Buradasın
Türkiye'deki Üniversite Sistemi ve YÖK Yasa Taslağı Üzerine Panel Sohbeti
youtube.com/watch?v=d0JMTRnNGcgYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Üniversite Medya" adlı televizyon programında İstanbul Aydın Üniversitesi Mütevelli Heyeti Başkanı Dr. Mustafa Aydın, Atılım Üniversitesi Mütevelli Heyeti Başkanı ve Yükseköğretim Meclis Başkanı Yalçın Zaim, Vakıf Üniversiteleri Birliği Başkanı Rıfat Sarıcıoğlu gibi konuklar yer almaktadır.
- Program, Türkiye'deki yaklaşık 170 üniversiteyi, 4,5 milyon üniversiteliyi ve 120 bin öğretim elemanını ilgilendiren YÖK yasa taslağı üzerine odaklanmaktadır. Konuklar, üniversite özerkliği, akademik özgürlük, üniversitelerin sınıflandırılması, burs politikaları, rektör atama süreçleri ve Türkiye'deki yükseköğretim sisteminin reformu gibi konuları tartışmaktadır.
- Panelde ayrıca devlet, vakıf, anayasaya bağlı değişikliklerle yabancı üniversiteler ve özel üniversiteler arasındaki rekabet, LYS'de boş kontenjanlar, baraj puanı, ortaöğretim sistemindeki sorunlar ve her yıl yaklaşık bir milyon öğrencinin üniversiteye girememe durumu gibi eğitim sistemiyle ilgili önemli konular ele alınmaktadır. Konuklar, vakıf üniversitelerinin Türkiye'deki yükseköğretim sistemindeki rolü ve bu üniversitelerin imkansızlıklar içinde olan öğrenciler için de imkanlar sunduğu görüşünü paylaşmaktadır.
- 00:38Üniversite Medya Programı ve Konuklar
- Üniversite Medya programı her cumartesi yayınlanıyor ve bu hafta YÖK yasa taslağı konusu ele alınacak.
- Türkiye'de yaklaşık 170 üniversite bulunuyor, 4,5 milyon üniversiteli ve 120 bin öğretim elemanı mevcut.
- Programda İstanbul Aydın Üniversitesi Mütevelli Heyeti Başkanı Dr. Mustafa Aydın ve Atılım Üniversitesi Mütevelli Heyeti Başkanı Yalçın Zaim yer alacak.
- 01:38Türkiye'de Üniversiteli Olmak
- Programda üniversite öğrencilerinden "Türkiye'de üniversiteli olmak nasıldır?" sorusu sorulmuş ve çeşitli cevaplar alınmış.
- Öğrenciler üniversiteyi "güzel bir dönem", "keyifli bir serüven", "dışarıdan güzel içeriden çileli bir etkinlik" olarak tanımlamışlar.
- Bazı öğrenciler Türkiye'de eğitim sisteminin sürekli değiştiğini ve üniversiteyi "ayın son çarşambası gibi başı belli, sonu belli olmayan bir çıkmaz" olarak nitelendirmişler.
- 03:33YÖK Yasa Taslağı Hakkında Görüşler
- YÖK yasa taslağı aylardır konuşulan bir konu olup, Milli Eğitim Bakanı'nın önüne gittiği belirtiliyor.
- YÖK, kuruluş zamanında 21-22 üniversiteyi yönetmek üzere oluşturulmuş ancak günümüzde 170'li rakamlara ulaşan üniversiteleri yönetmek için yeterli değil.
- Mevcut YÖK yasasının değiştirilmesi gerekliliği, siyasi iradenin daha özgür, demokratik ve çağdaş bir üniversite yasası talep etmesiyle birleşerek kaçınılmaz hale gelmiş.
- 06:43YÖK Yasa Taslağı Eleştirileri
- Vakıf üniversiteleri birliği ile yapılan görüşmelerde ve beyin fırtınalarında belirlenen ihtiyaçlar, taslağa yansıtılmamış.
- Mevcut taslağın günümüzün üniversitelerinin ihtiyaçlarına cevap vermesi mümkün değil, bu durumda ya amaç başka veya yakın zamanda kaos çıkacağı belirtiliyor.
- YÖK yasa taslağının siyasi düşünceleri yansıtmış olması ve demokratik, özgür üniversitelerin kendi iradeleriyle çalışmasına müsaade etmeme problemi olduğu vurgulanıyor.
- 11:09Üniversitelerin Özgürlüğü ve Denetimi
- Konuşmacı, üniversite yasa tasarısının üniversitelerin daha özgür, bağımsız ve kendi kararlarını alabilecek yapıda olmasını sağlayabileceğini düşünüyor.
- Üniversitelerin çağdaş dünyada olduğu gibi kendi kendilerini yönetebilecek, farkındalıklarını ortaya koyabilecek yapıda olması gerektiği vurgulanıyor.
- Üniversitelerin idari özerkliği istenirken, bu özerkliğin şeffaf ve iyi denetlenmesi de önemli olduğu belirtiliyor.
- 12:19Performans Değerlendirmesi ve Öğrenci Merkezli Yaklaşım
- Performans değerlendirmesinin öğrencilere bırakılması gerektiği, çünkü 21. yüzyılda öğrenciler üniversiteleri detaylı araştırıp tercih ettikleri vurgulanıyor.
- Üniversitelerin öğrencilerine, akademik personeline güvenmek gerektiği, çünkü en doğru hakem üniversiteler için öğrenciler olduğu belirtiliyor.
- Öğrenci merkezli bir yaklaşıma geçilmesi gerektiği, ancak üniversitelerde dayatmacı yönetim durumları olduğu ifade ediliyor.
- 14:20Vakıf Üniversiteleri Birliği Başkanı Rıfat Sarıcı'nın Görüşleri
- Vakıf Üniversiteleri Birliği Başkanı Rıfat Sarıcı, yasa tasarısının hala vakıf üniversitelerinin hızına yetişemediğini ve üstelik olan hızını da yavaşlattığını belirtiyor.
- YÖK'ün yapısının yeterli olmadığını, ekibinin çok az olduğu ve bu nedenle yetişemediği vurgulanıyor.
- Yasa taslağında vakıf üniversiteleri birliğinin önerilerinin yansımadığını, ancak yeni bir çerçeve yasasının milli eğitim bakanlığı tarafından hazırlanıp maliye bakanlığına ve anayasa komisyonuna gönderildiğini belirtiyor.
- 17:53Üniversitelerin Özerkliği ve Denetim Sorunu
- Üniversitelerin özerkliği çok önemli, kendi kararlarını verebilmeleri gerekir ve bu bağlamda yeni ve eski üniversiteler arasında ayrım yapılabilir.
- Üniversitelerin kendi kendini yönetebilmeleri ve yönetime dışarıdan müdahale olmaması gerektiği vurgulanıyor.
- Vakıf üniversitelerinin YÖK'ün denetiminin dışında kendi denetimlerini yaptırıyor, bu denetimlerin büyük dört firmalara veya Türkiye'deki yemli müşavirlerine yaptırıldığı belirtiliyor.
- 20:34Üniversite Kalitesi ve Para Bağlantısı
- Üniversitenin kalitesini ve sayesinde konuşma imkanını sağlayan en önemli faktör paradır.
- Özerklik ve kendini yönetme yeteneği, para kontrolüne bağlıdır.
- Türkiye'de eğitim için prensip olarak takviye almak mümkün değildir çünkü eğitimde daha yeniyiz.
- 21:53Başarısızlığa Burs Verme Sorunu
- Başarısızlığa burs veren bir müesseseler topluluğu haline gelmeye başladık.
- Başarısızlığa burs vermek, düşük ortalamalı öğrencileri bedava okutmak anlamına gelmektedir.
- Üniversitelerin %10 burs oranını demokrasinin kılıcı gibi tutturması sorgulanmalıdır.
- 22:54Üniversite Finansmanı ve Yönetim
- Üniversiteler kendi kaynaklarını kendileri yaratmak zorundadır.
- Dünyanın hiçbir yerinde ücretsiz üniversite yoktur.
- Devlet üniversitelerinde harcın kaldırılması doğru bir karar değildir.
- 23:38Vakıf Üniversitelerin Rolü
- Türkiye'deki eğitimin kalitesinin temel lokomotifi vakıf üniversiteleridir.
- Dünyanın ilk beşyüzünde Türkiye'den beş tane üniversite vardır.
- Vakıf üniversitelerinden sonra devlet üniversiteleri rekabet etmeye ve kendilerini yenilemeye başladılar.
- 24:59Rekabet Ortamı ve Çözüm Önerileri
- Haksız rekabet var ve girdileri ölçen ancak çıktıları ölçmeyen bir sistemimiz vardır.
- Brezilya modelinde öğrencilerin son sınıfında test edilerek kontenjan ve teşvikler belirlenir.
- Her öğrenci başına vergilerden toplanan bütçeden üniversiteye aktarılan para, doğru rekabeti sağlayabilir.
- 26:32Üniversite Sınıflandırması ve Rekabet
- Özel üniversiteler ve yabancı üniversitelerin girişi rekabeti artıracak.
- Rekabet ortamında bazı üniversiteler ayakta kalacak, bazıları kalmayacaktır.
- Ayakta kalamayan üniversitelerin nasıl destekleneceği önemli bir sorundur.
- 28:28Üniversite Statüleri ve Rekabetin Önemi
- Özel üniversite, vakıf üniversitesi ve devlet üniversitesi olmaları gerekmektedir.
- Özel üniversitenin hangi şartlarda kurulacağı henüz belli değildir.
- Rekabeti arttırdığımız oranda Türkiye'de yükseköğretimde başarı yakalanabilir.
- 30:22Üniversite Sisteminde Rekabet ve Şeffaflik
- Rekabetin sağlanması için bağımsız denetimler, objektif kalite ölçümleri ve tam şeffaf bir sistem gereklidir.
- Üniversitelerin başarısı, üniversiteye girmek isteyen ve başarılı öğrencilerin sayısı ile doğru orantılıdır.
- Girdi ve çıktı arasındaki ilişki, öğrenci kalitesinin ölçümünde önemlidir.
- 31:12LYS Barajı ve Öğrenci Sorunu
- LYS'de boş kontenjanlar kalmasına rağmen, barajın düşeceği muhtemelen olmayacaktır.
- Türkiye'de ortaöğretimde rekabet tam anlamıyla oluşmamıştır; ezberci öğrenciler çıkarken muhakeme ve inovasyona yönelik altyapı yetersizdir.
- Üniversitelere sıfırcı öğrencilerin gelmesi, üniversitelere ciddi bir yük oluşturur.
- 32:43Üniversite Sistemindeki Sorunlar
- Türkiye'de iki ayrı dönemde (bir-bir buçuk ay farkla) öğrenci alınması, aynı sınıflara öğrencileri yerleştirme zorluğunu artırır.
- YÖK ve Milli Eğitim Bakanlığı'nın bu konuda bir araya gelip tartışması gerekir.
- Mevcut denetimler rahatsız edici olup, üniversitelerin mali açıdan denetlenmesi yerine akademik ve idari özelliklerinin incelenmesi gerekmektedir.
- 37:55Üniversite Sistemindeki Eksiklikler
- Her yıl yaklaşık iki milyon öğrenci üniversite sınavına girerken, yaklaşık bir milyon öğrenci yerleştirilir ve bir milyon öğrenci dışarıda kalır.
- Dışarıda kalan öğrenciler, imkanları olanlar dışarıya giderken, alınan diplomaların Türkiye'de onaylanmaması durumunda beş yıl boşuna orada kalmış olurlar.
- Devlet üniversitelerinde ve vakıf üniversitelerinde %40 kontenjanla çalışan üniversiteler varken, bu boş kontenjanları doldurmak için öğrencilerin önünü tıkamak adil değildir.
- 40:00Baraj Sistemi ve Sınav Tartışmaları
- Baraj sisteminde ciddi yanılgılar var ve her yıl puanlar değişiyor, bu sistem iflas etmiş durumda.
- Konuşmacı, vakıf üniversitelerinde yüzde yüz burslular olmalı ve devlet üniversitelerinde ücretsiz kontenjanlara yerleştirme yapılmalı, diğerlerine ise kendi sınavları yapılmalı.
- Rektör atamalarında da değişiklik olmalı, aksi takdirde Türkiye iflas edecek.
- 42:17Rektör Atamaları ve Üniversite Yönetimi
- Rektörler CEO mantığıyla çalışmalı, üniversiteyi yöneten kişinin finans, yönetim, idare, akademik konuları, pazarlama ve rekabet koşullarını bilmeli.
- Son üç-dört yılda kurulmuş devlet üniversiteleri tek öğrenci bile almamış, bu durumun arkasındaki sorumluluk sorulmalı.
- Devlet üniversitelerinde de vakıf üniversitelerinde olduğu gibi mütevelli heyeti başkanlığı sistemi getirilmeli.
- 45:06Eğitim ve Ekonomik Sorunlar
- Türkiye'de ekonomik zenginleşme yaşanmış ancak bu zenginlik eğitime yansımamış, insanlar lüks mallar alırken eğitim için para vermek istemiyor.
- Parası olan öğrenciler imtihanlara daha iyi hazırlanabiliyor ve bu da iyi üniversitelerde (çoğunlukla devlet üniversitelerinde) zengin çocukların eğitim almasını sağlıyor.
- Devlet üniversiteleri parası olmayan öğrencilere, vakıf üniversiteleri ise parası olan öğrencilere hizmet etmelidir, böylece yük dağıtılmış ve enflasyon etkisi azalacaktır.
- 49:17Üniversite Seçimi ve Burs Sistemi
- Konuşmacı, öğrencilerin istediği üniversitelere gidebilecekleri bir ortamın yaratılması gerektiğini vurguluyor.
- Burslu öğrencilerin çoğu aslında mali durumu iyi olan öğrencilerden oluştuğunu belirtiyor.
- İyi bir öğrenci, iyi gelirli bir vatandaşın çocuğu anlamına geliyor çünkü iyi gelirli ailelerin çocukları daha iyi okullara, dersanelere gidip daha iyi puan alabiliyor.
- 51:08Üniversite Finansmanı ve Rektör Atamaları
- Üniversitelerin finansal durumları sürdürülebilir değil, bazı kurumların bütçelerinin %37'sini feragat etmek zorunda kalıyor.
- Rektörler patron tarafından değil, mütevelli heyetleri tarafından atanıyor ve Türkiye'de 11 farklı vakıf tipi bulunuyor.
- Bakanlar başkan tarafından atanırken, rektörler mütevelli heyetleri tarafından atanıyor ve bu süreçte üniversiteyi ileriye götürecek ekonomik, akademik ve yönetim becerileri değerlendiriliyor.
- 55:22Vakıf Üniversitelerinde Burs Sistemi
- Vakıf üniversitelerinde ortalama burs oranı %35'tir ve bu öğrencilerin %35'i ücretsiz okuyor.
- Devlet üniversiteleri sadece öğrencinin başarısına bakarken, vakıf üniversiteleri öğrencinin ihtiyaç durumuna, spor başarısına, aile durumuna ve çeşitli diğer kriterlere bakarak burs veriyor.
- Türkiye'deki üniversitelerin %60'ında okuyan öğrencilerin zengin çocukları olduğu iddiası dile getiriliyor ve bu öğrencilerin vakıf üniversitelerinde okuyabilirken, parası olmayan öğrencilerin de burslarla okuyabileceği belirtiliyor.
- 58:27Vakıf ve Devlet Üniversiteleri Hakkında Görüşler
- Vakıf üniversitelerinde sadece imkanı olan öğrencilerin okuması için özel bir ortam veya düşünce bulunmamaktadır.
- İmkanı olan öğrencilerin vakıf üniversitelerine, imkanı olmayanların ise devlet üniversitelerinde eğitim alabilmesi gerekmektedir.
- Konuşmacının üniversitesinde yaklaşık 6 bin öğrenciden 2 bin'i burs almaktadır ve bu durumun maliyeti yılda 10 milyon dolar civarındadır.
- 59:31Burs Sistemi ve Öneriler
- Konuşmacı, hazırlık sınıfını bitirip başarılı olan öğrencilerin burs alabilmesi için bir öneri sunduğunu ve bu önerinin HT ve heyet tarafından kabul edildiğini belirtiyor.
- Üniversiteye katkı yapan öğrencilerin buluşlarıyla desteklenmesi için burslar verilmektedir.
- Sistemdeki teorik yapı, devlet üniversitelerinin kontenjanlarının puan darlığından giremeyen öğrencilerin vakıf üniversitelerine gidebilmeleri için ayarlanması gerekmektedir.
- 1:01:09Ekonomik Yapı ve Öneriler
- Sistemin ayakta durabilmesi için ekonomik yapıyı sağlama gereklidir, aksi takdirde üniversite başka bir kuruma benzer hale gelecektir.
- Rıfat Bey'in önerisi olarak, devletin öğrenciler için vergilerden zaten ücretsiz eğitim olmadığını belirterek, tüm üniversitelere öğrenci başına belirli bir miktar vermesi önerilmektedir.
- Herkesin eşit şartta olması ve aynı kriterde öğrenci alındığında sistem kendi kendini daha iyiye götürecektir.
- 1:02:14Eğitim Sistemi Sorunları
- Yükseköğretim konusunu ele alırken, önce kalifiye bir ilköğretim-ortaöğretim eğitimine sahip olunması gerektiği vurgulanmaktadır.
- Bazı üniversitelerin temel yıl oluşturmak zorunda kaldığı, gelen öğrencilerin temel konuları bile bilmemesi sorun yaratmaktadır.
- Konuşmacı, barajı düşürmekle kendi kendimizi aldatmadığımızı ve sorumluluğu eğitim sistemimize vermemiz gerektiğini belirtmektedir.
- 1:03:12Vakıf Üniversitelerinin Önemi
- Vakıf üniversitelerinin Türkiye'de daha özgür, çağdaş ve bilimsel bir eğitim sunması gerektiği vurgulanmaktadır.
- Vakıf üniversitelerinin Türk yüksek öğretiminde önemli bir lokomotif görevi gördüğünü ve rekabet koşullarını oluşturduğunu belirtmektedir.
- Vakıf üniversitelerinin sadece imkanı olan öğrenciler için değil, imkansızlıklar içerisinde olan öğrencilerin de eğitim imkanı bulabildiği vurgulanmaktadır.