• Buradasın

    Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin Kuruluşu ve Yetkileri Dersi

    youtube.com/watch?v=SSAmVsA96PU

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, bir öğretmen tarafından sunulan eğitim dersi formatında olup, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin kuruluşu, yetkileri ve hükümet sistemleri hakkında kapsamlı bilgiler içermektedir.
    • Video, TBMM'nin açılmasına zemin hazırlayan gelişmelerden başlayarak, 23 Nisan 1920'de Hacı Bayram Veli Camii'nde açılan meclisin özellikleri, 24 Nisan önergesi, TBMM'nin yasama, yürütme ve yargı yetkileri, meclis hükümeti sistemi ve kabine sistemi arasındaki farkları kronolojik olarak ele almaktadır.
    • Ders içeriğinde ayrıca Temsil Kurulu'nun Ankara'ya taşınması, İstanbul'un işgal edilmesi, Mustafa Kemal'in TBMM'yi aşması, Damat Ferit Paşa'nın yargılanması, istiklal mahkemeleri ve 1923 Cumhuriyeti ilanından sonra uygulanan kabine sisteminin nedenleri gibi önemli tarihsel olaylar da detaylı olarak açıklanmaktadır.
    00:05Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin Açılışı
    • Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin açılması, Amasya Görüşmesi ve Sivas'ta yapılan komutanlar toplantısı gibi önemli gelişmelerle hazırlık yapılmıştır.
    • Ankara, Kurtuluş Savaşı'nın merkezi olacak ve Temsil Kurulu 27 Aralık 1919 tarihinde Ankara'yı merkez olarak seçmiştir.
    • Ankara'nın merkez olarak seçilmesinin nedenleri; merkezi konumu, güvenliği, batı cephesi ve İstanbul'a yakınlığı, İstanbul ile iletişim imkanlarıdır.
    03:05Meclisin Açılışına Zemin Hazırlayan Gelişmeler
    • Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin açılmasına zemin hazırlayan gelişmelerden biri, İstanbul'un Misak-ı Milli karar üzerine İtilaf Devletleri tarafından resmen işgal edilmesi ve Son Osmanlı Mebusan Meclisine baskın yapılmasıdır.
    • Sivas Kongresi'nden sonra Mustafa Kemal Temsil Kurulu, İstanbul Hükümeti ile resmi ilişkilerini kesmiş, Damat Ferit Paşa Hükümeti istifa etmiş ve Ali Rıza Paşa yeni bir hükümet kurmuştur.
    • Ali Rıza Paşa Hükümeti kurulması, Amasya Görüşmeleri'ne zemin hazırlamış, seçim yapılmış ve Son Osmanlı Mebusan Meclisi toplanarak Misak-ı Milli kararı almıştır.
    05:25Meclisin Açılışı ve Amacı
    • İstanbul resmen işgal edildiğinde Mustafa Kemal 19 Mart'ta bir genelge yayınlamış ve İstanbul'da çalışmasına izin verilemeyen meclisin yerine Ankara'da milli ve olağanüstü yetkilere sahip bir meclis açılacağını belirtmiştir.
    • Yeni meclisin amacı ulusal bağımsızlığı gerçekleştirmek, Misak-ı Milli'yi uygulamak ve vatanı işgalden kurtarmaktır.
    • Meclis 23 Nisan 1920 tarihinde Hacı Bayram Veli Camii'nde kılınan cuma namazından sonra açılmış, açılış konuşmasını en yaşlı üye olan Sinop milletvekili Şerif Bey yapmıştır.
    09:20Meclisin Yapısı ve Seçim Sistemi
    • Meclis açılışında yaklaşık 100-115 milletvekili katılmış, seçilen milletvekillerinin büyük kısmı katılmıştır.
    • Meclis, yeni seçilenlerle Son Osmanlı Mebusan Meclisi'ne gelenlerden oluşmaktadır.
    • Seçimler çift dereceli sistemle yapılmış, halk önce temsilcilerini seçmiş ve halkın seçtiği temsilciler milletvekillerini seçmiştir.
    12:24Yeni Türk Devleti'nin Kuruluşu
    • TBMM'nin açılmasıyla tam bağımsızlığı hedefleyen ve ulusal egemenliğe dayalı Yeni Türk Devleti kurulmuştur.
    • Bu, Türk tarihinde ilk kez ulusal egemenlik ilkesine dayalı bir devlet kurulmasıdır.
    12:54Kurtuluş Savaşı ve TBMM'nin Kuruluşu
    • Kurtuluş Savaşı'nın tam bağımsızlık hedefine ulaşması, Mudanya ve Lozan Antlaşması ile gerçekleşmiştir.
    • Mustafa Kemal'in TBMM'yi aşması, özellikle Damat Ferit ve İstanbul Hükümeti tarafından tepkiyle karşılanmıştır.
    • Mustafa Kemal ve arkadaşları divan-ı harpte yargılanmış, Damat Ferit Paşa idam kararı almış, ancak 29 Nisan 1920'de çıkarılan İhanet-i Vataniye Kanunu kapsamında idama mahkum edilen ilk kişi de Damat Ferit Paşa olmuştur.
    14:3824 Nisan Önergesi ve Meclisin Yetkileri
    • Mustafa Kemal, meclisin açıldığı gün "24 Nisan Önergesi" adı verilen bir önerge ile meclisin görev ve yetkilerini belirlemiştir.
    • Bu önerge, meclisin iç anayasası olarak kabul edilmiş ve 20 Ocak 1921 tarihine kadar meclisin çalışma ilkesi olmuştur.
    • Meclis, acilen hükümet kurma zorunluluğu ile "İcra Vekilleri Heyeti" adında yeni bir hükümet düzeni kurmuştur.
    17:29Meclisin İhtilalci Niteliği
    • Meclis, geçici olmayan bir hükümet kurmasıyla daimi ve sürekli bir hükümetin kurulacağını göstermiştir.
    • Meclis ve hükümet, padişahtan bağımsız olacak şekilde kurulmuştur.
    • "Meclisin üstünde güç yoktur" ifadesi, Osmanlı yönetiminin yok sayılmış olduğunu ve meclisin ihtilalci niteliğine sahip olduğunu göstermektedir.
    21:25Ulusal Egemenlik İlkesi
    • Meclisin üstünlüğü vurgulanmış, ulusal egemenlik ilkesi esas alınmıştır.
    • Hilafet ve saltanatın durumu, savaş bitiminden sonra meclisin vereceği karara göre belirlenecektir.
    • Mustafa Kemal, ulusal birlik ve bütünlüğü sağlamak için hilafete ve saltanata savaş yıllarında tepki göstermemiştir.
    25:12Meclisin Yetkilerinin Genişletilmesi
    • Meclis, şer'i hükümleri yerine getirmek görevini üstlenmiştir.
    • Meclis, yasama ve yürütme yetkilerinin yanı sıra dini yetkiyi de kendine almıştır.
    • Meclis, tüm yetkileri kendine toplamak suretiyle halk adına tek yetkili organ haline gelmiştir.
    26:18Yasama-Yürütme Mesai İlikesi
    • Yasama görevi meclisin doğal görevidir, ancak TBMM hem yasama hem de yürütme görevini üstlenmiştir.
    • Yasama-yürütme mesai ilkesi, güçler birliği ilkesi benimsenmesi sonucu meclisin olağanüstü yetkilere sahip olduğunu göstermektedir.
    • Bu ilke demokratik değildir ve anti-demokratiktir, ancak savaş koşullarında hızlı ve etkili karar alabilmek için bu yöntem tercih edilmiştir.
    28:05Meclisin Yargı Yetkisi
    • Meclis yargı yetkisine sahiptir ve bu yetki İstiklal Mahkemeleri vasıtasıyla kullanılmıştır.
    • İstiklal Mahkemeleri 11 Eylül 1920'de Firariler Kanunuyla kurulmuş ve 1920-1927 yılları arasında görev yapmıştır.
    • Mahkemelerin yargıçları milletvekilleri arasından seçilmiş ve meclis adına yargılama yapmıştır.
    30:19İstiklal Mahkemelerinin Görevleri
    • İstiklal Mahkemeleri, TBMM'ye karşı çıkan isyanların bastırılmasında, ihanet-i vataniye kanununun uygulanmasında ve firariler kanununun uygulanmasında görev yapmıştır.
    • Takrir-i Sukun Kanunu'nun uygulanmasında, Çerkez Ethem isyanının bastırılmasında ve Mustafa Kemal'e karşı girişilen İzmir suikast girişiminde görev yapmıştır.
    • Mahkemeler gezici mahkemelerdir, üyeleri üç kişiden oluşur ve kararları kesindir, itiraz edilmez.
    33:52Meclis Hükümeti Sistemi
    • Meclis kendi içinde seçtiği icra vekilleri heyetiyle yürütme görevini yapmıştır ve bu sisteme "meclis hükümeti sistemi" denilmiştir.
    • Bu sistem 24 Nisan 1920'den itibaren uygulanmış ve 29 Ekim 1923'te Cumhuriyet'in ilanına kadar yürürlükte kalmıştır.
    • Meclis hükümeti sisteminde bakanlar meclis tarafından milletvekilleri arasından salt çoğunluk oyuyla seçilmiştir ve her bakan için ayrı seçim yapılmıştır.
    36:31Meclis Hükümeti Sistemi ve Kabine Sistemi Karşılaştırması
    • Cumhuriyet'in ilanıyla kabine sistemi uygulanmıştır; cumhurbaşkanı başbakanı atar ve başbakan bakanlar kurulu listesini cumhurbaşkanı onayına sunar.
    • Meclis hükümeti sistemi daha demokratiktir çünkü bakanları halkın temsilcisi olan meclis seçerken, kabine sisteminde bakanları başbakan seçer.
    • Meclis hükümeti sisteminde hükümet kurulması zor ve geciktiği için kabine sistemi tercih edilmiştir.
    39:01Meclis Hükümetinden Kabine Sistemine Geçiş
    • Meclis hükümeti sisteminden kabine sistemine geçiş yapılmıştır.
    • Bu geçiş, 1923 Cumhuriyeti ilanından sonra uygulanmıştır.
    • Cumhuriyetin ilan sebeplerinden biri "sonbahar veya ekim buhranı" olarak adlandırılan hükümet kurulamama sorunu olmuştur.
    • Hükümet kurulamama sorunu, yönetim yürütmeyi aksatmıştır.
    • 29 Ekim 1923'te Cumhuriyet ilan edilmiştir.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor