Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Ondokuz Mayıs Üniversitesi'nde düzenlenen bir açılış dersi formatında olup, konuşmacı Türkiye Bilimler Akademisi Başkanı Prof. Dr. Muzaffer Şeker'dir. Dersin açılışı üniversite rektörü tarafından Prof. Şeker'in tanıtımı ve açılış konuşmasıyla gerçekleşmektedir.
- Konuşma, "Türkiye'de Akademik Gelişmeler ve Gelecek Tasavvuru" konusunu ele almaktadır. Prof. Şeker, Türkiye'nin 207 üniversitesinin gelişimi, akademisyen sayısı, lisansüstü eğitimdeki sorunlar, bilimsel yayın durumu ve bilim-teknoloji politikaları hakkında detaylı bilgiler sunmaktadır. Konuşmacı, Türkiye'nin bilimsel yayınlarda 17. sırada olduğunu ancak etki değeri açısından daha düşük sıralarda olduğunu vurgulamakta ve gelecek için kamu, özel sektör ve akademi camiasının birlikte çalışması gerektiğini belirtmektedir.
- Konuşmada ayrıca Türkiye'nin kurduğu bilim, teknoloji ve yenilik politikaları kurulu, eğitim-öğretim politikaları kurulu, kültür ve sanat politikaları kurulu, sağlık ve gıda politikaları kurulu gibi kurulların çalışmaları, 27 teknoloji alanının lansmanı, TÜBİTAK ve TÜSEB'in ortak çalışmaları ve multidisipliner çalışma kültürünün önemi gibi konular da ele alınmaktadır.
- 00:04Üniversite Açılış Dersi Tanıtımı
- Araştırma üniversitelerinin desteklenmesi gerekiyor ve bu üniversiteler zaten elli yaş üstü üniversitelerdir.
- Her açılış döneminde açılış dersi verilmekte ve bu dersler üniversite ve akademi bakımından önemli bir değer taşımaktadır.
- Bu yılki açılış dersini Türkiye Bilimler Akademisi Başkanı Prof. Dr. Muzaffer Şeker sunacaktır.
- 00:45Prof. Dr. Muzaffer Şeker'in Kısaca Tanıtımı
- Prof. Dr. Muzaffer Şeker 1961 yılında İzmir'de doğmuş, Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesi'nde lisans eğitimini tamamlayan ve İngiltere'de Lachester Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde insan anatomisi üzerine doktora derecesi almıştır.
- 2000 yılında doçent, 2006 yılında profesör olmuş ve Birleşik Arap Emirlikleri'nde iki yıl öğretim görevlisi olarak çalışmıştır.
- Konya Üniversitesi'ne kurucu rektör olarak atandıktan sonra Necmettin Erbakan Üniversitesi Rektörlüğü'ne de atandı ve TÜBA, TÜBİTAK gibi kurumlarda üyeliklerine sahiptir.
- 03:18Konuşmacının Giriş ve Teşekkürler
- Konuşmacı, rektörüne ve ekibine nazik davetleri için teşekkür ederek konuşmasını başlattı.
- 19 Mayıs Üniversitesi'nin gelişimine katkıda bulunan tüm bilim insanlarına, idarecilere ve yönetimde bulunanlara teşekkür etti.
- Üniversitelerin gençleri ülke ve insanlık için nitelikli olarak yetiştirmeye çalıştıklarını, bu zor görevi el birliğiyle yapmaya çalıştıklarını belirtti.
- 05:37Üniversitelerin Toplumla İlişkisi
- Üniversitelerin geçmişte toplumdan kopuk, kapalı bir yapı olarak görüldüğü ve toplumla çelişen bir ilişki yaşadığı belirtiliyor.
- Bilimin geliştirilmesinde eleştirel düşünce, özerklik ve bağımsızlık gerektirdiği için üniversitelerin her zaman toplumla beraber yürümesi mümkün olmadı.
- Türkiye'de bilim insanlarının yerelden koptuğu ve toplumla ters düştüğü dönemler yaşanmış, ancak şimdi farklı bir tablo görülmektedir.
- 09:52Türkiye Bilimler Akademisi ve Çalışma Grupları
- Türkiye Bilimler Akademisi'nin Nobel ödüllü Aziz Sancar'ın şeref üyesi olması ve bu ülkeyi farklı bir şekilde tanıtmakta olduğu belirtiliyor.
- Aziz Sancar'ın "Ben zekaya inanmıyorum, bizi birbirimizden ayıran emektir" sözü paylaşılıyor.
- Akademide çalışma gruplarının sürekli değiştiği ve en son kurulan çalışma grubunun "Bilişim Teknolojileri ve İletişim Sorunları Çalışma Grubu" olduğu belirtiliyor.
- 11:33Akademik Sektörün Sorunları
- Türkiye'nin son yıllarda isteksel verilerinde nicel artışlarıyla göz kamaştırdığı, üniversitelerin çok hızlı bir şekilde büyüdüğü belirtiliyor.
- Her şehirde bir üniversite ve bu üniversitelerde çok hızlı öğrenci alımlarıyla baskı altında olan akademisyenler ve ortaya çıkan ürünlerle ilgili ciddi sorunlar olduğu vurgulanıyor.
- Konuşmacı, eğitimde "hız felakettir" ve "eğitimde popülizm felakettir" sözleriyle hızlı değişimlerin olumsuz etkilerini vurguluyor.
- 13:44Türkiye'nin Üniversite Sistemi ve Sorunları
- Türkiye'nin üniversite gelişimini ülke ve dünyanın gelişimine paralel şekillendiremeyen dönemlerin acısını çıkarmak için politikalar yürütülmektedir.
- Türkiye'nin genç nüfusu varlığıyla Avrupa Birliği standartlarında üniversite sayısı ve akademisyen sayısı gereklidir.
- Sayısal artışın akademisyen sayısı ve lisansüstü eğitim alan öğrenci sayısı göz önünde bulundurularak, fiziki imkanlar, altyapı ve bütçe kaynakları verimli ve sürdürülebilirlik çerçevesinde kullanılmalıdır.
- 14:54Üniversite Sisteminin Sorunları
- Türkiye'de 207 üniversiteden vakıf ve devlet üniversiteleri arasında bir oran vardır ve vakıf üniversiteleri yeni bir soluk olarak yer almaktadır.
- Bilimsel kütüphanesi ve altyapısı olmayan, diploma değersizleşmesine ve akademisyen üretmeye çalışan üniversiteler şekillenmiştir.
- Üniversiteler kendi başına bağımsız öğrenci sayısını belirleyemiyor, sınıfta oturtacak yer bulamıyor ve uygulamalı alanlarda staj yaptırarak mezun etme sorunları yaşamaktadır.
- 17:01Üniversite Sisteminin Geliştirilmesi
- Üniversitelerin geleceği insanlığa nitelikli insan yetiştirmek gibi bir sorumluluğu vardır ve nicelik çoğalmasıyla olmayacaktır.
- Türkiye'nin her yerinde fidan dikilmesi gerekmekte, ancak fidanların tutma oranında Orman Bakanlığı'nın açıkladığı oranlar vardır.
- Lisans, önlisans ve enstitü mezunlarının lisansüstü süreçlerinde yüksek lisansla doktor arasında orantısızlık vardır ve akademisyenler ek ders ücreti için yüksek lisansa ağırlık vermektedir.
- 19:38Üniversitelerin Farklılaşması ve Desteklenmesi
- Üniversiteler farklılaştırılmakta, YÖK'ün kalite güvence sistemi ile çalışma yapılmaktadır.
- Bölgesel kalkınma odaklı üniversiteler ve araştırma üniversiteleri olarak tanımlanmaktadır.
- Araştırma üniversiteleri ve bölgesel kalkınma üniversiteleri olarak tanımlanan bu üniversitelerin desteklenmesi gerekmektedir.
- 21:51AR-GE Harcamaları ve Patentler
- AR-GE harcamalarında ciddi artışlar vardır ve devlet kıt kaynaklarını sağlık, savunma, eğitim ve AR-GE'ye harcamaya çalışmaktadır.
- Üniversitelere verilmiş olan kaynağın yerinde kullanılmadığı yönünde raporlamalar vardır ve sanayi işbirliği için yeni politikalar uygulanmaktadır.
- Türkiye'de patentler vardır ancak çoğu sadece akademik performansta yarayan, çıktıya dönüşemeyen ve katma değeri olmayan patentlerdir.
- 24:44Proje ve Yayın Sorunları
- Daha önce projede üretemeyen ve proje yazmayı bilmeyen Türkiye'de TÜBİTAK uzun yıllar proje yazılması için özel projeler geliştirmiştir.
- Yayınlar teşvik edilmiştir ancak yayınların impak faktörü düşük olanı çok, yüksek olanı azdır.
- Proje çöplüğüne dönmüş olan TÜBİTAK ve BAP, nitelikli proje, nitelikli yayın, nitelikli akademisyen ve nitelikli ürün üretilmesi gerekmektedir.
- 26:48Türkiye'deki Yükseköğretim Sisteminin Sorunları
- Lisansta kalması gereken alanlar ön lisansa indirilmiş ve bu planlama hatalarından ders çıkarmak gerekiyor.
- Türkiye'deki yükseköğretimde en önemli sorun ek ders ücretidir, bu ücretin kalkması gerekiyor.
- Ek ders ücreti sağlıklı müfredat düzenlemesini engelliyor ve akademisyenlerin gereksiz dersler vermesine neden oluyor.
- 28:08Akademik Çalışmaların Değerlendirilmesi
- Türkiye, sosyal bilimlerde 16 ile 19 arasında seyreden bir dağılım gösteriyor ve çoğunlukla eğitim ve eğitime dayalı araştırmalar yapıyor.
- Mühendislik bilimleri alanında 19. sırada devam eden istikrarlı bir çizgi var, özellikle elektrik-elektronik ve malzeme mühendisliği öne çıkıyor.
- Sağlık bilimlerinde cerrahi alanlar ve kardiyovasküler başlıklar daha öne çıkarken, Nobel ödüllerine başarıyı getirecek temel tıp bilimlerinde daha fazla yatırım yapılması gerekiyor.
- 30:45Diğer Bilim Alanlarının Durumu
- Ziraat bilimlerinde Türkiye 2010'lu yıllarda 15. sırada iken, 21'e düşmüş ve yeniden toparlanma sürecine girmiş görünüyor.
- Diş hekimliği Türkiye'de 16. sırada, veterinerlik ise açıklanamayacak şekilde düşüş içerisinde, eczacılık ise 17-20 bandında seyrediyor.
- Temel bilimler Türkiye'nin en çok desteklediği alan olmasına rağmen, hem lisansta hem de yayınlar anlamında ciddi bir savunma yaşıyor.
- 32:23Temel Bilimlerdeki Sorunlar
- Temel bilimlerde öğrenci gelmiyor ve birçok üniversitede akademisyenlerin ne lisans ne de lisansüstü öğrencisi var.
- 1980'lerde yeni kurulan üniversitelere fen fakültesi mecburiyetiyle oluşturulmuş, bu aşırı akademisyen ve öğrenci istihdamı şimdi ciddi bir sorun olarak çıkıyor.
- Üniversite sınavlarının tercih aşamasında yapılan yanlış açıklamalar temel bilimlerdeki kan kaybına katkıda bulunuyor.
- 36:10Bilimsel Yayınlar ve Araştırma Projeleri
- Türkiye'nin bilimsel yayınlarda dünyadaki yeri 17. sırada, etki değeri ise 3.30 olup, altımızdaki İsveç'in etki değeri 8.41.
- TÜBİTAK araştırmacı destekleri her sene artış gösteriyor, ancak birçok proje kürsüyü donatmak için veya sanayicinin iş imkanı genişletmek için kullanılıyor.
- Uzmanlık tezlerinin %70'i yayına dönüşmüyor, yüksek lisans tezlerinin çoğu da yayına dönüşmüyor.
- 39:31Üniversitelerde Araştırma Merkezleri
- Çok sayıda yeni üniversite hem fırsat hem de tehdit kendi içerisinde, diplomaların değersizleşmesi önemli bir sorun.
- Her üniversitede işlevsel olarak verimli çalışan uygulama araştırma merkezi sayısı sadece yüzde 10.
- Bir hocaya kadro vermek için kurgulanmış olan araştırma merkezleri ve enstitüler geçmiş dönemlerden gelen hatalar.
- 41:10Türkiye'nin Politika Kurulları
- Türkiye, mesafe almak için çaba sarf ederken, politikalarını yeniden gözden geçirmek adına kurullar kurmuştur.
- Cumhurbaşkanı'nın başkanlık sistemine geçmesiyle oluşturduğu kurullar arasında bilim, teknoloji ve yenilik politikaları kurulu, eğitim-öğretim politikaları kurulu, kültür ve sanat politikaları kurulu, sağlık ve gıda politikaları kurulu bulunmaktadır.
- Bu kurumların çalışmalar, Türkiye'nin gelecek tasavvuruna, 2023 ve 2071 hedeflerine ışık tutacaktır.
- 42:45Teknoloji Alanları ve Ortak Çalışma Gerekliliği
- Politika kurulları tarafından oluşturulan 27 teknoloji alanının lansmanı yapılmıştır.
- Bu teknoloji alanları arasında bilgi güvenliği ve biyomatikal ekipman bulunmaktadır.
- TÜBİTAK ve TÜSEB, bu alanlarda çalışmak için ortaklaşa çalışmalar yürütmek üzere bir araya gelmiştir.
- Bu 27 alanda çalışma yaparken, ortak çalışma kültürünü beslemek ve multidisipliner alanlarda çalışmak zorunludur.
- 44:11Kaynak Verimliliği ve Bilim Namusu
- Alınan cihazların ortak kamu malı olarak görülmesi ve çöplüğe dönüşmemesi için kullanılmaları gerekmektedir.
- Laboratuvar cihazlarının paylaşılması, aynı cihazın tekrar alınmasını önleyerek kaynak tasarrufu sağlar.
- Bilim disiplini, bilim namusu ve bilim insanı olarak gayret göstermek zorundadır.
- 46:02Fuat Sezgin Hoca'nın Örnekleri
- Fuat Sezgin Hoca'nın yaklaşık 27 dille vukufu ve ortalama 17 saat çalışması vardır.
- Hoca, "Ben sadece yemeği yaşamak ve çalışabilmek için yiyorum" demiştir.
- Son isteği Türkiye'de 5-6 sene üniversitedeki gençlerle buluşarak onlara medeniyetimizin özel insanlarını aktarmaktı.
- 48:06Akademik Değerlendirme ve Kapanış
- Bu sene Fuat Sezgin Ödülleri verilmiştir.
- İki seneden beri TÜBA Akademi Ödülleri'nde sağlık alanı pas geçmektedir çünkü çok nitelikli başvuru olmadığı için seçilememektedir.
- Konuşmacı, Mevlana Celaleddin Rumi'den "Her gün bir yerden göçmek ne iyi, her gün bir yere konmak ne güzel, bulanmadan, donmadan akmak ne hoş" sözleriyle konuşmasını tamamlamıştır.