• Buradasın

    Türkiye'de Sınıf Yapısı ve Kapitalizm Üzerine Akademik Konuşma

    youtube.com/watch?v=zyzR8CATDo0

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, Reaksiyon Dergisi'nin ve Tarih Yürüyor isimli sempozyumlarından ikincisinde Korkut Hoca olarak tanıtılan bir eğitimci tarafından sunulan akademik bir konuşmadır.
    • Konuşma, Türkiye toplumundaki sınıf yapısını Marx'ın teorileri ışığında incelemektedir. Konuşmacı, sınıf kavramının bilimsel gelişiminden başlayarak, Türkiye İstatistik Kurumu verilerine dayanarak toplumun %95'inin emekçiler ve %5'inin emekçi olmayanlar olduğunu açıklamaktadır. Ayrıca, 2014'te ücretli ve yevmiyeli çalışanların çalışan nüfus içindeki oranının %75,10 olduğunu ve bu oranın 10 yıl içinde %65,10'dan %75,10'a yükseldiğini belirtmektedir.
    • Konuşmacı, Türkiye'deki kapitalistleşmenin uç noktalara savrulduğunu, sermayenin sınırsız tahakkümünün yaygınlaştığını ve toplumda giderek daha fazla proleterleşme olduğunu vurgulamaktadır. Ayrıca, işçi sınıfı, orta sınıf, burjuvazi gibi sınıfların alt grupları ve bu grupların toplumsal konumları detaylı olarak incelenmekte, Haziran kalkışmasının işçi sınıfının bir hareketi olduğu ve burjuvazinin giderek yalnızlaştığı ele alınmaktadır.
    00:12Sempozyum Açılışı
    • Reaksiyon dergisinin ve "Tarih Yürüyor" isimli sempozyumlarından ikincisi, Türkiye'de sınıfların izini sürmek bağlamında tartışmalar yapılacak.
    • Konuşmacı, sınıf kavramının gündemden çıkmaması gerektiğini ve her tartışmanın özünde yer aldığını vurguluyor.
    • Sınıf kavramının fikir birliği olduğu düşünülse de, yeknesak görünüşün arkasında karışıklıklar ve soru işaretleri olduğunu belirtiyor.
    03:15Sınıf Kavramının İki Düzlemi
    • Sınıf kavramı günlük dilde "bazı ortak özellikleri içeren grup, topluluk" anlamında kullanılır ve bu şekliyle bilimsel kavram değildir.
    • Marx, "Kapital"de sınıf sözcüğünü meslek veya nitelik eklentisi ile beraber kullanmıştır (fırıncı sınıflar, rahipler sınıfı, üretmeden tüketen sınıflar).
    • Gündelik anlamda kullanılan sınıf terimi sözlükten atamaz, ancak analize geçildiğinde (üretim ilişkileri, bölüşüm ilişkileri, artı değer kuramı) bir kavram olur.
    06:30Marx'ın Sınıf Tanımı
    • Marx'ın "Kapital"in üçüncü cildinde, sınıfların temel tanımı "dolaysız üreticilerin ödenmemiş artı emeğine el koymanın özel ekonomik biçimi" olarak verilmiştir.
    • Sınıflı toplumlar dünyasında temel ayrım, dolaysız üreticiler (doğrudan üretici olanlar) ve olmayanlar (üretici olmadığı halde artı emeğine el koyanlar) arasında yapılmaktadır.
    • Marx'ın bilgeliğini basite indirgeyen Sovyet geleneğinde toplum biçimleri dörde ayrılmıştır: kölecilik, feodalizm, kapitalizm ve yeniden sınıfsız toplum.
    10:46Sınıfların Karmaşıklığı
    • Farklı sınıf biçimleri birbirinden mekanik geçişlerle değil, iç içe girerek ve kaynaşarak oluşur.
    • Köle emeği gibi eski üretim biçimleri, kapitalizmin gelişmiş bölgelerinde bile (örneğin Amerika Birleşik Devletleri'nde 1863'e kadar) önemli bir rol oynayabilir.
    • Sınıflar ve üretim biçimleri karmaşık bir şekilde birbirine bağlıdır ve birinden öbürüne geçiş mekanik değildir.
    12:10Sınıf Çalışmalarının Amacı
    • Sınıf çalışmalarının iki doğrultuda ilerleyebileceği belirtiliyor: siyaset söylemi (sol mücadelenin gereksinimleri) veya akademik endişeler (Marks'ın geleneğini sürdüren).
    • Marksist sosyal bilim yapmak isteyenler ayrıntıya girmeli, karmaşıklıkları adım adım deşerek, ayrıştırarak ve farklılıkları vurgulayarak çalışmalıdır.
    • Sol siyaset güncel sorunlarla karşı karşıya olup, 1 Haziran kalkışmasının ortamı gibi hareketlerin nitelikleri değerlendirilmektedir.
    14:48Enternasyonalist Burjuva Söylemi
    • Enternasyonalist burjuva söylemi, Arap halk ayaklanmaları, Wall Street'i işgal eylemleri, Yunanistan ve İspanya'daki kitle eylemlerini "orta sınıf eylemleri" olarak tanımlamaya başlamıştır.
    • Bu söylemin iki amacı vardır: eylemlere katılanlara "siz farklısınız, eski maceralara kapılmayın" diyerek kendilerini "modern iletişim dünyasının insanları" olarak tanımlamaktadır.
    • Aynı zamanda, bu hareketi "sosyalist işçi sınıf hareketi, komünizm, devrimcilik" olarak tanımlayan hareketlerin "başka bir dünyanın hareketleri" olduğunu vurgulamaktadır.
    16:51Türkiye Toplumunun Sınıf Ayrımı
    • Marx'a göre toplumun ana ayrımı, dolaysız üreticilerle dolaysız üretici olmayanlar arasındaki ayrımdır; emekçiler kendi ve ailesinin emeğiyle yaşayanlar, emekçi olmayanlar ise başkasının emeğiyle yaşayanlardır.
    • Türkiye İstatistik Kurumu'nun hane halkı işgücü anketlerine göre 2014'te Türkiye halkının %94,90'u emekçi, %5,10'u ise emekçi olmayanlardır.
    • Haziran kalkışmasında müteahhit, rantiye, toprak ağası, fabrikatör ve büyük şirket sahipleri görülmemiştir, bu hareketin esas olarak bir emekçi hareketi olduğu söylenebilir.
    20:28Kapitalist Toplumda İşçi Sınıfı
    • Türkiye kapitalist bir toplumdur ve üretim biçimi, toplumu yönetenler-yönetilenler arasındaki ilişkiyi belirler.
    • Türkiye'de 2014'te ücretli ve yevmiyeli insanların toplam çalışan nüfus içindeki oranı %75,12'dir ve bu oran 10 yıl içinde %65,07'den %75,12'ye yükselmiştir.
    • Türkiye toplumu giderek daha fazla işçileşmektedir ve Haziran kalkışmasında üniversite ve lise öğrencileri de işçi sınıfının parçaları olarak yer almıştır.
    27:29Burjuvazinin Yalnızlaşması ve Ayrışmalar
    • En geniş anlamıyla burjuvazi fevkalade yalnızlaşmıştır; %5lik bir toplum, %95'lik büyük bir emekçiler tarafından sarılmıştır.
    • Kalabalıklaşan, giderek işçileşen topluma yeni katılımlar çeşit çeşittir; diplomalılar daha çok katılıyor ve diplomasının kendisine bir farklılık getirdiği algısıyla hayata atılıyorlar.
    • Burjuvazi, farklılaştırmaları vurgulayarak ve yeni isimler koyarak (orta sınıflar, satış danışmanı, güvenlik görevlisi gibi) ayrışmaları ideolojik ve politik motivasyonla başlatıyor ve vurguluyor.
    31:27Kapitalizmin Uç Noktalarına Savrulması
    • Toplumda giderek daha fazla kapitalistleşme yaşanıyor ve sermayenin sınırsız tahakkümü yaygınlaşmış durumda.
    • Ücretlilik ilişkisi, meta üretimi ve piyasalaşma gündelik hayatın her hücresine yerleştiği için insanlar diplomaları, nitelikleri ve çalışma koşulları bakımından birbirine benziyorlar.
    • İnsanlar proleterleşiyor ancak diplomaları ve çalışma koşulları içinde çalışıyorlar.
    32:55Çalışma Koşullarındaki Yeknesaklaşma
    • Masa işçileri gibi görünüşte farklı çalışma koşullarına sahip kişiler bile, disiplin ve çalışma koşulları nedeniyle tarlada çalışmaktan daha fazla yorgun düşüyorlar.
    • Çalışma ortamlarında "hadi hadi hadi" baskısı, maden işçilerinin ailelerinde evde kullanmayı yasak ettikleri ifadedir.
    • Ayrışma ve farklılaşma vurgusu yaparken, çalışma koşullarındaki yeknesaklaşma da yaşanıyor.
    34:24Kamu Hizmetlerindeki Değişimler
    • Nusret Fişeğin inşa ettiği sosyal hekimlik, aile hekimliğine dönüştü ve sağlık ocaklarına zorla ücretlilik ilişkisi, patronluk ve ticaret empoze edildi.
    • Sağlık hizmetlerinin bir bölümü taşeronlaştırıldı ve öğretmenlerin önemli bir bölümü sıradan işçi haline geldi.
    • Eleştirel sosyal bilim, bütünlükleri vurgulayarak en genelden ayrıntıya girme ve ayrışmaları derinliğine incelemelidir.
    35:54Sınıfsal Ayrışmaların İncelenmesi
    • Her ayrışmanın kendine özgü önemi vardır; ana ayrım artı yaratan ile el koyanlar ayrımıdır.
    • İşçi sınıfının mensubu olmayan emekçilere karşılaşıyoruz; tarım işçileri, toprak sahibine ücretli işçi olarak artı değer yaratanlar ve doğrudan doğruya emekçisi olan köylülük.
    • Köylülük yarattığı değerin bir bölümünü ticaret sermayesine, sanayi sermayesine ve borçlanmayla finans kapitale kaptırıyor.
    36:59İşçi Sınıfının Ayrışmaları
    • Esnaf, sanatkar, köylünün tarım dışı alandaki yansımasıdır; kendi emeğiyle geçiniyorsa ve küçük işveren değilse işçi sınıfının bir parçasıdır.
    • İşçi sınıfının kendi ayrışmaları vardır: beyaz yakalı-mavi yakalılar, sektörel ayrışması, madencilik-sanayi-hizmetler ayrışması.
    • Her ayrışmanın kendine özgü sorunları vardır ve benzeşmenin ve ayrışmanın özelliklerini ayrı ayrı belirlemek gerekir.
    37:43Devlet ve Özel Sektör Ayrışması
    • Devlet ve özel sektör ayrımı vardır; devlete artı değer yaratılır mı yaratılmaz mı tartışması yapılmaktadır.
    • Devleti giderek gerçek bir işveren haline dönüştürüyorlar ve tüm kamu hizmetlerine ücretlilik ilişkisini, meta üretiminin tüm ögelerini adım adım işletme haline dönüştürüyorlar.
    • Ücretli görünen şirket yöneticileri aslında işçi sınıfının değil, artı değerden örtülü kardir.
    38:40Orta Sınıf Kategorisi
    • Orta sınıflar blokunun içinde önemli bir grup vardır; hakim, avukat, danışman, mimar, mühendis, mali müşavir gibi.
    • Bu grup genellikle eğitim yoluyla edinilmiş becerilerini işçi olarak kullanmıyor, isverenlere de satmıyor, kendi hesaplarına kullanıyorlarsa emekçidirler.
    • Müşterilere satarak geçiniyorlarsa, diplomanın veya çalışarak edinilmiş bir becerinin sağladığı kıtlık rantını kullanıyorlarsa, gerçek anlamda orta sınıf tanımına uyabilecek grup budur.
    41:29Burjuvazi ve Kapitalizm Öncesi Sömürü Biçimleri
    • Burjuvazinin sanayi, ticaret ve finans kapital ögeleri vardır ve iç içe girmiştir; bazen hepsini birleştiren büyük ve küçük burjuvazi vardır.
    • Şirketler şemsiyesi altında toplanan rantiye ve kupon keserek faizle yaşayanlar vardır.
    • Kapitalizm öncesi sömürü biçimlerinin yansımaları vardır; ovalık toprak sahipliğinin kapitalist işletme değil de yarıcı, ortakçı maraba biçiminde yürütülen unsurları küçülmektedir.
    42:44Ayrışmaların Önemi
    • Tüm bu ayrışmalar arka planda gelir, ancak siyaset söylemindeki amacımız birleştirmekse, birleştirirken ayrışmaları unutup üzerinden geçersek hata yaparız.
    • Daima farklılıkların farkında olunmalı ve iletişim yöntemleri, söylemler ve propaganda formatları buna yansıtılmalıdır.
    • İlerici sosyal bilim ayrışmaları adım adım inceleyecek ve beyaz yakalı emekçilerin işçileşme ve proleterleşme niteliğini vurgulayan çalışmalar yapılmaktadır.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor