Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan eğitim dersi formatında olup, Türkiye Cumhuriyeti'nin yargı teşkilatı hakkında kapsamlı bilgiler içermektedir.
- Videoda yargı bağımsızlığının sağlanması için gerekli kriterler, hakim ve savcıların teminatları ele alınmakta, ardından yargı teşkilatı dört ana başlık altında incelenmektedir: anayasa yargısı (Anayasa Mahkemesi), adli yargı (Yargıtay, bölge adliye mahkemeleri, istinaf mahkemeleri, sulh hukuk mahkemeleri, özel hukuk mahkemeleri, ceza hukuk mahkemeleri), idari yargı (Danıştay, bölge idare mahkemesi) ve uyuşmazlık yargısı. Ayrıca 2017 yasal değişikliklerle askeri yargı sisteminin kaldırıldığı bilgisi de paylaşılmaktadır.
- Video, anayasa mahkemesi hakkında detaylı bir anlatımın bir sonraki derste yapılacağı bilgisiyle sonlanmaktadır.
- 00:19Yargı Sistemi ve Bağımsızlığı
- Devletin üçüncü kuvveti yargıdır ve yargı, yasama ve yürütme kuvvetleri birbirinden bağımsızdır.
- Yargının bağımsızlığı sağlayan kriterler arasında hakimlik ve savcılık teminatı bulunmaktadır.
- Yargının bağımsızlığı için hiçbir organ, makam veya merci hakimlere veya savcılara müdahale edemez.
- 02:50Yargının Bağımsızlığı Kriterleri
- Yasama organı (Meclis) görülmekte olan bir dava hakkında soru soramaz, görüşme yapamaz veya karar alamaz.
- Yasama, yürütme ve idare mahkeme kararlarına uymak zorundadır.
- Anayasa Mahkemesi yasama organını, Danıştay ve İdare Mahkemesi ise yürütme ve idari işlemleri denetler.
- 04:36Hakim ve Savcı Teminatları
- Hakim ve savcılar mesleki olarak teminatlara sahiptir ve mesleğe aykırı fiiliyatta bulunurlarsa HSK tarafından görevden ihraç edilebilirler.
- Mahkeme kaldırıldığında, oradaki hakim ve savcılar diğer mahkeme kadrolarına kaydırılmalı ve özlük, ödenek ve aylık hakları sağlanmalıdır.
- Hakimler ve savcılar 65 yaşından önce emekliye sevk edilemez ve özlük ödenek haklarından mahrum bırakılamaz.
- 08:06Coğrafi Teminat
- Hakim ve savcıların coğrafi teminatı yoktur, bu yerel halkla kaynaşmaması ve subjektif davranmaması için bir uygulamadır.
- Coğrafi teminat, Osmanlı döneminde kadı adalet bakanlığında uygulanan bir sistemdir.
- 09:35Yargı Teşkilatı
- Türkiye Cumhuriyeti yargı teşkilatı dört ana mahkeme ve bunların alt mahkemelerinden oluşur: Anayasa yargısı, adli yargı, idari yargı ve uyuşmazlık yargısı.
- Askeri yargı 2017 değişiklikle kaldırılmıştır.
- Anayasa yargısının en üst dereceli temiz merceği Anayasa Mahkemesi'dir.
- 11:57Adli Yargı
- Adli yargı, kişiyle kişi arasındaki hukuki sorunları çözen yargıdır ve en üst dereceli temiz merceği Yargıtay'dır.
- İlk derece mahkemeler hukuk mahkemeleri ve ceza hukuk mahkemeleri olarak ikiye ayrılır.
- Özel hukuk mahkemeleri arasında asliye hukuk mahkemesi, sulh hukuk mahkemesi ve iş mahkemesi bulunmaktadır.
- 15:54Yargıtay ve İstinaf Sistemi
- Yargıtay temyiz mahkemesidir ve ceza davaları için 7 gün içinde, hukuk davaları için 15 gün içinde temyiz yapılabilir.
- Yargıtay'ın iş yükünü azaltmak için ilk derece mahkemesi kararları artık hemen Yargıtay'a değil, bölge adliye mahkemesi istinaf mahkemesine götürülür.
- 18:51İdari Yargı
- İdari yargı, devletle kişi arasındaki aykırı işlemleri çözen yargıdır ve en üst dereceli temiz merceği Danıştay'dır.
- İdari yargının istinaf mahkemesi Bölge İdare Mahkemesi (BİM) olup, Danıştay temyiz mercisidir.
- Vergi ve idare mahkemesi kararlarına karşı itiraz BİM'e, temyiz ise Danıştay'a yapılır.
- 23:36Uyuşmazlık Mahkemesi ve Yargı Yetkileri
- Uyuşmazlık mahkemesi, davayı görmeye yetkili adli veya idari yargı mahkemesini belirleyerek uyuşmazlığı çözer.
- Adli ve idari yargı mercileri arasında çıkan uyuşmazlıkları uyuşmazlık mahkemesi çözer.
- Yüksek mahkemeler arasında Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay ve Uyuşmazlık Mahkemesi bulunmaktadır.
- 24:52Yüksek Mahkemeler Hakkında Bilgiler
- Sayıştay, Hakimler ve Savcılar Kurulu, Yüksek Seçim Kurulu ve Danıştay yüksek mahkeme değildir.
- 2017 değişikliğine göre askeri yargıtay kaldırılmış ve disiplin mahkemeleri varlığını sürdürmektedir.
- Sadece savaş zamanında askerlerin yargılanması için askeri mahkemeler kurulabilir, diğer zamanlarda askeri yargı yoktur.