Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, siber zorbalık konusunu ele alan bilgilendirici bir belgesel formatındadır. Videoda adli bilişim uzmanı Mustafa Sansar ve diğer uzmanların görüşleri aktarılmaktadır.
- Video, siber zorbalığın ne olduğunu açıklayarak başlıyor ve Şeniz Erkan ile Amanda Todd gibi intihar eden gençlerin hikayelerini anlatıyor. Ardından Türkiye'deki internet kullanımının istatistikleri, siber zorbalık sorununun artışı ve bu suçların gerçek suç olduğu vurgulanıyor. Son bölümde ise siber zorbalıkla mücadele için üç ayaklı bir strateji (okulda eğitim, aile içindeki değerler eğitimi ve adli süreç yönetimi) sunuluyor.
- Videoda ayrıca siber zorbalığın özellikle ergenler ve çocuklar üzerinde daha fazla etkili olduğu, mağdur ve zorbalık yapanların yaş grupları ve bu konudaki araştırmalar paylaşılıyor. Dijital vatandaşlık eğitiminin müfredata girmesi gerektiği de vurgulanıyor.
- 00:27Siber Zorbalık Örnekleri
- Şeniz Erkan, 14 yaşında Kıbrıs Türküydü ve ailesiyle Avustralya'da yaşıyordu; sosyal medya hesapları ele geçirilerek tehdit mesajları aldıktan sonra trenin altına atlayarak intihar etti.
- Amanda Todd, 15 yaşında Kanada'dandı ve 2012 yılında intihar etti; yaşadıklarını beyaz kağıtlara yazarak çektiği yaklaşık dokuz dakikalık videoyu YouTube'a koydu ve bu video dünyada 200 milyon kişi tarafından izlendi.
- Şeniz Erkan ve Amanda Todd sadece iki örnek olup, siber zorbalık yüzünden canına kıyan daha onlarcası var ve internet ortamında tehditlere maruz kaldığı için psikolojik çöküntü yaşayan milyonlar.
- 02:26Siber Zorbalık Tanımı ve Özellikleri
- Siber zorbalık, bir bireye ya da gruba tekrarlayan, zarar verici davranışta bulunmak ve güç dengesizliğinin olmasıdır.
- Siber zorbalıkta kullanılan araçlar daha çok elektronik araçlar olup, alay etmek, isim takmak, tehdit etmek, hoşuna gitmeyecek mesajlar göndermek, rızası olmadan resmi yayınlamak veya arkadaşını oyundan atmak gibi davranışlar içerir.
- WhatsApp gruplarında dedikodu çıkarmak, aşağılayıcı terimler kullanmak, özelini fotoğraf ve video olarak yayınlamak gibi durumlar da siber zorbalık örnekleridir.
- 04:30Siber Zorbalık ve Geleneksel Okul Zorbalığı Arasındaki Farklar
- Siber zorbalığın özeti bilgi teknolojilerini kullanarak bireyi ya da grubu sürekli taciz etmek, baskı altına almak ve zarar vermek olup, eskiden okullarda yaşanan zorbalığın bugün sanal ortamda yapılanıdır.
- Geleneksel okul zorbalığında yüz yüze ilişki vardır ve mağdur savunabilirken, siber zorbalıkta anonimlikten dolayı karşı muhatabınız olmayabilir.
- Geleneksel okul zorbalığında güç dengesizliği dikkat çeken özellikken, internet ortamında zayıf, başarısız veya kimsenin umursamadığı bir çocuk kimliğini gizleyerek güçlülere zarar verici davranışlarda bulunabilir.
- 07:39Siber Zorbalık İstatistikleri
- Aysef Vakfı'nın anketlerine göre genç ergenlerin %25'ten fazlası internet ve cep telefonu aracılığıyla tekrarlanan bir şekilde zorbalığa maruz kalıyor ve bu gençlerin yarısından fazlası ailelerine bu durumu anlatmıyor.
- Zorbalıkta en çok kullanılan yöntem kısa mesaj ve cep telefonuyla fotoğraf ve video paylaşımı olup, ikinci sırada telefon, elektronik posta, sohbet odaları ve anlık mesajlaşma gelmektedir.
- Türkiye'de yapılan araştırmaya göre okul yöneticilerinin şahit olduğu zorbalık davranışlarından ilk sırada %16 ile küfürlü yazışma, yaklaşık %12 alay etmek ve %11 izinsiz fotoğraf ve video paylaşımı bulunmaktadır.
- 09:05Türkiye'de Siber Zorbalık Oranları
- Dünyadaki yayınların ortalamasına göre siber zorbalık yapma oranı %20, mağdur durumunda olma oranı %25 iken, Türkiye'de bu oranlar %6 ile %54 arasında değişmektedir.
- Türkiye'deki oranlar dünya ortalamasının üzerinde olup, hem mağduriyet hem de zorbalık açısından tüm oranlar toplanıp bölündüğünde ortaya çıkan sonuç dünya ortalamasının üzerine çıkmaktadır.
- Türkiye'de siber zorbalığın yüksek olmasının sebepleri arasında teknolojinin hızlı ilerlemesi, teknolojiye kolay ulaşılabilirlik, farkındalığın düşük olması ve neler yapılacağının çok fazla bilinmemesi bulunmaktadır.
- 12:06Siber Zorbalık ve Yaş Grupları
- Uzmanlara göre siber zorbalık 7'den 70'ye herkesin yüzleştiği bir gerçek olup, herkes hayatının bir döneminde bununla karşılaşıyor.
- Siber zorbalık ilkokuldan itibaren başlıyor, ancak pik yapması ortaokul, son ve lise dönemlerinde görülüyor.
- Gençlerde siber zorbalık daha çok oyun ve eğlence amacıyla, dalga geçmek, eğlenmek ve şaka yapmak için yapılmakta, daha ileri yaştaki bireyler ise öç almak, intikam almak ve kişisel çatışmaların nefretini kusmak için bu tür davranışlarda bulunabilmektedir.
- 13:28Türkiye'de İnternet Kullanımı
- 2016 yılında Türkiye'de her yüz kişiden 61'i internet kullanıyor.
- 16-24 yaş grubundaki gençlerin %84'ü, 25-34 yaş aralığında %78'i, 35-44 yaş aralığında %65'i, 45-74 yaş aralığında ise %8'i internet kullanıyor.
- Eğitim durumuna göre üniversite mezunu her yüz kişiden 95'i, lise mezunu %86, ortaokul mezunu %75, ilkokul mezunu %34, eğitimsiz her yüz kişiden ise sadece %7'si internet kullanıyor.
- 14:13İnternet Kullanımının Yaşı
- Bilgisayarı, interneti ve cep telefonu kullanma yaşı birçok ülkede aşağıya doğru gittikçe düşmekte.
- 2010 tarihli Avrupa Çevrimiçi Projesi çalışmasında İsveç'te 7 yaşında bilgisayarın kullanılması, Türkiye'de ise 10 yaş olması belirtiliyor.
- Türkiye İstatistik Kurumu'nun 2013 ve 2015 anketlerinde 9-15 yaş arası çocukların cep telefonu kullanma yaşı 10 yaş, bilgisayarı kullanma yaşı ise 8-9 yaşlar olarak tespit edilmiş.
- 15:12Bilişim Suçları ve Siber Zorbalık
- İnternet kullanımı arttıkça risk de artıyor ve polise yapılan başvurularda dosya sayısı her geçen gün yükseliyor.
- Bilişim suçları ile ilgili 2004'te ortalama 1000-1500 dosya olduğu halde şu an yüzbinlerle ifade ediliyor.
- Sanal ortamda işlenen suçlar gerçek suç olarak değerlendirilmeli, çünkü sanal ortam olsa da işlenen suç gerçek.
- 16:28Siber Zorbalıkla Mücadele Yöntemleri
- Siber zorbalıkla mücadele etmenin ilk adımı adli süreci yürütme konusundaki bilinç.
- Davalarda bilirkişi olarak görev alan adli bilişim uzmanı Mustafa Sansar, işi yargıya taşımadan önce delilleri yok etmemek gerektiğini vurguluyor.
- Chat konuşmaları, resimler gibi dijital veriler üzerindeki delillerin silinmemesi ve muhafaza altına alınması gerekiyor.
- 17:41Ailelere Tavsiyeler
- Adli süreç kolay değil, bir günlük, iki günlük veya bir aylık süreçler değil, minimum 3-5 sene devam eden davalar oluyor.
- Ailelere tavsiye ediliyor ki, mücadeleye başladıklarında sonuna kadar gitmeleri, yolun ortasında vazgeçmemeleri.
- Yasakla sorunları çözmemek gerekiyor, çünkü siber zorbalığa uğrayan bireyler bunları anne babalarıyla paylaşmak istemiyor çünkü cep telefonu veya bilgisayarının alınacağından endişeleniyorlar.
- 20:14Siber Zorbalıkla Mücadele Stratejileri
- Siber zorbalıkla mücadelenin en önemli noktası bilinçlenmek ve dijital vatandaşlık derslerinin müfredata girmesi.
- Batıda birçok ülkede zorbalıkla mücadele programları okul sisteminin ayrılmaz bir parçası haline gelmiş.
- Türkiye'de dijital vatandaşlık eğitiminde teknolojinin doğru kullanımı konusunda geç kalmış durumda, teknolojiye zararlı bir unsur gibi göstermek yanlış.
- 21:47Üç Ayaklı Strateji
- Birinci adım: Çocuklara ve ergenlere okulda siber ortamla ilgili eğitim vermek.
- İkinci adım: Ailenin yapabilecekleri bireye hoşgörü, empati gibi değerleri aşılayabilmek.
- Üçüncü adım: Tüm bunlara rağmen siber zorbalıkla karşılaşılıyorsa adli süreci iyi yönetmek.