Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan Türkiye Cumhuriyeti'nin idari teşkilatı hakkında kapsamlı bir eğitim dersidir.
- Video, Türkiye Cumhuriyeti idaresinin merkezden yönetime ve yerinden yönetime iki elden yönetildiğini açıklayarak başlıyor ve başkent teşkilatını (cumhurbaşkanlığı, bakanlıklar, Danıştay, Sayıştay) detaylı şekilde inceliyor. Ardından taşra teşkilatı (il genel idaresi, ilçe idaresi, bölge idaresi) ele alınıyor ve valilik ile kaymakamlık arasındaki farklar açıklanıyor.
- Eğitmen, sınavlarda çıkabilecek önemli bilgileri vurgulayarak, illerin kurulması, kaldırılması, ad ve merkezlerinin belirlenmesi gibi konuları detaylı şekilde anlatıyor. Video, soru-cevap bölümüyle toparlanarak sona eriyor.
- 00:10Türkiye Cumhuriyeti İdare Sistemi
- Türkiye Cumhuriyeti idaresi merkezden yönetim ve yerinden yönetim olmak üzere iki elden yönetiliyordu.
- Merkezden yönetimde başkent teşkilatı ve taşra teşkilatı bulunuyordu.
- Başkentte cumhurbaşkanı, cumhurbaşkanı yardımcısı ve bakanlıklar yer alırken, taşra teşkilatında il idaresi, ilçe idaresi ve bölge idaresi vardı.
- 00:42Başkent Teşkilatı ve Yardımcı Kuruluşlar
- Başkent teşkilatının yardımcı kuruluşları danıştay, sayıştay, ekonomik ve sosyal konsey, milli güvenlik kurulu olarak geçiyordu.
- Cumhurbaşkanı, Türkiye Cumhuriyeti devletinin başı ve yürütme etkisi olup, 2017 anayasa değişikliği ile cumhurbaşkanı yardımcılığı makamı oluşmuştu.
- Cumhurbaşkanı yardımcısı, 18 yaşını doldurmuş olmak şartıyla cumhurbaşkanı tarafından atanır ve en önemli görevi cumhurbaşkanına vekalet etmektir.
- 02:17Cumhurbaşkanlığı'na Bağlı Yapılar
- Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenlenmiş özel kalem müdürlüğü, cumhurbaşkanlığına bağlı yazışmaları yapan bir yapıdır.
- Cumhurbaşkanı başdanışmanı, cumhurbaşkanı idari işler başkanlığı ve idari işler başkanı cumhurbaşkanlığına bağlı yapılar arasındadır.
- En yüksek devlet memuru, cumhurbaşkanı idari işler başkanıdır.
- 03:17Cumhurbaşkanlığı'na Bağlı Politika Kurulları
- Cumhurbaşkanlığına bağlı politika kurulları arasında bilim, teknoloji ve yenilik politikaları kurulu, eğitim ve öğretim politikaları kurulu, ekonomi politikaları kurulu, güvenlik ve dış politikaları kurulu, hukuk politikaları kurulları, kültür ve sanat politikaları kurulları, sağlık ve gıda politikaları kurulları, sosyal politikaları kurulları, yerel yönetim politikaları kurulları bulunmaktadır.
- 04:05Cumhurbaşkanlığına Bağlı Kurum ve Kuruluşlar
- Cumhurbaşkanlığına bağlı kurum ve kuruluşlar arasında diyanet İşleri başkanlığı, iletişim başkanlığı, MIT başkanlığı, MGK genel sekreterliği, milli saraylar idaresi başkanlığı, savunma sanayi başkanlığı, sırta strateji ve bütçe başkanlığı, devlet arşivleri başkanlığı ve devlet denetleme kurulu bulunmaktadır.
- Savunma sanayi başkanlığı, cumhurbaşkanlığına bağlı olmasına rağmen ayrı bir kamu tüzel kişiliği vardır.
- Cumhurbaşkanlığına bağlı dört ofis yapısı vardır: dijital dönüşüm ofisi, finans ofisi, insan kaynakları ofisi ve yatırım ofisi.
- 06:41Cumhurbaşkanı Kararıyla Atanan Kişiler
- Cumhurbaşkanı kararıyla atanmış kişiler arasında MIT başkanı, diyanet İşleri başkanı, vali, MGK genel sekreteri, devlet denetleme kurulu başkanı ve üyeleri, TRT genel müdürü, merkez bankası başkanı, büyükelçiler, gök üyeleri, rektörler, Atatürk kültür, dil ve tarih yüksek kurumu başkanı, ÖSYM başkanı ve TÜBİTAK başkanı bulunmaktadır.
- Vali cumhurbaşkanı kararıyla atanırken, kaymakam cumhurbaşkanı'nın onayıyla atanır.
- 08:44Merkezi İdare Teşkilatı
- Cumhurbaşkanı tarafından atanılan kamu baş denetçisi, Sayıştay başkanı ve üyeleri, RTÜK üyeleri gibi önemli kurumları belirler.
- Cumhurbaşkanlığı kabinesinde şu anda onyedi tane bakanlık bulunmaktadır.
- Bakanlıklar cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile kurulur, bakanları cumhurbaşkanı atar ve görevlerine son verir, bakanlar cumhurbaşkanına karşı sorumludur.
- 10:53Taşra Teşkilatı
- Taşra teşkilatı, başkentteki hizmetlerin illere ve ilçelere yayılması amacıyla oluşturulan yapıdır ve ayrı bir kamu tüzel kişiliği değildir.
- Taşra teşkilatı il genel idaresi (il idaresi), ilçe idaresi ve bölge idaresinden oluşur.
- İllerin kurulması, kaldırılması, ad ve merkezlerinin belirtilmesi ve değiştirilmesi kanunla yapılır ve bu kanunu Türkiye Büyük Millet Meclisi yapar.
- 13:27İl Genel İdaresi ve Vali
- Vali, il genel idaresinin en üst hiyerarşik amiridir ve ilde cumhurbaşkanı temsilcisi ve yürütme vasıtasıdır.
- Vali ilde genel emir çıkarabilir ve olağanüstü durumlarda askeri birliklerden direkt yardım isteyebilir.
- Vali ilde kolluk yetkilerini kullanır, ilin güvenliğinden sorumludur, ildeki memurlar üzerinde hiyerarşik etkisi vardır ve yerel yönetim birimlerinde vesayet denetimi yapabilir.
- 17:11Vali ve Kaymakam Hakkında Bilgiler
- Vali istisnai bir memurdur ve sınav olmadan Cumhurbaşkanı kararıyla atanır.
- Vali ilde devletin ve Cumhurbaşkanı'nın temsilcisi ve yürütme vasıtasıdır.
- Kaymakam sadece ilçede Cumhurbaşkanı'nın temsilcisi olarak geçer ve güvenceli meslek memurudur.
- 19:24Yetki Genişliği ve Taşra Yapısı
- Yetki genişliğine sahip olan tek kişi validir ve bu yetki il genel idaresinde uygulanır.
- Taşra yapısının mantığı başkentteki hizmetleri illere ve ilçelere yaymaktır.
- İl idare şube başkanları bakanlıkların ildeki en yüksek memurlarıdır ve bakanlıkların hizmetlerini illere yayan yapıdır.
- 21:27İl ve İlçe İdaresi Yapısı
- İllerin ve ilçelerin kurulması, kaldırılması, ad ve merkezlerinin belirlenmesi ve değiştirilmesi kanunla yapılır.
- İl idaresi vali, il idare şube başkanları ve il idare kurullarıyla oluşur.
- İlçe idaresi kaymakam, ilçe idare şube başkanı ve ilçe idare kuruluyla oluşur.
- 25:09Kaymakamın Görevi ve Yetkileri
- Kaymakam, ilçe idaresinin en üst hiyerarşik amiridir ve alt birimlerine hiyerarşik etki yapabilir.
- Kaymakam, cumhurbaşkanının onayıyla atanır, belirlenen sınavlara girmiş, belirli fakültelerden mezun olmuş ve mülakata katılmış kişilerden seçilir.
- Kaymakam, ilçe idaresinde cumhurbaşkanının temsilcisi ve yürütme vasıtasıdır, ilçede kanunların uygulanmasından sorumludur.
- 27:13Vali ve Kaymakam Arasındaki Farklar
- Vali istisnai bir memurdur, cumhurbaşkanı kararıyla atanırken, kaymakam meslek memurudur ve cumhurbaşkanının onayıyla atanır.
- Vali ilde devleti ve cumhurbaşkanını temsil ederken, kaymakam sadece cumhurbaşkanını temsil eder.
- Vali ilde genel emir çıkarabilir ve olağanüstü durumlarda askeri birliklerden doğrudan yardım isteyebilirken, kaymakam bunları yapamaz.
- 29:31İlçe İdaresinin Yapısı
- İlçe idaresi, kaymakam, ilçe idare şube başkanları ve ilçe idare kurulu olmak üzere üç bölümden oluşur.
- İlçe idare şube başkanları, başkentteki bakanlıkların en yüksek memurlarıdır.
- İlçe idare kurulu, kaymakamın başkanlığında toplanır ve köy ve mahalle muhtarlarının görevlerine son verme kararları alır.
- 31:00Türkiye Cumhuriyeti İdari Teşkilat Yapısı
- Türkiye Cumhuriyeti idari teşkilat yapısı merkezden yönetim ve yerinden yönetim olmak üzere ikiye ayrılır.
- Merkez teşkilatı, cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve yardımcı kuruluşlardan (Danıştay, Sayıştay, Ekonomik ve Sosyal Konsey, Milli Güvenlik Kurulu) oluşur.
- Taşra teşkilatı, il idaresi (il genel idaresi), ilçe idaresi ve bölge idaresi (müzakere müdürlükleri) olmak üzere üç bölümden oluşur.
- 32:02İl ve İlçe İdaresi Yetkilileri
- İl idaresi, vali, il idare şube başkanları ve il idare kurulu olmak üzere üç bölümden oluşur.
- İlçe idaresi, kaymakam, ilçe idare şube başkanları ve ilçe idare kurulu olmak üzere üç bölümden oluşur.
- Vali yetki genişliğine sahipken, kaymakam yetki genişliğine sahip değildir ve askeri birliklerden doğrudan yardım isteyemez.