005 ve 2006'da Hamas'ın Filistin'de iktidara gelmesiyle önemli bir çatışma yaşanır ve Filistin sorununun çözümsüzlüğe doğru gittiği bir dönemdir.
- 2011-2013 yıllarında Mavi Marmara olayıyla birlikte Türkiye ile İsrail arasında yaşanan gerginlikte 10 Türk vatandaşının yaşamını yitirmesi büyük bir gerginlik yaratmıştır.
- 11:55Günümüzdeki Durum
- Bugün Türkiye ile İsrail arasında büyükelçilik düzeyinde bir ilişki biçimi söz konusu değildir, maslahatgüzar düzeyinde bir ilişki vardır.
- İsrail'in Ortadoğu'da Türkiye ile birlikte bölgenin hem demokratik yapısı hem de genel gidişatı açısından iki stratejik ülke olduğunu görmekte fayda var.
- Türkiye ile İsrail arasında siyasi açıdan bir işbirliği olmamakla birlikte sınırlı olmakla birlikte ticari olarak ilişkiler devam etmektedir ve sürekli artış göstermektedir.
- 13:37Türkiye-İsrail İlişkilerinin Geleceği
- Türkiye'nin İsrail ile olan ilişkileri 1948'de kurulmuş ve 1999'da Türkiye tarafından tanınmasından itibaren iniş çıkışlar göstermiş olsa da, Ortadoğu'nun en büyük projesi ve Arap Baharı'nın ortaya çıkardığı gelişmeler çerçevesinde yeni ittifaklar yaşanıyor.
- Türkiye ve İsrail, Ortadoğu'da birbirlerini yok sayamaz ve bu gerginliğin kısa süreli olduğu düşünülmeli.
- Uzun vadede bu iki ülke, bölgenin demokratikleşmesi, ekonomik gelişmesi ve barışa giden süreçte anahtar rol oynayabilecek potansiyele sahip.
- 14:45Korona Sonrası İlişkiler
- Korona sonrası Türkiye-İsrail ilişkilerinin siyasi anlamda gelişme göstereceği ve diplomatik ilişki düzeyinin büyükelçiler seviyesine yükseltilmesinin kaçınılmaz olduğu düşünülüyor.
- Türkiye'nin 55 ülkeye yaptığı tıbbi yardımlardan biri de İsrail'e yapılmış olup, bu kritik zamanlarda Türkiye'nin İsrail'e yardım göndermesi olumlu algılanıyor.
- İsrail'in önümüzdeki dönemde Türkiye'ye olan yaklaşımında önemli bir değişiklik olacak ve Türkiye-İsrail ilişkilerinde daha umutlu, daha fazla işbirliğini ön plana çıkaracak gelişmeler yaşanacağı kanısıyla konuşmacı son sözünü veriyor.