Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan Türkçe yazım kuralları dersinin bir bölümüdür. Öğretmen, TDK'nin kurallarına göre büyük harflerin doğru kullanımını detaylı şekilde anlatmaktadır.
- Video, büyük harflerin kullanımının önemini vurgulayarak başlıyor ve cümlelerin nasıl başlaması gerektiği, tırnak içindeki cümlelerin yazımı, özel adların (kişi adları, soyadları, takma adlar, unvanlar, makamlar) yazımı gibi konuları örneklerle açıklıyor. Ayrıca, akrabalık bildiren kelimelerin yazımı, hayvanlara verilen özel adların yazımı, millet, boy, oymak adlarının yazımı, devlet adlarının yazımı ve din/mezhep adlarının yazımı gibi detaylı bilgiler sunulmaktadır.
- Video, ÖSYM sınavlarında sıkça çıkan soru tiplerini içermekte ve öğrencilere bu konuyu iyi anlamaları için tekrar izlemeleri gerektiği belirtilmektedir. Kesme işaretinin kullanımı ve özel adların hangi durumlarda büyük harfle yazılması gerektiği konusunda da örneklerle açıklamalar yapılmaktadır.
- 00:10Büyük Harflerin Kullanımı
- Yazım kurallarında en önemli başlıklarından biri büyük harflerin kullanımıdır ve sınavlarda sıkça sorulan konulardan biridir.
- Özel adlar (kişilerin adı, soyadı, unvanı, rütbesi, lakapları, dil adları, din adları, mezhep adları, devlet adları, coğrafya yerleri) büyük harfle başlar.
- ÖSYM sınavlarında özel adların harflendirilmesi, eser adları, kurum kuruluş adlarında bağlaçların harflendirilmesi gibi konularda sorular sorulmaktadır.
- 01:56Cümlelerin Büyük Harfle Başlaması
- Cümleler büyük harfle başlar.
- Cümle içinde tırnak veya yay ayraç içine alınan cümleler büyük harfle başlar ve sonuna uygun noktalama işareti konulur.
- İki çizgi arasındaki açıklama cümleleri (ara söz, ara cümle) küçük harfle başlar.
- 06:02İki Noktadan Sonra Yazım Kuralları
- İki noktadan sonra gelen cümleler büyük harfle başlar.
- İki noktadan sonra sıralama veya örnek verildiğinde, cümle değil özel ad niteliğinde olmayan ifadeler küçük harfle başlar.
- Rakamla başlayan cümlelerde rakamla başlayabilir, ancak rakamdan sonra gelen kelime özel ad değilse küçük harfle yazılır.
- 09:11Cümle Başında Büyük Harf Kullanımı
- Örnek niteliğindeki kelimelerle başlayan cümlelerde, örnek kelimesi tırnak içinde yazılacak ve büyük harfle başlanacaktır.
- Cins isimler özel isim olmasa bile, örnek olarak kullanıldığında büyük harfle başlanır.
- Dizeler Türkçede klasik metinlerde büyük harfle başlar, ancak günümüzde serbest bırakılmıştır ve küçük harfle de başlayabilir.
- 11:58Özel Adların Büyük Harfle Yazılması
- Tüm özel adlar büyük harfle başlar: kişi adı, soyadı, hayvan adı, devlet adı, din adı, dil adı ve lehçe adı.
- Takma adlar, lakaplar ve sahne adları da büyük harfle başlar.
- Kişi adlarından önce ve sonra gelen unvanlar, saygı sözleri, rütbe adları ve lakaplar büyük harfle yazılır.
- 16:28Özel Adın Yerine Kullanılan Kelimeler
- Özel adın yerine kullanılan makam veya unvan sözleri, bir kişiyi kastederek kullanıldığında büyük harfle başlar.
- Genel anlamda kullanılan makam ve unvan kelimeleri küçük harfle yazılır.
- Akrabalık bildiren kelimeler (teyze, amca, dede, abla) özel ad değil olduğu için küçük harfle yazılır.
- 19:50Akrabalık Bildiren Kelimelerin Yazımı
- Akrabalık bildiren kelimeler (abla, teyze, amca) küçük harfle yazılır, ancak akrabanın lakabı veya unvanı ise büyük harfle yazılır (Güzün Abla, Fatma Bacı).
- Sınavlarda genellikle tarihi karakterlerin lakaplarını (Ramiz Dayı, Müslüm Baba) sorarlar, günlük dildeki akrabalık bildiricileri sormazlar.
- 21:19Saygı Bildiren Kelimeler ve Özel Adlar
- Saygı bildiren sözlerden sonra gelen makamlar, mevkiler, unvanlar (sayın rektör, sayın bakan) büyük harfle başlar.
- Hayvanlara verilen özel adlar (Boncuk, Fındık, Minnoş) büyük harfle başlar.
- Millet, boy, oymak adları (Türk, Alman, Japon, Rus, Kazak, Kırgız, Oğuz) büyük harfle başlar.
- 22:38Dil ve Lehçe Adlarının Yazımı
- Millet adlarından türetilen dil ve lehçe adları (Türkçe, Almanca, İngilizce, Rusça, Oğuzca, Kazakça) büyük harfle başlar.
- TDK'ya göre, özel ada bir yapım eki gelirse, ardından gelen çekim eki kesme işareti ile ayrılır (Türk'in, Alman'ın).
- Yapım eki ve çekim eki birlikte gelen durumlarda (Türkçenin, Almanca'yı) kesme işareti kullanılmaz.
- 25:16Devlet Adları ve Din Adlarının Yazımı
- Devlet adları (Türkiye Cumhuriyeti, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Amerika Birleşik Devletleri) büyük harfle başlar.
- Din ve mezhep adları ile bunların mensuplarını bildiren kelimeler (Müslüman, Hıristiyan, Musevi, Budist, Hanefi, Şafiili) büyük harfle başlar.
- Din ve mitoloji ile ilgili özel adlar (Cebrail, meleklerin adları, Zeus, Osiris, Kibele, Ra) büyük harfle başlar.
- 27:50Tanrı, Allah ve İlah Kelimelerinin Yazımı
- "Tanrı", "Allah", "İlah" kelimeleri özel ad olarak kullanıldığında (yaradan anlamında) büyük harfle başlar.
- Bu kelimeler özel ad olarak kullanılmadığında, cins isim veya mecazi bir anlamda kullanıldığında küçük harfle başlar (Yunan tanrılarından, müzik dünyasının ilahı).
- "Amerika'da kaçakçılığın allah'ları vardır" ifadesinde "allah" mecazi bir anlamda kullanıldığı için küçük harfle yazılır.