Buradasın

Türkiye Alüminyum Sektörünün Avrupa Yeşil Mutabakatı ve Sınırda Karbon Düzenlemesine Uyum Süreci Eğitim Webinarı

youtube.com/watch?v=X9pbd0JVAIU

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, Türkiye Alüminyum Sanayicileri Derneği'nin İstanbul Kalkınma Ajansı'nın desteğiyle düzenlediği bir webinar formatındaki eğitim etkinliğidir. Konuşmacılar arasında Ticaret Bakanlığı Genel Müdür Yardımcısı Bahar Güçlü, Teknoloji Bakanlığı Daire Başkanı Sami Bey, Türk Standartları Enstitüsü'nün Baş Doğrulayıcısı Berna Bildik ve diğer uzmanlar bulunmaktadır.
Webinar, Avrupa Birliği'nin Yeşil Mutabakatı ve Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) konularını ele almaktadır. Sunum, AB'nin iklim değişikliği hedefleri, emisyon ticaret sistemi revizyonu ve SKDM'nin alüminyum sektörüne etkileri üzerine odaklanmaktadır. Ayrıca, Türkiye'nin AB'ye yönelik ihracatındaki alüminyum sektörünün önemi ve bu sektörün SKDM'ye tabi olacak olması nedeniyle karşılaştığı zorluklar detaylı olarak anlatılmaktadır.
Webinar, 18 aylık bir proje kapsamında düzenlenmiş olup, önümüzdeki yılın ortalarında bitmesi planlanmaktadır. İçerikte sınırda karbon düzenleme mekanizmasının uygulama takvimi, ithalatçıların yükümlülükleri, ihracatçıların rolü, gömülü emisyonların hesaplanması, raporlama gereklilikleri ve SİBEM sertifikasyonları gibi konular detaylı şekilde ele alınmaktadır. Ayrıca, Türkiye'de kurulacak karbon fiyatlandırma ihtisas çalışma grubu ve sınırda karbon düzenleme mekanizması ihtisas çalışma grubu hakkında bilgiler de paylaşılmaktadır.

00:22Eğitim Çalışmasının Tanıtımı: Türkiye alüminyum sektörünün Avrupa Yeşil Mutabakatı'na uyum süreci ve sınırda karbon düzenlemesi hesaplama yöntemleri konulu bir eğitim çalışması düzenlenmiştir.
Eğitim çalışmasına 162 kişi katılmış olup, 200'ü aşan sayıda kayıt yapılmıştır.
Alüminyum sektörü, sınırda karbon düzenlemesi ile ilgili seçilen beş pilot endüstriden biri olup, 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren raporlama yükümlülükleri başlayacaktır.
01:18Eğitim Çalışmasının İçeriği: Türkiye Alüminyum Sanayicileri Derneği'nin İstanbul Kalkınma Ajansı'nın desteğiyle aldığı proje kapsamında bu eğitim çalışması gerçekleştirilmektedir.
Eğitim çalışmasında üç konuşmacı bulunmakta: Ticaret Bakanlığı Genel Müdür Yardımcısı ve Teknoloji Bakanlığı Daire Başkanı, Avrupa Birliği ile ilgili bilgilendirme yapacak; Türk Standartları Enstitüsü Baş Doğrulayıcısı ise karbon düzenlemesi ile ilgili hesaplama yöntemlerine girecektir.
Eğitim çalışmasının ardından İstanbul Kalkınma Ajansı'nın istediği şekilde bir anket çalışması yapılacaktır.
04:03Alüminyum Sektörünün Önemi: Alüminyum sektörü kritik bir sektör olup, Türkiye'nin AB'ye ihracatının yaklaşık %60'ını yapmaktadır.
Sektörün yol haritasının belirlenmesi görevi Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın Metal Sanayi Daire Başkanlığı tarafından yürütülecektir.
İBRD ile ortaklıkla alüminyum sektörü için yol haritasının tamamlanması üzerine çalışılacak ve yıl sonuna kadar tamamlanması hedeflenmektedir.
07:24Proje Detayları: "İstanbul Alüminyum Sektörünün Avrupa Birliği Yeşil Mutabakat Politikalarına Uyumu İçin Sürdürülebilirlik ve Sertifikasyon Merkezi Projesi" kapsamında alüminyum sektörünün AB Yeşil Mutabakat sürecine uyum sağlanması amaçlanmaktadır.
Proje kapsamında alüminyum sektörü için özel bir uyum rehberi hazırlanacak ve geri dönüşüm envanteri oluşturulacaktır.
Dört pilot işletme seçilerek sınırda karbon düzenlemesi uyum süreci gerçekleştirilecek ve bu bilgi diğer işletmelere yayılacaktır.
11:24Proje Tanıtımı: Proje, sektörün rehberlik ve sertifikasyon ihtiyaçlarını karşılamayı hedefliyor ve sektörü bilinçlendirmek, hazırlamak amacıyla 18 aylık bir süre içinde gerçekleştirilecek.
Proje Şubat ayı içerisinde fiilen başlamış olup, önümüzdeki yılın ortalarında bitmesi planlanıyor.
Eğitim programının iki ana başlığı var: Avrupa Birliği Yeşil Mutabakat Süreci ve Sınırda Karbon Düzenlemesi Mekanizması.
14:26Yeşil Mutabakat ve Avrupa Birliği'nin Hedefleri: Dünyada ekonomik büyümenin sürdürülebilir şekilde gerçekleştirilmesi hedef olarak belirlenmiş ve ekonomi politikaları karbon nötr bir gelecek etrafında şekillendirilmeye başlanmış.
Avrupa Birliği'nin Yeşil Mutabakatı, ekonomisinin dönüşümünü gerektiren yeni bir büyüme stratejisi olup, iklim politikaları, enerji, ulaştırma, sanayi, tarım ve finans gibi tüm politika alanlarını kapsıyor.
Avrupa Birliği'nin Fit Five paketi kapsamında yenilenebilir enerji kullanımını artırma, 2035 yılı itibariyle sıfır emisyonlu araçlara geçiş, binalarda enerji performansının yükseltilmesi ve döngüsel ekonominin gerçekleştirilmesi hedefleniyor.
17:08Alüminyum Sektörü ve Yeşil Mutabakat: Yeşil Mutabakat, alüminyum sektörü için önemli fırsatlar getiriyor ve alüminyumun kullanım alanının genişleyeceği bir resim sunuyor.
Avrupa Birliği'nin Fit Five paketi kapsamında emisyon ticaret sisteminin revizyonu planlanıyor ve karbon fiyatlandırma sisteminin sıkılaştırılması hedefleniyor.
2026 itibariyle 10 yıl içerisinde, alüminyum dahil sınırda karbon düzenleme mekanizmasına dahil olacak ürünler için tanınan serbest tahsisatlar aşamalı olarak kaldırılacak.
20:28Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması: Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) önerisinde ilk aşamada enerji yoğun sektörler (demir-çelik, çimento, alüminyum, gübre ve elektrik) hedef alınmış.
Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne yönelik ihracatında alüminyum sektörü %61'lik payı oluşturuyor ve 2021 yılında 2,4 milyar dolarlık bir ihracat yapmış.
Türkiye, alüminyum ithalatında Avrupa Birliği'nde 2021 yılında üçüncü sıraya yerleşmiş ve yıllar içerisinde artan bir pay almış.
23:32Uygulamanın Geleceği: Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması halen taslak aşamada olup, komisyon tarafından önerilen taslak tüzük konseyde gerçekleştirilen görüşmelerde ilerleme sağlanmış durumda.
Yaz aylarında parlamentonun pozisyonunu netleştirdikten sonra konsey ve parlamentonun ortak bir pozisyon oluşturması bekleniyor.
Uygulamanın nihai şeklini muhtemelen bu yılın sonlarına doğru, dördüncü çeyreğin başlarında görebilmeyi umuyorlar.
24:17Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması Uygulaması: Uygulamanın ana muhatabı Avrupa Birliği'ndeki ithalatçı olup, bu ithalatçıların yetkilendirilmesi gerekiyor.
İthalatçılar belirli şartları karşılayarak yetkilendirilecek ve yılda bir kere ithal ettikleri toplam mal miktarı ve içerdiği emisyon miktarını beyan edecekler.
İthalatçılar, içerdiği emisyon miktarına eşdeğer miktarda sınırda karbon düzenleme mekanizması sertifikası satın almakla yükümlü olacaklar.
25:47Uygulama Takvimi: İlk üç yıllık geçiş dönemi mali yükümlülüklerin uygulanmayacağı, sadece ithalatçıların emisyonları raporlama yükümlülüğü bulunan bir dönem olacak.
2023 itibariyle ithalatçılardan doğrudan ve dolaylı emisyonların raporlanması bekleniyor.
2026 itibariyle ithalatçılar, raporladıkları doğrudan emisyonlar için eşdeğer sertifikayı satın almak zorunda kalacaklar.
28:14İhracatçılar ve Sektörler İçin Etkiler: İhracatçılar açısından ilk dönemde doğrudan ve dolaylı emisyonların raporlanması talep edilirken, 2026 itibariyle doğrulatılmış emisyonların ithalatçılara beyan edilmesi istenecek.
İthalatçılar ürün satın alırken emisyonları önemli bir parametre olarak değerlendirecekler ve bu emisyonlar ürünlerin fiyatını belirleyecek.
Komisyonun açık niyeti dolaylı emisyonları da dahil etmek olup, özellikle alüminyum sektöründe dolaylı emisyonların yaklaşık %40'ı olduğu düşünülüyor.
30:23Sistem Detayları ve Muafiyet: AB içerisinde her üye ülkede bir sınırda karbon düzenleme mekanizması otoritesi mi kurulsun yoksa tek bir otorite mi bunu idare etsin konusunda tartışmalar devam ediyor.
Emisyonların doğrulatılması konusunda akredite edilmiş doğrulayıcıların faaliyetlerine devam edecek ve farklı ülkelere akreditasyon yetkileri verilip verilmeyeceğine ilişkin düzenlemeler yapılacak.
İthalatçılar için ortak bir veritabanı geliştirilecek ve bu veri tabanındaki bilgilerin beş yıl süreyle geçerli olması öngörülüyor.
33:14İndirimler ve Hesaplama Yöntemleri: Menşei ülkede bir karbon fiyatı ödenmişse, satın alınacak sertifikalarda indirim söz konusu olabilir.
Türkiye'de henüz karbon fiyatı uygulaması olmadığı için ithalatçılar Türkiye'den yaptığı ithalat için ilave bir maliyetle karşılaşacaklar.
Sistemdeki hesaplama yöntemlerinde ürünler için ton başına gömülü karbonun hesaplanması ve ton başına sağlanan serbest tahsisatların indirilmesi söz konusu olacak.
36:33Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması: Avrupa Birliği ithalatçısı, ithal ettiği ürünle emisyon miktarını çarparak sınırda karbon düzenleme mekanizması yükümlülüğünü hesaplayacak.
Metodolojik olarak Avrupa Birliği'nin emisyon ticaret sistemindekine benzer bir yöntem kullanılacak ve tesis bazında emisyon verisi esas alınacak.
İthal edilen üründeki gömülü emisyon, Avrupa Birliği'ndeki ortalama ETS fiyatı ile çarpılarak sınırda karbon düzenleme mekanizması yükümlülüğü olarak yansıtılacak.
38:19Uygulamanın Zaman Çizelgesi: Uygulamanın 2023 yılında hayata geçebilmesi için halihazırdaki taslağın yasalaşması gerekiyor.
2026'ya giden süreçte AB'nin birçok uygulama tüzüğü ile sisteme emisyon hesaplaması, doğrulama süreci ve karbon fiyatı dikkate alınması gibi unsurlar hayata geçirilecek.
Bu ikincil düzenlemeler, uygulamanın temel parametrelerine açıklık getirmek açısından son derece önemli olacak.
40:36Uluslararası Çalışmalar: AB, ABD ile sürdürülebilir çelik ve alüminyum için küresel bir anlaşma hazırlanması konusunda iki yıllık bir süreç içerisinde hazırlık yapacağını açıklamış bulunuyor.
Bu anlaşma kapsamında ürünlerin karbon emisyonunun hesaplanması için metodolojiler ve düzenlemeler hazırlanacak.
AB'nin sürdürülebilir ürün inisiyatifi çerçevesinde ürünlerin içeriğindeki karbon ayak izinin beyanı, 14064 standartlarına daha yakın bir tanım üzerinde çalışılıyor.
43:27Türkiye'nin Hazırlık Çalışmaları: Ticaret Bakanlığı 2020 yılının başında bir çalışma grubu tesis etmiş ve bugün 13 kurumun katılımıyla çalışmalarını gerçekleştiriyor.
Çalışma grubunun en önemli çıktılarından biri, sektörlerle yürütülen istişarelerin akabinde hazırlanan yeşil mutabakat eylem planı.
Sınırda karbon düzenleme mekanizması ve döngüsel ekonomi, alüminyum sektörü açısından en önemli başlıklar arasında yer alıyor.
45:10Sektörel Uyumluluk ve Finansman: Alüminyum sektörü, çimento ve çelik gibi sektörlere yönelik mevcut teknolojilerle emisyonların azaltılması konusunda yol alabilecek sektörlerden biri.
Türkiye'de karbon fiyatlandırması söz konusu olmazsa, ithalatçı aracılığıyla sektörlere yansıyacak olan karbon fiyatları AB'de tahsil edilecek ve bunların %100'ünün AB'nin yeşil dönüşümü için kullanılması öngörülüyor.
AB'nin Türkiye yatırım platformu (Turkish Investment Platform) ile finansman anlamında katkı sağlamak için ilk adımı attığı görülüyor.
49:02Karbon Fiyatlandırma ve Düzenleme Mekanizması Çalışma Grupları: Türkiye'de tesis edilmesi öngörülen karbon fiyatlandırmasına çalışacak olan karbon fiyatlandırma ihtisas çalışma grubu, iklim değişikliği başkanlığı tarafından koordinasyon edilecek.
Avrupa Birliği ile yürütülen diplomasi çalışmaları ve sistemin uyumlaştırılmasına yönelik müzakereler kapsamında sınırda karbon düzenleme mekanizması ihtisas çalışma grubu yönetilecek.
Bakanlık, bu grubun çalışmalarını bu ay içerisinde başlatmayı öngörüyor ve tüm bakanlıkların koordinasyon halinde çalışmalarını sürdürerek ülke ve sektörleri bu sürece hazırlamak için çalışmalarını yürütüyor.
52:05Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması Hakkında Bilgilendirme: Sınırda karbon düzenleme mekanizması (SKDM), Avrupa Birliği'ndeki 2005 yılından beri sürdürülmekte olan emisyon ticaret sisteminin karbon kaçağı riskini önlemek amacıyla kurulmuş bir mekanizmadır.
SKDM, kuruluşların faaliyetlerini gerçekleştirirken sadece ürünün kalite parametreleri değil, sürdürülebilirlik çerçevesinde de ürünleri sürdürülebilirlikle ilgili gereklilikleri dikkate alarak üretmeleri gerektiğini teşvik etmek amacıyla oluşturulmuştur.
SKDM özellikle karbon yoğun sektörlere odaklanan bir mekanizmadır ve menşe ülkede Avrupa Birliği emisyon ticaret sistemine uygun bir sistem oluşturulmuşsa veya bağlantılı bir ticaret sistemi varsa, bu durum SKDM kapsamı dışına alınabilmektedir.
56:04SKDM kapsamındaki sektörler ve uygulama detayları: SKDM kapsamında öncelikle ETS kapsamındaki sektörlerin ele alındığı, bu sektörlerin içerisinden karbon yoğun olanlara ve karbon kaçağı riski yüksek olanlara öncelik verildiği belirtilmiştir.
Petrokimya sektörü teknik elverişsizlik nedeniyle 2023-2025 yılları arasındaki SKDM uygulamasında kapsamda değildir.
Demir-çelik sektörü ve çelik boru üretimi gibi sektörler, değer zinciri dikkate alınarak SKDM kapsamına alınmıştır.
58:49Türkiye'deki mevcut düzenlemeler ve gelecek planları: Türkiye'de 2015 yılından itibaren uygulanmakta olan sera gazı emisyonlarının takibi hakkında yönetmelik, Avrupa Komisyonu'nun 20387 EC direktifi kapsamındaki gereklilikleri büyük oranda sağlıyor.
Ulusal MRV'nin büyük oranda kolaylıkla ETS'nin MRV kısmına adapte edilebileceği değerlendirilmektedir.
2036 yılında ücretsiz tahsisatlar büyük oranda sıfırlanacak ve yerine SIBEM (Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması) kullanılacaktır.
1:01:12Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması kapsamındaki GT'ler: Sınırda karbon düzenleme mekanizması kapsamındaki malların listesi hazırlanmış ve 15 Mart tarihinde Avrupa Komisyonu tarafından üzerinde anlaşılan regülasyon taslağına eklenen yeni GT'ler (gübreler, demir çelik, alüminyum) belirtilmiştir.
Alüminyumla ilgili GT'lerde sera gazı emisyonlarının raporlanması gerektiği, bu emisyonların Emisyon Ticaret Sistemi 20387 EC'deki gerekliliklerle aynı olduğu vurgulanmıştır.
15 Mart tarihli taslakta toplam altı farklı GT'nin yeni eklendiği belirtilmiştir.
1:03:04Ulusal MRV kapsamındaki tesisler: Ulusal MRV'de raporlama yapan tesisler arasında toplam ısıl gücü 20 MW ve üzeri olan birincil alüminyum üreten tesisler, ikincil alüminyum üreten tesisler ve demirdişi metallerin üretimi yapan tesisler bulunmaktadır.
2015 yılından beri bu tesisler izleme, raporlama ve doğrulatma yükümlülüklerini yerine getirdikleri için SKDM kapsamında daha kolay adapte olabileceklerdir.
Ulusal MRV'de yakıtların yanması ve proses kaynaklı emisyonlar raporlanırken, sınır dekaron düzenleme mekanizması kapsamında enerji dolaylı emisyonların da raporlanması gerekecektir.
1:04:36SKDM mekanizmasının işleyişi: Avrupa Komisyonu mekanizmanın en üstünde bulunan otorite olup, altında merkezi kayıt sistemi bulunacak ve bu sistem Türkiye gibi AB dışındaki ülkelerle yetkilendirilmiş beyan sahipleri arasındaki iletişim arayüzü olarak düşünülebilir.
Her AB ülkesinde bir yetkili otorite ve ulusal kayıt sistemi oluşturulacak, bu sistemlere ithalatçılar ve yetkilenmiş beyan sahipleri kayıt olmalıdır.
Doğrulayıcı kuruluşlar 2026 yılından itibaren devreye girecekler.
1:06:06Zaman çizelgesi ve raporlama gereklilikleri: 2023-2025 yıllarında doğrudan ve dolaylı emisyonların raporlanması isteniyor ve SKDM raporu bu geçiş döneminde hazırlanması bekleniyor.
İthalatın yapıldığı yıl içerisinde (örneğin Ocak ve Mart ayları) ithal edilen her bir mal tipi bazında ton cinsinden miktar ve gerçek gömülü emisyonlar raporlanması gerekiyor.
İthal edilen malların geri iade edilmesi halinde, iade edilen mala ilişkin gömülü emisyonun sıfır olarak beyan edilmesi ve ayrı bir şekilde raporlanması isteniyor.
1:09:00Mali yükümlülük ve SKDM beyanı: 2026 yılından itibaren mali yükümlülük başlıyor ve SKDM beyanı ithalatın tamamlandı yıldan sonraki yıl 31 Mayıs tarihine kadar yetkilenmiş beyan sahibi tarafından otoriteye sunulması gerekiyor.
SKDM beyanı içerisinde bir önceki yıl ithal edilen her bir mal tipi bazında ton cinsinden toplam miktar, ton karbondioksit eşdeğeri bölü ton mal cinsinden gömülü sera gazı emisyonu ve ithal edilen malın toplam sera gazı emisyonuna tekabül eden SKD sertifikaları bulunmalıdır.
İthalatın gerçekleştirildiği yıl içerisinde her üçer aylık periyotlarla toplam ithal edilen malın gömülü emisyonuna tekabül eden miktarın en az %80'i kadar SIBEM sertifikasını satın alması gerekiyor.
1:11:41Azaltım talepleri ve emisyon ticaret sistemi: Azaltım talepleri, Japonya'daki Tokyo ve Saitama emisyon ticaret sistemleri gibi bölgesel emisyon ticaret sistemlerinde kullanılabilir.
Türkiye'de de karbon fiyatlandırılmasına imkan tanıyan bir emisyon ticaret sistemi olsaydı, SIBEM sertifikalarında azaltım talebinde kullanılabilirdi.
Sadece SKDM açısından değil, ülkenin toplam sera gazı emisyonlarının azaltılabilmesi ve iklim değişikliğiyle mücadele bağlamında da bir emisyon ticaret sisteminin oluşturulmasının önemli olduğu görülüyor.
1:12:41Gömülü Emisyon Örnekleri ve Maliyetler: İki alüminyum üretim tesisi örneğinde, soldaki tesiste gömülü emisyon 15 ton karbondioksit eşdeğer ton külçe, sağdaki tesiste ise 6 ton karbondioksit eşdeğer ton külçe olarak belirlenmiştir.
Sağ taraftaki tesiste muhtemelen birinci LED üretiminde %67'si elektrikten kaynaklı emisyonlar olması sebebiyle elektrik enerjisini yenilenebilir enerjiden elde ettiği düşünülmektedir.
2026 yılında yaklaşık 30 bin ton külçe ihraç edildiğinde, her bir külçenin 15 ton karbondioksit eşdeğeri ton inva olduğu varsayıldığında 450 bin ton karbondioksit eşdeğeri emisyon oluşacaktır.
1:14:02Maliyet Karşılaştırması ve Emisyon Azaltmanın Önemi: Bir SIBEM sertifikası bir ton karbondioksit eş değerine eşit olması sebebiyle 450 bin adet SIBEM sertifikası Avrupa Birliği'ndeki ithalatçının satın alması gerekiyordu.
ABD'deki ithalatçıya yaklaşık 35 milyon avroluk maliyet getirirken, daha düşük emisyonlu külçe ihracatçısının Avrupa Birliği'ndeki ithalatçıya yaklaşık 14 milyon avroluk maliyet getirdiği görülmektedir.
Avrupa Birliği'ndeki ithalatçıların tercih sebebi maliyetler bakımından da emisyon azaltmanın önemli olduğu görülüyor.
1:15:09SIBEM Raporlama ve Kayıt Tutma Yükümlülükleri: Üçüncü taraf ülkelerdeki tesis sorumluları (operatörler) raporlama, doğrulama ve kayıt tutma yükümlülüklerine sahiptir.
2023 yılından itibaren son taslak üzerinden Ek-3'e uygun tesiste üretilen Maltepe bazında gönüllü emisyonları hesaplamak ve 2026 yılından itibaren doğrulatmak zorundadır.
Hesaplama kayıtları ve doğrulama raporları, doğrulamanın tamamlandığı tarihten itibaren dört yıl boyunca muhafaza edilmelidir.
1:16:38Emisyon Kategorileri: Doğrudan emisyon, ısıtma ve soğutmanın üretildiği lokasyondan bağımsız olarak, üretim prosesi için kullanılan ısıtma ve soğutmadan kaynaklananlar da dahil malların üretim sürecinden kaynaklanan emisyonlardır.
Dolaylı emisyon, malları üreten tesiste elektriğin üretilmesinden kaynaklanan emisyonlar hariç, malların üretim proseslerinde sarf edilen elektriğin üretimden kaynaklanan emisyonlardır.
Yeni versiyonda dışarıdan tedarik edilen enerjinin elektriğin üretiminden kaynaklı emisyonlar dolaylı emisyonlar kategorisine alınırken, ısıtma ve soğutma ile ilgili emisyonlar doğrudan emisyonlar kategorisine alınmıştır.
1:18:44Gömülü Emisyon ve Mal Türleri: Gömülü emisyon, SIBEM kapsamında sadece doğrudan emisyonlar, spesifik gömülü emisyon ise o mala ait OGT'li mal bazında oluşan emisyonu (ton karbondioksit eşdeğeri ton O mal bazında) ifade eder.
Basit mallar, sıfır gemili, emisyonlu, geride malzemeler ve yakıtları gerektiren üretim prosesinden üretilen mallardır (örneğin cevherden üretim yapan entegre demir-çelik üretiminde birincil alüminyum külçesi).
Kompleks mallar ise girdi tarafında sıfır gömülü emisyon olmayan basit mallar dışındaki mallardır.
1:21:40Emisyon Kaynakları: Doğrudan emisyonlar için birincil alüminyum üretiminde Soderberg ve Gradek hücrelerinde oluşan perklorokarbon emisyonları, elektrolizhane kaynaklı emisyonlar, kireç üretimi proses kaynaklı emisyonlardır.
Sabit yanma kaynaklı emisyonlar arasında alüminör rafinasyonu, boksitten yapılan üretimlerde dökümhane kaynaklı homojenizasyon tam fırınları kaynaklı emisyonlar, haddehane, buhar santrali, acil durum jeneratörleri kaynaklı emisyonlar bulunmaktadır.
Enerji dolaylı emisyonlar, dışarıdan sözleşme ile tedarik edilen elektrik, elektriğin üretiminden kaynaklı emisyonlar ve kullanılan girdilerin üretiminden kaynaklanan emisyonlardır.
1:23:32Gömülü Emisyonların Hesaplanması: Gömülü emisyonlar gerçek emisyonlar dikkate alınarak hesaplanmalı, yoksa varsayılan değerler üzerinden hesaplama yapılmalıdır.
Varsayılan emisyonlar tesisin gerçek emisyonlarından daha yüksek olan emisyonlardır ve uluslararası konjonktür yapı dikkate alınması sebebiyle daha artı yönde ihtiyatlı yaklaşımlar içerebilmektedir.
2022 yılından itibaren doğrudan ve enerji olaylı emisyonların tesis seviyesinde verilerin toplanıp raporlanması önemlidir.
1:25:26Gömülü Emisyon Hesaplama Yöntemleri: Spesifik gerçek gömülü emisyonun hesaplanması için doğrudan emisyonlar (yakıtların yanması ve proses kaynaklı emisyonlar) o mal bazında ayrıştırılarak raporlanmalı ve o yıl içerisinde o üründen raporlama periyodunda ne kadar üretildiği bilgisine bölünmelidir.
Kompleks mal üreticileri için, girdi tarafında o ürünü üretmek için kullanılan basit mal ürünü miktarı ve gömülü emisyon verisi alınmalıdır.
2023 yılından itibaren bu verilerin tutulması önemlidir ve hesaplama temelli yöntemlerin kullanılması önerilmektedir.
1:27:48Hesaplama Örneği: Yakıtların yanması ile ilgili metodolojiler IPCC'nin guide dökümanlarında bulunmaktadır; alüminyum sektörü ile ilgili guide doküman volume üç'te yer almaktadır.
Hesaplama örneğinde, 25 bin ton petrol koku kullanıldığında doğrudan yakıtların yanması kapsamındaki emisyonlar hesaplanmıştır.
Yakıtların yanması standart yöntemle faaliyet verisi, petrokok'un net kalorifik değeri, emisyon faktörü ve yükseltgen faktörü ile çarpılarak emisyon değeri hesaplanmıştır.
1:29:04Raporlama Yöntemleri ve Sınırları: Raporlama yaparken sistematik yaklaşımdan bahsedilmekte ve ISO 14064 standardı raporlamaları disipline etmek için önerilmektedir.
Raporlama sınırları belirlenmesi önemlidir ve SIBEM kapsamında doğrudan ve enerji dolaylı emisyonlar, kompleks üreticiler için girdi tarafındaki hammaddelerden kaynaklı emisyonların hesaplanması beklenmektedir.
Hangi hammaddelerin raporlanacağı komisyon tarafından belirtilecektir.
1:30:14Emisyon Kategorileri: Doğrudan emisyonlar sabit yanma, hareketli yanma (tesisteki araçlardaki yakıtların yanması), proses emisyonları (birincil alüminyum üretiminde elektroli, sahnedeki perlorokarbon emisyonları) ve arazi kullanımı değişik emisyonlardır.
Dolaylı emisyonlar tedarik edilen enerjinin üretiminden kaynaklı emisyonlardır ve kullanılan ürünlerden kaynaklanan emisyonlar kompleks ürün üreticileri tarafından raporlanacaktır.
Taşımacılık kaynaklı emisyonlar ve üretilen ürünlerden kaynaklanan emisyonlar da raporlanacaktır.
1:31:33ISO 1464 Standardı ve Emisyon Azaltımı: ISO 1464-1 standardı, sabit yanma kaynaklı emisyonlar, proses emisyonları, tedarik edilen enerjinin üretiminden kaynaklı emisyonlar ve kullanılan ürünlerden kaynaklanan emisyonları raporlamadan SIBEM kapsamında beyan etmeyi sağlar.
Bu standart uluslararası metodolojileri referans alır ve UTS'de IPCC metodolojileri kullanıldığı için uzun yıllardır raporlama yapanlar için adaptasyon kolaylaştıracaktır.
Emisyon azaltımı rotaları arasında elektriğin karbonizasyonu, doğrudan emisyonların azaltımı, geri kazanım ve kaynak verimliliği bulunmaktadır.
1:33:20Alüminyum Üretiminde Emisyon Azaltma Yöntemleri: Alüminyum üretimi yapan tesislerde doğrudan emisyonların azaltılmasında iner tanotların kullanılması, rafineri ve dökümanı elektrifikasyonu, yakıt değişimi yapılması ve güneş enerjisinin yoğunlaştırılmış şekilde kullanılması gibi metotlar bulunmaktadır.
Geri kazanımın kaynak verimliliği, döngüsel ekonomi kapsamında yüzde yüz kullanım sonu alüminyum toplama ve alaşım sınıflandırma, tüketim öncesi hurdanın azaltılması ve döküm ve geri kazanımdaki metal kayıplarının azaltılması ile sağlanabilmektedir.
Hidro markasının Reduxo Reduxa birincil alüminyum üretimi, bir kilogram alüminyum başına emisyonlarını dört kilograma düşürmüş, hurdadan alüminyum üretiminde ise 2,29 kilograma azaltmıştır.
1:34:30Sınırda Karbon Düzenlemesi ve Hazırlık: 2023 yılına hazırlık yapmak önemlidir çünkü 1 Ocak 2022'den itibaren üretip önümüzdeki yıl içerisinde ihraç edilecek mallar olabilir.
Kompleks ürün üreticileri, girdi taraflarındaki ithal edilen veya yurt içinden temin edilen malların üreticilerinden gönüllü emisyonları almaları gerekmektedir.
Sınırda karbon düzenlemesi mekanizması, hesaplama, doğrulama ve belgelenmesi boyutlarında karmaşıklıklar içerir ve tüm sektör şirketlerinin hazırlıklara başlaması gerekmektedir.
1:36:36Sınırda Karbon Düzenlemesi Mekanizması: AB, sınırda karbon düzenlemesi mekanizmasında alüminyum ürünlerinin vergilendirilmesini CN kod olarak ifade etmektedir.
Türkiye'de henüz bir emisyon ticaret sistemi hayata geçirilmemiş olsa da, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından PMI projesi kapsamında çalışmalar ilerletilmektedir.
Konya'da düzenlenen iklim şurasından çıkan tavsiye kararlar çerçevesinde 2024 itibarıyla Türkiye'de de bir emisyon ticaret sistemi kurulmasına ilişkin çalışmaların tamamlanmasına yönelik bir tavsiye kararı çıkmıştır.
1:39:17TS SKDM kapsamında Sorular: TS'nin emisyon hesaplama sistemlerini içeren dokümantasyonu sadece AB normlarına göre düzenlenmeli ve IPCC'nin hesaplama metodolojileri kullanılarak yapılmalıdır.
Menşei ülkede AB ETS ile eşdeğer bir emisyon ticaret sistemi olması, eşdeğer fiyat demek değildir; eşdeğerlik izleme ve raporlama gereklilikleri açısından değerlendirilmelidir.
Türkiye'de AB ETS'ye benzer bir karbon fiyatı uygulanması mevcut koşullar itibariyle beklenemez, ancak SKDM sertifika sayısında bir indirime sebep olacak ve tam bir muafiyet sağlamayacaktır.
1:43:06Emisyon Doğrulama Kuruluşları: SKDM kapsamında Türkiye'de emisyon doğrulama yapabilen uygunluk değerlendirme kuruluşlarına müsaade edilecek ve bu kuruluşların atama yetkisi belirli kriterler çerçevesinde yapılacaktır.
Düzenlemeye göre öncelikle ETS kapsamında akredite olmuş kuruluşların bu düzenleme kapsamında da akredite olacakları belirtilmiştir.
Avrupa Birliği'nin kendi içindeki ulusal akreditasyon birimleri tarafından talep edilen kişilerin akredite edilebileceği de düzenlemeye dahil edilmiştir.
1:44:17Türk Akreditasyonu ve SKDM İlişkisi: Konsey tarafından sağlanan metinde, yerleşik ve akreditasyon talep eden kişilerin ulusal akreditasyon birimleri tarafından akreditasyon durumu söz konusu olabileceği belirtilmiştir.
SKDM kapsamında akreditasyon faaliyetinin tanınmasına ilişkin AB Komisyonu ile yapılan istişarelerde bu konu gündeme getirilmiş ve önümüzdeki günlerde devam edecek toplantılar kapsamında da gündeme getirilecektir.
Türk Akreditasyonu, MRB kapsamında yapılan faaliyetler çerçevesinde, ikinci kez ilave bürokrasi yaratmadan, SKDM'ye ilişkin talep edilen doğrulama unsurlarının EU tarafından kabul edilebilir olmasının temin edilmesi için istişarenin devam ettiğini belirtmiştir.
1:47:42Karbon Depolama ve Emisyon Azaltımı: Karbon depolama, emisyonların çeşitli yeraltı kaynaklarda (eski petrol yatakları, kömür yatakları) atmosfere almadan yeraltında depolama teknolojisine verilen addır.
Karbon depolaması, emisyon yapmadan çıkan emisyonu yeraltı depolama tesislerine enjekte ederek karbon emisyonlarını azaltmış olur.
Karbon denkleştirilmesinde kullanılan ürünlerden bahsedilirken, karbon kredisi gibi kavramlar net olarak tanımlanmamıştır.
1:49:02Emisyon Ticaret Sistemi ve Karbon Offset Kredileri: ETS (Emisyon Ticaret Sistemi) içerisinde 2021'den itibaren karbon offset kredileri kullanılmamaktadır.
Eğer Türkiye'de bir emisyon ticaret sistemi kurulursa ve bu sistemde offset kredilerinin kullanılmasına izin verilirse, bu krediler SKDM sertifikasyonu azaltıldığında bazı kısıtlar içerisinde kullanılabilir.
1:50:02Alüminyum Geri Dönüşümünde Gömülü Karbon Hesabı: Alüminyum sahadan toplanmış ve gömülü karbon hesabına nasıl ekleneceği konusunda Avrupa Alüminyum Birliği'nde tartışmalar bulunmaktadır.
Geri dönüşümde kullanılan alüminyum için ortalama bir benchmark değer tespit edilecek ve değer üzerinden değerlendirilecektir.
Gerçek gömülü emisyon yoksa varsayılan değerler veya emisyon yoğunluğu değerleri kullanılabilir.
1:51:39Birden Fazla Ürün Gamı Üreten Tesisler: Bir tesiste birden fazla ürün gamı üretiliyorsa, toplam emisyon toplam girdiler üzerinden hesaplanabilir.
İthal edilen ve ihraç edilen mala emisyonun nasıl tahsis edileceği konusu şu an net değildir.
Bu ayrıntılı metodolojiler, regülasyon taslağından sonra daha sonra implementasyon yaslarında tanımlanacaktır.
1:53:17Sektör Raporlaması ve İrek Sertifikası: Alüminyum sektöründe demir boru sorumlu olduğu ve alüminyum fospor üreticileri ile raporlama yapılacağı belirtilmiştir.
Gtip'teki malı üretmiyorsanız, SIBEM kapsamında raporlama yapılmaya gerek yoktur.
İrek sertifikası ile dolaylı emisyonlar düşünülebilir mi ve bunun faydaları var mı konusunda net bir bilgi bulunmamaktadır.
1:54:30Kaynak Garanti Sertifikası ve Emisyon Ticaret Sistemi: Kaynak garanti sertifikası, temiz enerji kullanımınıza dair bir sertifikasyon olarak tanımlanmaktadır.
Komisyonla yapılan son toplantıda, kaynak garanti sertifikalarının elektrikle alakalı olarak düşme mahsup işleminin söz konusu olamayacağından bahsedilmiştir.
Sertifikaların menşei belirlenemediği için dolaylı emisyonlar bakımından mahsuba yol açacak bir belge olarak değerlendirilemiyor.
1:57:37ETS ve Sektör Kapsamı: Türkiye'de kurulacak ETS'de sadece SIDEM sektörleri değil, daha geniş anlamda enerji yoğun sektörler de kapsamına alınacaktır.
MRB kapsamında olan sektörlerin piyasa işleyişini temin etmek adına kapsam alınması hedeflenmektedir.
Alüminyum döküm ürünlerinin kapsam içinde olup olmadığı, gümrük tarife istatistik pozisyonu veya SI kodu bazında belirlenecektir.
1:01:01Yenilenebilir Enerji ve Benchmark Çalışmaları: Türkiye'de birçok işletme yenilenebilir enerji kaynaklarından yararlanmak üzere üretimlerinde güneş dahil çeşitli çalışmalar yapıyor.
Doğrudan güneş enerjisini veya benzeri yenilenebilir enerjiyi tek başına işletmenin temel enerji girdisi olarak kullanan bir üretim Türkiye'de bilinmemektedir.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın uhdesinde olan kurumlar ETS çalışmaları kapsamında benchmark çalışması yapılacaktır.
2:03:16Gümrük Birliği Müzakereleri ve Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması: Gümrük Birliği müzakereleri kapsamında tesis edilen malların serbest dolaşım merkezi çerçevesinde sınırda karbon düzenleme mekanizması dizayn edilecektir.
Türkiye ve AB arasında AKCT-S anlaşması ve 98 sayılı OKK kararı gibi çeşitli anlaşmalar iki ülke arasındaki malların serbest dolaşımını düzenlemektedir.
Bu sınırda karbon düzenleme mekanizmasının, Gümrük Birliği çerçevesindeki taraflar arasındaki serbest malların serbest dolaşımı etkisini hale getirmeyecek şekilde dizayn edilmesi önemlidir.
2:05:18Benchmark Konusunun Teknik ve Politik Boyutu: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın uhdesinde olan konunun teknik seviyede nasıl yürütüldüğü tam olarak bilinmemektedir.
Benchmarkların oturtulması için çevre ve şehircilik bakanlığının devreye girmesi gerekecektir.
Benchmarkların karşılıklı kabulü konusu politik seviyede daha üzerinde yürüyen bir konudur.
2:05:56Ulusal MRV'de Benchmark Uygulaması: Ulusal MRV'de benchmark'ların doğrudan proses ve yakıtların yanması kaynaklı emisyonları olması sebebiyle, benchmark'ta da doğrudan yakıtların yanması ve proses emisyonları kaynaklı emisyonların toplamı olabilir.
2:06:27Toplantının Sonuçlanması: Toplantı sonlandırılmadan önce panelistlerden eklemek istedikleri bir şey olup olmadığı sorulmuştur.
Berna Hanım, toplantının kendisi için yararlı olduğunu ve gelen soruların sektörü daha fazla tanımasına yardımcı olduğunu belirtmiştir.
Ticaret Bakanlığı, faydalı etkinlik için teşekkür etmiş ve sorulara cevap anlamında ve sunumlar anlamında gereken katkıyı sağladıklarını ifade etmiştir.
2:07:59Gelecek Planları: Daire Başkanı, dolu dolu geçen bir webinar olduğunu ve merak edilen soruların olduğunu belirtmiştir.
Komisyon tarafından henüz netleşen bir husus olmadığı ve bu konularda kapıların karışık olduğu vurgulanmıştır.
Bu ayın ikinci yarısında kurulacak ihtisas çalışma grubunda tüm konuların tek bir platformda yer alarak ilerlemeyi düşünüyorlar ve soruların cevaplarını yılın ikinci yarısında verebileceklerini amaçlıyorlar.

Türkiye Alüminyum Sektörünün Avrupa Yeşil Mutabakatı ve Sınırda Karbon Düzenlemesine Uyum Süreci Eğitim Webinarı

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir