Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin tahtaya yazarak Türkçe yazım kurallarını anlattığı eğitim içeriğidir. Öğretmen, öğrencilere hitap ederek konuları açıklamaktadır.
- Video, Türkçe yazım kurallarının temel konularını ele almaktadır. İlk bölümde ikilemelerin, deyimlerin ve pekiştirmeli sözlerin yazılışı anlatılırken, ikinci bölümde soru eki (mu/mi) ve bağlaçların (özellikle "ile" bağlacı) yazılış kuralları detaylı şekilde açıklanmaktadır.
- Öğretmen, her konuyu örneklerle pekiştirmekte ve sınavlarda çıkabilecek istisnaları vurgulamaktadır. Video, bir sonraki derste "ki" bağlacının yazılışının anlatılacağı bilgisiyle sonlanmaktadır.
- 00:10Yazım Kuralları Giriş
- Yazım kuralları dersinde ikilemelerin yazılışı, deyimlerin yazılışı, pekiştirmeli sözlerin yazılışı, "mı mı?" soru ekinin yazılışı, "ile" bağlacının yazılışı, "idi", "imiş", "ise" ve "iken" ek eylemlerinin yazılışı ele alınacak.
- Türk Dil Kurumu'nun belirlediği kurallar çerçevesinde yazım kuralları incelenecek.
- 01:15İkilemelerin Yazılışı
- Türkçe'de ikilemeler her zaman ayrı yazılır; aynı anlama gelen, farklı anlama gelen, yakın anlamlı, karşıt anlamlı, biri anlamlı biri anlamsız veya ikisi de anlamsız olabilir.
- İkilemeler, bir araya getirilerek iki kelimeden oluşan söz öbekleri olarak kullanılır ve anlam kuvvetlendirme veya cümleye farklı anlamlar katma amacıyla ek alarak kurulabilir.
- "Adım adım", "ağır ağır", "akın akın", "allak bullak", "bata çıka", "çadır mıdır", "düşe kalka", "eciş bücüş" gibi örnekler ikilemelerin ayrı yazılışını gösterir.
- 05:21Deyimlerin Yazılışı
- Deyimler, anlamca kaynaşmış, en az iki sözcükten oluşan ve soyut bir durumu somutlamak için kullanılan söz öbekleridir.
- Deyimler de ikilemeler gibi ayrı yazılır; "akıntıya kürek çekmek", "çam devirmek", "çanak tutmak", "göz atmak", "kulak asmak", "kulak vermek", "çantada keklik", "devede kulak kalmak", "yüz görümlük" gibi örnekler verilmiştir.
- 07:15Pekiştirmeli Sözlerin Yazılışı
- Sıfat ve zarf görevinde kullanılan pekiştirmeli sözler her zaman bitişik yazılır; "mosmor", "sapsarı", "yemyeşil", "kıpkırmızı", "apaçık", "güpegündüz" gibi örnekler verilmiştir.
- "Apak", "büsbütün", "çepeçevre", "karmakarışık", "güpegündüz", "sapasağlam", "sırılsıklam", "çırılçıplak" gibi pekiştirmeli sözler de bitişik yazılır.
- İkilemeler de pekiştirmeli söz kabul edilebilir, ancak ikilemelerin arasına giren "mı mı" ve "daha de" bağlacı ayrı yazılır.
- 10:30Soru Eki Yazım Kuralları
- Türkçede "mi" soru eki her zaman kendinden önceki sözcükten ayrı yazılır ve ünlü uyumuna göre "mu", "mi" veya "mü" halini alabilir.
- Soru ekinin kendinden önceki kelimenin ünlüsüne uyarak değişebilmesi, yazım yanlışı olup olmadığını kontrol etmek için kullanılabilir.
- Soru ekinin kendinden sonra gelen eklerle (kişi eki gibi) bitişik yazılması gerekir.
- 12:48Soru Ekinin Farklı Anlamları
- Türkçede "mi" soru eki sadece sor anlamını vermez, zaman, koşul ve pekiştirme anlamları da verebilir.
- "Mi" soru eki her zaman kendinden önceki sözcükten ayrı yazılır, cümlenin anlamı ne olursa olsun.
- Soru eki, bitişik yazılan birleşik eylemleri ayırma gücüne sahiptir, bu özellik TDK'nin kuralıdır.
- 17:17"İle" Bağlacının Yazım Kuralları
- Türkçede "ile" edatı ayrı olarak yazılabileceği gibi, kendinden önceki kelimeye bitişik de yazılabilir.
- "İle" bitişik yazıldığında, ünlü düşmesi (yoketme) olabilir veya y kaynaştırması (yaklaşma) olabilir.
- "İle" bitişik yazıldığında, kelimenin son ünlüsüne göre kalın veya ince harf kullanılır.
- 19:16Ek Eylemlerin Yazım Kuralları
- "İdi", "imiş", "ise" ek eylemleri kendinden önceki kelimeye eşleşerek başlarındaki "i" düşebilir.
- "İken" zarf eki de "iken" veya "ken" şeklinde yazılabilir, ikisi de doğru kabul edilir.
- Bir sonraki videoda "ki" bağlacının ve eklerinin yazılışından bahsedilecektir.